00:37 / 20-04-2024
Hikmət Hacıyev: "Bu, diplomatik və siyasi cəsarətimizin təcəssümüdür"
23:26 / 19-04-2024
Aİ-dən 4 kəndin qaytarılmasına reaksiya: "Davamlı nizamlanmanı tam dəstəkləyirik"
21:22 / 19-04-2024
Buraxılış imtahanının nəticələri elan olunub
20:45 / 19-04-2024
19-cu əsrin solğun dagerreotiplərini bərpa ediblər
20:29 / 19-04-2024
Qəzza müharibəsi qloballaşır
18:35 / 19-04-2024
MKİ: “Moskva yaxınlığındakı terror aktını İŞİD təşkil edib”
18:14 / 19-04-2024
Qəzzada daha 42 nəfər dinc sakin həlak olub
18:08 / 19-04-2024
Eminemin qızı bikinidə görüntülənib
18:06 / 19-04-2024
Yaponiya süni intellektin inkişafına 475 milyon dollar ayırıb
17:57 / 19-04-2024
9 milyon manatlıq mənimsəmə... - Şirkət rəhbərinə 11 il həbs cəzası verilib
17:33 / 19-04-2024
Ağ ev Afrikada müttəfiqini itirə bilər
17:30 / 19-04-2024
İranda silsilə partlayışlar baş verib
17:27 / 19-04-2024
İranın İsrailə hücumunun əsl səbəbi bəlli olub
17:18 / 19-04-2024
Mustafayevlə Qriqoryan sərhəddə görüşüb - 4 kənd Azərbaycana qaytarılır
17:09 / 19-04-2024
Daxili İşlər Nazirliyində kollegiya iclası keçirilib - Fotolar
17:00 / 19-04-2024
Prezident Cinayət-Prosessual Məcəlləsində dəyişikliyi təsdiqləyib
16:46 / 19-04-2024
İlham Əliyev Rusiyaya gedir
16:34 / 19-04-2024
Universitetin sözçüsü vəzifədən ayrılıb
16:19 / 19-04-2024
Abel Məhərrəmov və xanımı məhkəməyə verilib
16:00 / 19-04-2024
Ədalət Məhkəməsində Azərbaycanın tələbi ilə ictimai dinləmələr keçirilib
15:47 / 19-04-2024
Tovuzda 22 yaşlı oğlan 34 yaşlı qadının üzərinə benzin tökərək yandırıb
15:36 / 19-04-2024
G7 ölkələri Azərbaycan və Ermənistanı sülh prosesinə sadiq olmağa çağırıb
15:29 / 19-04-2024
Ceyhun Bayramov Fələstinin baş naziri ilə telefonda müzakirə aparıb
15:24 / 19-04-2024
Rəsmi Berlindən İsrail və İrana çağırış olub
15:11 / 19-04-2024
Türkiyə XİN: "İran-İsrail gərginliyi daimi münaqişəyə çevrilə bilər"
14:54 / 19-04-2024
Sabiq rektora hansı cəza veriləcək? - Prorektorun qətl işi
14:22 / 19-04-2024
Bakı Fransız Liseyi fəaliyyətini dayandırır
14:19 / 19-04-2024
MKİ direktorundan xəbərdarlıq: "...Ukrayna ilin sonunadək məğlub ola bilər"
13:56 / 19-04-2024
Aİ-dən İsrail və İrana çağırış: "Təmkinli olun!"
20:08 / 15-04-2024
Rusiya Ukrayna ilə savaşa özgələri göndərir
18:51 / 15-04-2024
“Şəhid Əhməd – Oğluma məktub” filminin təqdimatı keçirilib - Fotolar
13:58 / 16-04-2024
Agentlik sədri vəzifədən azad edilib - Yeni təyinat
15:07 / 17-04-2024
Hikmət Hacıyev: “Sülhməramlıların Azərbaycandan çıxarılması barədə qərar qəbul edilib”
10:57 / 18-04-2024
60 milyard dollarlıq yardımın önü açılır
13:03 / 15-04-2024
Məşhur aktyor kinodan qovulub
09:07 / 15-04-2024
Puqaçova qastollardan nə qədər qazanacaq?
10:00 / 15-04-2024
Çingiz Abdullayev sabah xəstəxanadan evə buraxılacaq
15:08 / 15-04-2024
Ali məktəblərə qəbul başlayıb
23:48 / 16-04-2024
Tbilisidə polis qanuna etiraz edən 11 nəfəri saxlayıb
09:26 / 16-04-2024
Ulduz aktrisanın psixoloji problemi yaranıb - Fotolar
12:27 / 15-04-2024
Tokayev və Paşinyan İrəvanda nəyi müzakirə edəcəklər?
Azərbaycanda növbədənkənar parlament seçkiləri keçirilə bilər - Ekspertlər
Tarix: 08-09-2018 23:58 | Bölmə: Slayd
Hakimiyyət müəyyən dairələrlə gizli danışıqlar aparır; İqtidar əleydarları isə qanunverici orqanda təmsil olunmaq istəyir
Son illər ölkəmizin ictimai-siyasi həyatında süstlük müşahidə olunur. Hətta iş o yerə çatıb ki, artıq prezident və parlament seçkiləri də ictimiyyətdə siyasi aktivlik yarada bilmir. Prezident seçkiləri arxada qalıb, qarşıdan isə siyasi aktivliyin gözlənildiyi dönəm gəlir. Bu səbəbdən də erkən parlament seçkilərinin keçirilməsi ilə bağlı müzakirələr başlayıb.
