23:09 / 23-04-2024
Rusiya müdafiə nazirinin müavini saxlanılıb
21:43 / 23-04-2024
Xankəndidə avtomat silah gizlədən şəxs tutulub - Foto
19:22 / 23-04-2024
Rusiyanın reaktiv raket daşıyıcısı Qərb raketlərini üstələyir
18:35 / 23-04-2024
Rusiyada sosial iğtişaşlar başlaya bilər
18:14 / 23-04-2024
Polad daşıyan gəmi körpüyə çırpıldıqdan sonra batıb
18:05 / 23-04-2024
Makron Zelenskiyə yalan vədlər verib
18:05 / 23-04-2024
Pul, reytinq, əxlaq... - Bu verilişlər bağlanacaq?
17:51 / 23-04-2024
Avropa İttifaqı Çini hədələyir
17:33 / 23-04-2024
Ukraynaya göndəriləcək hərbi yardımın böyük hissəsi Avropadadır
17:27 / 23-04-2024
“Səyyar vergi yoxlamasının keçirilməsi Qaydaları”na dəyişiklik edilib
17:14 / 23-04-2024
Paşinyan Ermənistan-Azərbaycan arasında ilk sərhəd dirəyinin fotosunu paylaşıb - Foto
17:07 / 23-04-2024
“Space”ə qalib gələn aparıcı geri dönüb: "Vado Korovinin kanala rəhbərlik edəcəyi bəlli deyil"
16:58 / 23-04-2024
İlham Əliyev “COP29 və Azərbaycan üçün Yaşıl Baxış” beynəlxalq forumda iştirak edir - (Yenilənib)
16:50 / 23-04-2024
Nazirlər Kabineti polis və ya prokurorluğa çağırış qaydasına dəyişikliyi təsdiqləyib
16:23 / 23-04-2024
Dövlət başçısı: "Fransa, Hindistan və Yunanıstan Ermənistanı bizə qarşı silahlandırır"
16:14 / 23-04-2024
İlham Əliyev geri qaytarılan 4 kənddən danışıb
16:10 / 23-04-2024
Azərbaycan-Ermənistan sərhədinin koordinatları dəqiqləşdirilir - Yenilənib
15:53 / 23-04-2024
Prezident: "Ermənistan Naxçıvanla yol əlaqəsini qurmaq imkanını bloklayır"
15:18 / 23-04-2024
60 milyard dollar yardım Ukraynanı tam qələbəyə aparmayacaq
15:10 / 23-04-2024
Azadlıq Partiyası ləğv olunub? - Açıqlama
15:00 / 23-04-2024
Vüqar Səfərli ilə sabiq icra baçısı əfv üçün müraciət edib
14:57 / 23-04-2024
Ceyhun Bayramov Çexiya baş naziri ilə görüşüb
14:46 / 23-04-2024
Prezidentdən Avrasiya İqtisadi Birliyi barədə açıqlama: "Ermənistan istisna olmaqla..."
14:37 / 23-04-2024
Astara sakini 51 kq narkotiklə tutulub
14:12 / 23-04-2024
İnzibati və yardımçı vəzifələrin təsnifatı dəyişir
14:10 / 23-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)
13:48 / 23-04-2024
Spikerdən deputata cavab: "Hamı bilir ki, ölkədə bu nikah qanunsuzdur"
13:23 / 23-04-2024
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
13:19 / 23-04-2024
Narkotik vasitələrin siyahısına dəyişiklik edilib
13:12 / 23-04-2024
Alkoqollu içkilərin idxalı və istehsalı yeni şərtlərlə müəyyən olunacaq
19:13 / 20-04-2024
Bakıda taxta bazarında yanğın olub - Fotolar (Yenilənib)
22:20 / 20-04-2024
ABŞ Ukraynaya 61 milyard dollar ayırıb
18:56 / 22-04-2024
Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin təkbətək görüşü olub - (Yenilənib) - Fotolar
21:22 / 19-04-2024
Buraxılış imtahanının nəticələri elan olunub
18:01 / 21-04-2024
Dünyanın idman paytaxtı olması üçün Bakının namizədliyi irəli sürülüb
00:11 / 23-04-2024
Sağlam və uzun ömür yaşamağın 10 asan yolu var - Siyahı
13:54 / 22-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç olub - (Yenilənib)
23:26 / 19-04-2024
Aİ-dən 4 kəndin qaytarılmasına reaksiya: "Davamlı nizamlanmanı tam dəstəkləyirik"
00:37 / 20-04-2024
Hikmət Hacıyev: "Bu, diplomatik və siyasi cəsarətimizin təcəssümüdür"
09:53 / 22-04-2024
Ümid nəğməsi - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
16:10 / 22-04-2024
Ölkələr sürətlə silahlanır - Ümumi hərbi xərclər 2,4 trilyon dolları keçib
20:45 / 19-04-2024
19-cu əsrin solğun dagerreotiplərini bərpa ediblər
İş adamlarının həbsi başlaya bilər; Kredit borcunun qaytarılmaması ilə bağlı qanunlar sərtləşib
Tarix: 08-10-2018 13:50 | Bölmə: Slayd
Manatın devalvasiyasından sonra ölkənin bank-maliyyə sektorunda yaranan problemlər getdikcə daha kritik həddə çatıb. Xüsusən də kreditlərin qaytarılması ilə bağlı problemlər həm sıravi vətəndaşları, həm də sahibkarları təhlükə ilə üz-üzə qoyub. Bu istiqamətdə qanunvericiliyin sərtləşməsi isə vəziyyətin daha da ağırlaşmasına səbəb olub.
