10:36 / 16-04-2024
Çempionlar Liqasının oyunlarına bu gün start verilir
10:26 / 16-04-2024
60 min tondan çox təhlükəli tullantı zərərsizləşdirilib
10:15 / 16-04-2024
Gürcüstan parlamentində xüsusi təhlükəsizlik rejimi tətbiq edilib
10:00 / 16-04-2024
Xankəndidə yenə silah-sursat aşkarlanıb
09:34 / 16-04-2024
Dekan və yüksək vəzifəli şəxsin adının hallandığı dəhşətli qətl: nə baş verib? - Təfərrüat
09:30 / 16-04-2024
Cəbrayılda silah-sursat tapılıb - Foto
09:26 / 16-04-2024
Ulduz aktrisanın psixoloji problemi yaranıb - Fotolar
08:53 / 16-04-2024
Bakıda yol qəzaları: son üç ayda 33 nəfər həyatını itirib
08:36 / 16-04-2024
NASA önəmli açıqlama verəcək
08:33 / 16-04-2024
Pensilvaniyada hərbi zavod yanır
08:29 / 16-04-2024
Xmelnitskdə partlayış səsləri eşidilir
08:27 / 16-04-2024
Tokio: “Kurilin cənub hissəsi işğal olunub”
08:24 / 16-04-2024
Konqres Ukraynaya yardımı səsverməyə çıxaracaq
08:16 / 16-04-2024
"Çelsi" rəqibini darmadağın edib
08:03 / 16-04-2024
Doktorantura səviyyəsi üzrə sənəd qəbulu başlayıb
08:02 / 16-04-2024
Naftalanda əməliyyat: saxlanılanlar var - Fotolar
00:07 / 16-04-2024
Gürcüstan prezidenti aksiyaçılara dəstək verib
23:26 / 15-04-2024
Qırğız prezidenti Bakıya gəlir
22:18 / 15-04-2024
"Beşiktaş" Fernando Santos və köməkçilərinə təzminat ödəyəcək
22:11 / 15-04-2024
Keçmiş nazir və şöbə rəisi hakim qarşısına çıxarılıb
20:41 / 15-04-2024
Ceyhun Bayramov Özbəkistan prezidenti ilə görüşüb
20:08 / 15-04-2024
Rusiya Ukrayna ilə savaşa özgələri göndərir
18:51 / 15-04-2024
“Şəhid Əhməd – Oğluma məktub” filminin təqdimatı keçirilib - Fotolar
18:34 / 15-04-2024
Gürcüstan da "Xarici agent" axtarışına çıxacaq
18:20 / 15-04-2024
Ordunun illik xərci: İran 9, İsrail 24 milyard dollar ayırıb
18:01 / 15-04-2024
Akademiyada Novruz bayramı aprel ayında keçirilir - 14 minlik şübhəli tender gündəmə çevrilib
17:53 / 15-04-2024
Ən çox şikayət edilən bankların adları bəlli olub - Siyahı
17:47 / 15-04-2024
Məşhur şirkət Rusiyadakı aktivlərini satıb
17:41 / 15-04-2024
Britaniya Rusiyanın aktivlərini müsadirə edə bilməyəcək
17:05 / 15-04-2024
5 saylı məktəbdə iki şagirdi elektrik cərəyanı öldürüb
18:09 / 11-04-2024
Bakıda qətl törədilib
22:19 / 12-04-2024
60 yaşı olan dünya şöhrətli aktyor evlənir - Fotolar
21:41 / 12-04-2024
Xarici İşlər Nazirliyi: mina təhlükəsinə qarşı təcili tədbirlər görülməlidir
10:51 / 11-04-2024
Baş katib: “Ukraynaya təcili sursat verilməlidir”
10:45 / 11-04-2024
Amerikalı general təhlükə barədə xəbərdarlıq edib
00:09 / 13-04-2024
Xalq yazıçısı reanimasiyaya yerləşdirilib
21:57 / 13-04-2024
Nəhəng rəqəmsal kamera kainatı araşdıracaq - Fotolar
22:08 / 13-04-2024
Nadir heyvan növü insan ovcuna yerləşir
00:07 / 14-04-2024
İran İsrailə PUA-larla hücum edib
21:33 / 12-04-2024
Dünyanın ən böyük hava limanı tikiləcək - Foto
21:11 / 12-04-2024
Avropa Məhkəməsi ekoloji problemlərə görə İsveçrəyə qarşı qərar verib
00:02 / 15-04-2024
Ceyhun Bayramov Özbəkistana gedib - Yenilənib
“Elektron dövlət” idarəçilik keyfiyyətini artıracaq
Tarix: 19-05-2018 21:50 | Bölmə: Layihə
İradə Ələkbərova deyir ki, “Elektron hökumət”də dövlət orqanları tərəfindən sosial kapitalın yüksəldilməsinə böyük əhəmiyyət verilir
Artıq xeyli vaxtdır ki, Azərbaycanda dövlət qurumlarının elektronlaşdırılması prosesi həyata keçirilir. Belə demək mümkündürsə, ölkənin bütün sahələrində elektron sistemə keçid baş tutub. Təbii ki, texnologiya inkişaf etdikcə, elektronlaşma prosesi də təkmilləşdirilir. Bu baxımdan “Elektron dövlət” sisteminin müasirləşdirilməsi, gündəlik tələbata uyğunlaşdırılması və əhatə dairəsinin genişləndirilməsi istiqamətində atılan addımlar davamlı xarakter daşımalıdır.
