Azərbaycanda kosmik sənaye intibah dövrünü yaşayır

Xəbər lenti

17:51 / 23-04-2024

Avropa İttifaqı Çini hədələyir

17:33 / 23-04-2024

Ukraynaya göndəriləcək hərbi yardımın böyük hissəsi Avropadadır

17:27 / 23-04-2024

“Səyyar vergi yoxlamasının keçirilməsi Qaydaları”na dəyişiklik edilib

17:14 / 23-04-2024

Paşinyan Ermənistan-Azərbaycan arasında ilk sərhəd dirəyinin fotosunu paylaşıb - Foto

17:07 / 23-04-2024

“Space”ə qalib gələn aparıcı geri dönüb: "Vado Korovinin kanala rəhbərlik edəcəyi bəlli deyil"

16:58 / 23-04-2024

İlham Əliyev “COP29 və Azərbaycan üçün Yaşıl Baxış” beynəlxalq forumda iştirak edir - (Yenilənib)

16:50 / 23-04-2024

Nazirlər Kabineti polis və ya prokurorluğa çağırış qaydasına dəyişikliyi təsdiqləyib

16:23 / 23-04-2024

Dövlət başçısı: "Fransa, Hindistan və Yunanıstan Ermənistanı bizə qarşı silahlandırır"

16:14 / 23-04-2024

İlham Əliyev geri qaytarılan 4 kənddən danışıb

16:10 / 23-04-2024

Azərbaycan-Ermənistan sərhədinin koordinatları dəqiqləşdirilir - Yenilənib

15:53 / 23-04-2024

Prezident: "Ermənistan Naxçıvanla yol əlaqəsini qurmaq imkanını bloklayır"

15:18 / 23-04-2024

60 milyard dollar yardım Ukraynanı tam qələbəyə aparmayacaq

15:10 / 23-04-2024

Azadlıq Partiyası ləğv olunub? - Açıqlama

15:00 / 23-04-2024

Vüqar Səfərli ilə sabiq icra baçısı əfv üçün müraciət edib

14:57 / 23-04-2024

Ceyhun Bayramov Çexiya baş naziri ilə görüşüb

14:46 / 23-04-2024

Prezidentdən Avrasiya İqtisadi Birliyi barədə açıqlama: "Ermənistan istisna olmaqla..."

14:37 / 23-04-2024

Astara sakini 51 kq narkotiklə tutulub

14:12 / 23-04-2024

İnzibati və yardımçı vəzifələrin təsnifatı dəyişir

14:10 / 23-04-2024

Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)

13:48 / 23-04-2024

Spikerdən deputata cavab: "Hamı bilir ki, ölkədə bu nikah qanunsuzdur"

13:23 / 23-04-2024

Sabahın hava proqnozu açıqlanıb

13:19 / 23-04-2024

Narkotik vasitələrin siyahısına dəyişiklik edilib

13:12 / 23-04-2024

Alkoqollu içkilərin idxalı və istehsalı yeni şərtlərlə müəyyən olunacaq

13:07 / 23-04-2024

Yeni dövlət rüsumu müəyyənləşir

12:45 / 23-04-2024

Körpələr evində mənimsəmə: cinayət işi açılıb

12:34 / 23-04-2024

Direktorun cinayət işi məhkəməyə göndərilib

12:20 / 23-04-2024

Azərbaycanla Albaniya arasında viza tələbi ləğv olunur

12:11 / 23-04-2024

Əliyev Zelenskini COP29-a dəvət edib

11:59 / 23-04-2024

İran və İsrailin bir-birinə mesajı... - Kölgə müharibəsinin yeni mərhələsi başlayıb

11:48 / 23-04-2024

Azərbaycanla Türkiyə arasında daha bir saziş təsdiqlənib

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

19:13 / 20-04-2024

Bakıda taxta bazarında yanğın olub - Fotolar (Yenilənib)

22:20 / 20-04-2024

ABŞ Ukraynaya 61 milyard dollar ayırıb

18:56 / 22-04-2024

Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin təkbətək görüşü olub - (Yenilənib) - Fotolar

