23:15 / 03-04-2025
Daha üç jurnalistin həbs müddəti uzadılıb
23:02 / 03-04-2025
Zelenski: Müharibə yaxın vaxtlarda dayandırıla bilər
22:44 / 03-04-2025
Gürcüstan prezidenti Azərbaycana səfərə hazırlaşır
20:46 / 03-04-2025
İşxanyan Bakıda məhkəmədə: "Serj Sarkisyan..." - Yenilənib
20:22 / 03-04-2025
Pentaqon Rusiya-Çin hərbi əməkdaşlığından narahatdır
19:17 / 03-04-2025
Baş Prokurorluq daha iki blogeri istintaqa çağırıb - (Yenilənib)
18:41 / 03-04-2025
Rusiya XİN başçısının müavini Rəhman Mustafayevlə görüşüb
18:00 / 03-04-2025
Jurnalist Xanım Nağıyeva vəzifəyə təyin olunub
17:54 / 03-04-2025
Onlara "miçman" rütbəsi veriləcək
17:35 / 03-04-2025
Eldar Əzizova yeni müavin təyin olunub
17:23 / 03-04-2025
Goranboyda valideyn müəllimi döyüb
17:15 / 03-04-2025
Mətbuat katibi: "Fransanın iddialarını qətiyyətlə rədd edirik"
17:07 / 03-04-2025
David İxşanyan erməni sakinləri günahlandırıb
16:57 / 03-04-2025
Sahil Babayev xidmət rəisini vəzifədən azad edib
16:57 / 03-04-2025
Bakı və İrəvan anti-Rusiya siyasətindən geri çəkilir
16:25 / 03-04-2025
Müharibə təhlükəsi: İsveç 60 mindən çox nüvə bunkeri hazırlayır - Foto
16:16 / 03-04-2025
Həsən Kür xəstəxanadan evə buraxılıb: "Yaddaş pozunutusu var, yeriyə bilmir"
16:08 / 03-04-2025
Misir prezidenti İlham Əliyevə məktub ünvanlayıb
15:47 / 03-04-2025
Dövlət qurumunda dava: rəis işçini tutdurub
15:24 / 03-04-2025
Astaraya PUA ilə keçirilən narkotik aşkarlanıb, bir nəfər tutulub - Foto
15:12 / 03-04-2025
AQTA-nın Gəncə-Daşkəsən Regional Bölməsinə rəis təyin olunub
14:46 / 03-04-2025
Cəlaloğlu: İki ölkə Azərbaycan və Ermənistanın sülh sazişi imzalamasına mane olur
14:38 / 03-04-2025
Azərbaycan və Monteneqro XİN-ləri arasında siyasi məsləhətləşmələr aparılıb
14:38 / 03-04-2025
Ağdərədə iki şəhidə aid olduğu qalıqların tapılması ilə bağlı araşdırma aparılır (Yenilənib)
14:03 / 03-04-2025
“Sabah” klubu cərimələnib
14:00 / 03-04-2025
Yeni hərbi qarşıdurma başlaya bilər - Professor
13:22 / 03-04-2025
Müəllimlərin iş yerinin dəyişdirilməsi üzrə müsabiqə başlayır
13:13 / 03-04-2025
Xahiş edirəm, tədbir görün! - Akif Abbasov yazır
12:49 / 03-04-2025
Bakı-Quba yolunda qəza baş verib, partlayış təhlükəsi yaranıb - Video
12:24 / 03-04-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
13:54 / 01-04-2025
Professorun arzuları - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
00:03 / 30-03-2025
Bu gün Ramazan bayramıdır
23:39 / 30-03-2025
"Zirə" "Şamaxı"ya qalib gəlib
20:02 / 30-03-2025
May ayında iki gün iş olmayacaq
00:03 / 31-03-2025
Azərbaycanlıların soyqırımından 107 il ötür
18:31 / 31-03-2025
PUA və dronlar mövqelərimizə yaxınlaşıb, hərbçilərimiz atəşə tutulub - (Yenilənib)
19:41 / 31-03-2025
Keçmişə və gələcəyə yollanmaq reallığa çevriləcək
12:54 / 01-04-2025
İran prezidenti Azərbaycana rəsmi səfərə hazırlaşır
10:52 / 30-03-2025
Səudiyyə Ərəbistanının Kralı İlham Əliyevi təbrik edib
08:25 / 01-04-2025
Ordumuzun mövqeləri 7 istiqamətdən atəşə tutulub
11:01 / 01-04-2025
CHP-nin boykot çağırışı: Türkiyədə narazılıq dalğası daha da genişlənə bilər
18:01 / 30-03-2025
Şeyx: "Bu, şəxsi işimdir, hər şeyi açıqlamalıyam?"
