Mahmud xan Ənsari: tanımağa dəyər...

Xəbər lenti

18:58 / 22-11-2024

"Apple" "iPhone 16 Pro"-nu kosmosa göndərib - Fotolar

18:23 / 22-11-2024

Ölmüş şəxsin gözü oğurlanıb

18:13 / 22-11-2024

Leyla Əliyevanın iştirakı ilə növbəti ağacəkmə aksiyası keçirilib - Fotolar

18:00 / 22-11-2024

Avropada nüvə təhlükəsi artır

17:39 / 22-11-2024

Türkiyə ordusu İraqda uğurlu əməliyyat keçirib

17:17 / 22-11-2024

Füzuli Hüseynov: "Dedim, özünüzü yormayın, filmlərə dəvət edilirəm, amma çəkilmirəm"

17:09 / 22-11-2024

COP29 Sədrliyi bəyanat yayıb

17:03 / 22-11-2024

Türkiyədə baş məşqçi öldürülüb

16:50 / 22-11-2024

İlham Əliyev: "ICAPP özünü nüfuzlu və perspektivli əməkdaşlıq platforması kimi təsdiqləyib"

16:25 / 22-11-2024

Ceyhun Bayramov Almaniyanın XİN başçısı ilə danışıqlar aparıb

16:14 / 22-11-2024

Prezident İlham Əliyev daha bir qanunu təsdiqləyib

16:09 / 22-11-2024

Fərid Əhmədova ali xüsusi rütbə verilib - Sərəncam

16:02 / 22-11-2024

Azərbaycan və Macarıstan İşçi Qrupunun növbəti iclası keçiriləcək

15:43 / 22-11-2024

Millətlər Liqası: pley-off mərhələsinin püşkü atılıb

15:30 / 22-11-2024

Nüvə müharibəsi ssenarisi - Təhlükədən qorunmaq üçün bunker sifariş edənlərin sayı artır

15:25 / 22-11-2024

Qazaxın azad olunmuş kəndlərində yeni zastavalar tikiləcək

15:13 / 22-11-2024

AFFA-nın sabiq vitse-prezidenti: "Artıq olanımızı da itirməyə başlamışıq"

14:59 / 22-11-2024

Arvadını öldürən vəzifəli şəxsə bir il cəza verilib

14:50 / 22-11-2024

Həlak olan azərbaycanlı hərbçinin nəşi 2 ay sonra tapılıb

14:47 / 22-11-2024

Pentaqon: ABŞ Rusiya ilə müharibə istəmir, amma...

14:43 / 22-11-2024

Nizami Rayon Məhkəməsində yoxlama başlayıb

14:40 / 22-11-2024

Azərbaycanın təşəbbüsü ilə Qlobal Cənub QHT Platforması yaradılır

14:13 / 22-11-2024

İran ABŞ-la danışıqlara gedəcək, yoxsa...

14:06 / 22-11-2024

Pərviz Şahbazov türkiyəli nazirlə müzakirə aparıb

13:54 / 22-11-2024

Ana və qızı xuliqanlığa görə həbs edilib

13:47 / 22-11-2024

Ruslar şəhərin 25 faizini ələ keçirib, döyüşlər davam edir - Foto

13:36 / 22-11-2024

ABŞ Polşadakı hərbi bazasını yüksək hazırlıq vəziyyətinə gətirib

13:27 / 22-11-2024

Türk ordusu daha beş terrorçunu zərərsizləşdirib

13:23 / 22-11-2024

Dövlət Xidməti daha 12 maşını satışa çıxarıb - Siyahı

13:21 / 22-11-2024

Putin Rusiyasını ifşa edən "Pis ruslar" kitabı nəşr olunub

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

12:28 / 18-11-2024

Turan Manafzadə: “Mədəniyyət diplomatiyasından yararlanmağı bacarmalıyıq” - Müsahibə

12:05 / 19-11-2024

MMC vətəndaşın mənzilini dağıdıb, indi də obyektini ələ keçirmək istəyir - Fotolar

13:32 / 21-11-2024

Dünyanın ən güclü donanmaları... - Qardaş Türkiyə siyahıda neçəncidir?

