ABŞ bəzi dövlətləri “qara siyahı”ya sala bilər

Xəbər lenti

21:58 / 25-04-2024

İlham Əliyev Füzuli hava limanından Berlinə uçub - (Yenilənib)

20:33 / 25-04-2024

Almaniyadakı ukraynalı qaçqınlara görə problem yaranıb

20:26 / 25-04-2024

İran-İsrail qarşıdurması: ilk raund daha təhlükəli mərhələyə keçə bilər

19:45 / 25-04-2024

Dünyada 282 milyon insan acdır - BMT

19:17 / 25-04-2024

Rusiya Polşada yaradılacaq nüvə obyektlərinə hücum edəcək

18:56 / 25-04-2024

İran məhkəməsi repçi barəsində edam qərarı çıxarıb

18:42 / 25-04-2024

Milli Məclis Avropa Parlamentinin son qətnaməsinə sərt cavab verib - Bəyanat

18:09 / 25-04-2024

Azərbaycan-Ermənistan sərhədində 20 sərhəd dirəyi quraşdırılıb

18:03 / 25-04-2024

Ermənistanda müxalifətin aksiyası baş tutmayıb, kütləvi həbslər var - Video

18:02 / 25-04-2024

Naxçıvanda fond sədri vəzifədən çıxarılıb

17:55 / 25-04-2024

Papa Fransisk Putinə mesaj göndərib

17:46 / 25-04-2024

Dünyada iqlim böhranı başlayır

17:32 / 25-04-2024

Azərbaycanla Macarıstan arasında enerji əməkdaşlığı barədə müzakirə aparılıb

17:25 / 25-04-2024

Qırğızıstan prezidentinə Qarabağ atı hədiyyə edilib - Fotolar

17:08 / 25-04-2024

İlham Əliyevlə Qırğızıstan prezidenti Füzuli və Ağdamda olublar - (Yenilənib) - Fotolar

16:42 / 25-04-2024

Qırğızıstan prezidentinin Azərbaycana dövlət səfəri başa çatıb

16:41 / 25-04-2024

Türkiyə Mərkəzi Bankı faiz dərəcəsi ilə bağlı qərar verib

16:25 / 25-04-2024

Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri birgə nahar ediblər

16:09 / 25-04-2024

Avropa Parlamenti Gürcüstanda xarici agentlər haqqında qanunla bağlı qətnamə qəbul edib

16:05 / 25-04-2024

Prezident İlham Əliyev Şarl Mişeli COP29-a dəvət edib

15:50 / 25-04-2024

İspaniya və daha 4 ölkə Fələstin dövlətini tanımağa hazırlaşır

15:32 / 25-04-2024

Keçmiş Ombudsman Elmira Süleymanova vəfat edib - (Yenilənib)

15:32 / 25-04-2024

Simonyan: "Ermənistan və Azərbaycanın bir-birinə qarşı ərazi iddiası yoxdur"

15:08 / 25-04-2024

"Azərbaycanda respondentlərin 74,9%-i "TikTok"a məhdudiyyətlərin tətbiq edilməsini istəyir"

14:43 / 25-04-2024

Malıbəylidə kütləvi məzarlıq aşkarlanıb - Fotolar

14:35 / 25-04-2024

Rasim Balayev: "Onlara baş qoşası deyiləm"

14:29 / 25-04-2024

Qərb Cənubi Qafqazda sabitliyi pozmağa çalışır

14:16 / 25-04-2024

İsrail daha 12 fələstinlini həbs edib

14:06 / 25-04-2024

Qəzzada ölənlərin sayı artıb

13:59 / 25-04-2024

Rusiya XİN: "Sərhədlərin delimitasiyası üzrə bütün səylərini dəstəkləyirik"

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

18:56 / 22-04-2024

Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin təkbətək görüşü olub - (Yenilənib) - Fotolar

00:11 / 23-04-2024

Sağlam və uzun ömür yaşamağın 10 asan yolu var - Siyahı

18:01 / 21-04-2024

Dünyanın idman paytaxtı olması üçün Bakının namizədliyi irəli sürülüb

13:54 / 22-04-2024

Füzuli şəhərinə növbəti köç olub - (Yenilənib)

09:53 / 22-04-2024

Ümid nəğməsi - Etibar Cəbrayıloğlu yazır

16:10 / 22-04-2024

Ölkələr sürətlə silahlanır - Ümumi hərbi xərclər 2,4 trilyon dolları keçib

14:10 / 23-04-2024

Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)

16:58 / 23-04-2024

İlham Əliyev “COP29 və Azərbaycan üçün Yaşıl Baxış” beynəlxalq forumda iştirak edir - (Yenilənib)

14:03 / 24-04-2024

Professor Nəsib Quliyev özünü güllələyib

00:02 / 23-04-2024

Məşhur boksçu Mayk Tayson şirkətin səfiri olub

00:05 / 23-04-2024

Abramoviç yeni futbol klubunu Avropanın ən yaxşısı edəcək

00:45 / 22-04-2024

Türkiyədə yenə zəlzələ olub

ABŞ bəzi dövlətləri “qara siyahı”ya sala bilər
Tarix: 15-01-2018 13:35 | Bölmə: Slayd

Şirift ölçüsü:

ABŞ-ın 40-cı prezidenti Ronald Reyqan 1983-cü ildə Sovet İttifaqını “Şər imperiyası” adlandıranda, bəlkə də, kiminsə ağlına gəlmirdi ki, cəmi səkkiz ildən sonra SSRİ kağız evçik kimi dağılacaq. Sovet İttifaqının dağılmasında obyektiv olmasa da, subyektiv səbəblərdən biri də “Şər imperiyası” ifadəsinin düşüncələrdə özünə yer etməsi oldu.