Mehdiqulu xan Hidayət: haqq yolunu azmış adam - Ənvər Çingizoğlu yazır
Tarix: 17-04-2021 19:00 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
İran məmləkətinin şəxsiyyəti ən çox mübahisə doğuran siyasətçilərdən biri də Mehdiqulu xan Hidayətdir. Xaraktercə həddən artıq qorxaq, ancaq, hiyləgər adam olan Hidayət tez bir zamanda siyasi nərdivanın ən yüksək pilləsinə ucala bilib.
Mehdiqulu xan Əliqulu xan oğlu 1863-cü ildə Tehran şəhərində anadan olub. Tarixçi, təzkirəçi, şair, “Lələbaşı” ləqəbi ilə tanınan Rzaqulu xan Hidayətin nəvəsidir.
Mehdiqulu xan ibtidai təhsilini ailədə, orta təhsilini məhəllə mədrəsəsində, ali təhsilini darülfünda alıb. Xüsusi müəllim yanında alman dilini öyrənib. Təhsilini tamamladıqdan sonra teleqrafxanada xidmət etməyə başlayıb. Sonra darülfünda alman dili müəllimi kimi çalışıb. Daha sonra Nasirəddin şahın sarayında alman dili mütərcimi olub. Şahdan sərtib (briqadir) hərbi rütbəsini alıb.
Mehdiqulu xan Hidayət sonra 600 tümən məvaciblə poçt idarəsinə göndərilib.
Mehdiqulu xan Hidayət bir müddət Müzəffərəddin mirzənin yanında, Güney Azərbaycanda poçtun və gömrüyün rəisi olub. Vəliəhd taxta əyləşəndən sonra Tehrana gəlib.
Mehdiqulu xan Hidayət 1898-ci ildə atasının vəfatından sonra, onun Müxbirüssəltənə ləqəbinə yiyələnib.
Mehdiqulu xan Hidayət yeni şahın əmri ilə dövlət məktəblərinə başçılıq edib. Şahın Avropaya 2-ci səfərində yoldaşlıq edib. Alman dili üzrə tərcümanı olub. Mirzə Ələsgər xan Atabəyi-Əzəmlə dostluğun binasını qoyub. Onu Məkkə səfərində müşaiyət edib. Bu səfərin yolu Moskvadan keçib.
Mehdiqulu xan Hidayət Məşrutə hərəkatının fəal iştirakçılarından idi. O, 17 mart 1907-ci ildən 29 aprel 1907-ci ilədək Qacarlar dövlətinin Baş naziri olub. Sultanəli xan Vəzire-Əfxəmdən sonra həmin vəzifəni icra edib.
Mehdiqulu xan Hidayət üç dəfə Güney Azərbaycanın valisi olub. Göstərdiyi fəaliyyətin “zirvəsi” Şeyx Məhəmməd Xiyabanini alçaqlıqla məhv etməsidir. O, əvvəlcə Xiyabaniyə yaxınlaşıb, Azərbaycan Demokrat Firqəsinin üzvü olub. Vəzifəsində möhkəmlənəndən sonra öz partiyasına və tərəfdaşlarına xəyanət edib.