21:22 / 19-04-2024

Buraxılış imtahanının nəticələri elan olunub

18:01 / 21-04-2024

Dünyanın idman paytaxtı olması üçün Bakının namizədliyi irəli sürülüb

13:54 / 22-04-2024

Füzuli şəhərinə növbəti köç olub - (Yenilənib)

23:26 / 19-04-2024

Aİ-dən 4 kəndin qaytarılmasına reaksiya: "Davamlı nizamlanmanı tam dəstəkləyirik"

00:37 / 20-04-2024

Hikmət Hacıyev: "Bu, diplomatik və siyasi cəsarətimizin təcəssümüdür"

00:11 / 23-04-2024

Sağlam və uzun ömür yaşamağın 10 asan yolu var - Siyahı

09:53 / 22-04-2024

Ümid nəğməsi - Etibar Cəbrayıloğlu yazır

20:45 / 19-04-2024

19-cu əsrin solğun dagerreotiplərini bərpa ediblər

18:35 / 19-04-2024

MKİ: “Moskva yaxınlığındakı terror aktını İŞİD təşkil edib”

Azərbaycanda kosmik sənaye intibah dövrünü yaşayır
Tarix: 17-01-2018 13:11 | Bölmə: Layihə

Şirift ölçüsü:

"Azərkosmos”un sədri deyir ki, "Azerspace” və "Azersky” layihələri ölkəmizi dördüncü sənaye inqilabına hazırlayır

Azərbaycanda informasiya və kommunikasiya texnologiyaları (İKT) sahəsində uğurların ələ olunması artıq göz qabağındadır. Müasir texnologiyanın tətbiqi, informasiyalı cəmiyyətin formalaşdırılması yönündə həyata keçirilən layihələr öz nəticəsini verir. Hətta Azərbaycan kosmik sənayenin inkişafı sahəsində də mühüm nailiyyətlər əldə edib.

Azərbaycan tarixinin önəmli layihələrindən biri olan "Azerspace-1” peykinin 2013-cü ildə orbitə çıxarılması ilə ölkəmiz azsaylı dövlətlərin təmsil olunduğu "kosmik klub”a üzv olub. Uzaq olmayan keçmişə nəzər salsaq görərik ki, Azərbaycanda bir çox digər sahələrdə olduğu kimi, kosmik sənayenin əsasları da ümummilli lider Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. 1974-cü ildə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının nəzdində "Kosmik cihazqayırma konstruktor bürosu” yaradılıb və kosmik tədqiqatların aparılmasına başlanılıb. Əfsuslar olsun ki, ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində Azərbaycanda cərəyan edən siyasi proseslərin destruktiv təsirləri kosmik sənayedən də yan keçməyib, bu sahədə ixtisaslaşmış kadrların ölkədən axınına, əldə olunmuş bilik və təcrübənin itirilməsinə səbəb olub.

Prezident İlham Əliyevin 2009-cu ildə təsdiq etdiyi "Azərbaycan Respublikasında kosmik sənayenin yaradılması və inkişafı üzrə Dövlət Proqramı” ilə Azərbaycanda müasir kosmik layihələrin həyata keçirilməsinə start verilib. Bu da öz növbəsində, xarici dövlətlərin peyklərindən asılılığı aradan qaldırıb və "Azerspace-1” ölkəmizin informasiya təhlükəsizliyinin vacib komponentinə çevrilib.
"Azerspace-1” peyki ilə yanaşı, "Azersky” da suverenliyimizin qorunması və Azərbaycan həqiqətlərinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması üçün geniş imkanlara malikdir. 2015-ci ildən etibarən "Azersky” peyki ölkənin müdafiə və təhlükəsizliyi üçün davamlı istifadə edilir, həmçinin işğal olunmuş ərazilərimizdə törədilmiş yanğınların mütəmadi olaraq monitorinqi və dəymiş ziyanın qiymətləndirilməsi aparılır. Bundan başqa, ötən il Kəlbəcər və Zəngilan rayonları ərazisində yerləşən filiz yataqlarının kosmik monitorinqi həyata keçirilib və hasilat sahələrində genişlənmələr aşkar edilib.