Məlumdur ki, “Elektron dövlət” (və ya E-dövlət) informasiya və kommunikasiya texnologiyalarından (İKT) istifadə etməklə dövlət fəaliyyətinin informasiya aspektlərini həyata keçirmək üçün nəzərdə tutulub. “Elektron dövlət”in fəaliyyətini İKT-nin köməyi ilə icraçı hakimiyyət (Elektron hökumət), parlament (Elektron parlament) və məhkəmə orqanları (Elektron ədalət məhkəməsi) dəstəkləyir. Azərbaycanda “Elektron dövlət”in yaradılması "Elektron Azərbaycan" proqramı daxilində həyata keçirilməli və dövlət idarəçiliyinin keyfiyyətinin artırılmasına yönəldilməlidir.
“E-dövlət”ə hazırlıq indeksinə görə, Azərbaycan lider ölkələr siyahısında olmasa da, bu istiqamətdə müəyyən işlər görülməkdədir. Dövlət orqanlarının hər biri yuxarıdan aşağıya, öz səlahiyyətləri çərçivəsində funksiyalarını həyata keçirirlər. İnternet şəbəkəsinin imkanlarından istifadə etməklə dövlət qurumlarının saytlarının yaradılması, orada bu təşkilatlar, onların strukturları haqqında məlumatın və lazımi sənədlərin yerləşdirilməsi, vakant iş yerlərinə müsabiqələrin elan edilməsi, bəzi kommunal borcların on-layn rejimdə ödənilməsi, abituriyentlərin qəbul imtahanları üçün sənədlərin verilməsi, “Elektron kitabxana”ların yaradılması və s. işlər reallaşdırılıb. Proqramda bir çox məsələlərlə yanaşı, dövlət orqanlarında elektron sənəd mübadiləsinin təşkili də nəzərdə tutulur. Elektron sənəd dövriyyəsinin tətbiqi sənədlərin hazırlanması və emalına sərf olunan əməyin və vaxtın azalmasını, idarəçilikdə qərarların qəbul edilməsini, icra intizamının yüksəldilməsini, nəzarət mexanizminin sadələşməsini, əhaliyə xidmətin operativliyini, dövlət və özünüidarəetmə orqanlarının fəaliyyəti haqqındakı informasiya və xidmətlərə əlyetərliliyi, tabeliyində olan və digər təşkilatlarla əlaqələrin sürətləndirilməsini təmin etməyə imkan verir.
“Elektron dövlət” anlayışı çox hallarda “Elektron hökumət” kimi nəzərdə tutulur. Lakin bu ifadə düzgün deyildir. Belə ki, “Elektron hökumət” “Elektron dövlət”in bir qoludur. Müasir beynəlxalq hüquqi sənədlərdə, əsasən insan hüquqları üzrə Avropa məhkəməsinin qərarlarında "Government" dedikdə bütünlükdə dövlət nəzərdə tutulur. Analoji olaraq, "Three branches of government" ifadəsində yalnız hökumət deyil, dövlətin hər üç qolu nəzərə alınır. Hazırda “Elektron hökumət”in qurulmasında elektron seçkilərin keçirilməsi tətbiq olunmaqdadır.
Müsbət məqamlardan biri də odur ki, Azərbaycanda bu istiqamətdə inkişaf siyasəti ciddi əsaslarla həyata keçirilir. İKT sahəsindəki yeniliklər, informasiya cəmiyyətinin inkişafı ilə bağlı elmi səviyyədə araşdırmalar apaılır, müzakirələr təşkil olunur.
Bu günlərdə AMEA-nın İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun 17 saylı şöbəsi və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin birgə elmi seminarı keçirilib. Tədbiri giriş sözü ilə açan AMEA-nın akademik-katibi, institutun direktoru, şöbənin rəhbəri, akademik Rasim Əliquliyev tədbirin “Sosial kapital e-dövlətdə idarəedici faktor kimi” və “İnternet-medianın monitorinqi və qiymətləndirilməsi məsələləri”mövzularına həsr olunduğunu bildirib.