Böyük Britaniyanın Xarici işlər naziri Lord Kerzonla razılaşdırılmış Müxbirüssəltənə Mehdiqulu xan Hidayət sentyabrın ilk günlərində vali sifətilə Təbrizə gəlib. Müxbirüssəltənə Baş nazirin məktubunu Xiyabaniya çatdırıb, onunla “danışığa” başlayıb. Danışıqlar davam etdiyi müddətdə isə o, Təbrizin kənarında düşərgə salıb və MH tərəfindən tərk-silah edilməmiş İran kazak briqadası qarnizonunun komanda heyətini öz tərəfinə çəkib. Təbrizə başqa yerlərdən də süvari dəstələri çağırılıb. MH-nin silahlı qüvvələrini Təbrizdən uzaqlaşdırmaq üçün jandarm dəstələrinin rəhbəri Mir Hüseyn Haşimi ələ alınıb. Haşimi ətrafdakı quldur dəstələri ilə mübarizə aparmaq bəhanəsi ilə MH-nin razılığını almadan silahlı qüvvələri şəhərdən çıxarıb. Sentyabrın 12-də əksinqilabi qüvvələr üsyançılar üzərinə hücuma keçiblər. (http://e-derslik.edu.az/books/272/units/unit-1/page110.xhtml) My Webpage
Seyid Cəfər Pişəvəri 1922-ci ildə yazırdı: “Müxbirüssəltənə (Mehdiqulu xan Hidayət) və Fərmanfərma (Əbdülhüseyn mirzə Fərmanfərma) İranı idarə etmək iqtidarında olduğunu fikirləşənlər, nazir və vali olub, yerli əhalinin böyüklərini oğruların əvəzində öldürərlər və yaxud pul və silah gücünə vəkil olaraq qanunverici orqanı ələ alarlar, əlbəttə, bu fikirə qarşıdırlar. Bizim onlarla işimiz yoxdur, çünki onlar bütün iranlılara zərər verirlər və elə köhnə fikirlilərin yarıtmaz idarəçiliyidir ki, ölkə fəlakətə düçar olub, nəticədə vilayətlər məcburiyyət qarşısında qalaraq birbaşa öz işləri ilə məşğul olurlar. Çünki istibdad və təzyiqin təbii nəticəsidir. Bu günün məşum siyasəti əhali arasında nəinki federasiya, hətta tam müstəqillik fikirlərini icad edir. Bu məsələni Muxbirussəltənə və digər əzan əşraf hiss eləmir. Onlar Xiyabani kimi azadlıq tələb edənləri öldürür, Qaracadağı və Bocnurdi kimi silahlı quldurları şan-şöhrətə dəvət edirlər. Onlar islahatçıları öldürür, hələ fəxr də edirlər. Amma Şahsevənlərin silahlarını toplamırlar, Semitkoya əhəmiyyət vermirlər”. (https://badkubeh.com/tarix/1488637453.131233) My Webpage
İsmayıl Şəms yazır: “Səttar xan hərəkatında əlinə tüfəng alıb mücahidlərlə çiyin-çiyinə mübarizə aparan azərbaycanlı alim, ruhani və fılosof Şeyx Məhəmməd Xiyabani Azərbaycanın inqilabi hərəkatının sonrakı mərhələsini davam etdirmişdir. O, istər İran parlamentində nümayəndə olduğu zaman, istərsə də Təbrizdə Azərbaycan Demokrat Firqəsini təşkil etdiyi zaman Çar Rusiyası ilə İngiltərə arasında bağlanmış, İranı iki nüfuz dairəsinə bölən müqavilənin və daha sonra həmin müqavilənin məzmununu daşıyan 1919-cu müqaviləsinin əleyhinə kəskin mübarizə edərək mənfur niyyətləri puça çıxarıb, o müqavilələri qəbul etmək istəyən xain İran hökuməti başçılarının xəyanətlərini ifşa etmişdir. Lakin "İran Demokrat Firqəsi"nin üzvü olan Müxbirüssəltənə Azərbaycanda olan daxili xainlərin və kazakların əlilə Xiyabanini faciəli şəkildə öldürmüşdür”. (http://www.achiq.info/m.hukumet/21%20azer%20L.pdf) My Webpage
