15:39 / 19-03-2024
Tətildən sonra dərslər nə vaxt başlayır? - Açıqlama
15:05 / 19-03-2024
Peskov: "Kreml NATO-nun Cənubi Qafqazdakı fəaliyyətini izləyir"
14:59 / 19-03-2024
7 yaşlı uşağı öldürən məşqçiyə 19 il həbs cəzası verilib
14:20 / 19-03-2024
Milli Məclisin növbəti iclasının gündəliyi açıqlanıb
14:14 / 19-03-2024
ABŞ-ın iki şirkəti Rusiyaya Ukrayna ilə bağlı gizli peyk görüntüləri ötürür
14:05 / 19-03-2024
Yeni idman kanalına lisenziya verilib
14:03 / 19-03-2024
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Çinlə əlaqələrin inkişafına böyük önəm verir"
13:34 / 19-03-2024
Lənkəran sakini 30 kq narkotiklə qandallanıb
13:15 / 19-03-2024
ABŞ Putini təbrik etməyəcək
13:08 / 19-03-2024
“Ulduz”un yanvar sayı çap olunub - Foto
12:56 / 19-03-2024
Qazaxıstan və Türkiyə Xəzər dənizi ilə bağlı mühüm müzakirə aparıb
12:50 / 19-03-2024
Türkiyə kəşfiyyatı İraqda daha bir PKK liderini zərərsizləşdirib
12:42 / 19-03-2024
Moldovada Avropa İttifaqına üzvlüklə bağlı referendum keçiriləcək
12:26 / 19-03-2024
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
12:24 / 19-03-2024
İsrail və HƏMAS Dohada atəşkəsi müzakirə edir
12:14 / 19-03-2024
Avropada NATO-nun ən böyük hərbi bazası qurulur
12:14 / 19-03-2024
Jurnalistin anasının ölüm faktı araşdırılır
12:07 / 19-03-2024
Mingəçevirdə dələduzluq edən şəxs saxlanılıb
11:43 / 19-03-2024
Rusiya Sumıdan yeni hücuma başlaya bilər
11:19 / 19-03-2024
Güclü maqnit qasırğası olacaq
11:13 / 19-03-2024
Pakistanda zəlzələ baş verib
11:08 / 19-03-2024
Mask yenə Baydeni tənqid edib
11:06 / 19-03-2024
Mehriban Əliyeva xalqı təbrik edib - Foto
11:04 / 19-03-2024
Tramp: “Ramasvamidən vitse-prezident də olmaz”
11:00 / 19-03-2024
"AFFA prezidentliyinə namizədliyini irəli sürən yoxdur"
10:59 / 19-03-2024
Hakan Fidan: “Lavrovla dialoq alınır”
10:54 / 19-03-2024
Ukrayna Krıma zərbələr endirsin!
10:37 / 19-03-2024
İsrail Rəfaha hücum edib: 14 fələstinli həyatını itirib
10:30 / 19-03-2024
Paşinyan: "Azərbaycanla delimitasiya prosesi praktiki mərhələyə qədəm qoyur"
16:40 / 14-03-2024
XI Qlobal Bakı Forumu işə başlayıb - İlham Əliyev tədbirdə çıxış edib (Tam mətn) - Fotolar (Yenilənib)
23:57 / 14-03-2024
Fransada ələ keçən 8659 əsər Türkiyəyə qaytarılacaq - Fotolar
23:47 / 14-03-2024
Dəhşətli statistika: dünyadakı narkomanların təxmini sayı açıqlanıb
18:01 / 16-03-2024
Xl Qlobal Bakı Forumu başa çatıb - (Yenilənib)
01:18 / 16-03-2024
Rusiyaya qarşı yeni koalisiya yaradılıb
16:47 / 16-03-2024
Xocalıda kütləvi məzarlıq: 8-nin şəxsiyyəti müəyyən edilib (Fotolar)
16:00 / 14-03-2024
Vergi işçilərinin aylıq əməkhaqları nə qədər artırılıb? - Açıqlama
18:00 / 14-03-2024
