İKT sahəsində elmi araşdırmalar davam etdirilir

Xəbər lenti

00:37 / 20-04-2024

Hikmət Hacıyev: "Bu, diplomatik və siyasi cəsarətimizin təcəssümüdür"

23:26 / 19-04-2024

Aİ-dən 4 kəndin qaytarılmasına reaksiya: "Davamlı nizamlanmanı tam dəstəkləyirik"

21:22 / 19-04-2024

Buraxılış imtahanının nəticələri elan olunub

20:45 / 19-04-2024

19-cu əsrin solğun dagerreotiplərini bərpa ediblər

20:29 / 19-04-2024

Qəzza müharibəsi qloballaşır

18:35 / 19-04-2024

MKİ: “Moskva yaxınlığındakı terror aktını İŞİD təşkil edib”

18:14 / 19-04-2024

Qəzzada daha 42 nəfər dinc sakin həlak olub

18:08 / 19-04-2024

Eminemin qızı bikinidə görüntülənib

18:06 / 19-04-2024

Yaponiya süni intellektin inkişafına 475 milyon dollar ayırıb

17:57 / 19-04-2024

9 milyon manatlıq mənimsəmə... - Şirkət rəhbərinə 11 il həbs cəzası verilib

17:33 / 19-04-2024

Ağ ev Afrikada müttəfiqini itirə bilər

17:30 / 19-04-2024

İranda silsilə partlayışlar baş verib

17:27 / 19-04-2024

İranın İsrailə hücumunun əsl səbəbi bəlli olub

17:18 / 19-04-2024

Mustafayevlə Qriqoryan sərhəddə görüşüb - 4 kənd Azərbaycana qaytarılır

17:09 / 19-04-2024

Daxili İşlər Nazirliyində kollegiya iclası keçirilib - Fotolar

17:00 / 19-04-2024

Prezident Cinayət-Prosessual Məcəlləsində dəyişikliyi təsdiqləyib

16:46 / 19-04-2024

İlham Əliyev Rusiyaya gedir

16:34 / 19-04-2024

Universitetin sözçüsü vəzifədən ayrılıb

16:19 / 19-04-2024

Abel Məhərrəmov və xanımı məhkəməyə verilib

16:10 / 19-04-2024

"Fənərbağça"nın "qorxaq" oyunu tənqid olunub: "Hər kəs özbaşına penalti vurub.."

16:00 / 19-04-2024

Ədalət Məhkəməsində Azərbaycanın tələbi ilə ictimai dinləmələr keçirilib

15:47 / 19-04-2024

Tovuzda 22 yaşlı oğlan 34 yaşlı qadının üzərinə benzin tökərək yandırıb

15:36 / 19-04-2024

G7 ölkələri Azərbaycan və Ermənistanı sülh prosesinə sadiq olmağa çağırıb

15:29 / 19-04-2024

Ceyhun Bayramov Fələstinin baş naziri ilə telefonda müzakirə aparıb

15:24 / 19-04-2024

Rəsmi Berlindən İsrail və İrana çağırış olub

15:11 / 19-04-2024

Türkiyə XİN: "İran-İsrail gərginliyi daimi münaqişəyə çevrilə bilər"

14:54 / 19-04-2024

Sabiq rektora hansı cəza veriləcək? - Prorektorun qətl işi

14:22 / 19-04-2024

Bakı Fransız Liseyi fəaliyyətini dayandırır

14:19 / 19-04-2024

MKİ direktorundan xəbərdarlıq: "...Ukrayna ilin sonunadək məğlub ola bilər"

13:56 / 19-04-2024

Aİ-dən İsrail və İrana çağırış: "Təmkinli olun!"