"Azerspace-1” rəqabətə girir

Bu günlərdə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2017-ci ilin sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunan iclası keçirilib. İclas zamanı İKT-nin inkişafı, kosmik sənaye sahəsində görülən işlər də müzakirə mövzusu olub.

"Azərkosmos” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin sədri Rəşad Nəbiyev bildirib ki, peyk proqramlarının biznes layihəsi kimi özünü doğrultması istiqamətində ölkə başçısının verdiyi tapşırıqların icrası da davamlı şəkildə həyata keçirilir. Onun sözlərinə görə, dünyanın 25-dən çox ölkəsində sabit müştəri bazasına malik olan "Azerspace-1” peyki üzərindən Azərbaycan, türk, rus, ingilis və digər dillərdə, yerli və beynəlxalq səviyyəli, ümumilikdə, 100-ə yaxın televiziya və radio kanalı yayımlanır: “Bu gün Reuters, MTV, National Geographic kimi media nəhəngləri peyk xidmətləri üzrə biznes-tərəfdaş olaraq bizi seçir. Rəqib peyk operatorlarından fərqli olaraq, "Azerspace-1” üzərindən yayımlanan kanalların məzmun seçiminə xüsusi həssaslıqla, etik və milli mənəvi dəyərlər prizmasından yanaşırıq. Bu, bizim tam kommersiya istiqamətində çalışmağımıza məhdudiyyətlər yaradır. Lakin biz bu itkiləri ölkəmizdə digər sahələrin inkişafı hesabına kompensasiya etməyə çalışırıq. Belə ki, prezidentin idman sahəsində yürütdüyü uğurlu siyasətin nəticəsi olaraq, ölkəmizdə keçirilən mötəbər idman tədbirlərinin müsbət təsirlərindən faydalanan sahələrdən biri də peyk yayımı sahəsidir. 2015-ci ildə vətənimizdə keçirilən ilk Avropa Oyunları, həmçinin ötən ilin ən önəmli idman hadisələrindən biri olan IV İslam Həmrəyliyi Oyunları, Formula-1 yarışları "Azerspace-1” peyki üzərindən yayımlandı. Bu da "Azərkosmos”un "İSB” və "Tata Communications” kimi nüfuzlu yayım şirkətlərinin daimi subpodratçılar siyahısına daxil edilməsinə və nəticədə peykimizin orbital mövqeyinin tanınmasına səbəb oldu”.

Sədr onu da nəzərə çatdırıb ki, "Azərkosmos” qlobal peyk xidmətləri bazarının fonunda kiçik, regional peyk operatorudur. Lakin peyk xidmətləri bazarında fəaliyyət göstərdiyimiz dörd il ərzində biz, bu əlverişsiz mövqeyi üstünlüyə çevirməyə çalışmışıq. “Fəaliyyətimizi Strateji İnkişaf Planı əsasında qurur, korporativ idarəetmənin ən son yeniliklərini tətbiq edirik. Bütün bunların nəticəsi olaraq, "Azərkosmos” kommersiya fəaliyyətinə başladığı dövrdən ötən qısa müddət ərzində peyklərin istismarından 90 milyon ABŞ dolları həcmində gəlir əldə edib. Əldə olunan gəlirlər peyklərin maliyyələşdirilməsi üçün alınmış kreditlərin ödənilməsinə yönəldilir”, - deyə Nəbiyev əlavə edib.

Kosmik sənayenin aqrar sahəyə töhfəsi

Məlumat üçün bildirək ki, Azərbaycanın peyk şəbəkəsi ölkəmizin suverenliyinə xidmət etmək və biznes layihəsi olmaqla yanaşı, həm də sosial-iqtisadi inkişafa dəstək verir. Prezidentin göstəriş verdiyi istiqamətlərdə, yəni kənd təsərrüfatında məhsuldarlığın dəqiq müəyyən edilməsi, eləcə də torpaqlardan istifadənin və əkin sahələrinin uçotu ilə bağlı konkret layihələr həyata keçirilib. Belə ki, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi ilə ötən il pilot layihə olaraq, respublikanın dörd rayonunda 5 növ kənd təsərrüfatı məhsulunun məhsuldarlığı proqnozlaşdırılıb, subsidiyalara nəzarət məqsədilə bitki örtüyünün dəqiq xəritəsi hazırlanıb. Bu il isə layihənin bütün ölkə miqyasında həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur.

