00:55 / 22-11-2024
Silvester Stallone yeni seriala çəkilir
00:45 / 22-11-2024
Məşhur yazıçının yeni romanı nəşr edilib - Foto
00:07 / 22-11-2024
Hikmət Hacıyev: “Politico”nun üzr istəməsini tələb edirik!”
23:28 / 21-11-2024
Gəncədə iki nəfər bıçaqlanıb
22:07 / 21-11-2024
Putin ABŞ və Qərb dövlətlərinə xəbərdarlıq edib
20:55 / 21-11-2024
Ceyhun Bayramov Özbəkistanın xarici işlər naziri ilə telefonda danışıb
20:08 / 21-11-2024
Milli Məclis bəyanat yayıb
19:12 / 21-11-2024
Leyla Əliyeva Qlobal Liderlərin Dialoqunda iştirak edib - Fotolar
18:08 / 21-11-2024
SPECA İqlim Ağıllı Şəhərlər Forumu üzrə Bakı Bəyannaməsi imzalanıb
18:03 / 21-11-2024
Küləkli hava şəraiti ilə bağlı sarı xəbərdarlıq verilib
17:49 / 21-11-2024
Pərviz Şahbazov İstanbula gedir
17:25 / 21-11-2024
Əli Əsədov “Elektron hökumət” portalı ilə bağlı qərar imzalayıb
17:18 / 21-11-2024
Rusiya Tramp haqqında filmin yayımına icazə verməyib - Fotolar
17:08 / 21-11-2024
Nazirlər Kabineti riskli vergi ödəyiciləri haqqında qərar imzalayıb
16:48 / 21-11-2024
Matviyenko Azərbaycana gəlir
16:45 / 21-11-2024
Prezident iki Mərkəzi ləğv edib - Sərəncam
16:32 / 21-11-2024
Deputatlar daha 12 qanuna dəyişikliyi müzakirəyə çıxaracaq - Siyahı
16:23 / 21-11-2024
Leyla Əliyeva COP29-da: nadir canlıların mühafizəsinə həsr olunan panel müzakirələr olub - Fotolar
16:17 / 21-11-2024
Baş nazirin və sabiq müdafiə nazirinin həbsinə order verilib
16:17 / 21-11-2024
Milli Məclisin deputatı NATO PA-nın illik sessiyasında iştirak edəcək
16:06 / 21-11-2024
Putin Şimali Koreya liderinə 75 vəhşi heyvan göndərib
16:00 / 21-11-2024
Gömrük orqanlarına qəbul imtahanı keçiriləcək
15:45 / 21-11-2024
Dünya şöhrətli rejissorun 10 ən yaxşı filmi... - Siyahı
15:32 / 21-11-2024
Məşhur musiqi qrupu dünya turuna çıxır
15:29 / 21-11-2024
Ceyhun Bayramov misirli nazirlə telefonda danışıb
14:46 / 21-11-2024
Quterreş Bakıda: "Razılaşma istəyi hiss olunur"
14:43 / 21-11-2024
"Kəpəz"in futbolçusu əməliyyat olunub
14:36 / 21-11-2024
Rusiya Qərb silahlarına qarşı tədbirlər görməyə başlayıb
14:33 / 21-11-2024
SOCAR ilə “Tree Energy Solutions” arasında Birgə Tədqiqat Sazişi imzalanıb
14:08 / 21-11-2024
Ukrayna ərazi əvəzində sülhə razılaşmayacaq - Nazir
12:28 / 18-11-2024
Turan Manafzadə: “Mədəniyyət diplomatiyasından yararlanmağı bacarmalıyıq” - Müsahibə
12:05 / 19-11-2024
MMC vətəndaşın mənzilini dağıdıb, indi də obyektini ələ keçirmək istəyir - Fotolar
13:32 / 21-11-2024
Dünyanın ən güclü donanmaları... - Qardaş Türkiyə siyahıda neçəncidir?