Məlum olduğu kimi, Azərbaycanda 2016-cı il 26 sentyabr tarixində keçirilmiş sonuncu referendumla ölkə Konstitusiyasında dəyişiklik edildi. Bu dəyişikliklə prezidentə növbədənkənar seçki təyin etmək səlahiyyəti verilib. Məhz elə bu səbəbdən də 11 Aprel 2018-ci il tarixdə ölkədə növbədənkənar prezident seçkiləri keçirildi.
Prezident seçkilərindən sonra cəmiyyətdə belə bir fikir formalaşmışdı ki, Konstitusiyaya edilmiş dəyişikliklərə əsasən, parlament seçkilərinin də vaxtı önə çəkilə bilər. Sözügedən fikri dəstəkləyənlər hesab edir ki, hazırda bunun üçün kifayət qədər əsaslar var.
Belə ki, prezident İlham Əliyevin Nazirlər Kabinetinin yeni tərkibi ilə bağlı imzaladığı sərəncama əsasən, 4 deputat Nazirlər Kabinetinin strukturuna daxil olan mərkəzi icra hakimiyyəti orqanına rəhbər vəzifəyə gətirilib. Milli Məclisin Gənclər və idman komitəsinin sədri Fuad Muradov Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri, Azərbaycanın Avropa Şurası Parlament Assambleyasındakı nümayəndə heyətinin sədr müavini Vüsal Hüseynov Dövlət Miqrasiya Xidmətinin rəisi, millət vəkili, "Azərikimya" İstehsalat Birliyinin Müşahidə Şurasının sədri Muxtar Babayev Ekologiya və təbii sərvətlər naziri, Milli Məclisin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin sədr müavini Rövşən Rzayev isə "Dövlətqaçqınkom"un sədri vəzifəsinə təyin ediliblər. Bu səbəbdən də Mərkəzi Seçki Komissiyası (MSK) adıçəkilən millət vəkillərinin deputatlıq səlahiyyətlərinə xitam verib.
Nəzərinizə çatdırırıq ki, ölkənin birinci xanımı Mehriban Əliyeva Birinci vitse-prezident təyin edildiyi üçün onun da deputatlıq səlahiyyətlərinə xitam verilib. 120 saylı Cəbrayıl-Qubadlı seçki dairəsindən deputat seçilmiş Astan Şahverdiyev isə ürəktutmasından dünyasını dəyişib. Bununla da hazırda parlamentdə 6 deputat yeri boşdur. Odur ki, Konstitusiyaya edilmiş dəyişiklikləri, o cümlədən bəzi qüvvələrin ali qanunverici orqanda öz təmsilçilərini görmək arzusunda olduqlarını və yazmaq istəmədiyimiz digər səbəbləri nəzərə aldıqda, o zaman növbədənkənar parlament seçkilərinin keçirilməsini mümkün saymaq olar.
Maraqlıdır ki, REAL Partiyasının sədri, ötən ay həbsdən azad edilmiş İlqar Məmmədov da vaxtından əvvəl parlament seçkilərinin keçirilməsi tələbi ilə çıxış edib. O bildirib ki, mövcud parlament xalqın maraqlarını təmsil etmir və yeni seçkilər keçirilməlidir:
"Amma seçki bəzi oliqarxların “cibindəki” deputatları başqa oliqarxların “cibindəki” deputatlarla əvəz etməkdən ötrü səhnələnsə, onda heç”.
Siyasi şərhçi Nəsimi Məmmədli isə “Reytinq”ə deyib ki, həqiqətən də növbədənkənar prezident seçkisindən sonra belə tezislər səslənirdi. Onun sözlərinə görə, bu fikirdə olanların əksəriyyəti düşünürdü ki, ölkəni bu böhranlı durumdan çıxarmağın yolu ciddi siyasi islahatlardan keçir:
“Hətta hələ o zaman da hökumətə növbədənkənar parlament seçkilərinin keçirilməsi ilə bağlı çağırışlar edilirdi. Bu gün də belə çağırışlara rast gəlirik. Əgər ölkədə azad və rəqabətli seçki mühiti yoxdursa, heç bir seçkinin cəmiyyət üçün əhəmiyyəti ola bilməz. Ola bilər ki, hansısa ambisiyalı siyasətçi yeni parlamentdə təmsil olunsun. Amma bu, o halda baş tuta bilər ki, həmin şəxs hökumətin müəyyən etdiyi çərçivəni qəbul eləsin. Əks halda Məclisdə təmsilçilik mümkün deyil.
Aydındır ki, ölkəmizdə sosial-siyasi durum getdikcə gərginləşir. Bundan çıxış yolları tapılmalıdır. Məhz Milli Məclisə etimadlı seçkilər də bu yollardan biri ola bilər. Ölkədəki sosial-siyasi durumun analizi göstərir ki, demokratik seçkiyə zərurət var. Lakin, problem ondadır ki, hakimiyyətin seçkiyə yanaşması fərqlidir və demokratik seçki keçirməsi qeyri-mümkündür. Buna inanan siyasətçilər ya ölkə reallığını bilmir, ya da sövdələşmə niyyətləri və siyasi umacaqları var”.