Qeyd edək ki, bir neçə gün öncə Azərbaycanda borclunun əmlakı üzərində mülkiyyət hüququnun kreditora (kreditorlara) verilməsi qaydası müəyyən edilib. Bu, Nazirlər Kabinetinin təsdiqlədiyi "Borclunun sağlamlaşdırılması planının məzmunu”nda əksini tapıb. Sənədi Baş nazir Novruz Məmmədov imzalayıb. Sənədə əsasən, borclunun sağlamlaşdırılması planı borclu tərəfindən hazırlanır, kreditorların yığıncağı tərəfindən qəbul edilir və məhkəmə tərəfindən təsdiqlənir.
Həmin planda aşağıdakılar göstərilir:
1. Borclunun sağlamlaşdırılmasında iştirak edən kreditorun (kreditorların) tələblərinin ödənilməsi üçün tələb olunan pul vəsaitlərinin məbləğləri, bu tələblərin icrası qaydası və müddəti,
2. Borclunun sağlamlaşdırılması planının icrası və icrasına nəzarət ilə bağlı tədbirlər,
3. Borclunun sağlamlaşdırılması planının xitamı üçün əsaslar və onun nəticələri.
Borclunun sağlamlaşdırılması planında borclunun pul öhdəliklərinin aşağıdakı tədbirlərdən biri və ya bir neçəsi vasitəsilə sağlamlaşdırılması nəzərdə tutula bilər:
1. Hissə-hissə ödənişlər, habelə ödəniş müddətlərinin, öhdəliklərin valyutasının, faiz dərəcələrinin dəyişdirilməsi, o cümlədən cəlb edilmiş vəsaitlərin qiymətindən aşağı səviyyədə müəyyən edilməsi və faizlərin hesablanmasının tamamilə dayandırılması, kreditlə və ya kreditin təminatı olan ipoteka və ya girov ilə bağlı müqavilələrin şərtlərinin dəyişdirilməsi,
2. Borc öhdəliklərinin şərtlərinin dəyişdirilməsi,
3. Girovda və ya ipotekada olan əmlakın özgəninkiləşdirilməsindən əldə edilən vəsaitlər bu girovla və ya ipoteka ilə təmin edilən tələblər çərçivəsində həmin əmlakın girov saxlayanın və ya ipoteka saxlayanın tələblərinin ödənilməsinə yönəldilir,
4. Tələblərin tamamilə və ya qismən ödənilməsi məqsədi ilə borclunun əmlakı üzərində mülkiyyət hüququnun kreditora (kreditorlara) verilməsi. Bu zaman kreditorun (kreditorların) tələbləri girov və ya ipoteka qoyulmuş əmlakın satışından sonra qismən ödənildiyi təqdirdə, əlavə tələb hüququ qüvvədə qalır. İddiaların tamamilə və ya qismən ödənilməsi məqsədi ilə borclunun əmlakı üzərində mülkiyyət hüququ kreditora (kreditorlara) yalnız həmin kreditorun (kreditorların) razılığı ilə verilir,
5. Borclunun girov və ya ipoteka qoyulmamış əmlakına tutmanın yönəldilməsi,
6. Borcun tam və ya qismən bağışlanılması,
7. Borclunun iştirakçısı olduğu müqavilələrin ləğv edilməsi və ya şərtlərinin dəyişdirilməsi,
8. Girov və ya ipoteka hüquqlarından imtina edilməsi,
9. Borclu və ya üçüncü şəxslər tərəfindən əlavə girovun və ya ipotekanın, o cümlədən qarantiya və zəmanətlərin verilməsi,
10. Borcun kapitala çevrilməsi,
11. Borclunun nizamnamə kapitalında yeni payın əldə edilməsi,
12. Borclu tərəfindən qiymətli kağızların buraxılışı,
13. Borclunun yenidən təşkili (birləşmə, qoşulma, bölünmə, ayrılma, çevrilmə),
14. Təsisçilər (iştirakçılar) istisna olmaqla, borclunun digər idarəetmə və nəzarət orqanlarının üzvlərinin kreditorlar qrupunun müəyyən etdiyi şəxslərlə əvəz edilməsi,