19:50 / 19-11-2024
Beynəlxalq Bank 272 min manat cərimələnib
16:45 / 20-11-2024
Nazir: "Regionlardakı bəzi poçt şöbələrinin bağlanması araşdırılacaq"
16:22 / 20-11-2024
“Real Betis” klubunun nümayəndəsi Bakıda nəyə təəccüblənib? - Foto
15:29 / 18-11-2024
Daha üç şəhərə konsul təyinatı olub - Siyahı
17:09 / 18-11-2024
Deputatın oğlu yeni vəzifəyə təyin olunub
10:03 / 20-11-2024
Azərbaycan və Türkiyənin bələdiyyə təşkilatları arasında görüş keçirilib - Fotolar
16:45 / 21-11-2024
Prezident iki Mərkəzi ləğv edib - Sərəncam
09:37 / 21-11-2024
Naxçıvan səhiyyəsində həbslər başlayıb
15:55 / 20-11-2024
Deputatın "Zəngimcell" oyunu: "Balansınız bitmişdir..."
Mirzə Məhəmmədtağı Bahar: Şeiriyyətdən siyasətə qədər
Tarix: 13-03-2022 21:09 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Jurnalist-etnoqraf
İranın elmi və ədəbi-ictimai həyatında aparıcı mövqeyə malik şəxsiyyətlərdən biri də Mirzə Məhəmmədtağı Bahar idi. O, bir çox sənətkarların İran ədəbiyyatı tarixindəki yerini müəyyənləşdirərək onların bədii-ictimai fikir tarixinə təsirini aydınlaşdırıb.
Məhəmmədtağı Bahar 10 dekabr 1886-cı ildə Qacarlar dövlətinə bağlı Xorasan əyalətinin mərkəzi Məşhəd şəhərində dünyaya göz açmışdı. Atası zamanın öndə gələn alim və şairlərindən olub, Səburi təxəllüsü ilə şeir yazan və sonradan “məliküşşüara” ləqəbini qazanan Mirzə Məhəmmədkazımdır. Babası isə Hacı Məhəmmədbağır Kaşanidir. Anası əslən qafqazlı müsəlman bir gürcü ailəsinə mənsub idi.
O, Bahar təxəllüsünü, atasını ziyarətə gəldiyi sırada (1883-cü ildə) ölən azərbaycanlı şair Mirzə Nəsrullah Bahar Şirvanidən götürüb.
Məhəmmədtağı Bahar ibtidai təhsilini atasının yanında tamamlayıb. 1904-cü ildə atasının vəfatından sonra Məşhədin tanınmış alimi Ədib Nisapurinin yanında dərslərinə davam edib. Kiçik yaşlarından etibarən poeziya ilə ilgilənib və qədim böyük şairləri təqlid edərək şeirlər yazıb. Atasının ölümündən sonra Müzəffərəddin şah Qacar tərəfindən ona məliküşşüara ləqəbi verilib. Dünya xəbərlərini Misir mətbuatından izləyən və Avropa mədəniyyətinə aşina olan Bahar 1906-cı ildə dövlət xidmətində çalaşırkən Məşrutə hərəkatına qatılıb. Müzəffərəddin şahın ölümünün (1907) ardından çıxardığı “Xorasan” qəzetində ilk milliyyətçi şeirlərini dərc etdirib. 1910-cu ildə İran Demokratik Partiyası (Hizb-i Demokrat-i İran) qurulunca bu partiyanın mətbuat orqanı olan “Nevbahar” qəzetini nəşr etməyə başlayıb.
Mirzə Məhəmmədtağı Bahar 1912-ci ildə meydana gələn siyasi çalxantılar sırasında qəzeti bağlayıb və doqquz yoldaşı ilə bərabər Tehrana sürülüncə fəaliyyətini burda bərpa edib. Həmin qəzeti Tehranda çıxarmağa başlayıb. Bu arada bir neçə çağırış millət vəkili seçilib.
Mirzə Məhəmmədtağı Bahar 1917-ci ildən etibarən üç il sürəylə yarı rəsmi “İran” qəzetinin redaktoru olub. Fərhəngistan-i İranın (İran Elmlər Akademiyası) daimi üzviliyinə seçilib. 1918-ci ildə, aralarında Abbas İqbal Aştiyani, Rəşid Yasəmi, Əliəsgər Hikmət kimi ədəbiyyatçıların da olduğu “Danişkədə” adlı ədəbi bir dərnək qurub. Bu dərnək, qədim nəsr və nəzm janrları içində yeni mövzuların işlənməsini müdafiə edən eyni adlı ədəbi bir dərgi çıxarmağa başlayıb. Bu dərgi, onun vəfatından sonra “Məcəllə-i danişkədə-i ədəbiyyat” adıyla illərcə işıq üzü görüb.