Müsahib deyib ki, ciddi qanunvericilik və siyasi islahatlar olmadan keçiriləcək seçkilər öncəki seçkilərdən heç nə ilə fərqlənməyəcək: “Belə seçkilər cəmiyyətə müsbət heç nə verə bilməz. Bu, sadəcə, cəmiyyətdə növbəti imitasiya üçün bir mövsümi kampaniya olardı. Köklü siyasi islahatlar demokratik açılımın tərkib hissəsidir. Qapalı idarəetmənin hakim olduğu ortamda islahat etmək mümkün deyil.
Bəs islahat nə zaman və hansı halda olur?
Birincisi, ölkənin milli, sosial, iqtisadi maraqları tələb etdikdə,
ikincisi, dövlətin mənafeyi əsas olduqda,
üçüncüsü, cəmiyyətdə sosial əlaqələr sistemi ənənəvi formada davam edə bilmədikdə. Yəni, qarşısıalınmaz ictimai tələbat yarandıqda.
Bu sadaladıqlarımın hər biri azad və ya qismən azad ölkələrə xas olan yanaşmadır. Qeyri-azad ölkələrdə yalnız bir maraq üstündür: Hakimiyyətin spesifik maraq və mənafeləri. Əgər hakimiyyət ənənəvi şəkildə hələ davam edə bilirsə, niyə mövcud konyukturanı dəyişsin ki? Hakimiyyət bir halda yeni Milli Məclis seçkilərinə gedəcək ki, onun spesifik maraqları bunu tələb edəcək. Bu spesifik maraqların isə nə siyasi təşkilatlara, nə müstəqil şəxslərə, nə də cəmiyyətə aidiyyatı var. Odur ki, belə seçkinin keçirilib-keçirilməməsi müxalifət üçün gündəm olmamalıdır”.
ADP sədri Sərdar Cəlaloğlu isə hesab edir ki, ölkəmizdə növbədənkənar parlament seçkilərinin keçirilməsi mümkündür:
“Referendum keçirildikdən və yeni Konstitusiya maddələri qəbul ediləndən dərhal sonra biz bəyanat vermişdik ki, referendumun nəticələrinə görə mövcud hakimiyyətlə ana qanun arasında ziddiyyət var və növbədənkənar parlament seçkiləri keçirilməlidir. Vaxtı ilə prezident seçkiləri ilə bağlı verdiyimiz bəyanata da qarşı çıxılırdı, amma sonradan həyata keçirildi. Payızda növbədənkənar parlament seçkilərinin keçirilməsi hökümətin də planında var. Bu barədə artıq bəyanatlar da verilib. Bu baxımdan İlqar Məmmədovun ideyası köhnədir. Siyasi deyil, hüquqi baxımdan yeni parlament seçkiləri keçirilməlidir. Çünki yeni Konstitusiya qəbul olunub, parlamentin səlahiyyətləri dəyişdirilib”.
ADP sədri hesab edir ki, cəmiyyətdə iqtidara qarşı böyük narazılıq dalğasının olmaması üçün xalqın maraqlarını ifadə edən qüvvələrin, real müxalifətin Milli Məclisdə təmsil olunması vacibdir:
"İndiki parlamentdə belə bir qüvvə yoxdur. Hazırkı deputatların heç biri xalqın maraqlarını müdafiə etmir. Buna görə də, növbədənkənar parlament seçkiləri keçirilməli və narazı elektorat öz təmsilçisini Milli Məclisdə görməlidir.
Baxın, deyirlər ki, seçkinin nəticələrinə görə, mən 3 faiz səs toplamışam. Yaxşı, mən həmin 3 faiz adamın maraqlarını harada ifadə edəcəyəm? Gərək parlamentə gedəm ki, həmin insanların maraqlarını ifadə edə bilim. Odur ki, bu, çox mühüm məsələdir. Əks halda, cəmiyyətdə çox ciddi konfrantasiyalar olacaq, vəziyyət pisləşməyə doğru gedəcək".
AMİP Siyasi Şurasının üzvü Əli Orucov fikirlərini “Reytinq”lə bölüşərkən bildirib ki, bu ilin aprelində keçirilən növbədənkənar prezident seçkilərindən sonra cəmiyyət yenilik və dəyişiklik gözləyirdi. Baş nazir və bir neçə naziri əvəzləməklə bu gözləntilər özünü doğrultmadı.
Onun sözlərinə görə, seçkilərdən təxminən 6 ay keçməsinə baxmayaraq, ölkədəki problemlər nəinki həll edilməyib, əksinə, daha da ağırlaşıb:
“Ölkə həyatının bütün sferalarında köhnədən nə var idisə, yerində qaldı. Sosial-iqtisadi sahələrdə geriləmələr və bahalaşmalar başladı. Fundamental hüquq və azadlıqların vəziyyəti daha da pisləşdi. İdarəetmədəkı gərginlik və çatışmazılıqlar "elektrik böhranı" və qanlı Gəncə hadisələrini yaratdı. Eyni zamanda, biz paralel olaraq Azərbaycan iqtidarına beynəlxalq təzyiqləri də müşahidə etməkdəyik. Üstəlik, regionda və dünyada gedən sürətli proseslər məcbur edir ki, daha çevik, dinamik daxili və xarici siyasət yürüdülsün. Açıq demək lazımdır ki, iqtidarın indiki komandası dövrün tələblərinə və gedən sürətli proseslərə cavab verə bilmir. Ya hadisələri düzgün qiymətləndirməyi bacarmırlar, ya gecikirlər, ya da qeyri-müəyyənlik sərgilənir. Ona görə də, həm çevik və dinamik siyasət yürütmək, həm indiki böhrandan çıxmaq, həm daxildəki qüvvələri balanslaşdırmaq, həm də gərginliyi azaltmaq üçün yeni parlament seçkilərinə ciddi zərurət var. Parlament ümumiyyətlə, hakimiyyətin əsas müstəqil qollarından biri kimi funksiyasını icra edə bilmədiyindən bütün ağırlıq icra hakimiyyətinin üzərindədir. Bu da nəticə etibarı ilə hakimiyyət qolları arasındakı qarşılıqlı əlaqəyə və nəzarətə imkan vermir”.