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

20:08 / 15-04-2024

Rusiya Ukrayna ilə savaşa özgələri göndərir

18:51 / 15-04-2024

“Şəhid Əhməd – Oğluma məktub” filminin təqdimatı keçirilib - Fotolar

13:58 / 16-04-2024

Agentlik sədri vəzifədən azad edilib - Yeni təyinat

15:07 / 17-04-2024

Hikmət Hacıyev: “Sülhməramlıların Azərbaycandan çıxarılması barədə qərar qəbul edilib”

10:57 / 18-04-2024

60 milyard dollarlıq yardımın önü açılır

13:03 / 15-04-2024

Məşhur aktyor kinodan qovulub

09:07 / 15-04-2024

Puqaçova qastollardan nə qədər qazanacaq?

10:00 / 15-04-2024

Çingiz Abdullayev sabah xəstəxanadan evə buraxılacaq

15:08 / 15-04-2024

Ali məktəblərə qəbul başlayıb

23:48 / 16-04-2024

Tbilisidə polis qanuna etiraz edən 11 nəfəri saxlayıb

09:26 / 16-04-2024

Ulduz aktrisanın psixoloji problemi yaranıb - Fotolar

12:27 / 15-04-2024

Tokayev və Paşinyan İrəvanda nəyi müzakirə edəcəklər?

İKT sahəsində elmi araşdırmalar davam etdirilir
Tarix: 23-06-2018 10:45 | Bölmə: Layihə

Şirift ölçüsü:

İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunda magistrlik dissertasiyalarının müdafiəsi keçirilib

Ölkəmizdə informasiya və kommunikasiya texnologiyaları (İKT) sahəsində irəliləyişlər yüksələn xətt üzrə davam etdikcə, bu sahə üzrə elmi araşdırmalar da artır. Artıq Azərbaycan maliyyə vəsaitləri hesabına müasir texnologiyalar alan ölkə deyil. Son illər müasir texnoloji vasitələr, informasiyalı cəmiyyət, yüksək texnologiyalı elmi əsasların araşdırılması, elmi fəaliyyətin inkişaf etdirilməsi istiqamətində mühüm addımlar atılır.

Bu günlərdə AMEA-nın İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunda magistrantların magistrlik dissertasiyalarının müdafiəsi üçün təşkil olunmuş ixtisaslaşdırılmış Müdafiə Şurasının iclası keçirilib.

“Reytinq”ə daxil olan məlumata görə, tədbiri giriş sözü ilə açan AMEA-nın akademik-katibi, institutun direktoru, akademik Rasim Əliquliyev bildirib ki, AMEA prezidentinin 10 aprel 2018-ci il tarixli “AMEA-nın II kurs magistrantlarının dissertasiya müdafiəsinin təşkili haqqında” Sərəncamına əsasən, İnformasiya Texnologiyaları İnstitutuna “Kompüter sistemlərinin və şəbəkələrinin proqram təminatı”, “Kompüter mühəndisliyi”, “İnformasiya mühafizəsi və təhlükəsizliyi”, İdarəetmə Sistemləri İnstitutuna “İdarəetmənin informasiya texnologiyaları” ixtisaslaşması üzrə 2016/2017-ci tədris ilində qəbul olunmuş magistrantların magistrlik dissertasiyalarının müdafiəsi məqsədilə rəhbərlik etdiyi qurumda ixtisaslaşdırılmış Müdafiə Şurası yaradılıb.

Sonra AMEA-nın İdarəetmə Sistemləri İnstitutunun (İSİ) magistrantı Lamiyə Nəcəfova 249153 – “İdarəetmənin informasiya texnologiyaları” ixtisaslaşması üzrə “Azərbaycan dilindəki mətnlərin müəlliflərinin identifikasiyası üçün alqoritm və proqram təminatının işlənilməsi” mövzusunda dissertasiya işini təqdim edib. O, bildirib ki, tədqiqat işinin məqsədi Azərbaycan dilindəyazılmış mətn müəlliflərinin identifikasiyası üçün mətnlərin yazı üslubunu təyin edən müxtəlif əlamətlərin araşdırılması, onların bir neçə göstəricilərə əsasən analizi üçün proqram təminatının hazırlanması, müəlliflərin tanınması üçün alqoritmin təklif olunmasıdır.