Reyqandan sonra siyasi xasiyyətnamə olaraq “şər” ifadəsini ABŞ-ın 43-cü prezidenti kiçik Corc Buş 2002-ci ildə Konqresə illik müraciətində işlətdi. O zaman prezident Buş İran, İraq və Şimali Koreyaya “Şər üçbucağı” ünvanını verdi. Bir il sonra ABŞ-ın hərbi müdaxiləsi həmin bucaqlardan birində - İraqda rejimi dəyişdi və Vaşinqton bu ölkəni “Şər üçbucağı”ndan çıxardı.

İraqdan sonra Vaşinqtonun növbəti hədəfinin İran olacağı haqqında 2003-2004-cü illərdə çox fikirlər səslənsə də, bu, baş vermədi.

ABŞ-ın hazırki prezidenti, kəmağıl Donald Tramp İran, Şimali Koreya və Venesuelanı Vaşinqtonun yeni “qara siyahı”sına salmaq cəhdləri etdi. Ancaq Konqres prezidentdən fərqli mövqe tutaraq Şimali Koreya, İran və Rusiyanı ABŞ üçün təhlükə elan etdi və bu dövlətlərdən gələn təhlükələrin qarşısının sanksiyalar vasitəsilə alınmasına qərar verildi. Konqresdə hər iki partiyanın yekdilliklə dəstəklədiyi və “Amerikanın rəqiblərinə sanksiyalar vasitəsilə qarşılıqlı təsir haqqında” Qanun (CAATSA) adını alan bu qanunvericilk aktının qəbulu zamanı Nümayəndələr Palatasının Xarici Əlaqələr Komitəsinin sədri Ed Roysun söylədiyi fikir çox diqqətçəkicidir.

Komitə sədri bəyan etdi ki, dünyanın müxtəlif yerlərində olan bu üç ölkə ABŞ-ın başlıca maraqlarına təhlükədir və qonşu ölkələrdə vəziyyəti qeyri-sabitləşdirir.

Bu qanun kəmağıl prezidentin Rusiya diktatoru ilə anlaşmaq imkanlarının da üstündən xətt çəkdi. Qanunun qəbulundan sonra Konqresin Xarici Əlaqələr Komitəsinin üzvü Elliot Engel bəyan etdi ki, əgər prezident Tramp dostu cənab Putinlə qolf oynamaq istəsə, o, Konqresi nəzərə almalıdır: “Çünki biz cənab Putini cəzalandırırıq”.

Beləliklə, Vaşinqtonun ABŞ üçün təhlükə hesab etdiyi dövlətləri bu dəfə prezident deyil, Konqres hədəfə aldı.

Vaşinqtonun bu “qara siyahı”sının əvvəlkilərdən fərqi ondan ibarətdir ki, bu, qanun şəkilində qəbul olunub. Bu qanunun qüvvədən düşməsinə heç bir prezident Konqresin tam dəstəyini qazanmadan nail ola bilməz. ABŞ-ın qanunvericilk tarixindən az-çox məlumatlı olanlar bilir ki, bu qanun bir neçə onilliklər boyu qüvvədə olacaq.

Qanunun 241-ci maddəsi isə ABŞ-ın icra hakimiyyətinin üzərinə - peşəsindən və cəmiyyətdəki mövqeyindən asılı olmayaraq - Rusiya prezidenti ilə hansısa əlaqəsi olan şəxsin Birləşmiş Ştatlardakı bütün daşınar və daşınmaz əmlakının müəyyənləşdirilməsi və siyahının Konqresə təqdim edilməsi vəzifəsini qoyub. Qanunun müəyyən etdiyi son tarix 29 yanvar 2018-ci ildir. Məhz bu tarixə kimi icraedici hakimiyyət Rusiya hakimiyyətinin hər bir elementini araşdırıb, onların ABŞ-da nəyinin olub-olmadığını müəyyən etməlidir.