15. Borclunun korporativ idarəçiliyində dəyişikliklər edilməsi,
16. Borclunun sağlamlaşdırılması ilə bağlı hər hansı digər tədbirlər.
Borclunun sağlamlaşdırılması planına ləğvetmə təhlili əlavə edilir. Həmin təhlildə borclunun ləğv edilməsi ilə müqayisədə kreditor (kreditorlar) üçün borclunun sağlamlaşdırılması planının həyata keçirilməsi ilə bağlı üstünlüklər əks olunur. Borclunun sağlamlaşdırılması planına borclunun bu planın şərtlərini yerinə yetirmək imkanını və qabiliyyətini təsdiqləyən maliyyə təhlili də əlavə olunur.
Məlumat üçün bildirək ki, xarici təcrübədə müəyyən dələduzluqla kredit alıb, sonradan qaytarmayan insanlara və ya şirkətlərə qarşı cinayət işi açılması və müəyyən tədbirlər görülməsi halları var. Ancaq orada da həbs ən sonuncu tədbirdir. Çox zaman yüzlərlə məhkəmə işləri illərlə davam edir. Azərbaycanda kreditini geri qaytara bilməyən və həbs oluna biləcək insanların sayı o qədər çoxdur ki, onların hamısı həbsə salınsa, nə məhkəmələrdə, nə də həbsxanalarda yer qalmaz.
Bir məqamı da qeyd edək ki, Azərbaycanın tərəfdar çıxdığı Mülki və Siyasi Hüquqlar Haqqında beynəlxalq konvensiyanın 12-ci maddəsi, insan hüquqları və əsas azadlıqlar haqda Avropa Konvensiyasının 4 saylı protokolu var. Orada yazılıb ki, borc öhdəliyini icra etməməyə görə kimisə həbs etmək olmaz. Ancaq, əgər kimsə borcunu ödəmirsə, artıq məhkəməyə müraciət olunubsa, məhkəmənin qətnaməsi çıxıbsa, məhkəmənin hökmünə əməl etməməyə görə Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 306.1-ci maddəsinə görə, qanuni qüvvəyə minmiş məhkəmə qətnaməsini, hökmünü, qərardadını, qərarını və ya əmrini qərəzli olaraq icra etməmə və ya həmin məhkəmə aktlarının icrasına maneçilik törətməyə görə cinayət məsuliyyəti nəzərdə tutulur. Buna görə 1000 manatdan 3000 manatadək cərimə və ya 320 saatdan 480 saatadək ictimai işlər və ya 2 ilədək müddətə islah işləri və ya 3 ilədək müddətə azadlıqdan məhrumetmə cəzası ilə cəzalandırılır.
Əkrəm Həsənov
Bu barədə fikirlərini “Reytinq”lə bölüşən hüquqşünas, banklar üzrə ekspert Əkrəm Həsənov bildirib ki, borclu sahibkarlar yalnız "Qanunsuz kredit alma və ya kreditdən təyinatı üzrə istifadə etməmə" adlı 195-ci maddə ilə məsuliyyətə cəlb oluna bilər. Onun sözlərinə görə, yalnız kreditin qaytarılması haqqında qüvvəyə minmiş məhkəmə aktını qərəzli icra etməyən (yəni, sübut edilmiş imkan ola-ola borcu ödəməyən) şəxs məsuliyyət daşıyır. Yəni, imkan yoxdursa, həmin şəxs özünü müflis elan edə bilər: "Bunun üçün isə kreditor (bank) əvvəlcə məhkəmədə iddia qaldırıb qüvvəyə minmiş məhkəmə qətnaməsi əldə etməlidir. “Qanunsuz kredit alma və ya kreditdən təyinatı üzrə istifadə etməmə” maddəsinə əsasən 2 növ cinayət tərkibi mövcuddur:
1) hüquqi şəxsin rəhbəri və ya fərdi sahibkar tərəfindən hüquqi şəxsin, yaxud fərdi sahibkarın təsərüffat və ya maliyyə vəziyyəti barədə bilə-bilə yalan məlumatlar verməklə kreditin alınması;
2) hüquqi şəxsin rəhbəri və ya fərdi sahibkar tərəfindən kreditdən təyinatı üzrə istifadə edilməməsi.
Hər iki tərkibin bir vacib əlaməti də var – ziyanın vurulması: xeyli miqdarda (100 min manatadək) olduqda 2 ilədək, külli miqdarda (100 min manatdan artıq) olduqda isə 5 ilədək müddətə azadlıqdan məhrumetmə ilə cəzalandırılır".