İKT sahəsində elmi araşdırmalar davam etdirilir

Məruzəçinin sözlərinə görə, mətn müəlliflərinin identifikasiyası müəllifi məlum olmayan mətnlərin müəllifinin müəyyən olunması baxımından vacib məsələlərdəndir. O, qeyd edib ki, dissertasiya işində “C sharp” proqramlaşdırma dilində mətnlərin müxtəlif parametrlərinə görə statistik analizini aparan proqram təminatı hazırlanıb, mətn müəlliflərinin tanınması “Matlab” riyazi proqram paketində aparılıb.

Daha sonra İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun magistrantı Şəlalə Mansurova 249161 – “Kompüter sistemlərinin və şəbəkələrinin proqram təminatı” ixtisaslaşması üzrə “Kompüter şəbəklərində bulud xidmətlərinin səmərəli təşkili üsullarının tədqiqi” mövzusunda dissertasiya işini təqdim edib. O, işin məqsədi, aktuallığı, qarşıya qoyulmuş məsələlər və s. barədə məlumat verib.

Ş. Mansurova işin məqsədinin kompüter şəbəkələrində bulud texnologiyaları vasitəsilə mövcud xidmətlərin səmərəliyinin təmin edilməsi üsullarının tədqiqi, təklif edilən model əsasında infrastruktur xidmətinin effektivliyinin artırılması olduğunu bildirib və əldə edilmiş əsas nəticələri təqdim edib.

Ş. Mansurova bildirib ki, dissertasiya işində bulud modellərinin təhlükəsizlik baxımından qiymətləndirilməsi üçün kriteriyalar çoxluğu təyin edilib, seçilmiş kriteriyalar əsasında multiplikativ aqreqatlaşma metodu vasitəsilə bulud modellərinin təhlükəsizliyinin qeyri-səlis çoxkriteriyalı qiymətləndirilməsi həyata keçirilib, bulud xidməti modellərinin qiymətləndirilməsi üçün keyfiyyət əlamətləri tədqiq edilib və səciyyəvi keyfiyyət əlamətləri əsasında qiymətləndirmə metodları verilib. Həmçinin, infrastruktur xidmət kimi modelin səmərəliyinin artırılması üçün bulud, duman, şeh arxitekturası nəzərdən keçirilib və təklif edilən infrastruktur xidməti səmərəliliyinin təşkili üçün müraciət intensivliyi əsasında Bulud-şeh yanaşması işlənilib.

“İdarəetmənin informasiya texnologiyaları” ixtisaslaşması üzrə “Hidroelektrik stansiyaları aqreqatlarının diaqnostikası üçün intellektual informasiya texnologiyalarının işlənilməsi (Mingəçevir Su Elektrik Stansiyası (SES) misalında)” adlı dissertasiya işini təqdim edən İSİ-nin magistrantı Nigar Alışzadə işin elmi yeniliyi barədə məlumat verib. Qeyd edib ki, intellektual diaqnostikanın həyata keçirilməsi üçün zaman sıralarının emalında perseptron əsaslı rekurrent arxitekturaya malik “Elman” şəbəkəsinin məsələyə uyğun modifikasiyasının modelləşdirilməsi və seçilmiş öyrətmə alqoritmi ilə realizasiyası, eləcə də, tədqiqat obyekti haqqındakı ekspert biliklərinin qeyri-səlis produksion qaydalar vasitəsilə modelləşdirilməsi və texniki vəziyyətin qiymətləndirilməsi üçün Soft Computing modelinə uyğun qeyri-səlis çıxarış sisteminin işlənilməsi işin elmi yeniliyini səciyyələndirir.

Məruzəçi dissertasiya işinin əsas məqsədinin araşdırma obyektinin cari texniki vəziyyətinin qiymətləndirilməsi üçün obyektdən vibrodiaqnostika vericiləri vasitəsilə toplanmış siqnalların emalını həyata keçirən üsulların işlənilməsi və bu üsullar əsasında müvafiq proqram təminatının hazırlanması olduğunu bildirib.