Sonra institutun sektor müdiri İradə Ələkbərova çıxış edərək “Sosial kapital e-dövlətdə idarəedici faktor kimi” mövzusunda məruzə təqdim edib. Sosial kapitalın cəmiyyətdəki münasibətlərinin dərəcəsi və tipi, eləcə də bu münasibətləri müəyyən edən normalardan danışan məruzəçi bildirib ki, bu normalara, ilk növbədə etimad və qarşılıqlı yardım daxildir. “E-dövlət”də dövlət orqanları tərəfindən sosial kapitalın yüksəldilməsinə böyük əhəmiyyət verildiyini söyləyən İ.Ələkbərova, sosial kapitalın təşkilatlarda insanların əmək fəaliyyətində keyfiyyətə təsir etdiyini, kollektivdə həm müsbət, həm də mənfi mühit yaratmaq xüsusiyyətinin olduğunu diqqətə çatdırıb.
“İqtisadi inkişafın və rifahın əsas faktorlarından olan sosial kapital sosial münasibətlərə aid olan və məqsədyönlü fəaliyyətin məhsuldarlığını artırmağa yönəlmiş resursdur və o, insanlar arasındakı etimada əsaslanır”,– deyən məruzəçi cəmiyyətdə baş verən müxtəlif sosial və iqtisadi proseslərin öyrənilməsi və proqnozlaşdırılması üçün sosial kapitalın araşdırılmasına ehtiyac duyulduğunu vurğulayıb.
İ. Ələkbərova sosial kapital konsepsiyasında müxtəlif yanaşmaları diqqətə çatdıraraq, bu sahə üzrə tanınmış tədqiqatçılardan olan Pyer Budye, Ceyms Koulman, Ueyni Beker, Robert Patnem, Frensis Fukuyamanın sosial kapital konsepsiyası ilə bağlı mülahizələrini təqdim edib. Sosial kapitalın ilk dəfə Pyer Budye tərəfindən 1980-cı illərdə sosial əlaqələrin təsviri kimi təqdim olunduğunu, bu konsepsiyada sosial kapitalın yalnız qrup şəkilində əldə edilən resurs olduğunu söyləyib.
Sektor müdiri, həmçinin sosial kapitalın üçfaktorlu modelini təqdim edərək sosial kapitalın sosial normalar, sosial əlaqələr və etimad kimi strukturdan ibarət olduğunu bildirib. Məruzəçinin sözlərinə görə, sosial kapitalın ölçülməsində etimada əsaslanan metod (Fukuyama metodu), indeks-reytinq metodu, dünya bankı metodu, eləcə də, etimada əsaslanan Yuriyev modeli, Viskonsin modeli geniş istifadə olunur.
Məruzəçi sosial kapitalın makroiqtisadi göstəricilərə təsir edən əlamətlərindən söz açaraq onun insan kapitalının artmasına təkan verdiyini, kollektiv etimad və sosial normaların maliyyənin inkişafına təsir göstərdiyini və əməkdaşlığın inkişafının biznes və texnoloji innovasiyaları yaradan və yayan şirkətlərin fəaliyyətinə təsir etdiyini nəzərə çatdırıb.
O, sosial kapitala onlayn münasibətlərin və İnternetin təsir etdiyini bildirərək, sosial kapitalın xüsusiyyətlərindən də danışıb: “Sosial kapital bu və ya digər şəbəkəyə mənsubluq dərəcəsi, ölçüsü, sıxlığı, şəbəkə əlaqələrində intensivliyi və gücü ilə xarakterizə olunur”.
Çıxışının sonunda İ. Ələkbərova bu sahənin problemlərini əhatə edən elmi əsərləri təqdim edib.
Akademik Rasim Əliquliyev isə məruzəyə dair təklif və tövsiyələrini diqqətə çatdıraraq bildirib ki, dünya ölkələrində sosial kapital ilə bağlı mövcud sistemlərin, sosial reytinqin qiymətləndirilməsi üsullarının araşdırılmasına və “E-dövlət” mühitində vətəndaşların sosial reytinqinin qiymətləndirilməsi üçün intellektual sistemin işlənilməsinə böyük ehtiyac duyulur.
Sonra institutun elmi işçisi Səadət Abdullayeva “İnternet-medianın monitorinqi və qiymətləndirilməsi məsələləri”ndən söz açıb. S. Abdullayeva bildirib ki, İnternet-media resurslarının monitorinqinin aparılması media qurumunun problemləri və çatışmazlıqları haqqında vaxtında məlumatlı olmağa, veb-saytın reputasiyasının yüksəldilməsinə, məlumatların dərəcəsi üzrə sıralanmasına, media qurumunun bazarda yerinin möhkəmləndirilməsinə, rəqib şirkətlərdən irəlidə olmağa, veb-saytın problemləri haqqında öncədən xəbərdar olmaqla buna qarşı mübarizə üsullarının müəyyənləşdirilməsinə imkan verir.