Mirzə Məhəmmədtağı Bahar bir ara hökumət əleyhinə sərt yazılarından dolayı həbs edilib. Pəhləvi xanədanının iş başına keçməsindən sonra siyasi həyatdan çəkilən Bahar bir tərəfdən Tehran universitetində müəllim işləyib, digər tərəfdən də özünü elmi çalışmalara həsr edib.
Mirzə Məhəmmədtağı Bahar 22 aprel 1951-ci ildə Tehran şəhərində dünyasını dəyişib. Zahirəddövlə gorgahında dəfn edilib.
Mirzə Məhəmmədtağı Bahar klassik üslubda yazmasına baxmayaraq, fars şeirinə bir sıra məzmun yenilikləri gətirib. O, günlük olayları, yeni məsələləri dildə artıqlığa yol vermədən, klassik şeir biçimində anladan bir şair idi. Məliküşşüara ləqəbini aldığı illərdə yazdığı Xorasan böyükləri ilə din adamlarını öyən qəsidələrində bu janrda yazan özündən əvvəlki şairlərini təqlid edib, Məşrutə hərəkatına qatıldığı illərdən sonrakı şeirlərində isə, klassik şeir tərzindən ayrılmamaqla birliktə inqilab, hürriyyət, məşrutiyyət və vətən mövzularını işləyib. Ümumiyyətlə, qəsidə tərzində və Xorasan üslubu (səbk-i Xorasani) ilə şeirlər yazmaqla bərabər novatorluğa açıq bir şair olan Bahar yenilik tərəfdarı gənc şairlərə də yol göstərib. Mərsiyə, qəhrəmanlıq və eşq şeirləriylə satira və yumor tərzindəki şeirlərində XXI əsr şairlərinin üslubundan faydalanıb.
Mirzə Məhəmmədtağı Baharın əsərləri çox istiqamətlidir. Teksşünaslıq, tərcümə, tənqid və toplama kimi çalışmaları olan Baharın bəlli başlı əsərləri bunlardır:
1. Divan (I-II, Tehran, 1335-1336 hş./1956-1957).
2. Səbkşinasi ya tarix-i təṭavvür-i nəsr-i farisi (I-III, Tehran, 1321 hş./1942).
3. Tarix-i təṭavvür-i şeʿr-i farisi (Məşhəd, 1334 hş./1955; Tehran, 1342 hş./1963). Fars dilində nəsr dilinin inkişaf tarixindən başlayaraq dönəmlər halında dil və ədəbiyyata meydana gələn dəyişmə və gəlişmələrin örnəklərlə açıqlandığı bu əsər, ədəbiyyat fakültələrində doktorluq üçün oxutulmaq üzrə qələmə alınıb.
4. Çahar xiṭabə (Tehran, 1305 hş./1926). Bəzi şeirlərini ehtiva edir.
5. Zindəgani-yi Mani (Tehran, 1313 hş./1934).
6. Risalə dər əḥval-i Firdovsi (İsfahan, 1313 hş./1934).
7. Risalə dər tərcümə və əḥval-i Məḥəmməd bin Cərir Ṭabəri (Tehran, ts.).
8. Tarix-i Müxtəṣər-i əhzab-i siyasi və inqiraz-i Qacariyyə (Tehran, 1323-1325 hş./1944-1946). Bu əsərdə İranda demokratik hərəkatların başlamasıyla birlikdə qurulan siyasi partiyaların tarixçəsi ilə Qaçar xanədanının çöküş səbəbləri anladılır.
9. Dəstur-i zəban-i farisi (Tehran, 1329 hş./1950). Bədiüzzaman Füruzanfər, Cəlal Hümai və Rəşid Yasəmi ilə birlikdə hazırladığı iki cildlik farsca dil bilgisi kitabıdır.