Xiyabani Muxbirüssəltənə haqqında danışaraq dedi: "Bu vicdansız həmməsləkə, qonaqsatana mən bir çox təkliflər etdim, o qəbul etmədi. Heç vaxt inana bilməzdim ki, mənim məsləkdaşım belə bir xəyanət etsin. Azərbaycan demokratları həmişə onu müdafiə edərdi və Tehran dövləti qarşısında deyərdilər ki, qanuni hökumət istəyirsinizsə onu Azərbaycana göndərin". (http://azadistan-xiyabani.blogspot.com/2004/06/)
Əmirəli Lahrudi yazır: “Xiyabanini qətlə yetirən Müxbirüssəltənə şura məclisində həyasızlıqla deyirdi ki, mən Şeyx Məhəmməd Xiyabanini ona görə öldürdüm ki, o, xəyanət etmək fikrində idi. Mən onu öldürməklə İrana böyük xidmət göstərdim”. (Ə. Lahrudi, 21 Azər, “Mühacir” qəzeti 6 dekabr 1995-ci il.)
Bu misal onu göstərir ki, Mehdiqulu xan Hidayət heç zaman əqidə adamı olmayıb. Səbəblər məlumdur. Ona vəzifə, məqam, maddiyyat lazım idi.
Mehdiqulu xan Hidayət inanırdı ki, həmin şəraitdə daxili siyasət və təhlükəsizliyin təmin edilməsi, ilk növbədə, qüvvələr balansı və etibarlı müdafiə sistemi yaratmaq milli mənafeləri qorumaq deməkdir. Bu mürəkkəb məsələnin həlli üçün əqidə sonuncu yerdə dayanırdı. Bu baxımdan, tale Mehdiqulu xan Hidayət üçün gözəl gələcək hazırlamışdı: yüksək məqam.
Mehdiqulu xan Hidayət Qacarlar dövlətindən sonra Pəhləvilər sülaləsinə də sidq ürəkdən xidmət edib.
Mehdiqulu xan Hidayət 25 aprel 1927-ci ildən 2 iyun 1927-ci ilədək Pəhləvilər dövlətinin Ədliyyə naziri olub.
Mehdiqulu xan Hidayət 2 iyun 1927-ci ildən 18 sentyabr 1833-cü ilədək Pəhləvilər dövlətinin Baş naziri vəzifəsini icra edib.
Mehdiqulu xan Hidayət hiyləgər bir siyasətçi idi. Daxili sabitlik, iqtisadi inkişaf, davamlı ictimai-siyasi nizam onun əsas prinsiplərindən idi.
Mehdiqulu xan Hidayət ziddiyyətli bir yol seçib. Yaxşı siyasətçi olmağın meyarları və izahı müxtəlifdir. Bütün bu proseslərdə danılmaz və ümumi olan bir cəhət var. O, idarə etməyi bacarırdı.
Dünya tarixinin təcrübəsi göstərir ki, böyük siyasətçilərin ideyaları cəmiyyətdə baş verən hadisələrə çox ciddi təsir göstərir. Bu ayaqdan Mehdiqulu xan Hidayətin dünyagörüşü, həyat təcrübəsi və siyasi iradəsi inkişaf strategiyasının xüsusiyyətlərini şərtləndirir, ən çətin məqamlarda optimal seçimlər etməyə imkan verirdi.
Müxbirüssəltənə Mehdiqulu xan Hidayət 1904-cü ildə Hacc səfərinə həsr etdiyi “Səfərnameyi Məkkeyi-müəzzəmə” adlı əsəri var. (Barzegar, Ali (1987). "Mehdi Qoli Hedayat: a conservative of the late Qajar Era". Iranian Studies. Cild 20. ss. 55-76.)
Mehdiqulu xan Hidayət 28 yanvar 1955-ci ildə vəfat edib.
Mehdiqulu xan Hidayət əmisi Cəfərqulu xanın qızı Nairülmülk xanım ilə ailə qurmuşdu. Nəsrulla xan, Yəhya xan adlı oğlanları vardı.
Onun İran üçün gördüyü, sadalanması mümkün olmayan başqa neçə-neçə tarixi xidmətləri, əməlləri var.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-04-2021 19:00 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
İran məmləkətinin şəxsiyyəti ən çox mübahisə doğuran siyasətçilərdən biri də Mehdiqulu xan Hidayətdir. Xaraktercə həddən artıq qorxaq, ancaq, hiyləgər adam olan Hidayət tez bir zamanda siyasi nərdivanın ən yüksək pilləsinə ucala bilib.
Mehdiqulu xan Əliqulu xan oğlu 1863-cü ildə Tehran şəhərində anadan olub. Tarixçi, təzkirəçi, şair, “Lələbaşı” ləqəbi ilə tanınan Rzaqulu xan Hidayətin nəvəsidir.
Mehdiqulu xan ibtidai təhsilini ailədə, orta təhsilini məhəllə mədrəsəsində, ali təhsilini darülfünda alıb. Xüsusi müəllim yanında alman dilini öyrənib. Təhsilini tamamladıqdan sonra teleqrafxanada xidmət etməyə başlayıb. Sonra darülfünda alman dili müəllimi kimi çalışıb. Daha sonra Nasirəddin şahın sarayında alman dili mütərcimi olub. Şahdan sərtib (briqadir) hərbi rütbəsini alıb.
Mehdiqulu xan Hidayət sonra 600 tümən məvaciblə poçt idarəsinə göndərilib.
Mehdiqulu xan Hidayət bir müddət Müzəffərəddin mirzənin yanında, Güney Azərbaycanda poçtun və gömrüyün rəisi olub. Vəliəhd taxta əyləşəndən sonra Tehrana gəlib.
Mehdiqulu xan Hidayət 1898-ci ildə atasının vəfatından sonra, onun Müxbirüssəltənə ləqəbinə yiyələnib.
Mehdiqulu xan Hidayət yeni şahın əmri ilə dövlət məktəblərinə başçılıq edib. Şahın Avropaya 2-ci səfərində yoldaşlıq edib. Alman dili üzrə tərcümanı olub. Mirzə Ələsgər xan Atabəyi-Əzəmlə dostluğun binasını qoyub. Onu Məkkə səfərində müşaiyət edib. Bu səfərin yolu Moskvadan keçib.
Mehdiqulu xan Hidayət Məşrutə hərəkatının fəal iştirakçılarından idi. O, 17 mart 1907-ci ildən 29 aprel 1907-ci ilədək Qacarlar dövlətinin Baş naziri olub. Sultanəli xan Vəzire-Əfxəmdən sonra həmin vəzifəni icra edib.
Mehdiqulu xan Hidayət üç dəfə Güney Azərbaycanın valisi olub. Göstərdiyi fəaliyyətin “zirvəsi” Şeyx Məhəmməd Xiyabanini alçaqlıqla məhv etməsidir. O, əvvəlcə Xiyabaniyə yaxınlaşıb, Azərbaycan Demokrat Firqəsinin üzvü olub. Vəzifəsində möhkəmlənəndən sonra öz partiyasına və tərəfdaşlarına xəyanət edib.
Böyük Britaniyanın Xarici işlər naziri Lord Kerzonla razılaşdırılmış Müxbirüssəltənə Mehdiqulu xan Hidayət sentyabrın ilk günlərində vali sifətilə Təbrizə gəlib. Müxbirüssəltənə Baş nazirin məktubunu Xiyabaniya çatdırıb, onunla “danışığa” başlayıb. Danışıqlar davam etdiyi müddətdə isə o, Təbrizin kənarında düşərgə salıb və MH tərəfindən tərk-silah edilməmiş İran kazak briqadası qarnizonunun komanda heyətini öz tərəfinə çəkib. Təbrizə başqa yerlərdən də süvari dəstələri çağırılıb. MH-nin silahlı qüvvələrini Təbrizdən uzaqlaşdırmaq üçün jandarm dəstələrinin rəhbəri Mir Hüseyn Haşimi ələ alınıb. Haşimi ətrafdakı quldur dəstələri ilə mübarizə aparmaq bəhanəsi ilə MH-nin razılığını almadan silahlı qüvvələri şəhərdən çıxarıb. Sentyabrın 12-də əksinqilabi qüvvələr üsyançılar üzərinə hücuma keçiblər. (http://e-derslik.edu.az/books/272/units/unit-1/page110.xhtml) My Webpage
Seyid Cəfər Pişəvəri 1922-ci ildə yazırdı: “Müxbirüssəltənə (Mehdiqulu xan Hidayət) və Fərmanfərma (Əbdülhüseyn mirzə Fərmanfərma) İranı idarə etmək iqtidarında olduğunu fikirləşənlər, nazir və vali olub, yerli əhalinin böyüklərini oğruların əvəzində öldürərlər və yaxud pul və silah gücünə vəkil olaraq qanunverici orqanı ələ alarlar, əlbəttə, bu fikirə qarşıdırlar. Bizim onlarla işimiz yoxdur, çünki onlar bütün iranlılara zərər verirlər və elə köhnə fikirlilərin yarıtmaz idarəçiliyidir ki, ölkə fəlakətə düçar olub, nəticədə vilayətlər məcburiyyət qarşısında qalaraq birbaşa öz işləri ilə məşğul olurlar. Çünki istibdad və təzyiqin təbii nəticəsidir. Bu günün məşum siyasəti əhali arasında nəinki federasiya, hətta tam müstəqillik fikirlərini icad edir. Bu məsələni Muxbirussəltənə və digər əzan əşraf hiss eləmir. Onlar Xiyabani kimi azadlıq tələb edənləri öldürür, Qaracadağı və Bocnurdi kimi silahlı quldurları şan-şöhrətə dəvət edirlər. Onlar islahatçıları öldürür, hələ fəxr də edirlər. Amma Şahsevənlərin silahlarını toplamırlar, Semitkoya əhəmiyyət vermirlər”. (https://badkubeh.com/tarix/1488637453.131233) My Webpage
İsmayıl Şəms yazır: “Səttar xan hərəkatında əlinə tüfəng alıb mücahidlərlə çiyin-çiyinə mübarizə aparan azərbaycanlı alim, ruhani və fılosof Şeyx Məhəmməd Xiyabani Azərbaycanın inqilabi hərəkatının sonrakı mərhələsini davam etdirmişdir. O, istər İran parlamentində nümayəndə olduğu zaman, istərsə də Təbrizdə Azərbaycan Demokrat Firqəsini təşkil etdiyi zaman Çar Rusiyası ilə İngiltərə arasında bağlanmış, İranı iki nüfuz dairəsinə bölən müqavilənin və daha sonra həmin müqavilənin məzmununu daşıyan 1919-cu müqaviləsinin əleyhinə kəskin mübarizə edərək mənfur niyyətləri puça çıxarıb, o müqavilələri qəbul etmək istəyən xain İran hökuməti başçılarının xəyanətlərini ifşa etmişdir. Lakin "İran Demokrat Firqəsi"nin üzvü olan Müxbirüssəltənə Azərbaycanda olan daxili xainlərin və kazakların əlilə Xiyabanini faciəli şəkildə öldürmüşdür”. (http://www.achiq.info/m.hukumet/21%20azer%20L.pdf) My Webpage
Xiyabani Muxbirüssəltənə haqqında danışaraq dedi: "Bu vicdansız həmməsləkə, qonaqsatana mən bir çox təkliflər etdim, o qəbul etmədi. Heç vaxt inana bilməzdim ki, mənim məsləkdaşım belə bir xəyanət etsin. Azərbaycan demokratları həmişə onu müdafiə edərdi və Tehran dövləti qarşısında deyərdilər ki, qanuni hökumət istəyirsinizsə onu Azərbaycana göndərin". (http://azadistan-xiyabani.blogspot.com/2004/06/)
Əmirəli Lahrudi yazır: “Xiyabanini qətlə yetirən Müxbirüssəltənə şura məclisində həyasızlıqla deyirdi ki, mən Şeyx Məhəmməd Xiyabanini ona görə öldürdüm ki, o, xəyanət etmək fikrində idi. Mən onu öldürməklə İrana böyük xidmət göstərdim”. (Ə. Lahrudi, 21 Azər, “Mühacir” qəzeti 6 dekabr 1995-ci il.)