R.Nəbiyev deyib ki, ötən il ərzində respublika üzrə bütün istixanaların peyk təsvirləri vasitəsilə monitorinqi də aparılıb, istixana altında olan torpaq sahələrinin dəqiq sahəsi müəyyən edilib və elektron xəritəsi hazırlanıb:

“Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsi ilə birgə Şəki rayonunda pilot layihə olaraq, kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqların istifadəsinin kosmik monitorinqi aparılıb və bu il analoji layihənin daha bir neçə rayonda icrası nəzərdə tutulur. Həmçinin ötən "Bakutel” sərgisində verdiyiniz tapşırıqların da icrasına – yəni, pivot suvarma sisteminin tətbiq edildiyi əkin sahələrinin və respublika üzrə meşələrin monitorinqinə başlanılıb. Prezidentin "Azərbaycan heç vaxt bu qədər güclü olmayıb” fikrini müxtəlif sahələrdə çalışan Azərbaycan şirkətləri öz gündəlik fəaliyyətlərində hiss edirlər. Bu güc və beynəlxalq nüfuz bizə imkan verir ki, ən qabaqcıl kosmik texnologiyaların, bilik və bacarıqların ölkəmizə transferini həyata keçirək. Belə ki, ilk milli peykimiz Amerika şirkəti tərəfindən istehsal olunub, fransız şirkəti tərəfindən orbitə çıxarılıb. "Azersky” isə fransız şirkəti tərəfindən istehsal olunaraq Hindistan şirkəti tərəfindən orbitə çıxarılıb. Peyk layihələrinin maliyyələşdirilməsi həmin ölkələrin maliyyə qurumları ilə yanaşı, o cümlədən Yaponiya bankları tərəfindən həyata keçirilib. Digər tərəfdən, fəaliyyətə başladığımız 2011-ci il "Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı”nın ilk məzunlarının əmək bazarına daxil olduğu ilə təsadüf etdi. Proqram çərçivəsində texniki ixtisaslara üstünlüyün verilməsi "Azərkosmos”un azərbaycanlı gənclərdən ibarət texniki heyətinin formalaşması zamanı seçim imkanlarımızı əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirdi. Bu gün peyklərimiz tam şəkildə yerli mütəxəssislər tərəfindən idarə olunur. Müşahidələrimizə əsasən, ötən əsrin 80-90-cı illərində doğulan, bu gün ölkəmizin əmək bazarının əhəmiyyətli hissəsini – 40 faizini təşkil edən və "minilliyin gəncliyi” adlandırılan bu yaş qrupunun öz spesifik xüsusiyyətləri var. Bu gəncliyi qeyri-maddi motivatorlar maddi rifahdan daha çox düşündürür. Onlar gördükləri işin ali məqsədə xidmət etməsini istəyir və üzərilərinə məsuliyyət götürərək sərbəst çalışmağa üstünlük verirlər. "Azerspace” və "Azersky” kimi layihələrin həyata keçirilməsi bu gənclərə müsbət mənada özlərini tapmaq, potensiallarını reallaşdırmaq imkanı verir, vətənimizdən "beyin axınının” qarşısını alır və ən əsası, ölkə olaraq bizi dördüncü sənaye inqilabına hazırlayır. Bu sənaye inqilabının əsas aparıcı qüvvəsini insan potensialı, xüsusilə də onun intellekti təşkil edir. İnanırıq ki, bu gün "Azərkosmos” da daxil olmaqla, Sizin fərman və sərəncamlarınızla yaradılmış texnoloji şirkətlərdə çalışan potensiallı gənclərimizin bir qrupu yaxın gələcəkdə öz startap layihələri ilə yeni iş yerləri yaradan innovativ sahibkarlara çevriləcək”.