19:50 / 19-11-2024

Beynəlxalq Bank 272 min manat cərimələnib

16:45 / 20-11-2024

Nazir: "Regionlardakı bəzi poçt şöbələrinin bağlanması araşdırılacaq"

16:22 / 20-11-2024

“Real Betis” klubunun nümayəndəsi Bakıda nəyə təəccüblənib? - Foto

15:29 / 18-11-2024

Daha üç şəhərə konsul təyinatı olub - Siyahı

16:45 / 21-11-2024

Prezident iki Mərkəzi ləğv edib - Sərəncam

17:09 / 18-11-2024

Deputatın oğlu yeni vəzifəyə təyin olunub

00:07 / 22-11-2024

Hikmət Hacıyev: “Politico”nun üzr istəməsini tələb edirik!”

10:03 / 20-11-2024

Azərbaycan və Türkiyənin bələdiyyə təşkilatları arasında görüş keçirilib - Fotolar

09:37 / 21-11-2024

Naxçıvan səhiyyəsində həbslər başlayıb

Mahmud xan Ənsari: tanımağa dəyər... - Fotolar
Tarix: 26-05-2020 21:17 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU

Şirift ölçüsü:

Hər bir cəmiyyətin daxilindəki qarşılıqlı münasibətlər, ilk növbədə, nəsillərin dialoqudur. Yəni bəziləri nəyisə göstərməyə və sübut etməyə çalışır, digərləri isə bütün bunlara çox cüzi həvəslə və müəyyən qədər şübhə ilə yanaşırlar. Bu yaxınlarda sosial şəbəkə vasitəsilə bir cavan oğlan mənə sual ünvanladı:

- Müəllim, bu qədər keçəndən-keçmişdən yazırsan və paylaşırsan. Bunlar bizim nəyimizə gərəkdir? Elələrindən bəhs edirsiniz ki, heç ad familyalarını düzgün tələffüz edə bilmirik. Bizi keçmiş ilgiləndirmir. Onlar keçmişdə qaldılar...

Fikirləşdim ki, bu həyati aksiom həmişə bəşəriyyətin daha rasional gələcəyə doğru tarixi hərəkət prosesi ilə eyniləşdirilib və belə də olacaqdır. Bu aksiom əsrlər boyu xalqları və dövlətləri müşayiət edən, öz mahiyyətini dəyişməyən sosiumun daxilindəki əlaqələr kompleksinin rəmzidir. Oğlum, bu gün insan sabahın formalaşmaqda olan mütərəqqi, səmərəli və çox vaxt ötəri gündəliyinin əsas elementi kimi çıxış edir, çünki tarixi prosesin sürəti əhəmiyyətli dərəcədə artmışdır. Tarixi unutmaq xalqların qarşısına yeni faciələr çıxara bilər. Millətimizin başladığı azadlıq uğrunda mübairzəsində bu qədər ağır hadisələrdən keçməsinin səbəblərindən biri də keçmiş faciəvi hadisələri barədə kifayət qədər məlumatlı olmamağımız və onları düzgün qiymətləndirə bilməməyimiz idi. Bu bir dərsdir. Bəzi öyrəncilər dərslərinə həvəssiz yanaşırlar.

Mahmud xan Ənsari: tanımağa dəyər...

Mahmud xan Azərbaycanda və İranda məşhur olan Ənsari ailəsinə bağlıdır. Bu ailənin soy-kökü Şeyx Cabir ibn Abdullah əl-Ənsariyə çatır. Bu ailənin nümayəndələri Şimali Azərbaycanda Cəbrayıl, Qubadlı, Qərbi Azərbaycanda Sisyan, Gorus, Cənubi Azərbaycanda Qaradağ bölgəsində yaşayırdılar. İranda isə İsfahan və Xorasan əyalındə öz soyadlarını sürdürürlər.

Mahmud xan Möhbəli xan oğlu 1871-ci ildə dünyaya göz açmışdı. Orta təhsilini mədrəsədə almışdı. Sonra Osmanlı məmləkətinə, İstanbula yollanmışdı. Burda hərbi məktəb oxumuşdu. Hərbi məktəbi bitirəndən sonra Osmanlı ordusunda xidmətə başlamışdı. 15 ilə paşa (general) ünvanı almışdı. I Dünya müharibəsi başlayanda ordudan tərxis olub, Nəcəf və Kərbəlaya gəlmişdi. Burda dini təhsil almışdı. Sonra İrana dönmüşdü. 1919-cu ildə sərtib (briqadir) rütbəsi ilə Kazak dviziyasında xidmətə başlamışdı. (Aqili Baqir, Şərhi-hal rical siyasi və nizamiyi müasir İran, Tehran, 1370, I c. s. 231)

Mahmud xan Ənsari: tanımağa dəyər...

Mahmud xan Ənsari 1921-ci ildə Seyid Ziyaəddin Təbatəbainin hökuməti istefa verəndən sonra İsfahana getmişdi. Bir müddət valilikdə xidmət etmişdi. Rza xan Sipəh hərbi nazir olandan sonra Tehrana dönmüşdü. Onun göstərişi ilə paytaxt qarnizonunda xidmət etmişdi. Şəhərin hərbi hakimi olmuşdu. Rza xan Sultan Əhməd şah Qacardan 4 nəfər zabitə Əmir Ləşkər (general-mayor) rütbəsi istəmişdi ki, biri də o idi.

Mahmud xan Ənsari hərbi nazirliklə Milli Məclisin əlaqəsini yaratmışdı. Rza xan Sipəh Baş nazir təyin ediləndən sonra Mahmud xanı Tehran polis idarəsinin rəisi təyin etmişdi. Bir müddətdən sonra öz xahişi ilə bu vəzifəni sərhəng (polkovnik) Məhəmməd xan Dərgahiyə verib Sultan Əhməd şahı müşaiyət etmişdi. Şah ona Əmir İqtidar ləqəbini vermişdi.

Mahmud xan Ənsari 1924-cü ildə Poçt və Teleqraf Nazirliyində xidmət etmişdi. Rza xan Sipəh Şeyx Xəzəl qiyamını yatırmağa yollananda Əmir İqtidar onu müşaiyət etmişdi.

Mahmud xan Ənsari: tanımağa dəyər...

Mahmud xan Ənsari Sultan Əhməd şah Qacarın son illərində Daxili İşlər vəziri olmuşdu. Nazirlikdə islahat aparmışdı. Bu vəzifədə çalışarkən Sərdari Müəzzəz Bocnurdini Bocnurd, Cüveyn və Şirvan şəhərlərinə hakim təyin etmişdi. Sərdari Müəzzəz Xorasan valisi ilə yola getmədi. Məlikəşşüara Baharın da “Xorasan fironu” adlandırdığı general Canməhəmməd xan Əmir Əlai ilə heç dolanmadı. Mahmud xan əhalinin narazı qaldığı məmurları nazirlikdən xaric etmişdi. Canməhəmməd xan Əmir Əlai Sərdari Müəzzəzin də imzasını saxtalaşdıraraq, nazirlikdən qovulmuş adamlarla birlikdə Fransaya, Sultan Əhməd şahın adına bir məktub göndərdilər. Şahdan İrana geri dönməsini xahiş etdilər. Onlar Əmir İqtidarın da onların adamı olmasını bildirirdilər. Məktub Qacarlar dövlətinin Parisdəki səfarətxanasına göndərilmişdi. Səfarətdə işləyən və Sərdari Sipəhə xidmət edən bir məmur məktubu ələ keçirib, Rza xana göndərdi. Rza xan məktubu oxuyandan sonra Mahmud xana qəzəbləndi. Əvvəlcə onu işdən azad etdi, sonra Qələbəyi zindanına saldı. Bir müddətdən sonra Əmir İqtidarın suçsuzluğu ortalığa çıxdı. Sərdari Sipəh onu zindan azad edib, vəzifəyə dəvət etdi. Mahmud xan Ənsari qətiyyətlə boyun qaçırdı. (Əli Hüseynxani, Əmir Ləşkər Mahmud xan Ənsari (Əmir İqtidar)

Mahmud xan Ənsarinin beş oğlu, üç qızı vardı. Oğlanları Səfərəli xan, Vəli xan, Nüsrətulla xan, İsmayıl xan və Cəmşir xan Məhəmmədrza şahın dövründə yüksək vəzifə tutmuşdular.

Hə, oğlum, bizim vəzifəmiz ondan ibarətdir ki, tarixi sizə tanıdaq. Hətta siz istəməsəniz də...

Mahmud xan Ənsari: tanımağa dəyər...