O, tədqiqatın nəticələrini təqdim edərək deyib ki, Mingəçevir SES-nın əsas hidroaqreqatlarından biri olan K-300-240-3 turbininə quraşdırılmış vericilərdən toplanan siqnallar əsasında “MS Access” sistemində verilənlər bazası işlənib, verilənlərin emalı üçün “Matlab” riyazi proqram paketində rekurrent “Elman” şəbəkəsi qurulub və “Levenberq-Markvardt” alqoritmi ilə öyrədilib, eləcə də, şəbəkə vasitəsilə diaqnostika aparılıb, verilənlər bazasından seçilmiş müxtəlif vektorlarla eksperimentlər həyata keçirilib.

Sonra İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun magistrantı CabirƏmirxanlı 249178 –“Kompüter mühəndisliyi” ixtisaslaşması üzrə“Elektron dövlətin təkmil modellərinin analizi və qiymətləndirilməsi” mövzusunda dissertasiya işini təqdim edib.

İşin aktuallığından danışan məruzəçi bildirib ki, e-dövlət İKT vasitələrindən istifadə etməklə dövlət proseslərini transformasiya edir və öz müştərilərini (vətəndaşlar, biznes sahəsi və digər dövlət qurumları) informasiya, bilik və xidmərlərlə təmin edir. E-dövlət göstərilən xidmətlərin keyfiyyətinin artırılması və demokratiyanın inkişaf etdirilməsi məqsədilə dövlətə aid prosesləri köklü sürətdə dəyişdirmək üçün İnternet, mobil hesablamalar vəbulud texnologiyaları kimi İKT vasitələrindən yararlanır.

C. Əmirxanlı dissertasiya işinin məqsədini diqqətə çatdıraraq bildirib ki, məqsəd, bir sıra təşkilatlar və tədqiqatçılar tərəfindən təklif olunan e-dövlətin təkmil modellərinin müqayisəli analizi və qiymətləndirilməsidir.

O, dissertasiya işində alınmış nəticələri təqdim edib. İşdə e-dövlətin təkmil modellərinin bir sıra aspektlər baxımından müqayisəli analizinin aparıldığını, modellərin çatışmazlıqları, ortaq və fərqli cəhətlərinin aşkarlandığını, təkmil modellərin qiymətləndirilməsinə dair yanaşmaların analiz olunduğunu və meyarların müəyyənləşdirildiyini, eləcə də, “Ən pis hal” yanaşması və “TOPSIS” metodu əsasında e-dövlətin təkmil modellərinin qiymətləndirildiyini nəzərə çatdırıb.

İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun magistrantı Elşən Bağırov 249186 – “İnformasiya mühafizəsi və təhlükəsizliyi” ixtisaslaşması üzrə “İnformasiya təhlükəsizliyi insidentlərinin idarə edilməsi metodları” adlı dissertasiya işini təqdim edib. O, dissertasiya işinin giriş, üç fəsil, nəticə, əlavələr və ədəbiyyat siyahısından ibarət olmaqla 75 səhifədən təşkil olunduğunu deyib.

Bildirib ki, informasiya təhlükəsizliyi insidentlərinin (İTİ) effektiv və səmərəli idarə edilməsi biznes-proseslərin fasiləsizliyinin təmin edilməsi baxımından mühüm rol oynayır. Məruzəçi informasiya təhlükəsizliyi insidentlərinin sürətli və effektiv idarə edilməsi üçün yanaşma və təkliflərin işlənməsinin tədiqatın əsas məqsədi olduğunu vurğulayıb.