Mirzə Məhəmmədtağı Baharın bunlardan başqa “Kənizan-ı səfid” adlı romanı, “Mehr və pəyam-i Nəvin” dərgilərində nəşr olunmuş məqalələrini ehtiva edən “Şeir dər İran” (Tehran, 1333 hş./1954) adlı əsəri ilə “Nəqqaşi və təhzibkari dər İran”, “Xəṭṭ u zəban-i Pəhləvi dər ʿəsr-i Firdovsi”, “Ədəbiyyat-i hind” və “Bazgəşt-i ədəbi” kimi önəmli məqalələri də vardır. Ayrıca Orta farsca (Pəhləvi) ilə yazılmış bir neçə mətni də “Tərcəmə-i çənd mətn-i Pəhləvi” (nşr. M. Gulbun, Tehran, 1347 hş.) adı ilə müasir fars dilinə çevrilib.
Mirzə Məhəmmədtağı Bahar mətnşünas alim kimi bir çox yazılı ədəbiyyat nümayəndələrinin əsərlərini də müqayisəli-tekstoloji cəhətdən araşdıraraq nəşr etdirib. Bu nəşrlər arasında Məliküşşüara Fəthəli xan Səba Kaşani, Gülşən-i Ṣəba (Tehran, 1313 hş./1934); Tarix-i Sistan (Tehran, 1314 hş./1935); Baba Əfdal, Tərcümə-i risalə-i nəfs (Tehran, 1316 hş./1937); Mücməlüttəvarix vəl-ḳiṣaṣ (Tehran, 1317 hş./1939); Əvfi, Cəvamiʿul-ḥikayət və ləvamiʿur-rəvayət (Tehran, 1324 hş./1945) adlı müəlliflər və əsərlər var. O, Bəlaminin “Tarix” kitabını nəşrə hazırlasa da, əcəl imkan verməyib. Onun vəfatından sonra bu əsər M. Pərvin Gunabadi tərəfindən nəşr edilib. (Tehran 1341 hş./1962)
Məhsuldar elmi yaradıcılığını pedaqoji fəaliyyətlə uzun illər boyu uğurlu şəkildə əlaqələndirən alim, eyni zamanda, ölkənin mədəni-ictimai həyatında yaxından iştirak edib.
Mirzə Məhəmmədtağı Bahar mötəbər tədqiqatı, dəyərli elmi-nəzəri dəyərləndirmələri ilə tanınırdı. O, bir müəllim kimi həyatı boyu yüksək ixtisaslı kadrların hazırlanması üçün də fədakarlıqla çalışıb.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 13-03-2022 21:09 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Jurnalist-etnoqraf
İranın elmi və ədəbi-ictimai həyatında aparıcı mövqeyə malik şəxsiyyətlərdən biri də Mirzə Məhəmmədtağı Bahar idi. O, bir çox sənətkarların İran ədəbiyyatı tarixindəki yerini müəyyənləşdirərək onların bədii-ictimai fikir tarixinə təsirini aydınlaşdırıb.
Məhəmmədtağı Bahar 10 dekabr 1886-cı ildə Qacarlar dövlətinə bağlı Xorasan əyalətinin mərkəzi Məşhəd şəhərində dünyaya göz açmışdı. Atası zamanın öndə gələn alim və şairlərindən olub, Səburi təxəllüsü ilə şeir yazan və sonradan “məliküşşüara” ləqəbini qazanan Mirzə Məhəmmədkazımdır. Babası isə Hacı Məhəmmədbağır Kaşanidir. Anası əslən qafqazlı müsəlman bir gürcü ailəsinə mənsub idi.
O, Bahar təxəllüsünü, atasını ziyarətə gəldiyi sırada (1883-cü ildə) ölən azərbaycanlı şair Mirzə Nəsrullah Bahar Şirvanidən götürüb.