Partiya yetkilisi deyir ki, siyasi institutların, medianın və vətəndaş cəmiyyətinin zəiflədildiyi indiki durumda radikal meyllər genişlənməkdədir. “Fərq etməz bu dini təmayüllü olsun, yaxud da başqa formada. Zorakılığa meylliliyin artması Gəncədə dövlət hakimiyyəti orqanlarına qarşı həyata keçirilən silahlı hücumlar zamanı da göründü. Fikrimcə, iqtidar həm Azərbaycanı, həm də özünü qorumaq üçün xilas yolu kimi qanunverici hakimiyyətin demokratik prinsiplərlə formalaşdırılmasına imkan yaratmalıdır. Bu, həm də siyasi qüvvələrin, əhalinin siyasi fəallığının artmasına, siyasi proseslərə daha aktiv qoşulmalarına təkan verərdi. Bu isə həm Azərbaycanın, həm də hakimiyyətin gözlənilən ciddi təhlükələrdən etibarlı qorunması deməkdir. Məncə, ağıllı iqtidar reallığı dəyərləndirib, faydalı iş əmsalı sıfır olan, xalqda qıcıq yaradan, əksəriyyətini köhnə kommunist namenklaturasının təşkil etdiyi, təşəbbüskarlıqdan uzaq parlamenti buraxıb, dövrün və zamanın tələblərinə cavab verən, xalqın seçdiyi parlamenti formalaşdırmaqla Azərbaycanın sabit və inkişaf edən gələcəyini təmin etmiş olardı”,– deyə Ə. Orucov fikrini tamamlayıb.
Vətəndaş və İnkişaf Partiyasının sədri Əli Əliyev də erkən parlament seçkilərinin keçirilməsini real sayır. Onun qənaətincə, hakimiyyətin daxili durumu bunu diqtə edir:
“Məxməri bir nəsil dəyişikliyi edilir. Özü də bioloji deyil, siyasi. Hakimiyyətin nüvəsi ətrafdan özünə təhlükə duymağa başlayıb. Ona görə də odioz, siyasi iddialı, infrastruktura malik, mütəşəkkil tərəfdən qurtulmaq xətti götürülüb. 11 aprelin davamı olaraq, gətirilən texnokratlar daha iddiasız və dişsizdir. Onların “diş çıxarıb” güclənməsi bir neçə il çəkəcək. O zamana qədər yeni planların ortaya çıxacağını düşünürlər. Dəyişdirilənlər isə asanlıqla can verməyəcəklər. Onların son qalası kresloları, maliyyələri, beynəlxalq əlaqələri və ən başlıcası, parlamentə yerləşdirdikləri kontingentdir. Bu resurs onlardan alınmasa, ciddi fəsadı ola bilər. Bir dəfə biz belə residivi AXC-Müsavat hakimiyyəti zamanı görmüşük. Parlament seçkilərinə getməyən iqtidarın siyasi “fatihəsini” elə həmin parlament oxudu. Tarixi inkar etmək olmaz”.
Partiya sədrinin fikrincə, erkən parlament seçkilərinin keçirilmə ehtimalı yüksəkdir. Sadəcə, hakimiyyətin zəifliyi buna mane ola bilər, çünki risk etmək istəmirlər:
“Rusiya səfərinin pərdəarxasını gözləmək lazımdır. Yaxın vaxtlarda bunu sezəcəyik. Çünki rəsmi Moskva seçkiləri poza biləcək yeganə beynəlxalq qütbdür. Əgər Kreml neytrallaşdırılıbsa, seçkilər bu il olacaq. Əks halda, bir qədər də vaxt keçəcək.
Bildiyim qədər son konfransa qədər İlqar Məmmədov növbədənkənar seçkilərdən də danışıb. Əgər mövqe yenilənibsə, bu, artıq təzə tezisdir. Lap yaxşı, bu praqmatizmdir. Azərbaycan müxalifəti yekcinsləşir. Bu, gözlənilən idi”.