E. Bağırov dissertasiya işində əldə olunmuş nəticələri təqdim edib. Tədqiqat zamanı İTİ-nin idarə edilməsi üçün nəzərdə tutulmuş informasiya sisteminin komponentlərinin və İTİ-nin qarşısını almaq məqsədilə proqram təminatı boşluqlarının analiz edildiyini, İTİ biletlərinin klassifikasiyası üçün verilənlərin intellektual analizi metodlarının tətbiq edildiyini, həmçinin İTİ-nin idarə edilməsi mövcud metrikalarının analiz edildiyini və bir sıra metrikaların təklif olunduğunu diqqətə çatdırıb.

Dissertasiya işləri təqdim edildikdən sonra müzakirələr aparılıb. Müzakirələrdə akademik Rasim Əliquliyev, institutun şöbə müdiri, AMEA-nın müxbir üzvü, professor Məsumə Məmmədova, şöbə müdiri, AMEA-nın müxbir üzvü Ramiz Alıquliyev, şöbə müdiri, texnika üzrə fəlsəfə doktoru Yadigar İmamverdiyev, institutun baş elmi işçisi, texnika üzrə fəlsəfə doktoru Zərifə Cəbrayılova, institutun aparıcı elmi işçisi, texnika üzrə fəlsəfə doktoru Fərqanə Abdullayeva, texnika elmləri doktoru Abbas Rzayev və riyaziyyat üzrə fəlsəfə doktoru Ədalət Paşayev çıxış edərək öz sual, təklif və tövsiyələrini səsləndiriblər.

İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun Təhsil şöbəsinin müdiri, texnika üzrə fəlsəfə doktoru Fərhad Yusifov L. Nəcəfova (rəsmi rəyçi: fizika-riyaziyyat üzrə fəlsəfə doktoru Səxavət Talıbov, elmi rəhbər: AMEA-nın müxbir üzvü Kamil Aydazadə), Ş. Mansurova (rəsmi rəyçi: tex.f.d. Məmməd Həşimov, elmi rəhbər: AMEA-nın müxbir üzvü R.Alıquliyev), N. Alışzadə (rəsmi rəyçi: tex.e.d. Fəhrad Paşayev, elmi rəhbər: riy.f.d., dosent Gülçin Abdullayeva), C. Əmirxanlı (rəsmi rəyçi: tex.f.d. Rəna Qasımova, elmi rəhbər: dosent F.Yusifov) və E. Bağırovun (rəsmi rəyçi: tex.f.d., dosent Ramiz Şıxəliyev, elmi rəhbər: dosent Y.İmamverdiyev) dissertasiya işlərinə dair rəyləri nəzərə çatdırıblar.

Dissertasiya işlərinin müzakirəsindən sonra açıq səsvermə keçirilərək, hər bir iş üzrə qiymətləndirmə aparılıb. Qiymətləndirmənin nəticələrinə əsasən, L. Nəcəfova, Ş. Mansurova, N. Alışzadə, C. Əmirxanlı və E. Bağırova magistr elmi dərəcəsinin verilməsi haqqında qərar qəbul olunub.

Sonda çıxış edən akademik Rasim Əliquliyev dissertasiya işlərinin yerinə yetirilməsinə dəstək verən elmi rəhbərlərə təşəkkürünü bildirib. O, magistrantların nəzəri və praktiki hazırlığını yüksək qiymətləndirib, gənc tədqiqatçılara gələcəkdə elmi fəaliyyətlərini davam etdirməyi tövsiyə edib.

Göründüyü kimi, müasir texnologiyaların araşdırılması, informasiya cəmiyyətinin bütün detallarının öyrənilməsi və daha da genişləndirilməsi üçün elmi mühit formalaşıb. Aparılan elmi araşdırmalar, yazılan dissertasiyalar və bu elmi işlərin müzkirəsi İKT sahəsində yeni uğurların əldə olunacağına zəmin yaradır.

Z. MƏMMƏDLİ

Yazı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə yardımı ilə "İnformasiya və kommunikasiya texnologiyalarının inkişaf etdirilməsi” layihəsi çərçivəsində hazırlanıb.

Ana səhifəyə dön