Ekspert qeyd edib ki, sahibkar və ya hüquqi şəxsin rəhbəri yalnız o halda kreditə görə cinayət məsuliyyətinə cəlb edilə bilər: "Krediti almaq üçün banka qəsdən yalan məlumat verib (məsələn, maliyyə göstəricilərini şişirdib), yaxud kreditdən təyinatı üzrə istifadə etməyib (məsələn, Azərbaycanda sahibkarlıqla məşğul olmaq əvəzinə Gürcüstanda daşınmaz əmlak alıb). Təbii, hər iki halı mütləq sübut etmək lazımdır. Bu, nəinki asan deyil, əksər hallarda bank rəhbərlərini çox çətin vəziyyətə salır. Çünki açıq-aşkardır ki, onlar da borc alanlarla ya əlbir olublar, ya da ən azı vəzifələrini vicdanla icra etməyiblər. Axı necə ola bilər ki, sahibkar peşəkar bankirə yalan məlumat versin, sonuncu da onu yoxlamadan kredit versin? Axı qanunvericiliyə əsasən yoxlamalı idi! Və ya necə ola bilər ki, peşəkar bankir illər öncə sahibkara verdiyi kreditin təyinatı üzrə xərclənmədiyini yalnız indi bilsin? Axı qanunvericiliyə əsasən kreditin istifadəsi vaxtaşırı monitorinq olunmalı idi. Mən hələ onu demirəm ki, əksər hallarda kredit müqavilələrində kreditin təyinatı qeyri-müəyyən (ümumi sözlərlə, məsələn, “dövriyyə vəsaitlərinin artırılması”) ifadə olunur. Deməli, sahibkarlarla yanaşı, bankirlərə də cinayət işi açılmalıdır. Amma nədənsə hələlik belə işlər birtərəfli (sırf sahibkarlara qarşı) xarakter daşıyır. Bu da sahibkarlara özlərini müdafiə etmək üçün geniş imkanlar yaradır. Nəhayət, sözügedən maddədəki cinayət tərkibləri böyük ictimai təhlükə törətməyən (xeyli miqdarda ziyan vurulduqda) və ya az ağır (külli miqdarda ziyan vurulduqda) cinayətlərə aiddir".
Ə. Həsənov vurğulayıb ki, Cinayət Məcəlləsinin 75-ci maddəsinə əsasən, birinci halda şəxs cinayət məsuliyyətinə cinayətin törədildiyi gündən 2 il keçdikdə, ikinci halda isə 7 il keçdikdə cəlb edilə bilməz:
"Həmin müddətlər, cinayətin törədildiyi gündən ittiham hökmünün qanuni şəkildə qüvvəyə mindiyi anadək hesablanır. Yəni, məsələn, hazırda barəsində cinayət işi açılan şəxsə dair hökm böyük ehtimalla 2019-cu ilin ortalarından tez qüvvəyə minməyəcək. Kreditlər isə illər əvvəl götürülüb. Deməli, ehtimal edilən cinayət də o zaman baş verib. Birmənalı olaraq 2 ildən çox keçib, yəni 100 min manatadək məbləğlər üzrə müddət çoxdan ötüb. Əksər hallarda bu kreditlər 2012-ci ilədək götürülüb, yəni 7 il də ötüb. Bu isə o deməkdir ki, hətta 100 min manatdan çox məbləğlər üzrə də müddət ötüb. Bu isə cinayət məsuliyyətini istisna edir".
Mehman Muradlı
Hüquqşünas Mehman Muradlı isə “Reytinq”ə deyib ki, krediti qaytarmayanda, eləcə də krediti tәyinatı üzrә xәrclәmәyәndә borclu məsuliyyət daşıyır. Onun sözlərinə görə, bu məsələ qanunsuz kredit alma və ya kreditdən təyinatı üzrə istifadə etməmə maddələri ilə tənzimlənir: “Qanunda qeyd olunur ki, təşkilatın rəhbəri və ya fərdi sahibkar tərəfindən təşkilatın, yaxud fərdi sahibkarın təsərrüfat və ya maliyyə vəziyyəti barədə bilə-bilə yalan məlumatlar verməklə kreditin, güzəştli şərtlərlə kreditin və ya məqsədli dövlət kreditinin alınması, habelə ondan təyinatı üzrə istifadə edilməməsi ilə xeyli miqdarda ziyan vurduqda, cinayət nəticəsində vurulmuş ziyanın iki mislindən dörd mislinədək miqdarda cərimə və ya iki ilədək müddətə islah işləri və ya bir ilədək müddətə azadlığın məhdudlaşdırılması və ya iki ilədək müddətə azadlıqdan məhrumetmə ilə cəzalandırılır. Bundan əlavə, eyni əməllər külli miqdarda ziyan vurduqda cinayət nəticəsində vurulmuş ziyanın üç mislindən beş mislinədək miqdarda cərimə və ya bir ildən üç ilədək müddətə azadlığın məhdudlaşdırılması və ya iki ildən beş ilədək müddətə azadlıqdan məhrum etmə ilə cəzalandırılır. Bir dә әgәr sahibkarlıq fәaliyyәti ilә bağlı olmaq üçün kredit alıb onu vaxtında qaytarmamaq vә kreditin qaytarılması ilә bağlı mәhkәmә qәtnamәsini bilәrәkdәn icra etmәmәk cinayәt mәsuliyyәti yaradır”.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 08-10-2018 13:50 | Bölmə: Slayd
Manatın devalvasiyasından sonra ölkənin bank-maliyyə sektorunda yaranan problemlər getdikcə daha kritik həddə çatıb. Xüsusən də kreditlərin qaytarılması ilə bağlı problemlər həm sıravi vətəndaşları, həm də sahibkarları təhlükə ilə üz-üzə qoyub. Bu istiqamətdə qanunvericiliyin sərtləşməsi isə vəziyyətin daha da ağırlaşmasına səbəb olub.
Qeyd edək ki, bir neçə gün öncə Azərbaycanda borclunun əmlakı üzərində mülkiyyət hüququnun kreditora (kreditorlara) verilməsi qaydası müəyyən edilib. Bu, Nazirlər Kabinetinin təsdiqlədiyi "Borclunun sağlamlaşdırılması planının məzmunu”nda əksini tapıb. Sənədi Baş nazir Novruz Məmmədov imzalayıb. Sənədə əsasən, borclunun sağlamlaşdırılması planı borclu tərəfindən hazırlanır, kreditorların yığıncağı tərəfindən qəbul edilir və məhkəmə tərəfindən təsdiqlənir.
Həmin planda aşağıdakılar göstərilir:
1. Borclunun sağlamlaşdırılmasında iştirak edən kreditorun (kreditorların) tələblərinin ödənilməsi üçün tələb olunan pul vəsaitlərinin məbləğləri, bu tələblərin icrası qaydası və müddəti,
2. Borclunun sağlamlaşdırılması planının icrası və icrasına nəzarət ilə bağlı tədbirlər,
3. Borclunun sağlamlaşdırılması planının xitamı üçün əsaslar və onun nəticələri.
Borclunun sağlamlaşdırılması planında borclunun pul öhdəliklərinin aşağıdakı tədbirlərdən biri və ya bir neçəsi vasitəsilə sağlamlaşdırılması nəzərdə tutula bilər:
1. Hissə-hissə ödənişlər, habelə ödəniş müddətlərinin, öhdəliklərin valyutasının, faiz dərəcələrinin dəyişdirilməsi, o cümlədən cəlb edilmiş vəsaitlərin qiymətindən aşağı səviyyədə müəyyən edilməsi və faizlərin hesablanmasının tamamilə dayandırılması, kreditlə və ya kreditin təminatı olan ipoteka və ya girov ilə bağlı müqavilələrin şərtlərinin dəyişdirilməsi,
2. Borc öhdəliklərinin şərtlərinin dəyişdirilməsi,
3. Girovda və ya ipotekada olan əmlakın özgəninkiləşdirilməsindən əldə edilən vəsaitlər bu girovla və ya ipoteka ilə təmin edilən tələblər çərçivəsində həmin əmlakın girov saxlayanın və ya ipoteka saxlayanın tələblərinin ödənilməsinə yönəldilir,
4. Tələblərin tamamilə və ya qismən ödənilməsi məqsədi ilə borclunun əmlakı üzərində mülkiyyət hüququnun kreditora (kreditorlara) verilməsi. Bu zaman kreditorun (kreditorların) tələbləri girov və ya ipoteka qoyulmuş əmlakın satışından sonra qismən ödənildiyi təqdirdə, əlavə tələb hüququ qüvvədə qalır. İddiaların tamamilə və ya qismən ödənilməsi məqsədi ilə borclunun əmlakı üzərində mülkiyyət hüququ kreditora (kreditorlara) yalnız həmin kreditorun (kreditorların) razılığı ilə verilir,
5. Borclunun girov və ya ipoteka qoyulmamış əmlakına tutmanın yönəldilməsi,
6. Borcun tam və ya qismən bağışlanılması,
7. Borclunun iştirakçısı olduğu müqavilələrin ləğv edilməsi və ya şərtlərinin dəyişdirilməsi,
8. Girov və ya ipoteka hüquqlarından imtina edilməsi,
9. Borclu və ya üçüncü şəxslər tərəfindən əlavə girovun və ya ipotekanın, o cümlədən qarantiya və zəmanətlərin verilməsi,
10. Borcun kapitala çevrilməsi,
11. Borclunun nizamnamə kapitalında yeni payın əldə edilməsi,
12. Borclu tərəfindən qiymətli kağızların buraxılışı,
13. Borclunun yenidən təşkili (birləşmə, qoşulma, bölünmə, ayrılma, çevrilmə),
14. Təsisçilər (iştirakçılar) istisna olmaqla, borclunun digər idarəetmə və nəzarət orqanlarının üzvlərinin kreditorlar qrupunun müəyyən etdiyi şəxslərlə əvəz edilməsi,
15. Borclunun korporativ idarəçiliyində dəyişikliklər edilməsi,
16. Borclunun sağlamlaşdırılması ilə bağlı hər hansı digər tədbirlər.
Borclunun sağlamlaşdırılması planına ləğvetmə təhlili əlavə edilir. Həmin təhlildə borclunun ləğv edilməsi ilə müqayisədə kreditor (kreditorlar) üçün borclunun sağlamlaşdırılması planının həyata keçirilməsi ilə bağlı üstünlüklər əks olunur. Borclunun sağlamlaşdırılması planına borclunun bu planın şərtlərini yerinə yetirmək imkanını və qabiliyyətini təsdiqləyən maliyyə təhlili də əlavə olunur.
Məlumat üçün bildirək ki, xarici təcrübədə müəyyən dələduzluqla kredit alıb, sonradan qaytarmayan insanlara və ya şirkətlərə qarşı cinayət işi açılması və müəyyən tədbirlər görülməsi halları var. Ancaq orada da həbs ən sonuncu tədbirdir. Çox zaman yüzlərlə məhkəmə işləri illərlə davam edir. Azərbaycanda kreditini geri qaytara bilməyən və həbs oluna biləcək insanların sayı o qədər çoxdur ki, onların hamısı həbsə salınsa, nə məhkəmələrdə, nə də həbsxanalarda yer qalmaz.
Bir məqamı da qeyd edək ki, Azərbaycanın tərəfdar çıxdığı Mülki və Siyasi Hüquqlar Haqqında beynəlxalq konvensiyanın 12-ci maddəsi, insan hüquqları və əsas azadlıqlar haqda Avropa Konvensiyasının 4 saylı protokolu var. Orada yazılıb ki, borc öhdəliyini icra etməməyə görə kimisə həbs etmək olmaz. Ancaq, əgər kimsə borcunu ödəmirsə, artıq məhkəməyə müraciət olunubsa, məhkəmənin qətnaməsi çıxıbsa, məhkəmənin hökmünə əməl etməməyə görə Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 306.1-ci maddəsinə görə, qanuni qüvvəyə minmiş məhkəmə qətnaməsini, hökmünü, qərardadını, qərarını və ya əmrini qərəzli olaraq icra etməmə və ya həmin məhkəmə aktlarının icrasına maneçilik törətməyə görə cinayət məsuliyyəti nəzərdə tutulur. Buna görə 1000 manatdan 3000 manatadək cərimə və ya 320 saatdan 480 saatadək ictimai işlər və ya 2 ilədək müddətə islah işləri və ya 3 ilədək müddətə azadlıqdan məhrumetmə cəzası ilə cəzalandırılır.
Əkrəm Həsənov
Bu barədə fikirlərini “Reytinq”lə bölüşən hüquqşünas, banklar üzrə ekspert Əkrəm Həsənov bildirib ki, borclu sahibkarlar yalnız "Qanunsuz kredit alma və ya kreditdən təyinatı üzrə istifadə etməmə" adlı 195-ci maddə ilə məsuliyyətə cəlb oluna bilər. Onun sözlərinə görə, yalnız kreditin qaytarılması haqqında qüvvəyə minmiş məhkəmə aktını qərəzli icra etməyən (yəni, sübut edilmiş imkan ola-ola borcu ödəməyən) şəxs məsuliyyət daşıyır. Yəni, imkan yoxdursa, həmin şəxs özünü müflis elan edə bilər: "Bunun üçün isə kreditor (bank) əvvəlcə məhkəmədə iddia qaldırıb qüvvəyə minmiş məhkəmə qətnaməsi əldə etməlidir. “Qanunsuz kredit alma və ya kreditdən təyinatı üzrə istifadə etməmə” maddəsinə əsasən 2 növ cinayət tərkibi mövcuddur:
1) hüquqi şəxsin rəhbəri və ya fərdi sahibkar tərəfindən hüquqi şəxsin, yaxud fərdi sahibkarın təsərüffat və ya maliyyə vəziyyəti barədə bilə-bilə yalan məlumatlar verməklə kreditin alınması;
2) hüquqi şəxsin rəhbəri və ya fərdi sahibkar tərəfindən kreditdən təyinatı üzrə istifadə edilməməsi.
Hər iki tərkibin bir vacib əlaməti də var – ziyanın vurulması: xeyli miqdarda (100 min manatadək) olduqda 2 ilədək, külli miqdarda (100 min manatdan artıq) olduqda isə 5 ilədək müddətə azadlıqdan məhrumetmə ilə cəzalandırılır".
Ekspert qeyd edib ki, sahibkar və ya hüquqi şəxsin rəhbəri yalnız o halda kreditə görə cinayət məsuliyyətinə cəlb edilə bilər: "Krediti almaq üçün banka qəsdən yalan məlumat verib (məsələn, maliyyə göstəricilərini şişirdib), yaxud kreditdən təyinatı üzrə istifadə etməyib (məsələn, Azərbaycanda sahibkarlıqla məşğul olmaq əvəzinə Gürcüstanda daşınmaz əmlak alıb). Təbii, hər iki halı mütləq sübut etmək lazımdır. Bu, nəinki asan deyil, əksər hallarda bank rəhbərlərini çox çətin vəziyyətə salır. Çünki açıq-aşkardır ki, onlar da borc alanlarla ya əlbir olublar, ya da ən azı vəzifələrini vicdanla icra etməyiblər. Axı necə ola bilər ki, sahibkar peşəkar bankirə yalan məlumat versin, sonuncu da onu yoxlamadan kredit versin? Axı qanunvericiliyə əsasən yoxlamalı idi! Və ya necə ola bilər ki, peşəkar bankir illər öncə sahibkara verdiyi kreditin təyinatı üzrə xərclənmədiyini yalnız indi bilsin? Axı qanunvericiliyə əsasən kreditin istifadəsi vaxtaşırı monitorinq olunmalı idi. Mən hələ onu demirəm ki, əksər hallarda kredit müqavilələrində kreditin təyinatı qeyri-müəyyən (ümumi sözlərlə, məsələn, “dövriyyə vəsaitlərinin artırılması”) ifadə olunur. Deməli, sahibkarlarla yanaşı, bankirlərə də cinayət işi açılmalıdır. Amma nədənsə hələlik belə işlər birtərəfli (sırf sahibkarlara qarşı) xarakter daşıyır. Bu da sahibkarlara özlərini müdafiə etmək üçün geniş imkanlar yaradır. Nəhayət, sözügedən maddədəki cinayət tərkibləri böyük ictimai təhlükə törətməyən (xeyli miqdarda ziyan vurulduqda) və ya az ağır (külli miqdarda ziyan vurulduqda) cinayətlərə aiddir".
Ə. Həsənov vurğulayıb ki, Cinayət Məcəlləsinin 75-ci maddəsinə əsasən, birinci halda şəxs cinayət məsuliyyətinə cinayətin törədildiyi gündən 2 il keçdikdə, ikinci halda isə 7 il keçdikdə cəlb edilə bilməz:
"Həmin müddətlər, cinayətin törədildiyi gündən ittiham hökmünün qanuni şəkildə qüvvəyə mindiyi anadək hesablanır. Yəni, məsələn, hazırda barəsində cinayət işi açılan şəxsə dair hökm böyük ehtimalla 2019-cu ilin ortalarından tez qüvvəyə minməyəcək. Kreditlər isə illər əvvəl götürülüb. Deməli, ehtimal edilən cinayət də o zaman baş verib. Birmənalı olaraq 2 ildən çox keçib, yəni 100 min manatadək məbləğlər üzrə müddət çoxdan ötüb. Əksər hallarda bu kreditlər 2012-ci ilədək götürülüb, yəni 7 il də ötüb. Bu isə o deməkdir ki, hətta 100 min manatdan çox məbləğlər üzrə də müddət ötüb. Bu isə cinayət məsuliyyətini istisna edir".
Mehman Muradlı
Hüquqşünas Mehman Muradlı isə “Reytinq”ə deyib ki, krediti qaytarmayanda, eləcə də krediti tәyinatı üzrә xәrclәmәyәndә borclu məsuliyyət daşıyır. Onun sözlərinə görə, bu məsələ qanunsuz kredit alma və ya kreditdən təyinatı üzrə istifadə etməmə maddələri ilə tənzimlənir: “Qanunda qeyd olunur ki, təşkilatın rəhbəri və ya fərdi sahibkar tərəfindən təşkilatın, yaxud fərdi sahibkarın təsərrüfat və ya maliyyə vəziyyəti barədə bilə-bilə yalan məlumatlar verməklə kreditin, güzəştli şərtlərlə kreditin və ya məqsədli dövlət kreditinin alınması, habelə ondan təyinatı üzrə istifadə edilməməsi ilə xeyli miqdarda ziyan vurduqda, cinayət nəticəsində vurulmuş ziyanın iki mislindən dörd mislinədək miqdarda cərimə və ya iki ilədək müddətə islah işləri və ya bir ilədək müddətə azadlığın məhdudlaşdırılması və ya iki ilədək müddətə azadlıqdan məhrumetmə ilə cəzalandırılır. Bundan əlavə, eyni əməllər külli miqdarda ziyan vurduqda cinayət nəticəsində vurulmuş ziyanın üç mislindən beş mislinədək miqdarda cərimə və ya bir ildən üç ilədək müddətə azadlığın məhdudlaşdırılması və ya iki ildən beş ilədək müddətə azadlıqdan məhrum etmə ilə cəzalandırılır. Bir dә әgәr sahibkarlıq fәaliyyәti ilә bağlı olmaq üçün kredit alıb onu vaxtında qaytarmamaq vә kreditin qaytarılması ilә bağlı mәhkәmә qәtnamәsini bilәrәkdәn icra etmәmәk cinayәt mәsuliyyәti yaradır”.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 16:58
İlham Əliyev “COP29 və Azərbaycan üçün Yaşıl Baxış” beynəlxalq forumda iştirak edir - (Yenilənib)
Bu gün, 00:11
Sağlam və uzun ömür yaşamağın 10 asan yolu var - Siyahı
Dünən, 18:36
Zərərli isti dalğası güclənir
Dünən, 17:38
ABŞ-nın yardımı Ukraynanı xilas edəcəkmi?
Dünən, 16:57
Qubad İbadoğlu ev dustaqlığına buraxılıb
Dünən, 14:04
Xəbərdarlıq: nüvə müharibəsi təhlükəsi sovuşmayıb
Dünən, 12:00
Bakı və İrəvan arasında ilk: özləri razılaşıblar
Dünən, 11:54
Nazirlikdə 143 milyon manatlıq mənimsəmə: "Pulların vaxtında ödənilməsi üçün “otkat” verirdik"
Dünən, 09:25
Rusiya ordusuna daha 300 min nəfər cəlb olunub
20-04-2024, 10:37
Rusiyalı ekspert: Cənubi Qafqazın Rusiya üçün əhəmiyyəti böyükdür
20-04-2024, 09:12
BMT Baş katibi Azərbaycan və Ermənistana çağırış edib
20-04-2024, 09:06
Blinken 4 kəndin qaytarılması ilə bağlı razılaşmanı alqışlayır
19-04-2024, 20:29
Qəzza müharibəsi qloballaşır
19-04-2024, 17:18
Mustafayevlə Qriqoryan sərhəddə görüşüb - 4 kənd Azərbaycana qaytarılır
19-04-2024, 15:47
Tovuzda 22 yaşlı oğlan 34 yaşlı qadının üzərinə benzin tökərək yandırıb
19-04-2024, 09:19
Bu gün səhərə yaxın İsrail İrana zərbələr endirib
18-04-2024, 14:20
QHT-lər Nobel Komitəsinə məktub göndərib
18-04-2024, 12:24
İsrail İrana zərbəni niyə ləngidir?
18-04-2024, 11:51
46 mindən çox şagird buraxılış imtahanı verəcək
18-04-2024, 11:09
Prezident nazir müavini təyin edib - Sərəncam
18-04-2024, 10:57
60 milyard dollarlıq yardımın önü açılır
18-04-2024, 10:00
Dövlət Departamenti Rusiya sülhməramlılarının Qarabağı tərk etməsinə münasibət bildirib
18-04-2024, 00:40
Ermənistan qanunsuz mühacir alverinə qoşulur
17-04-2024, 19:37
Bir milyard insana və böyük iqtisadiyyata təhlükə yaranıb - Xəbərdarlıq
17-04-2024, 14:06
Rusiya sülhməramlıları Qarabağı tərk edir
17-04-2024, 12:15
İsrail-İran müharibəsi kölgədən çıxır - 2-ci raund olacaq?
17-04-2024, 10:53
Ermənistanın kvadrokopteri zərərsizləşdirilib - Fotolar
17-04-2024, 10:48
İrana yeni sanksiyalar tətbiq olunacaq
17-04-2024, 10:42
Fransa Azərbaycan-Ermənistan əlaqələrinin normallaşmasına imkan vermir
17-04-2024, 10:33
Kəşfiyyat Komitəsi Kiyevə yardımı dəstəkləməyə çağırır
17-04-2024, 09:33
Ərdoğan Putini Türkiyədə gözləyir
16-04-2024, 19:15
Siqaretin insan orqanizminə daha bir zərəri üzə çıxıb
16-04-2024, 16:27
Ukraynanın ikinci böyük şəhərini ələ keçirmək istəyirlər
16-04-2024, 13:34
Yaxın Şərq böyük müharibəyə daha yaxındır
16-04-2024, 13:25
İlham Əliyev Şirvan suvarma kanalının təməlini qoyub, tədbirdə çıxış edib - (Yenilənib)
16-04-2024, 11:57
Qarabağ Universiteti ilə bağlı daha bir qərar verilib
16-04-2024, 11:05
İsrail İrandan qisas almağa hazırlaşır
16-04-2024, 10:42
MAQATE İranın nüvə proqramından məlumatsızdır
15-04-2024, 20:08
Rusiya Ukrayna ilə savaşa özgələri göndərir
15-04-2024, 18:20
Ordunun illik xərci: İran 9, İsrail 24 milyard dollar ayırıb
15-04-2024, 17:41
Britaniya Rusiyanın aktivlərini müsadirə edə bilməyəcək