Ə. Əliyev sonda deyib ki, demokratik islahatların iki yolu var: ya inqilab, ya da islahatlar: “Daim demişəm ki, ikinci yol daha rasionaldır. Buna isə hakimiyyət hazır olmalıdır. Hesab edirəm ki, hamı növbədənkənar parlament seçkilərinə köklənsə, bunun işə faydası olar”.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 08-09-2018 23:58 | Bölmə: Slayd
Hakimiyyət müəyyən dairələrlə gizli danışıqlar aparır; İqtidar əleydarları isə qanunverici orqanda təmsil olunmaq istəyir
Son illər ölkəmizin ictimai-siyasi həyatında süstlük müşahidə olunur. Hətta iş o yerə çatıb ki, artıq prezident və parlament seçkiləri də ictimiyyətdə siyasi aktivlik yarada bilmir. Prezident seçkiləri arxada qalıb, qarşıdan isə siyasi aktivliyin gözlənildiyi dönəm gəlir. Bu səbəbdən də erkən parlament seçkilərinin keçirilməsi ilə bağlı müzakirələr başlayıb.
Məlum olduğu kimi, Azərbaycanda 2016-cı il 26 sentyabr tarixində keçirilmiş sonuncu referendumla ölkə Konstitusiyasında dəyişiklik edildi. Bu dəyişikliklə prezidentə növbədənkənar seçki təyin etmək səlahiyyəti verilib. Məhz elə bu səbəbdən də 11 Aprel 2018-ci il tarixdə ölkədə növbədənkənar prezident seçkiləri keçirildi.
Prezident seçkilərindən sonra cəmiyyətdə belə bir fikir formalaşmışdı ki, Konstitusiyaya edilmiş dəyişikliklərə əsasən, parlament seçkilərinin də vaxtı önə çəkilə bilər. Sözügedən fikri dəstəkləyənlər hesab edir ki, hazırda bunun üçün kifayət qədər əsaslar var.
Belə ki, prezident İlham Əliyevin Nazirlər Kabinetinin yeni tərkibi ilə bağlı imzaladığı sərəncama əsasən, 4 deputat Nazirlər Kabinetinin strukturuna daxil olan mərkəzi icra hakimiyyəti orqanına rəhbər vəzifəyə gətirilib. Milli Məclisin Gənclər və idman komitəsinin sədri Fuad Muradov Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri, Azərbaycanın Avropa Şurası Parlament Assambleyasındakı nümayəndə heyətinin sədr müavini Vüsal Hüseynov Dövlət Miqrasiya Xidmətinin rəisi, millət vəkili, "Azərikimya" İstehsalat Birliyinin Müşahidə Şurasının sədri Muxtar Babayev Ekologiya və təbii sərvətlər naziri, Milli Məclisin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin sədr müavini Rövşən Rzayev isə "Dövlətqaçqınkom"un sədri vəzifəsinə təyin ediliblər. Bu səbəbdən də Mərkəzi Seçki Komissiyası (MSK) adıçəkilən millət vəkillərinin deputatlıq səlahiyyətlərinə xitam verib.
Nəzərinizə çatdırırıq ki, ölkənin birinci xanımı Mehriban Əliyeva Birinci vitse-prezident təyin edildiyi üçün onun da deputatlıq səlahiyyətlərinə xitam verilib. 120 saylı Cəbrayıl-Qubadlı seçki dairəsindən deputat seçilmiş Astan Şahverdiyev isə ürəktutmasından dünyasını dəyişib. Bununla da hazırda parlamentdə 6 deputat yeri boşdur. Odur ki, Konstitusiyaya edilmiş dəyişiklikləri, o cümlədən bəzi qüvvələrin ali qanunverici orqanda öz təmsilçilərini görmək arzusunda olduqlarını və yazmaq istəmədiyimiz digər səbəbləri nəzərə aldıqda, o zaman növbədənkənar parlament seçkilərinin keçirilməsini mümkün saymaq olar.
Maraqlıdır ki, REAL Partiyasının sədri, ötən ay həbsdən azad edilmiş İlqar Məmmədov da vaxtından əvvəl parlament seçkilərinin keçirilməsi tələbi ilə çıxış edib. O bildirib ki, mövcud parlament xalqın maraqlarını təmsil etmir və yeni seçkilər keçirilməlidir:
"Amma seçki bəzi oliqarxların “cibindəki” deputatları başqa oliqarxların “cibindəki” deputatlarla əvəz etməkdən ötrü səhnələnsə, onda heç”.
Siyasi şərhçi Nəsimi Məmmədli isə “Reytinq”ə deyib ki, həqiqətən də növbədənkənar prezident seçkisindən sonra belə tezislər səslənirdi. Onun sözlərinə görə, bu fikirdə olanların əksəriyyəti düşünürdü ki, ölkəni bu böhranlı durumdan çıxarmağın yolu ciddi siyasi islahatlardan keçir:
“Hətta hələ o zaman da hökumətə növbədənkənar parlament seçkilərinin keçirilməsi ilə bağlı çağırışlar edilirdi. Bu gün də belə çağırışlara rast gəlirik. Əgər ölkədə azad və rəqabətli seçki mühiti yoxdursa, heç bir seçkinin cəmiyyət üçün əhəmiyyəti ola bilməz. Ola bilər ki, hansısa ambisiyalı siyasətçi yeni parlamentdə təmsil olunsun. Amma bu, o halda baş tuta bilər ki, həmin şəxs hökumətin müəyyən etdiyi çərçivəni qəbul eləsin. Əks halda Məclisdə təmsilçilik mümkün deyil.