Məhəmmədtağı Bahar ibtidai təhsilini atasının yanında tamamlayıb. 1904-cü ildə atasının vəfatından sonra Məşhədin tanınmış alimi Ədib Nisapurinin yanında dərslərinə davam edib. Kiçik yaşlarından etibarən poeziya ilə ilgilənib və qədim böyük şairləri təqlid edərək şeirlər yazıb. Atasının ölümündən sonra Müzəffərəddin şah Qacar tərəfindən ona məliküşşüara ləqəbi verilib. Dünya xəbərlərini Misir mətbuatından izləyən və Avropa mədəniyyətinə aşina olan Bahar 1906-cı ildə dövlət xidmətində çalaşırkən Məşrutə hərəkatına qatılıb. Müzəffərəddin şahın ölümünün (1907) ardından çıxardığı “Xorasan” qəzetində ilk milliyyətçi şeirlərini dərc etdirib. 1910-cu ildə İran Demokratik Partiyası (Hizb-i Demokrat-i İran) qurulunca bu partiyanın mətbuat orqanı olan “Nevbahar” qəzetini nəşr etməyə başlayıb.
Mirzə Məhəmmədtağı Bahar 1912-ci ildə meydana gələn siyasi çalxantılar sırasında qəzeti bağlayıb və doqquz yoldaşı ilə bərabər Tehrana sürülüncə fəaliyyətini burda bərpa edib. Həmin qəzeti Tehranda çıxarmağa başlayıb. Bu arada bir neçə çağırış millət vəkili seçilib.
Mirzə Məhəmmədtağı Bahar 1917-ci ildən etibarən üç il sürəylə yarı rəsmi “İran” qəzetinin redaktoru olub. Fərhəngistan-i İranın (İran Elmlər Akademiyası) daimi üzviliyinə seçilib. 1918-ci ildə, aralarında Abbas İqbal Aştiyani, Rəşid Yasəmi, Əliəsgər Hikmət kimi ədəbiyyatçıların da olduğu “Danişkədə” adlı ədəbi bir dərnək qurub. Bu dərnək, qədim nəsr və nəzm janrları içində yeni mövzuların işlənməsini müdafiə edən eyni adlı ədəbi bir dərgi çıxarmağa başlayıb. Bu dərgi, onun vəfatından sonra “Məcəllə-i danişkədə-i ədəbiyyat” adıyla illərcə işıq üzü görüb.
Mirzə Məhəmmədtağı Bahar bir ara hökumət əleyhinə sərt yazılarından dolayı həbs edilib. Pəhləvi xanədanının iş başına keçməsindən sonra siyasi həyatdan çəkilən Bahar bir tərəfdən Tehran universitetində müəllim işləyib, digər tərəfdən də özünü elmi çalışmalara həsr edib.
Mirzə Məhəmmədtağı Bahar 22 aprel 1951-ci ildə Tehran şəhərində dünyasını dəyişib. Zahirəddövlə gorgahında dəfn edilib.
Mirzə Məhəmmədtağı Bahar klassik üslubda yazmasına baxmayaraq, fars şeirinə bir sıra məzmun yenilikləri gətirib. O, günlük olayları, yeni məsələləri dildə artıqlığa yol vermədən, klassik şeir biçimində anladan bir şair idi. Məliküşşüara ləqəbini aldığı illərdə yazdığı Xorasan böyükləri ilə din adamlarını öyən qəsidələrində bu janrda yazan özündən əvvəlki şairlərini təqlid edib, Məşrutə hərəkatına qatıldığı illərdən sonrakı şeirlərində isə, klassik şeir tərzindən ayrılmamaqla birliktə inqilab, hürriyyət, məşrutiyyət və vətən mövzularını işləyib. Ümumiyyətlə, qəsidə tərzində və Xorasan üslubu (səbk-i Xorasani) ilə şeirlər yazmaqla bərabər novatorluğa açıq bir şair olan Bahar yenilik tərəfdarı gənc şairlərə də yol göstərib. Mərsiyə, qəhrəmanlıq və eşq şeirləriylə satira və yumor tərzindəki şeirlərində XXI əsr şairlərinin üslubundan faydalanıb.