"Azərkosmos”da Tədqiqat və İnkişaf Mərkəzi

Onu da qeyd etmək lazımdır ki, bu sahədə inkişafımızın növbəti mərhələsi olaraq "Azərkosmos”da Tədqiqat və İnkişaf Mərkəzi yaradılıb. Hazırda bu Mərkəzdə peyklərin idarə edilməsi sahəsində müxtəlif proqram təminatlarının hazırlanması, neyron şəbəkələr əsasında qurulmuş sistemlər vasitəsilə peyk təsvirlərində obyektlərin və dəyişikliklərin avtomatik tanınması, süni intellekt həlləri və digər sahələr üzrə tədqiqatlar aparılır.

Sədr onu da vurğulayıb ki, Korporativ Sosial Məsuliyyət çərçivəsində "Azərkosmos” Milli Aviasiya Akademiyası ilə nano peyklərin hazırlanması sahəsində tərəfdaşlıq edir. Onun sözlərinə görə, 2016-cı və 2017-ci illərdə Akademiyanın tələbələrinin hər il NASA tərəfindən keçirilən beynəlxalq "CanSat” tələbə peyki müsabiqəsində iştirakına tərəfimizdən dəstək verilib, tələbələrimizin hazırladığı model peyklər uğurla səmaya buraxılıb: “Bu ildən isə Təhsil Nazirliyi ilə birlikdə universitetlərarası analoji müsabiqənin keçirilməsinə start verilib”.

Gələcək inkişaf planları barədə də danışan ASC sədri deyib ki, biznesin davamlılığını təmin edəcək "Azerspace-2”nin orbitə çıxarılması məqsədilə peykin və daşıyıcı raketin hazırlanması üzrə işlər qrafikə uyğun davam etdirilir: “Peykin aprel ayında orbitə çıxarılması nəzərdə tutulur. "Azerspace-2” hazırkı əhatə zonamızı genişləndirməklə yanaşı, "Azerspace-1”in orbitdəki ehtiyatı olacaq, bu da bizə müştərilərə daha etibarlı xidmət göstərmək imkanı verəcək”.

R. Nuriyev qeyd edib ki, "Azerspace-2” peyki orbitə buraxılmamış onun tutumlarının 46 faizi artıq "İntelsat” şirkətinə satılıb: "Azersky” peyki üzrə isə əldə etdiyimiz gəlirlərin 98 faizi xarici bazarlarda formalaşır. Bu baxımdan peykin imkanlarının ölkəmizdə daha geniş tətbiqi məqsədilə İqtisadiyyat Nazirliyi ilə birlikdə "Azərbaycan Respublikasında 2018-2022-ci illərdə Yerin peyk vasitəsilə məsafədən müşahidəsi xidmətlərinin inkişafına dair Dövlət Proqramı”nın layihəsi hazırlanıb. Dövlət qurumlarında bu xidmətlərdən faydalanmaq üçün müasir maddi-texniki təminat səviyyəsinin və sahə üzrə ixtisaslı kadrların kifayət etməməsi həmin proqramın hazırlanmasını zəruri edib. Hesab edirik ki, Dövlət Proqramının qəbul olunması növbəti beş ildə məsafədən müşahidə xidmətlərinin inkişafına təkan verər, müşahidə xidmətləri vasitəsilə dövlət idarəetməsinin effektivliyini artırar və bu sahə üzrə elmi-tədqiqat və ixrac potensialını yüksəltmiş olar”.

Kosmik sahəyə göstərdiyi xüsusi diqqətə görə dövlət başçısına "Azərkosmos” ASC-nin kollektivi adından təşəkkür edən R. Nuriyev əmin edib ki, qarşılarına qoyulmuş hədəfləri tam məsuliyyətlə dərk edir və bu hədəflər üzrə fəaliyyətlərini əzmlə davam etdirirlər.

Z.MƏMMƏDLİ

Yazı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə yardımı ilə "İnformasiya və kommunikasiya texnologiyalarının inkişaf etdirilməsi” layihəsi çərçivəsində hazırlanıb.

Ana səhifəyə dön