Dünyada ilk dəfə İnternet-medianın monitorinqinin 1998-ci ildə “WebClipping” şirkəti tərəfindən həyata keçirildiyini söyləyən məruzəçi monitorinqin aparılması mərhələlərindən də danışıb. Onun sözlərinə görə, monitorinq proqramları İnternet-media mənbələrində və sosial mediada kontenti mətn formasında tərtib edərək mətnlərdəki bütün sözləri siyahıya alır. Sonrakı mərhələdə müəyyən olunmuş açar sözlərə əsasən axtarış edilir, analizlər aparılır və hesabatlar təqdim olunur.
S. Abdullayeva, həmçinin dünyada ən çox müraciət olunan media monitorinqi şirkətlərindən olan “CyberAlert”, “Alterian”, “İntegrum”, “SemanticForce”, “Mediateka” haqqında məlumat verib. Bu şirkətlərin hazırda bütün xəbər növləri və sosial medianın monitorinqi xidmətləri təklif etdiklərini söyləyib.
“İnternet-media resurslarının fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi üçün lazım olan məlumatların hesablanması məqsədilə veb-analitikadan geniş istifadə olunur”, – deyən məruzəçi, veb-saytın statistikasının aparılmasının İnternet-medianın hədəf auditoriyasının öyrənilməsi, iqtisadi siyasət, istifadəçilərinin coğrafiyasının müəyyənləşdirilməsi, dil auditoriyası, istifadəçilərin yaşı və cinsinin, saytda yerləşdirilən gündəlik informasiyanın həcminin müəyyənləşdirilməsi, müraciət edən istifadəçilərin zaman üzrə aktivliyinin öyrənilməsinə və s. imkan verdiyini diqqətə çatdırıb. Veb-saytların qiymətləndirilməsi üçün “Google Analytics”, “Яндекс.Метрика”, “Liveinternet”, “Rambler's Top100” və s. xidmətlərdən geniş istifadə olunduğunu qeyd edən S. Abdullayeva “Google Analytics” vasitəsilə institutun rəsmi www.ict.az saytının son 1 ay üzrə reytinq göstəricilərini təqdim edib.
S. Abdullayeva sosial medianın monitorinqinin aparılmasının üstünlüklərindən də danışaraq, Rusiyada və Azərbaycanda İnternet-medianın monitorinqinin aparılması vasitələrini diqqətə çatdırıb. O, həmçinin medianın monitorinq və qiymətləndirilməsi məsələləri ilə məşğul olan Yayım Monitorinqi Beynəlxalq Assosiasiyası, FIBEP Beynəlxalq Federasiyası, Media və Kommunikasiya Siyasəti İnstitutu, Şimal-Şərqi Avropa Media Observatoriyası haqqında məlumat verib.
İnternet-medianın monitorinqinin aparılması zamanı ölkəmizdə rast gəlinən problemlərdən söz açan məruzəçi monitorinqin aparılmasında pərakəndəliyin mövcud olması, bu sahənin qanunlarla tənzimlənməməsi nəticəsində etimad mühitinin zəif olması, intellektual monitorinq və analiz vasitələrindən az istifadə olunması, İnternet-media resursları üçün milli statistika mexanizmlərinin mövcud olmaması kimi problemlərin həllinin vacibliyini bildirib.
Sonra çıxış edən akademik Rasim Əliquliyev məruzəyə dair təklif və tövsiyələrini səsləndirib. Hazırda ölkəmizdə İnternet-media resurslarının monitorinqinin aparılmasının böyük əhəmiyyətə malik olduğunu deyən alim, veb-saytlarda monitorinq sistemindən istifadə olunması, o cümlədən milli veb-statistika mexanizmlərinin yaradılmasının milli təhlükəsizliyin təmin olunması üçün daha geniş imkanlar açacağını vurğulayıb. Onun sözlərinə görə, veb-resursların monitorinqi və qiymətləndirilməsi sosial psixologiyanın, dil, din və etnik münasibətlərin müəyyən olunması, veb-saytın işinin yüksək səviyyədə təşkili, jurnalistlərlə işin optimallaşdırılması və s. baxımından vacib məsələlərdəndir.
Z. MƏMMƏDLİ
Yazı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə yardımı ilə "İnformasiya və kommunikasiya texnologiyalarının inkişaf etdirilməsi” layihəsi çərçivəsində hazırlanıb.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 19-05-2018 21:50 | Bölmə: Layihə
İradə Ələkbərova deyir ki, “Elektron hökumət”də dövlət orqanları tərəfindən sosial kapitalın yüksəldilməsinə böyük əhəmiyyət verilir
Artıq xeyli vaxtdır ki, Azərbaycanda dövlət qurumlarının elektronlaşdırılması prosesi həyata keçirilir. Belə demək mümkündürsə, ölkənin bütün sahələrində elektron sistemə keçid baş tutub. Təbii ki, texnologiya inkişaf etdikcə, elektronlaşma prosesi də təkmilləşdirilir. Bu baxımdan “Elektron dövlət” sisteminin müasirləşdirilməsi, gündəlik tələbata uyğunlaşdırılması və əhatə dairəsinin genişləndirilməsi istiqamətində atılan addımlar davamlı xarakter daşımalıdır.
Məlumdur ki, “Elektron dövlət” (və ya E-dövlət) informasiya və kommunikasiya texnologiyalarından (İKT) istifadə etməklə dövlət fəaliyyətinin informasiya aspektlərini həyata keçirmək üçün nəzərdə tutulub. “Elektron dövlət”in fəaliyyətini İKT-nin köməyi ilə icraçı hakimiyyət (Elektron hökumət), parlament (Elektron parlament) və məhkəmə orqanları (Elektron ədalət məhkəməsi) dəstəkləyir. Azərbaycanda “Elektron dövlət”in yaradılması "Elektron Azərbaycan" proqramı daxilində həyata keçirilməli və dövlət idarəçiliyinin keyfiyyətinin artırılmasına yönəldilməlidir.
“E-dövlət”ə hazırlıq indeksinə görə, Azərbaycan lider ölkələr siyahısında olmasa da, bu istiqamətdə müəyyən işlər görülməkdədir. Dövlət orqanlarının hər biri yuxarıdan aşağıya, öz səlahiyyətləri çərçivəsində funksiyalarını həyata keçirirlər. İnternet şəbəkəsinin imkanlarından istifadə etməklə dövlət qurumlarının saytlarının yaradılması, orada bu təşkilatlar, onların strukturları haqqında məlumatın və lazımi sənədlərin yerləşdirilməsi, vakant iş yerlərinə müsabiqələrin elan edilməsi, bəzi kommunal borcların on-layn rejimdə ödənilməsi, abituriyentlərin qəbul imtahanları üçün sənədlərin verilməsi, “Elektron kitabxana”ların yaradılması və s. işlər reallaşdırılıb. Proqramda bir çox məsələlərlə yanaşı, dövlət orqanlarında elektron sənəd mübadiləsinin təşkili də nəzərdə tutulur. Elektron sənəd dövriyyəsinin tətbiqi sənədlərin hazırlanması və emalına sərf olunan əməyin və vaxtın azalmasını, idarəçilikdə qərarların qəbul edilməsini, icra intizamının yüksəldilməsini, nəzarət mexanizminin sadələşməsini, əhaliyə xidmətin operativliyini, dövlət və özünüidarəetmə orqanlarının fəaliyyəti haqqındakı informasiya və xidmətlərə əlyetərliliyi, tabeliyində olan və digər təşkilatlarla əlaqələrin sürətləndirilməsini təmin etməyə imkan verir.
“Elektron dövlət” anlayışı çox hallarda “Elektron hökumət” kimi nəzərdə tutulur. Lakin bu ifadə düzgün deyildir. Belə ki, “Elektron hökumət” “Elektron dövlət”in bir qoludur. Müasir beynəlxalq hüquqi sənədlərdə, əsasən insan hüquqları üzrə Avropa məhkəməsinin qərarlarında "Government" dedikdə bütünlükdə dövlət nəzərdə tutulur. Analoji olaraq, "Three branches of government" ifadəsində yalnız hökumət deyil, dövlətin hər üç qolu nəzərə alınır. Hazırda “Elektron hökumət”in qurulmasında elektron seçkilərin keçirilməsi tətbiq olunmaqdadır.
Müsbət məqamlardan biri də odur ki, Azərbaycanda bu istiqamətdə inkişaf siyasəti ciddi əsaslarla həyata keçirilir. İKT sahəsindəki yeniliklər, informasiya cəmiyyətinin inkişafı ilə bağlı elmi səviyyədə araşdırmalar apaılır, müzakirələr təşkil olunur.
Bu günlərdə AMEA-nın İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun 17 saylı şöbəsi və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin birgə elmi seminarı keçirilib. Tədbiri giriş sözü ilə açan AMEA-nın akademik-katibi, institutun direktoru, şöbənin rəhbəri, akademik Rasim Əliquliyev tədbirin “Sosial kapital e-dövlətdə idarəedici faktor kimi” və “İnternet-medianın monitorinqi və qiymətləndirilməsi məsələləri”mövzularına həsr olunduğunu bildirib.
Sonra institutun sektor müdiri İradə Ələkbərova çıxış edərək “Sosial kapital e-dövlətdə idarəedici faktor kimi” mövzusunda məruzə təqdim edib. Sosial kapitalın cəmiyyətdəki münasibətlərinin dərəcəsi və tipi, eləcə də bu münasibətləri müəyyən edən normalardan danışan məruzəçi bildirib ki, bu normalara, ilk növbədə etimad və qarşılıqlı yardım daxildir. “E-dövlət”də dövlət orqanları tərəfindən sosial kapitalın yüksəldilməsinə böyük əhəmiyyət verildiyini söyləyən İ.Ələkbərova, sosial kapitalın təşkilatlarda insanların əmək fəaliyyətində keyfiyyətə təsir etdiyini, kollektivdə həm müsbət, həm də mənfi mühit yaratmaq xüsusiyyətinin olduğunu diqqətə çatdırıb.
“İqtisadi inkişafın və rifahın əsas faktorlarından olan sosial kapital sosial münasibətlərə aid olan və məqsədyönlü fəaliyyətin məhsuldarlığını artırmağa yönəlmiş resursdur və o, insanlar arasındakı etimada əsaslanır”,– deyən məruzəçi cəmiyyətdə baş verən müxtəlif sosial və iqtisadi proseslərin öyrənilməsi və proqnozlaşdırılması üçün sosial kapitalın araşdırılmasına ehtiyac duyulduğunu vurğulayıb.
İ. Ələkbərova sosial kapital konsepsiyasında müxtəlif yanaşmaları diqqətə çatdıraraq, bu sahə üzrə tanınmış tədqiqatçılardan olan Pyer Budye, Ceyms Koulman, Ueyni Beker, Robert Patnem, Frensis Fukuyamanın sosial kapital konsepsiyası ilə bağlı mülahizələrini təqdim edib. Sosial kapitalın ilk dəfə Pyer Budye tərəfindən 1980-cı illərdə sosial əlaqələrin təsviri kimi təqdim olunduğunu, bu konsepsiyada sosial kapitalın yalnız qrup şəkilində əldə edilən resurs olduğunu söyləyib.
Sektor müdiri, həmçinin sosial kapitalın üçfaktorlu modelini təqdim edərək sosial kapitalın sosial normalar, sosial əlaqələr və etimad kimi strukturdan ibarət olduğunu bildirib. Məruzəçinin sözlərinə görə, sosial kapitalın ölçülməsində etimada əsaslanan metod (Fukuyama metodu), indeks-reytinq metodu, dünya bankı metodu, eləcə də, etimada əsaslanan Yuriyev modeli, Viskonsin modeli geniş istifadə olunur.
Məruzəçi sosial kapitalın makroiqtisadi göstəricilərə təsir edən əlamətlərindən söz açaraq onun insan kapitalının artmasına təkan verdiyini, kollektiv etimad və sosial normaların maliyyənin inkişafına təsir göstərdiyini və əməkdaşlığın inkişafının biznes və texnoloji innovasiyaları yaradan və yayan şirkətlərin fəaliyyətinə təsir etdiyini nəzərə çatdırıb.
O, sosial kapitala onlayn münasibətlərin və İnternetin təsir etdiyini bildirərək, sosial kapitalın xüsusiyyətlərindən də danışıb: “Sosial kapital bu və ya digər şəbəkəyə mənsubluq dərəcəsi, ölçüsü, sıxlığı, şəbəkə əlaqələrində intensivliyi və gücü ilə xarakterizə olunur”.
Çıxışının sonunda İ. Ələkbərova bu sahənin problemlərini əhatə edən elmi əsərləri təqdim edib.
Akademik Rasim Əliquliyev isə məruzəyə dair təklif və tövsiyələrini diqqətə çatdıraraq bildirib ki, dünya ölkələrində sosial kapital ilə bağlı mövcud sistemlərin, sosial reytinqin qiymətləndirilməsi üsullarının araşdırılmasına və “E-dövlət” mühitində vətəndaşların sosial reytinqinin qiymətləndirilməsi üçün intellektual sistemin işlənilməsinə böyük ehtiyac duyulur.
Sonra institutun elmi işçisi Səadət Abdullayeva “İnternet-medianın monitorinqi və qiymətləndirilməsi məsələləri”ndən söz açıb. S. Abdullayeva bildirib ki, İnternet-media resurslarının monitorinqinin aparılması media qurumunun problemləri və çatışmazlıqları haqqında vaxtında məlumatlı olmağa, veb-saytın reputasiyasının yüksəldilməsinə, məlumatların dərəcəsi üzrə sıralanmasına, media qurumunun bazarda yerinin möhkəmləndirilməsinə, rəqib şirkətlərdən irəlidə olmağa, veb-saytın problemləri haqqında öncədən xəbərdar olmaqla buna qarşı mübarizə üsullarının müəyyənləşdirilməsinə imkan verir.
Dünyada ilk dəfə İnternet-medianın monitorinqinin 1998-ci ildə “WebClipping” şirkəti tərəfindən həyata keçirildiyini söyləyən məruzəçi monitorinqin aparılması mərhələlərindən də danışıb. Onun sözlərinə görə, monitorinq proqramları İnternet-media mənbələrində və sosial mediada kontenti mətn formasında tərtib edərək mətnlərdəki bütün sözləri siyahıya alır. Sonrakı mərhələdə müəyyən olunmuş açar sözlərə əsasən axtarış edilir, analizlər aparılır və hesabatlar təqdim olunur.