Mirzə Məhəmmədtağı Baharın əsərləri çox istiqamətlidir. Teksşünaslıq, tərcümə, tənqid və toplama kimi çalışmaları olan Baharın bəlli başlı əsərləri bunlardır:
1. Divan (I-II, Tehran, 1335-1336 hş./1956-1957).
2. Səbkşinasi ya tarix-i təṭavvür-i nəsr-i farisi (I-III, Tehran, 1321 hş./1942).
3. Tarix-i təṭavvür-i şeʿr-i farisi (Məşhəd, 1334 hş./1955; Tehran, 1342 hş./1963). Fars dilində nəsr dilinin inkişaf tarixindən başlayaraq dönəmlər halında dil və ədəbiyyata meydana gələn dəyişmə və gəlişmələrin örnəklərlə açıqlandığı bu əsər, ədəbiyyat fakültələrində doktorluq üçün oxutulmaq üzrə qələmə alınıb.
4. Çahar xiṭabə (Tehran, 1305 hş./1926). Bəzi şeirlərini ehtiva edir.
5. Zindəgani-yi Mani (Tehran, 1313 hş./1934).
6. Risalə dər əḥval-i Firdovsi (İsfahan, 1313 hş./1934).
7. Risalə dər tərcümə və əḥval-i Məḥəmməd bin Cərir Ṭabəri (Tehran, ts.).
8. Tarix-i Müxtəṣər-i əhzab-i siyasi və inqiraz-i Qacariyyə (Tehran, 1323-1325 hş./1944-1946). Bu əsərdə İranda demokratik hərəkatların başlamasıyla birlikdə qurulan siyasi partiyaların tarixçəsi ilə Qaçar xanədanının çöküş səbəbləri anladılır.
9. Dəstur-i zəban-i farisi (Tehran, 1329 hş./1950). Bədiüzzaman Füruzanfər, Cəlal Hümai və Rəşid Yasəmi ilə birlikdə hazırladığı iki cildlik farsca dil bilgisi kitabıdır.
Mirzə Məhəmmədtağı Baharın bunlardan başqa “Kənizan-ı səfid” adlı romanı, “Mehr və pəyam-i Nəvin” dərgilərində nəşr olunmuş məqalələrini ehtiva edən “Şeir dər İran” (Tehran, 1333 hş./1954) adlı əsəri ilə “Nəqqaşi və təhzibkari dər İran”, “Xəṭṭ u zəban-i Pəhləvi dər ʿəsr-i Firdovsi”, “Ədəbiyyat-i hind” və “Bazgəşt-i ədəbi” kimi önəmli məqalələri də vardır. Ayrıca Orta farsca (Pəhləvi) ilə yazılmış bir neçə mətni də “Tərcəmə-i çənd mətn-i Pəhləvi” (nşr. M. Gulbun, Tehran, 1347 hş.) adı ilə müasir fars dilinə çevrilib.
Mirzə Məhəmmədtağı Bahar mətnşünas alim kimi bir çox yazılı ədəbiyyat nümayəndələrinin əsərlərini də müqayisəli-tekstoloji cəhətdən araşdıraraq nəşr etdirib. Bu nəşrlər arasında Məliküşşüara Fəthəli xan Səba Kaşani, Gülşən-i Ṣəba (Tehran, 1313 hş./1934); Tarix-i Sistan (Tehran, 1314 hş./1935); Baba Əfdal, Tərcümə-i risalə-i nəfs (Tehran, 1316 hş./1937); Mücməlüttəvarix vəl-ḳiṣaṣ (Tehran, 1317 hş./1939); Əvfi, Cəvamiʿul-ḥikayət və ləvamiʿur-rəvayət (Tehran, 1324 hş./1945) adlı müəlliflər və əsərlər var. O, Bəlaminin “Tarix” kitabını nəşrə hazırlasa da, əcəl imkan verməyib. Onun vəfatından sonra bu əsər M. Pərvin Gunabadi tərəfindən nəşr edilib. (Tehran 1341 hş./1962)
Məhsuldar elmi yaradıcılığını pedaqoji fəaliyyətlə uzun illər boyu uğurlu şəkildə əlaqələndirən alim, eyni zamanda, ölkənin mədəni-ictimai həyatında yaxından iştirak edib.
Mirzə Məhəmmədtağı Bahar mötəbər tədqiqatı, dəyərli elmi-nəzəri dəyərləndirmələri ilə tanınırdı. O, bir müəllim kimi həyatı boyu yüksək ixtisaslı kadrların hazırlanması üçün də fədakarlıqla çalışıb.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır