Stalinin oğlu - Firuz Mustafa yazır
Tarix: 13-07-2020 14:51 | Bölmə: Firuz MUSTAFA
Stalinin oğlu

Bu müxtəsər yazıda habelə Hitlerin bacısı oğlundan söhbət açılır

Yeni tarixi əsər üzərində işləyərkən Stalinin oğlu ilə bağlı əksəriyyətinizin bildiyi bir faktı təzədən araşdırmalı oldum.

Çoxlarının bildiyi kimi, “ellər atası”nın böyük oğlu Yakov Cuqaşvili 1941-ci ilin yay aylarında qanlı Smolensk döyüşlərinin birində əsir düşmüşdür...

Bu barədə bir az sonra.

...Yakov əslində Stalinin ilk sevgisinin yadigarı idi. O, 1907-ci ildə Kutaisi yaxınlığındakı Baci kəndində doğulub.

Stalinin birinci arvadı Yekaterina Svanidze vərəm xəstəliyindən vəfat edərkən Yakov səkkizaylıq körpə idi. Onu xalası Aleksandra böyütmüşdü. Yakov 7-illiyi qonşu kənddə yerləşən məktəbdə başa vurmuşdu. Həmin məktəb doğma kənddən yeddi kilometr uzaqda yerləşirdi. Stalinin oğlu həmin məktəbə hər gün piyada gəlib-gedirdi. Onu da unutmaq olmaz ki, həmin vaxtlar Yakovun atası hələ məhdud çevrədə gənc inqilabçı Koba kimi tanınırdı. Sevimli arvadının ölümündən sonra Stalin sanki öz doğma oğlunu “unutmuşdu.

İosif Vissarionoviç oğlu barədə komissar olan zaman düşünməyə başladı. Yakov 1921-ci ildə ilk dəfə Moskvaya gəldi və atasının üzünü də ilk dəfə onda gördü. O vaxt Yakov hələ rus dilini düz-əməli bilmirdi. Stalinin arvadı Nadejda ögey oğluna çox yaxşı qulluq edir, onun qayğısını çəkirdi. Hətta, yazılanlara və deyilənlərə görə dahi rəhbər arvadını Yakova qısqanırmış.

Stalinin oğlu

Yakov əvvəlcə Arbatda orta məktəbdə, sonra isə elektrik texniki məktəbində təhsil alıb. Təhsilini 25-ci ildə başa Vuran Yakov elə həmin il keşiş qızı Zoya Qunina ilə evləndi. O vaxt bəyin 18, gəlininsə 16 yaşı vardı. Bu izdivac Stalini bərk qəzəbləndirdi. O, buna görə oğlunu bərk təhqir etdi. Gənc Cuqaşvili intihar etmək qərarına gəldi. Amma tapançadan atdığı atəş ürəyindən yan keçdi və Yakov təsadüfən sağ qaldı. Stalin hətta buna görə oğluna rişxənd də edirdi: “Bu hələ düz-əməlli atmağı da öyrənməyib”.

Gənc ər-arvad Serkey Mironoviç Kirovun təklifi ilə Leninqrada köçdü. Yakov bir müddət montyor işlədi. Onlar orada Nadejdanın ata-anasıgildə, yəni Alliluyevlərin evində yaşamağa başladılar. Evlilikdən iki il sonra gənc ailənin uşağı dünyaya gəldi və uşaq tezliklə xəstələnib öldü. Az sonra Yakov Zoyadan ayrıldı. O, təzədən Moskvaya qayıdıb Nəqliyyat Mühəndisliyi İnstitutuna daxil oldu. Təhsilini başa vurub atasının adını daşıyan zavodda sıravi növbətçi mühəndis kimi işləməyə başladı. Və elə həmin il Alliluyevlərin qohumlarından biri - Olqa Qolışeva ilə evləndi. Rəsmi nikah olmasa da onların Yevgeni adlı övladı dünyaya gəldi. Amma bu izdivac da uzun sürmədi.