Qanunun qəbulundan sonra ABŞ Maliyyə Nazirliyinin tərkibindəki maliyyə kəşfiyyatı dərhal işə başlayıb. Maliyyə kəşfiyyatı yalnız ABŞ-da deyil, bütün Avropa boyunca və inkişaf etmiş bir sıra başqa dövlətlərdə rusların var-dövlətini axtarır. Bu isə belə qənaət yaradır ki, Vaşinqton yalnız ABŞ-ın hüquq sisteminin işlədiyi ərazidə deyil, Birləşmiş Ştatların sözü keçdiyi hər bir yerdə rusların var-dövlətinin üzərinə öz “ağır əlini” qoymaq niyyətindədir. Bəzi ekspertlər hesab edir ki, bu “qara siyahı”ya 50 minə yaxın insanın adı düşə bilər. Hətta bu, doğrulmasa belə, siyahının çox böyük olacağına şübhə yoxdur. Bu siyahıya adı düşənləri isə yalnız var-dövlətlərini itirmək təhlükəsi gözləmir. Onlara ABŞ-a səfər etmək üçün viza da verilməyəcək. Sanksiya “qara siyahı”ya adı düşənlərin ailə üzvülərinə də şamil ediləcək. Bu isə zəngin rusların övladlarını ABŞ-ın ali məktəblərində təhsil almaqdan, ailə üzvülərini Qərbin yüksək səviyyəli tibbi xidmətindən məhrum edəcək. Rusiyanın azsaylı müxalif və müstəqil mətbuatının məlumatına görə, bu məsələ zəngin ruslar üçün qorxuya çevrilib.

Bütövlükdə “Amerikanın rəqiblərinə sanksiyalar vasitəsilə qarşılıqlı təsir haqqında” Qanunun hədəfi olan dövlətlərdəki rejimlərin çökməsi üçün hansı addım atmaq lazım gəlsə, dərhal həmin addım atılacaq. Bu qanunla müəyyən edilən “Şər ücbucağı”na daxil olan Rusiya, İran və Şimali Koreyanın siyasi, diplomatik, iqtisadi təcridi tədricən dərinləşəcək. Obrazlı desək, Konqres bu dövlətlərin boynuna kəndir keçirib və həmin kəndir tədricən dartılaraq onları boğacaq.

Vaşinqtonun mesajlarını dərindən təhlil edəndə belə qənaət yaranır ki, ABŞ “Yeni şər üçbucağı”na daxil etdiyi ölkələrin rejimləri ilə yanaşı onlarla əməkdaşlıq edənləri də cəzalandıracaq. Qərbdən gələn bu siqnalı doğru qiymətləndirən bəzi ölkələr Rusiya ilə məsafə saxlamağa çalışır. Dünyanın ən qüdrətli dövlətlərindən olan Çin də Rusiya ilə münasibətlərində məsafə saxlamağa və Vaşinqtonun qəzəbinə tuş gəlməməyə çalışır. Bəzi dövlətlər isə Rusiyadan sürətlə üzaqlaşmaq yolunu tutub. Keçmiş postsovet respublikalarından biri, çox yaxın vaxtlara kimi kommunistlərin hakimiyyətdə olduğu Moldova birmənalı şəkildə Rusiyadan uzaqlaşır. Moldova o qədər cəsarətli, radikal addımlar atır ki, həmin addımları hətta Rusiya ilə müharibə vəziyyətində olan Ukrayna da ata bilmir.

Moldovanın bugünki siyasətini üç Baltikyanı respublikanın - Estoniya, Litva və Latviyanın ötən əsrin 90-cı illərindəki addımları ilə müqayisə etmək olar.

Rusiyanın ən yaxın müttəfiqi Belarus da artıq Moskvanın yedəyində getmək istəmir. Çox hiyləgər siyasətçi olan Belarus prezidenti Qərblə münasibətlərini yumşaltmaq üçün bir neçə ciddi addım atıb. Lukaşenko Qərbin nüfuzlu hüquq-müdafiə təşkilatlarının siyası məhbus kimi tanıdığı bütün şəxsləri azad edib. Bir neçə gün əvvəl isə Lukaşenko elektron pulların Belarusda istifadəsinə, alqı-satqısına icazə verib. Digər tərəfdən, Belarus prezidenti Avropa dövlətləri ilə iqtisadi münasibətləri yüksəltmək yolunu seçib və bu zaman güzəştlərə getməkdən də çəkinmir.

Rusiyadan müəyyən məsafə saxlamaq yolunu tutan ölkələrdən biri də Ermənistandır. Ermənistan özünün lobbisi və güclü diasporası vasitəsilə Qərbin siyasi mərkəzlərində hazırlanan planlar haqqında bütün postsovet ölkələrindən öncə məlumat almaq imkanına malikdir. Ermənistanın Avropa İttifaqı ilə Assosiasiya Sazişini imzalaması İrəvan rəsmilərinin ciddi məlumatlar əsasında verdiyi qərar kimi qəbul olunmalıdır. Əslində, Ermənistanın bu addımı Rusiyanın yanında yer alan hər bir dövlət üçün siqnaldır. Dövlət kimi yaranmasına və mövcudluğuna görə Rusiyaya borclu olan Ermənistan artıq hamisindən uzaqlaşmaq siyasəti seçibsə, deməli, məsələlər bizim bildiyimiz və ya təxmin etdiyimizdən də qorxuludur. Bununla bağlı ilkin mənbədən məlumatların alınması, həmin məlumatları ciddi şəkildə təhlil edib, həyati qərarlar vermək çox önəmlidir.

Xəqani CƏFƏRLİ,
Politoq
Reyting.az

Ana səhifəyə dön