S. Abdullayeva, həmçinin dünyada ən çox müraciət olunan media monitorinqi şirkətlərindən olan “CyberAlert”, “Alterian”, “İntegrum”, “SemanticForce”, “Mediateka” haqqında məlumat verib. Bu şirkətlərin hazırda bütün xəbər növləri və sosial medianın monitorinqi xidmətləri təklif etdiklərini söyləyib.
“İnternet-media resurslarının fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi üçün lazım olan məlumatların hesablanması məqsədilə veb-analitikadan geniş istifadə olunur”, – deyən məruzəçi, veb-saytın statistikasının aparılmasının İnternet-medianın hədəf auditoriyasının öyrənilməsi, iqtisadi siyasət, istifadəçilərinin coğrafiyasının müəyyənləşdirilməsi, dil auditoriyası, istifadəçilərin yaşı və cinsinin, saytda yerləşdirilən gündəlik informasiyanın həcminin müəyyənləşdirilməsi, müraciət edən istifadəçilərin zaman üzrə aktivliyinin öyrənilməsinə və s. imkan verdiyini diqqətə çatdırıb. Veb-saytların qiymətləndirilməsi üçün “Google Analytics”, “Яндекс.Метрика”, “Liveinternet”, “Rambler's Top100” və s. xidmətlərdən geniş istifadə olunduğunu qeyd edən S. Abdullayeva “Google Analytics” vasitəsilə institutun rəsmi www.ict.az saytının son 1 ay üzrə reytinq göstəricilərini təqdim edib.
S. Abdullayeva sosial medianın monitorinqinin aparılmasının üstünlüklərindən də danışaraq, Rusiyada və Azərbaycanda İnternet-medianın monitorinqinin aparılması vasitələrini diqqətə çatdırıb. O, həmçinin medianın monitorinq və qiymətləndirilməsi məsələləri ilə məşğul olan Yayım Monitorinqi Beynəlxalq Assosiasiyası, FIBEP Beynəlxalq Federasiyası, Media və Kommunikasiya Siyasəti İnstitutu, Şimal-Şərqi Avropa Media Observatoriyası haqqında məlumat verib.
İnternet-medianın monitorinqinin aparılması zamanı ölkəmizdə rast gəlinən problemlərdən söz açan məruzəçi monitorinqin aparılmasında pərakəndəliyin mövcud olması, bu sahənin qanunlarla tənzimlənməməsi nəticəsində etimad mühitinin zəif olması, intellektual monitorinq və analiz vasitələrindən az istifadə olunması, İnternet-media resursları üçün milli statistika mexanizmlərinin mövcud olmaması kimi problemlərin həllinin vacibliyini bildirib.
Sonra çıxış edən akademik Rasim Əliquliyev məruzəyə dair təklif və tövsiyələrini səsləndirib. Hazırda ölkəmizdə İnternet-media resurslarının monitorinqinin aparılmasının böyük əhəmiyyətə malik olduğunu deyən alim, veb-saytlarda monitorinq sistemindən istifadə olunması, o cümlədən milli veb-statistika mexanizmlərinin yaradılmasının milli təhlükəsizliyin təmin olunması üçün daha geniş imkanlar açacağını vurğulayıb. Onun sözlərinə görə, veb-resursların monitorinqi və qiymətləndirilməsi sosial psixologiyanın, dil, din və etnik münasibətlərin müəyyən olunması, veb-saytın işinin yüksək səviyyədə təşkili, jurnalistlərlə işin optimallaşdırılması və s. baxımından vacib məsələlərdəndir.
Z. MƏMMƏDLİ
Yazı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə yardımı ilə "İnformasiya və kommunikasiya texnologiyalarının inkişaf etdirilməsi” layihəsi çərçivəsində hazırlanıb.
Bölməyə aid digər xəbərlər
22-06-2022, 12:01
Patrik Andrade "Qarabağ"dan ayrılıb
31-05-2021, 10:30
Ermənilər dövlət sərhəddində növbəti təxribat törədib?
11-01-2020, 17:00
Mərkəzi Seçki Komissiyası DSK-nın qərarını ləğv edib
27-01-2019, 21:02
Elektron elm üçün fundamental layihələr icra olunur - Foto
20-01-2019, 11:03
Müasir texnologiyaların tətbiqi daha da sürətlənir
12-01-2019, 18:12
“Qaynar xətt” vətəndaşların işini asanlaşdırıb
5-01-2019, 10:28
Bir mərkəzdə 46 elektron xidmət... - Fotolar
29-12-2018, 21:27
İKT sahəsində mühüm araşdırmalar aparılıb
22-12-2018, 21:39
İnnovativ və texnoloji yeniliklər…
15-12-2018, 22:52
İKT-yə investisiya qoyuluşu 69 faiz artıb
8-12-2018, 23:15
50-dən artıq startap...