Bu misal onu göstərir ki, Mehdiqulu xan Hidayət heç zaman əqidə adamı olmayıb. Səbəblər məlumdur. Ona vəzifə, məqam, maddiyyat lazım idi.
Mehdiqulu xan Hidayət inanırdı ki, həmin şəraitdə daxili siyasət və təhlükəsizliyin təmin edilməsi, ilk növbədə, qüvvələr balansı və etibarlı müdafiə sistemi yaratmaq milli mənafeləri qorumaq deməkdir. Bu mürəkkəb məsələnin həlli üçün əqidə sonuncu yerdə dayanırdı. Bu baxımdan, tale Mehdiqulu xan Hidayət üçün gözəl gələcək hazırlamışdı: yüksək məqam.
Mehdiqulu xan Hidayət Qacarlar dövlətindən sonra Pəhləvilər sülaləsinə də sidq ürəkdən xidmət edib.
Mehdiqulu xan Hidayət 25 aprel 1927-ci ildən 2 iyun 1927-ci ilədək Pəhləvilər dövlətinin Ədliyyə naziri olub.
Mehdiqulu xan Hidayət 2 iyun 1927-ci ildən 18 sentyabr 1833-cü ilədək Pəhləvilər dövlətinin Baş naziri vəzifəsini icra edib.
Mehdiqulu xan Hidayət hiyləgər bir siyasətçi idi. Daxili sabitlik, iqtisadi inkişaf, davamlı ictimai-siyasi nizam onun əsas prinsiplərindən idi.
Mehdiqulu xan Hidayət ziddiyyətli bir yol seçib. Yaxşı siyasətçi olmağın meyarları və izahı müxtəlifdir. Bütün bu proseslərdə danılmaz və ümumi olan bir cəhət var. O, idarə etməyi bacarırdı.
Dünya tarixinin təcrübəsi göstərir ki, böyük siyasətçilərin ideyaları cəmiyyətdə baş verən hadisələrə çox ciddi təsir göstərir. Bu ayaqdan Mehdiqulu xan Hidayətin dünyagörüşü, həyat təcrübəsi və siyasi iradəsi inkişaf strategiyasının xüsusiyyətlərini şərtləndirir, ən çətin məqamlarda optimal seçimlər etməyə imkan verirdi.
Müxbirüssəltənə Mehdiqulu xan Hidayət 1904-cü ildə Hacc səfərinə həsr etdiyi “Səfərnameyi Məkkeyi-müəzzəmə” adlı əsəri var. (Barzegar, Ali (1987). "Mehdi Qoli Hedayat: a conservative of the late Qajar Era". Iranian Studies. Cild 20. ss. 55-76.)
Mehdiqulu xan Hidayət 28 yanvar 1955-ci ildə vəfat edib.
Mehdiqulu xan Hidayət əmisi Cəfərqulu xanın qızı Nairülmülk xanım ilə ailə qurmuşdu. Nəsrulla xan, Yəhya xan adlı oğlanları vardı.
Onun İran üçün gördüyü, sadalanması mümkün olmayan başqa neçə-neçə tarixi xidmətləri, əməlləri var.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