Aydındır ki, ölkəmizdə sosial-siyasi durum getdikcə gərginləşir. Bundan çıxış yolları tapılmalıdır. Məhz Milli Məclisə etimadlı seçkilər də bu yollardan biri ola bilər. Ölkədəki sosial-siyasi durumun analizi göstərir ki, demokratik seçkiyə zərurət var. Lakin, problem ondadır ki, hakimiyyətin seçkiyə yanaşması fərqlidir və demokratik seçki keçirməsi qeyri-mümkündür. Buna inanan siyasətçilər ya ölkə reallığını bilmir, ya da sövdələşmə niyyətləri və siyasi umacaqları var”.
Müsahib deyib ki, ciddi qanunvericilik və siyasi islahatlar olmadan keçiriləcək seçkilər öncəki seçkilərdən heç nə ilə fərqlənməyəcək: “Belə seçkilər cəmiyyətə müsbət heç nə verə bilməz. Bu, sadəcə, cəmiyyətdə növbəti imitasiya üçün bir mövsümi kampaniya olardı. Köklü siyasi islahatlar demokratik açılımın tərkib hissəsidir. Qapalı idarəetmənin hakim olduğu ortamda islahat etmək mümkün deyil.
Bəs islahat nə zaman və hansı halda olur?
Birincisi, ölkənin milli, sosial, iqtisadi maraqları tələb etdikdə,
ikincisi, dövlətin mənafeyi əsas olduqda,
üçüncüsü, cəmiyyətdə sosial əlaqələr sistemi ənənəvi formada davam edə bilmədikdə. Yəni, qarşısıalınmaz ictimai tələbat yarandıqda.
Bu sadaladıqlarımın hər biri azad və ya qismən azad ölkələrə xas olan yanaşmadır. Qeyri-azad ölkələrdə yalnız bir maraq üstündür: Hakimiyyətin spesifik maraq və mənafeləri. Əgər hakimiyyət ənənəvi şəkildə hələ davam edə bilirsə, niyə mövcud konyukturanı dəyişsin ki? Hakimiyyət bir halda yeni Milli Məclis seçkilərinə gedəcək ki, onun spesifik maraqları bunu tələb edəcək. Bu spesifik maraqların isə nə siyasi təşkilatlara, nə müstəqil şəxslərə, nə də cəmiyyətə aidiyyatı var. Odur ki, belə seçkinin keçirilib-keçirilməməsi müxalifət üçün gündəm olmamalıdır”.
ADP sədri Sərdar Cəlaloğlu isə hesab edir ki, ölkəmizdə növbədənkənar parlament seçkilərinin keçirilməsi mümkündür:
“Referendum keçirildikdən və yeni Konstitusiya maddələri qəbul ediləndən dərhal sonra biz bəyanat vermişdik ki, referendumun nəticələrinə görə mövcud hakimiyyətlə ana qanun arasında ziddiyyət var və növbədənkənar parlament seçkiləri keçirilməlidir. Vaxtı ilə prezident seçkiləri ilə bağlı verdiyimiz bəyanata da qarşı çıxılırdı, amma sonradan həyata keçirildi. Payızda növbədənkənar parlament seçkilərinin keçirilməsi hökümətin də planında var. Bu barədə artıq bəyanatlar da verilib. Bu baxımdan İlqar Məmmədovun ideyası köhnədir. Siyasi deyil, hüquqi baxımdan yeni parlament seçkiləri keçirilməlidir. Çünki yeni Konstitusiya qəbul olunub, parlamentin səlahiyyətləri dəyişdirilib”.
ADP sədri hesab edir ki, cəmiyyətdə iqtidara qarşı böyük narazılıq dalğasının olmaması üçün xalqın maraqlarını ifadə edən qüvvələrin, real müxalifətin Milli Məclisdə təmsil olunması vacibdir:
"İndiki parlamentdə belə bir qüvvə yoxdur. Hazırkı deputatların heç biri xalqın maraqlarını müdafiə etmir. Buna görə də, növbədənkənar parlament seçkiləri keçirilməli və narazı elektorat öz təmsilçisini Milli Məclisdə görməlidir.
Baxın, deyirlər ki, seçkinin nəticələrinə görə, mən 3 faiz səs toplamışam. Yaxşı, mən həmin 3 faiz adamın maraqlarını harada ifadə edəcəyəm? Gərək parlamentə gedəm ki, həmin insanların maraqlarını ifadə edə bilim. Odur ki, bu, çox mühüm məsələdir. Əks halda, cəmiyyətdə çox ciddi konfrantasiyalar olacaq, vəziyyət pisləşməyə doğru gedəcək".
AMİP Siyasi Şurasının üzvü Əli Orucov fikirlərini “Reytinq”lə bölüşərkən bildirib ki, bu ilin aprelində keçirilən növbədənkənar prezident seçkilərindən sonra cəmiyyət yenilik və dəyişiklik gözləyirdi. Baş nazir və bir neçə naziri əvəzləməklə bu gözləntilər özünü doğrultmadı.
Onun sözlərinə görə, seçkilərdən təxminən 6 ay keçməsinə baxmayaraq, ölkədəki problemlər nəinki həll edilməyib, əksinə, daha da ağırlaşıb:
“Ölkə həyatının bütün sferalarında köhnədən nə var idisə, yerində qaldı. Sosial-iqtisadi sahələrdə geriləmələr və bahalaşmalar başladı. Fundamental hüquq və azadlıqların vəziyyəti daha da pisləşdi. İdarəetmədəkı gərginlik və çatışmazılıqlar "elektrik böhranı" və qanlı Gəncə hadisələrini yaratdı. Eyni zamanda, biz paralel olaraq Azərbaycan iqtidarına beynəlxalq təzyiqləri də müşahidə etməkdəyik. Üstəlik, regionda və dünyada gedən sürətli proseslər məcbur edir ki, daha çevik, dinamik daxili və xarici siyasət yürüdülsün. Açıq demək lazımdır ki, iqtidarın indiki komandası dövrün tələblərinə və gedən sürətli proseslərə cavab verə bilmir. Ya hadisələri düzgün qiymətləndirməyi bacarmırlar, ya gecikirlər, ya da qeyri-müəyyənlik sərgilənir. Ona görə də, həm çevik və dinamik siyasət yürütmək, həm indiki böhrandan çıxmaq, həm daxildəki qüvvələri balanslaşdırmaq, həm də gərginliyi azaltmaq üçün yeni parlament seçkilərinə ciddi zərurət var. Parlament ümumiyyətlə, hakimiyyətin əsas müstəqil qollarından biri kimi funksiyasını icra edə bilmədiyindən bütün ağırlıq icra hakimiyyətinin üzərindədir. Bu da nəticə etibarı ilə hakimiyyət qolları arasındakı qarşılıqlı əlaqəyə və nəzarətə imkan vermir”.
Partiya yetkilisi deyir ki, siyasi institutların, medianın və vətəndaş cəmiyyətinin zəiflədildiyi indiki durumda radikal meyllər genişlənməkdədir. “Fərq etməz bu dini təmayüllü olsun, yaxud da başqa formada. Zorakılığa meylliliyin artması Gəncədə dövlət hakimiyyəti orqanlarına qarşı həyata keçirilən silahlı hücumlar zamanı da göründü. Fikrimcə, iqtidar həm Azərbaycanı, həm də özünü qorumaq üçün xilas yolu kimi qanunverici hakimiyyətin demokratik prinsiplərlə formalaşdırılmasına imkan yaratmalıdır. Bu, həm də siyasi qüvvələrin, əhalinin siyasi fəallığının artmasına, siyasi proseslərə daha aktiv qoşulmalarına təkan verərdi. Bu isə həm Azərbaycanın, həm də hakimiyyətin gözlənilən ciddi təhlükələrdən etibarlı qorunması deməkdir. Məncə, ağıllı iqtidar reallığı dəyərləndirib, faydalı iş əmsalı sıfır olan, xalqda qıcıq yaradan, əksəriyyətini köhnə kommunist namenklaturasının təşkil etdiyi, təşəbbüskarlıqdan uzaq parlamenti buraxıb, dövrün və zamanın tələblərinə cavab verən, xalqın seçdiyi parlamenti formalaşdırmaqla Azərbaycanın sabit və inkişaf edən gələcəyini təmin etmiş olardı”,– deyə Ə. Orucov fikrini tamamlayıb.
Vətəndaş və İnkişaf Partiyasının sədri Əli Əliyev də erkən parlament seçkilərinin keçirilməsini real sayır. Onun qənaətincə, hakimiyyətin daxili durumu bunu diqtə edir:
“Məxməri bir nəsil dəyişikliyi edilir. Özü də bioloji deyil, siyasi. Hakimiyyətin nüvəsi ətrafdan özünə təhlükə duymağa başlayıb. Ona görə də odioz, siyasi iddialı, infrastruktura malik, mütəşəkkil tərəfdən qurtulmaq xətti götürülüb. 11 aprelin davamı olaraq, gətirilən texnokratlar daha iddiasız və dişsizdir. Onların “diş çıxarıb” güclənməsi bir neçə il çəkəcək. O zamana qədər yeni planların ortaya çıxacağını düşünürlər. Dəyişdirilənlər isə asanlıqla can verməyəcəklər. Onların son qalası kresloları, maliyyələri, beynəlxalq əlaqələri və ən başlıcası, parlamentə yerləşdirdikləri kontingentdir. Bu resurs onlardan alınmasa, ciddi fəsadı ola bilər. Bir dəfə biz belə residivi AXC-Müsavat hakimiyyəti zamanı görmüşük. Parlament seçkilərinə getməyən iqtidarın siyasi “fatihəsini” elə həmin parlament oxudu. Tarixi inkar etmək olmaz”.
Partiya sədrinin fikrincə, erkən parlament seçkilərinin keçirilmə ehtimalı yüksəkdir. Sadəcə, hakimiyyətin zəifliyi buna mane ola bilər, çünki risk etmək istəmirlər:
“Rusiya səfərinin pərdəarxasını gözləmək lazımdır. Yaxın vaxtlarda bunu sezəcəyik. Çünki rəsmi Moskva seçkiləri poza biləcək yeganə beynəlxalq qütbdür. Əgər Kreml neytrallaşdırılıbsa, seçkilər bu il olacaq. Əks halda, bir qədər də vaxt keçəcək.
Bildiyim qədər son konfransa qədər İlqar Məmmədov növbədənkənar seçkilərdən də danışıb. Əgər mövqe yenilənibsə, bu, artıq təzə tezisdir. Lap yaxşı, bu praqmatizmdir. Azərbaycan müxalifəti yekcinsləşir. Bu, gözlənilən idi”.
Ə. Əliyev sonda deyib ki, demokratik islahatların iki yolu var: ya inqilab, ya da islahatlar: “Daim demişəm ki, ikinci yol daha rasionaldır. Buna isə hakimiyyət hazır olmalıdır. Hesab edirəm ki, hamı növbədənkənar parlament seçkilərinə köklənsə, bunun işə faydası olar”.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 20:29
Qəzza müharibəsi qloballaşır
Dünən, 16:46
İlham Əliyev Rusiyaya gedir
Dünən, 09:19
Bu gün səhərə yaxın İsrail İrana zərbələr endirib
18-04-2024, 14:20
QHT-lər Nobel Komitəsinə məktub göndərib
18-04-2024, 12:24
İsrail İrana zərbəni niyə ləngidir?
18-04-2024, 11:51
46 mindən çox şagird buraxılış imtahanı verəcək
18-04-2024, 11:09
Prezident nazir müavini təyin edib - Sərəncam
18-04-2024, 10:57
60 milyard dollarlıq yardımın önü açılır
18-04-2024, 10:00
Dövlət Departamenti Rusiya sülhməramlılarının Qarabağı tərk etməsinə münasibət bildirib
18-04-2024, 00:40
Ermənistan qanunsuz mühacir alverinə qoşulur
17-04-2024, 19:37
Bir milyard insana və böyük iqtisadiyyata təhlükə yaranıb - Xəbərdarlıq
17-04-2024, 14:06
Rusiya sülhməramlıları Qarabağı tərk edir
17-04-2024, 12:15
İsrail-İran müharibəsi kölgədən çıxır - 2-ci raund olacaq?
17-04-2024, 10:53
Ermənistanın kvadrokopteri zərərsizləşdirilib - Fotolar
17-04-2024, 10:48
İrana yeni sanksiyalar tətbiq olunacaq
17-04-2024, 10:42
Fransa Azərbaycan-Ermənistan əlaqələrinin normallaşmasına imkan vermir
17-04-2024, 10:33
Kəşfiyyat Komitəsi Kiyevə yardımı dəstəkləməyə çağırır
17-04-2024, 09:33
Ərdoğan Putini Türkiyədə gözləyir
16-04-2024, 19:15
Siqaretin insan orqanizminə daha bir zərəri üzə çıxıb
16-04-2024, 16:27
Ukraynanın ikinci böyük şəhərini ələ keçirmək istəyirlər
16-04-2024, 13:34
Yaxın Şərq böyük müharibəyə daha yaxındır
16-04-2024, 13:25
İlham Əliyev Şirvan suvarma kanalının təməlini qoyub, tədbirdə çıxış edib - (Yenilənib)
16-04-2024, 11:57
Qarabağ Universiteti ilə bağlı daha bir qərar verilib
16-04-2024, 11:05
İsrail İrandan qisas almağa hazırlaşır
16-04-2024, 10:42
MAQATE İranın nüvə proqramından məlumatsızdır
15-04-2024, 20:08
Rusiya Ukrayna ilə savaşa özgələri göndərir
15-04-2024, 18:20
Ordunun illik xərci: İran 9, İsrail 24 milyard dollar ayırıb
15-04-2024, 17:41
Britaniya Rusiyanın aktivlərini müsadirə edə bilməyəcək
15-04-2024, 12:27
Tokayev və Paşinyan İrəvanda nəyi müzakirə edəcəklər?
15-04-2024, 12:07
Bayden vəziyyətə nəzarəti itirib
15-04-2024, 11:52
COP29-un keçiriləcəyi tarix bəlli olub
15-04-2024, 11:46
Yadplanetlilərin daha bir sirri açılır - Foto
15-04-2024, 11:24
Nazirlər Kabineti komitənin departamentini ləğv edib
15-04-2024, 11:08
Saxta müfəttişlər sahibkarları cərimə ilə təhdid edərək yoxlama aparıb
15-04-2024, 08:41
Yaxın Şərq dünya müharibəsi ilə üz-üzədir
14-04-2024, 00:07
İran İsrailə PUA-larla hücum edib
13-04-2024, 09:44
Tovuzun kəndi atəşə tutulub
12-04-2024, 20:16
Rusiyanın vaxtı daralır: 2025-ci ildə köhnə tanklar qalmayacaq
12-04-2024, 19:51
Ermənistan Rusiya ilə müzakirələrdən yayınır - Politoloq
12-04-2024, 19:33
İran İsrailə hücuma hazırlaşır
10-04-2024, 23:21
Paşinyan: “Qarabağ məsələsi çoxdan həll edilib”
Milli Qəhrəman Pəhlivan Fərzəliyevin oğlu deyir ki, 44 günlük savaşda iştirak etmək arzusu həyata keçməsə də, döyüşlərin şiddətli vaxtında atasının şəhid olduğu Xəzəz dağını ziyarət edə bilib
Şair deyir ki, nə tənqidçiləri qınayır, nə də pul verib onlara tənqid adı altında tərif yazdıranları
Əks-kəşfiyyat xidmətinin sabiq rəhbəri deyir ki, hava hücumu reallaşarsa, itkilər böyük ola bilər
Eyni tamaşada həm Dövşanı, həm də Tülkünü səsləndirən Aygül Ağayeva deyir ki, kuklaçı olmaq çox çətindir
Məhəmməd Şahməmmədli “Apatiya”nı şedevr hesab etmir və filmdə səhvlərin olduğunu deyir