30-11-2018, 07:12
İKT ilə bağlı yeni tədbir…
25-11-2018, 08:57
Elektron dövlət və E-elm... - Yeniliklər
19-11-2018, 09:46
Vətəndaşlara “şəxsi kabinet” hazırlanır
4-11-2018, 17:41
Elektron sənəd dövriyyəsi yeni mərhələyə qədəm qoyur
28-10-2018, 06:21
“Rəqəmsal hökumət”ə keçid başlayıb
20-10-2018, 20:14
Dövlət orqanlarında elektron xidmətlərin təşkili araşdırılır
15-10-2018, 01:12
İKT sektoru üzrə gəlirlər 1,2 milyard manata yüksəlib
7-10-2018, 06:54
“Azərbaycan kosmik sənayedə də mövqeyini ortaya qoyur”
29-09-2018, 14:26
Elektron ticarətin strategiyası hazırlanır
24-09-2018, 00:33
Elektron mediada təhlükəsizlik müzakirə olunub
16-09-2018, 11:19
İnformasiya ehtiyatları təkmilləşdirilir - Qaydalar
1-09-2018, 00:13
İKT sahəsində yeni layihələr reallaşdırılacaq
24-08-2018, 15:12
Müasir texnologiyaların tətbiqi genişlənir
13-08-2018, 10:12
Daha bir peykimiz orbitə hazırlanır
5-08-2018, 15:32
Ölkəmizdə elektron ticarət dövriyyəsi artır
30-07-2018, 13:35
İKT üçün yeni tədbirlər planı var
23-07-2018, 02:27
Müasir texnologiyalar daha da təkmilləşdirilir
14-07-2018, 14:01
“Elektron hökumət”ə müraciətlərin sayı 23 milyonu ötüb
7-07-2018, 22:21
Əmlakla bağlı elektronlaşma prosesi genişlənir - Yenilik
30-06-2018, 14:10
Müasir texnologiyalar biznes mühitini yaxşılaşdırır
23-06-2018, 10:45
İKT sahəsində elmi araşdırmalar davam etdirilir
11-06-2018, 01:03
Virtual məkan uşaqlar üçün təhlükəyə çevrilib - Ekspert
2-06-2018, 11:32
Elektron sənədləşmənin yeni mərhələsinə start verilib
26-05-2018, 21:57
İKT böyük şirkətləri bir araya gətirib
19-05-2018, 21:50
“Elektron dövlət” idarəçilik keyfiyyətini artıracaq
14-05-2018, 20:32
“Mobil elektron imza" layihəsinə start verilib
6-05-2018, 21:58
İnformasiya təhlükəsizliyi ilə bağlı yeniliklər edilir
28-04-2018, 10:46
Uşaqların zərərli informasiyalardan qorunması prioritetə çevrilib
23-04-2018, 23:28
Çətin relyefli ərazilərdə 4-cü nəsil texnologiyanın tətbiqi üçün yeni işlər görülür
16-04-2018, 19:59
Təhlükəsizlik Mərkəzi Azərbaycanın virtual sərhədlərini necə qoruyur?
8-04-2018, 12:25
Elektron media və sosial şəbəkələrin problemi – Ekspertlər
31-03-2018, 06:58
Dövlət xidmətlərində elektronlaşmanın yeni mərhələsi başlayır
17-03-2018, 08:46
İKT üzrə yeni tədqiqatlar aparılır
11-03-2018, 09:23
“Azerspace-1”in 25-dən çox ölkədə müştəri bazası var
3-03-2018, 09:32
Elektron arayışların tətbiqi...
25-02-2018, 11:06
Şagird qəbulunun elektronlaşdırılması valideynlərin işini asanlaşdırıb
12-02-2018, 22:01
Təhsildə müasir texnologiyaların tətbiqinə yeni imkanlar yaranır
Milli Qəhrəman Pəhlivan Fərzəliyevin oğlu deyir ki, 44 günlük savaşda iştirak etmək arzusu həyata keçməsə də, döyüşlərin şiddətli vaxtında atasının şəhid olduğu Xəzəz dağını ziyarət edə bilib
Şair deyir ki, nə tənqidçiləri qınayır, nə də pul verib onlara tənqid adı altında tərif yazdıranları
Əks-kəşfiyyat xidmətinin sabiq rəhbəri deyir ki, hava hücumu reallaşarsa, itkilər böyük ola bilər
Eyni tamaşada həm Dövşanı, həm də Tülkünü səsləndirən Aygül Ağayeva deyir ki, kuklaçı olmaq çox çətindir
Məhəmməd Şahməmmədli “Apatiya”nı şedevr hesab etmir və filmdə səhvlərin olduğunu deyir