Az sonra Yakov təzədən eşqə düşdü və bu dəfə tanınmış balerina Yuliya Meltserlə ailə qurur. Bu nikahdan onların Qalina adlı qızları anadan oldu.

Yakovun hərbə marağı çox idi. Elə buna görə də hərbi akademiyaya daxil oldu. 1941-ci ilin may ayında onu batareya komandiri təyin etdilər. Tezliklə müharibə başladı. O, hərbin elə ilk günü atasının məsləhəti ilə cəbhəyə yola düşdü. Elə ilk döyüşlərin birində, iyul ayının 7-də əsir düşdü.

Əsir Yakov Berlin şəhəri yaxınlığında yerləşən Zaksenhauzen həbs düşərgəsinə gətirilir. Geniş yayılmış söz-söhbətlərdə almanların Yakovu Stalinqrad döyüşü zamanı sovet ordusuna əsir düşmüş feldmarşal Fredrik Paulus ilə dəyişdirmək istədiyi vurğulanır. Hətta, Stalinin bu təklifə müxtəlif cavablar verdiyi də göstərilir. Həmin cavablardan ən məşhuru budur:

“Mən feldmarşalı leytenanta dəyişmərəm”.

Digər bir cavab isə belədir: “Yakov kimi milyonlarla oğlum var. Ya onları da Yakov ilə birlikdə azad edərsiniz, ya da oğlum onlarla eyni taleni yaşamalıdır”.

Amma mənim diqqətimi vacib bir informasiya cəlb etdi. Hələlik fakt kimi tam təsdiqlənməmiş bir mülahizəyə görə, Adolf Hitler sovet əsirliyində olan bacısı oğlu Leo Raubalı Stalinin oğlu Yakov ilə dəyişdirmək istəmiş, ancaq bu təklif Stalin tərəfindən rədd edilmişdir. Yakov Cuqaşvili Zaksenhauzen həbs düşərgəsində saxlanılan zaman düşərgədən qaçmaq istəyərkən 1943-cü ilin aprel ayında elektrik tellərinə toxunaraq həlak olmuşdur.

P.S. Yakovun əsir düşməsi konkret fakt kimi təsdiqlənsə də, bunu inkar edənlər də var. Məsələ burasındadır ki, Stalinin imzaladığı məşhur əmrdə göstərilirdi ki, sovet əsgər və zabiti əsir düşə bilməz. Belə olan halda hərbçi intihar etməli idi. Əks halda həmin hərbçi “düşmən agenti” elan olunurdu. Görünür, elə buna görə də oğlunun əsir düşdüyünü eşidən Stalin öz gəlini Yuliya Meltseri Sibirə sürgün etdirmişdi...

Stalinin nəvələrinin, yəni Yakovun uşaqlarının sonrakı taleyi haqda da bir neçə cümlə deyə bilərik. Belə ki, Yevgeni Cuqaşvili atasının yolu ilə gedib, hərbçi oldu. Atası haqda kitab yazdı. Hətta, rejissor Devi Abaşidzenin çəkdiyi “Yakov, Stalinin oğlu” filmində Stalin rolunu oynadı. Yevgeninin iki oğlu var - Vissarion rejissordur, Yakov isə rəssamdır. Hər ikisi Tiflisdə yaşayır.

Yakovun digər arvadından, yəni Yuliyadan olan qızı Qalina isə uzun müddət elmi işçi kimi Ədəbiyyat tarixinin tədqiqi ilə məşğul oldu. 1970-ci ildə BMT-nin Əlcəzairdən olan əməkdaşı ilə ailə qurdu. Bu izdivacdan Səlim adlı oğlan uşağı anadan oldu. Səlim Hosinoviç Bensaat rəssamdır. Qulağı zəif eşidir. Hazırda Moskvada yaşayır.

Stalinin nəvə-nəticələri dünyanın müxtəlif ölkələrinə səpələnmişlər.


Müəllifin bütün yazıları - Firuz MUSTAFA



Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}