Magistraturaya qəbul imtahanlarının yekun nəticələri açıqlanıb
19:32 / 14-03-2024
Baş nazir taksi sürücüləri ilə bağlı qərar verib
23:43 / 14-03-2024
Avropa Liqası: "Bayer 04" və "Qarabağ"ın start heyətləri müəyyənləşib
16:16 / 15-03-2024
Məhkəmə “Toplum TV”-nin həbsdəki əməkdaşları ilə bağlı qərar verib
7 mindən çox tələbə təhsilini yarımçıq qoymaq məcburiyyətində qalıb - Səbəb
Tarix: 15-11-2018 07:58 | Bölmə: Slayd
Bir neçə gün öncə maliyyə naziri Samir Şərifovun təhsil kreditləri ilə bağlı açıqlamasından sonra bu məsələ yenidən gündəmə gətirilərək xeyli müzakirə olundu. Təhsil kreditləri ilə bağlı yarımçıq qalan layihənin həyata keçirilməsi üçün xarici ölkələrin təcrübəsinə istinad edənlərdə oldu. Bəzi təhsil ekspertləri xarici ölkələrdəki mövcud sistemə uyğun təhsil kreditlərinin verilməsinə tərəfdar olduqlarını bildirirlər. Belə ki, bəzi ölkələrdə ödənişli ixtisasa qəbul olunan tələbə oxuduğu illərdə təhsil xərcini ödəmir. Universitetə olan borcunu ali məktəbi bitirib, işə qəbul olduqdan sonra ödəməyə başlayır. Bu, əslində təhsil kreditinin bir forması kimi qəbul oluna bilər.
Reyting.az-ın xəbərinə görə, Azərbaycanda bu cür sistemin tətbiqini mümkün sayan təhsil eksperti, tarix üzrə fəlsəfə doktoru Kamran Əsədov Modern.az-a deyib ki, hazırda 54 ali təhsil müəssisəsində 160 minə yaxın tələbə təhsil alır. Onların 70 faizi öz vəsaiti hesabına, yəni, ödənişli əsaslarla, 30 faizi isə dövlət vəsaiti hesabına təhsil alır:
“Bu, o deməkdir ki, hazırda Azərbaycan ali təhsil müəssisələrində 120 minə yaxın şəxs ödənişli əsaslarla təhsil alır. Azərbaycanda təhsil kreditlərinin qaytarılmayacağını ortaya atıb, bundan imtina etmək düzgün yanaşma deyil. Əksinə, kredit alan tələbələr üçün elə şərait yaradılmalı, çıxış yolları düşünülməlidir ki, onlar ali məktəbi bitirəndən sonra aldıqları krediti ödəyə bilsinlər. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına görə, dövlət maddi vəziyyətindən asılı olmayaraq istedadlı şəxslərin təhsilini davam etdirməsinə zəmanət verir. Hər bir vətəndaşın təhsil almaq hüququ var. Bunu dövlət təmin edir. Ona görə, ən optimal variantı tapmaq, xüsusilə, xarici ölkələrin qeyd etdiyimiz təcrübələrindən istifadə etmək lazımdır”.
Tələbələrin təhsil aldığı müddətdə illik ödənişlərdən azad edilməsini mümkün sayan təhsil ekspertinin fikrincə, sonradan həmin tələbələrin ali məktəbə olan borcunu ödəyib-ödəməyəcəyi sual altında qalır: “Çünki bu gün Azərbaycanda ali məktəbi bitirənlərin cəmi 42 faizi iş tapa bilir. Bu isə məzunlar üçün əlverişli deyil. Ona görə, ali məktəbi bitirən şəxslərin işlə təmin olunması məsələsinin də üzərində dayanmaq, müvafiq çıxış yolunu tapmaq lazımdır”.
ABŞ təcrübəsinə toxunan Kamran Əsədov bildirib ki, bu ölkədə tələbələr verilən təhsil kreditlərini ödəmirlər. Halbuki, ABŞ hökuməti günahı özündə görür, dövlət kredit verdiyi tələbəni işlə təmin edə bilmədiyini qəbul edir:
“Statistikaya baxsaq, görərik ki, son 5 il ərzində Azərbaycanda 7 mindən çox tələbə təhsil haqqını ödəyə bilmədiyi üçün ali təhsil almaqdan məhrum olub. Yəni I-II kursda çətinliklə oxuya bilən tələbələr, növbəti illərin təhsil haqqını ödəyə bilmədiyi üçün universitetdən imtina etməli olublar. Qardaş Türkiyədə də tələbə krediti sistemi mövcuddur və tələbələrə çox ciddi güzəştlər edilir.
Hazırda dövlət tərəfindən müəyyən kateqoriyaya aid olan şəxslərin təhsil haqları büdcə vəsaiti hesabına ödənilir. Yəni Milli Qəhrəman övladları, I-II qrup əlil gənclər, Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyünün, müstəqilliyinin və Konstitusiya quruluşunun müdafiəsi zamanı əlil olmuş vətəndaşların övladları, valideynlərini itirmiş, valideyn himayəsindən məhrum olmuş və ya internat məzunları olan gənclər, I qrup əlil valideyni olan gənclər, hər iki valideyni əlil olan (I, II qrup) gənclərin təhsil haqları dövlət tərəfindən ödənilir. Amma bu da kredit deyil. Özəl banklar, şirkətlər tərəfindən istehlak krediti formatında tələbələrə verilən kreditlər isə çox azdır və reklam, cəlbetmə məqsədi daşıyır”.
Bakı Mühəndislik Universitetinin elmi işlər üzrə prorektoru Elçin Süleymanov isə bütün dünyada tətbiq olunan təcrübənin – təhsil kreditlərinin Azərbaycanda reallaşmasını dəstəkləyir. O xatırladıb ki, qardaş Türkiyədə bu cür güzəştlər daha aktualdır:
“Türkiyədə tələbə ali məktəbdə oxuduğu müddətdə ödənişlərini ödəmir. Universiteti bitirəndən sonra 2 il icazə verilir ki, iş tapsın, hərbi xidmət və digər məsələləri həll etsin. Artıq ali məktəb məzunu işləməyə başladıqda 10 il müddətinə universitetə olan borcunu hissə-hissə ödəyir. Amerikada da bəzi ali məktəblərdə bu cür güzəştlər tətbiq olunur. Bunu daha çox banklar fərdi formada reallaşdırır.
Azərbaycanda isə banklar tələbəyə kredit verməkdənsə, məişət əşyalarına, mebellərə və ya mənzillərə görə kredit verməyi daha üstün tutur. Əslində buna sosial layihə kimi yanaşıb, dövlət tərəfindən vəsait ayrılarsa, məsələ müəyyən qədər həllini tapar. Necə ki, ipoteka kreditləri ilə bağlı addımlar atılır, sosial mənzillər kimi layihələr hazırlanır, eləcə də təhsil sahəsində belə sosial layihələrə yer verilməlidir. Güzəştli təhsil, yaxud təhsilə yardım fondu kimi bir təşkilat yaradılarsa, maddi imkanı aşağı olan tələbələrə dəstək ola bilərik. Düzdür, Gənclər Fondu fəaliyyət göstərir, amma bu kimi müəssisələrin davamlı olmasını arzu edirik”.
Elçin Süleymanov Azərbaycanda təhsil kreditlərinin qaytarılmayacağı, güzəştlərlə bağlı borcların ödənməyəcəyi fikirlərini qəbul etmir: “Məsələn, Bakı Mühəndislik Universitetinin tələbələri ali məktəbi bitirdikdən sonra kifayət qədər prestijli, yaxşı maaşlı işlərə daxil ola bilirlər. Onlara kreditlər verilərsə, universiteti bitirəndən sonra iş tapan tələbə 2-3 aya belə borcunu ödəyə bilər. Bunun mexanizmini düzgün işləmək, hazırlamaq lazımdır”.
Prorektor qeyd edib ki, istər güzəşt, istərsə də kredit formasında təhsil haqlarının hissə-hissə ödənilməsi üçün imkan yaradılarsa, təhsil borcunun qaytarılmamaq riski cüzi olar.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 15-11-2018 07:58 | Bölmə: Slayd
Bir neçə gün öncə maliyyə naziri Samir Şərifovun təhsil kreditləri ilə bağlı açıqlamasından sonra bu məsələ yenidən gündəmə gətirilərək xeyli müzakirə olundu. Təhsil kreditləri ilə bağlı yarımçıq qalan layihənin həyata keçirilməsi üçün xarici ölkələrin təcrübəsinə istinad edənlərdə oldu. Bəzi təhsil ekspertləri xarici ölkələrdəki mövcud sistemə uyğun təhsil kreditlərinin verilməsinə tərəfdar olduqlarını bildirirlər. Belə ki, bəzi ölkələrdə ödənişli ixtisasa qəbul olunan tələbə oxuduğu illərdə təhsil xərcini ödəmir. Universitetə olan borcunu ali məktəbi bitirib, işə qəbul olduqdan sonra ödəməyə başlayır. Bu, əslində təhsil kreditinin bir forması kimi qəbul oluna bilər.
Reyting.az-ın xəbərinə görə, Azərbaycanda bu cür sistemin tətbiqini mümkün sayan təhsil eksperti, tarix üzrə fəlsəfə doktoru Kamran Əsədov Modern.az-a deyib ki, hazırda 54 ali təhsil müəssisəsində 160 minə yaxın tələbə təhsil alır. Onların 70 faizi öz vəsaiti hesabına, yəni, ödənişli əsaslarla, 30 faizi isə dövlət vəsaiti hesabına təhsil alır:
“Bu, o deməkdir ki, hazırda Azərbaycan ali təhsil müəssisələrində 120 minə yaxın şəxs ödənişli əsaslarla təhsil alır. Azərbaycanda təhsil kreditlərinin qaytarılmayacağını ortaya atıb, bundan imtina etmək düzgün yanaşma deyil. Əksinə, kredit alan tələbələr üçün elə şərait yaradılmalı, çıxış yolları düşünülməlidir ki, onlar ali məktəbi bitirəndən sonra aldıqları krediti ödəyə bilsinlər. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına görə, dövlət maddi vəziyyətindən asılı olmayaraq istedadlı şəxslərin təhsilini davam etdirməsinə zəmanət verir. Hər bir vətəndaşın təhsil almaq hüququ var. Bunu dövlət təmin edir. Ona görə, ən optimal variantı tapmaq, xüsusilə, xarici ölkələrin qeyd etdiyimiz təcrübələrindən istifadə etmək lazımdır”.
Tələbələrin təhsil aldığı müddətdə illik ödənişlərdən azad edilməsini mümkün sayan təhsil ekspertinin fikrincə, sonradan həmin tələbələrin ali məktəbə olan borcunu ödəyib-ödəməyəcəyi sual altında qalır: “Çünki bu gün Azərbaycanda ali məktəbi bitirənlərin cəmi 42 faizi iş tapa bilir. Bu isə məzunlar üçün əlverişli deyil. Ona görə, ali məktəbi bitirən şəxslərin işlə təmin olunması məsələsinin də üzərində dayanmaq, müvafiq çıxış yolunu tapmaq lazımdır”.
ABŞ təcrübəsinə toxunan Kamran Əsədov bildirib ki, bu ölkədə tələbələr verilən təhsil kreditlərini ödəmirlər. Halbuki, ABŞ hökuməti günahı özündə görür, dövlət kredit verdiyi tələbəni işlə təmin edə bilmədiyini qəbul edir:
“Statistikaya baxsaq, görərik ki, son 5 il ərzində Azərbaycanda 7 mindən çox tələbə təhsil haqqını ödəyə bilmədiyi üçün ali təhsil almaqdan məhrum olub. Yəni I-II kursda çətinliklə oxuya bilən tələbələr, növbəti illərin təhsil haqqını ödəyə bilmədiyi üçün universitetdən imtina etməli olublar. Qardaş Türkiyədə də tələbə krediti sistemi mövcuddur və tələbələrə çox ciddi güzəştlər edilir.
Hazırda dövlət tərəfindən müəyyən kateqoriyaya aid olan şəxslərin təhsil haqları büdcə vəsaiti hesabına ödənilir. Yəni Milli Qəhrəman övladları, I-II qrup əlil gənclər, Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyünün, müstəqilliyinin və Konstitusiya quruluşunun müdafiəsi zamanı əlil olmuş vətəndaşların övladları, valideynlərini itirmiş, valideyn himayəsindən məhrum olmuş və ya internat məzunları olan gənclər, I qrup əlil valideyni olan gənclər, hər iki valideyni əlil olan (I, II qrup) gənclərin təhsil haqları dövlət tərəfindən ödənilir. Amma bu da kredit deyil. Özəl banklar, şirkətlər tərəfindən istehlak krediti formatında tələbələrə verilən kreditlər isə çox azdır və reklam, cəlbetmə məqsədi daşıyır”.
Bakı Mühəndislik Universitetinin elmi işlər üzrə prorektoru Elçin Süleymanov isə bütün dünyada tətbiq olunan təcrübənin – təhsil kreditlərinin Azərbaycanda reallaşmasını dəstəkləyir. O xatırladıb ki, qardaş Türkiyədə bu cür güzəştlər daha aktualdır:
“Türkiyədə tələbə ali məktəbdə oxuduğu müddətdə ödənişlərini ödəmir. Universiteti bitirəndən sonra 2 il icazə verilir ki, iş tapsın, hərbi xidmət və digər məsələləri həll etsin. Artıq ali məktəb məzunu işləməyə başladıqda 10 il müddətinə universitetə olan borcunu hissə-hissə ödəyir. Amerikada da bəzi ali məktəblərdə bu cür güzəştlər tətbiq olunur. Bunu daha çox banklar fərdi formada reallaşdırır.
Azərbaycanda isə banklar tələbəyə kredit verməkdənsə, məişət əşyalarına, mebellərə və ya mənzillərə görə kredit verməyi daha üstün tutur. Əslində buna sosial layihə kimi yanaşıb, dövlət tərəfindən vəsait ayrılarsa, məsələ müəyyən qədər həllini tapar. Necə ki, ipoteka kreditləri ilə bağlı addımlar atılır, sosial mənzillər kimi layihələr hazırlanır, eləcə də təhsil sahəsində belə sosial layihələrə yer verilməlidir. Güzəştli təhsil, yaxud təhsilə yardım fondu kimi bir təşkilat yaradılarsa, maddi imkanı aşağı olan tələbələrə dəstək ola bilərik. Düzdür, Gənclər Fondu fəaliyyət göstərir, amma bu kimi müəssisələrin davamlı olmasını arzu edirik”.
Elçin Süleymanov Azərbaycanda təhsil kreditlərinin qaytarılmayacağı, güzəştlərlə bağlı borcların ödənməyəcəyi fikirlərini qəbul etmir: “Məsələn, Bakı Mühəndislik Universitetinin tələbələri ali məktəbi bitirdikdən sonra kifayət qədər prestijli, yaxşı maaşlı işlərə daxil ola bilirlər. Onlara kreditlər verilərsə, universiteti bitirəndən sonra iş tapan tələbə 2-3 aya belə borcunu ödəyə bilər. Bunun mexanizmini düzgün işləmək, hazırlamaq lazımdır”.
Prorektor qeyd edib ki, istər güzəşt, istərsə də kredit formasında təhsil haqlarının hissə-hissə ödənilməsi üçün imkan yaradılarsa, təhsil borcunun qaytarılmamaq riski cüzi olar.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 12:14
Avropada NATO-nun ən böyük hərbi bazası qurulur
Bu gün, 11:19
Güclü maqnit qasırğası olacaq
Bu gün, 00:07
Azərbaycanda Novruz bayramı qeyd olunur
Dünən, 23:11
Ukrayna ordusu geri çəkilir
Dünən, 23:00
Rusiya Almaniyanı soyqırımda ittiham edir
Dünən, 21:30
NATO Baş katibi: "Azərbaycanla yeni çərçivə sənədinin razılaşdırılması üzərində iş aparırıq" - Müsahibə
Dünən, 20:16
Borrell ikibaşlı danışır
Dünən, 19:44
Keçmiş vəzifəli şəxslərin işi məhkəmə icraatındadır
Dünən, 16:28
Yuxusuzluq kökəlməyə səbəb olur - Araşdırma
Dünən, 12:35
Prezident Xankəndidə Novruz tonqalını alovlandırıb, xalqı təbrik edib - Fotolar (Yenilənib)
Dünən, 11:57
Füzuliyə daha 34 ailə yola salınıb - Yenilənib
16-03-2024, 15:07
Odessaya ballistik raket hücumu... - Nəticə dəhşətli olub
16-03-2024, 01:18
Rusiyaya qarşı yeni koalisiya yaradılıb
16-03-2024, 00:41
Milyarderlər TikTok-u almağa hazırlaşır
15-03-2024, 17:51
Putinin əlavə olaraq 2 min qeyri-strateji nüvə silahı var
15-03-2024, 12:11
İran öz sərhəddində “ikinci İsrail” istəyirmi?
14-03-2024, 23:57
Fransada ələ keçən 8659 əsər Türkiyəyə qaytarılacaq - Fotolar
14-03-2024, 23:47
Dəhşətli statistika: dünyadakı narkomanların təxmini sayı açıqlanıb
14-03-2024, 18:00
Magistraturaya qəbul imtahanlarının yekun nəticələri açıqlanıb
14-03-2024, 17:07
Vəzifəli şəxs cinayət başında yaxalanıb
14-03-2024, 12:11
Paşinyanın sülh qovşağı....
13-03-2024, 16:53
Vahid Hacıyev Prezidentin xüsusi nümayəndəsi təyin edilib
13-03-2024, 12:58
Paşinyan KTMT-yə mesaj göndərdi - İrəvan kimi müttəfiq sayır?
13-03-2024, 09:56
Putin: “Rusiya nüvə müharibəsinə hazırdır”
13-03-2024, 09:38
46 mindən çox şagird buraxılış imtahanı verəcək - Bu tarixdə
12-03-2024, 16:32
Azərbaycana qarşı daha bir təhlükəli plan hazırlanır
12-03-2024, 16:12
Rusiyada kütləvi həbslər başlayıb
12-03-2024, 13:21
Türkiyə ABŞ-a lazımdırmı? Lazımdırsa, hansı statusda?
12-03-2024, 12:53
Rusiya od içində: şəhər və kəndlər kütləvi hücuma məruz qalıb - Fotolar
12-03-2024, 10:55
ABŞ müttəfiqlərinə milyardlar xərcləmək istəyir
11-03-2024, 22:33
Avropa silah ticarətini artırır
11-03-2024, 19:08
Qazaxıstan prezidenti Azərbaycana gəlib, yeni sənədlər imzalanıb - (Yenilənib+) - Fotolar
11-03-2024, 16:53
Sabiq baş nazir: “Azərbaycan Ermənistanı blokadaya sala bilər”
11-03-2024, 12:07
Ermənistanın qaytaracağı 4 kənd və sovet xəritələri - Təhlil
11-03-2024, 11:00
Məhkəmə deputat Cavanşir Feyziyevin mülkləri üzərindəki həbs qərarını qüvvədə saxlayıb
11-03-2024, 00:02
Azərbaycanda Ramazan ayı başlayıb
10-03-2024, 23:40
Boris Conson Venesuelaya gizli səfər edib
9-03-2024, 19:18
Rəsmi Bakı Ermənistandan işğal altındakı kəndləri tələb edir
9-03-2024, 10:48
Paşinyanın böyük müharibəyə doğru 4 addımı
8-03-2024, 21:13
“Toplum TV”-nin beş əməkdaşı həbs edilib - Siyahı
7-03-2024, 20:06
Hollivud ulduzları böyük təhlükəyə qarşı səfərbər olunub - Çağırış
7-03-2024, 14:37
Erkən ölümlərdən necə qorunmaq olar?