18:45 / 20-05-2025
Yanacaqsız işləyən mühərrik kəşf ediblər
18:23 / 20-05-2025
Tramp Avropa liderlərini çıxılmaz vəziyyətlə üzləşdirir
18:14 / 20-05-2025
Tofiq Yaqublunun şikayəti rədd olunub
18:12 / 20-05-2025
Ukrayna nümayəndələri İstanbul görüşündə rus dilində danışıblar
18:02 / 20-05-2025
İlham Əliyevlə Viktor Orban görüşüb - Birgə bəyanat - (Yenilənib) - Fotolar
17:54 / 20-05-2025
Bələdiyyələrin vahid informasiya sistemi yaradılacaq
17:48 / 20-05-2025
Polis 75 kq narkotik maddəni dövriyyədən çıxarıb - 10 nəfər saxlanılıb
17:24 / 20-05-2025
10 kiloqram qızılı talayan dəstə tutulub - Video
17:12 / 20-05-2025
Prokuror "Abzas işi" ilə bağlı cəza istəyib
16:34 / 20-05-2025
Tanınmış musiqiçi xeyriyyəçilik edib - Fotolar
16:01 / 20-05-2025
Ər arvadını öldürərək Kür çayına atıb
15:55 / 20-05-2025
Tramp sülh danışıqlarından çıxa bilər: “Bu, mənim müharibəm deyil”
15:43 / 20-05-2025
Xamnəi ABŞ-la danışıqlardan müsbət nəticə gözləmir
14:50 / 20-05-2025
III Çarlz Azərbaycan prezidentinə məktub göndərib - Mətn
14:47 / 20-05-2025
Kral Salman İlham Əliyevə məktub ünvanlayıb
14:30 / 20-05-2025
Sabah güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq
14:29 / 20-05-2025
Rusiyaya qarşı 17-ci sanksiya paketi təsdiqlənib
14:20 / 20-05-2025
Qarabağa növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
14:04 / 20-05-2025
İlham Əliyev Macarıstanda işgüzar səfərdədir - Fotolar
14:00 / 20-05-2025
İcra başçısı onları vəzifədən azad edib
13:33 / 20-05-2025
Hindistan Ermənistanın silah bazarında Rusiyanı əvəz edir
13:08 / 20-05-2025
Sumqayıtdakı zavodda partlayış olub - (Yenilənib)
13:02 / 20-05-2025
Limana və gəmilərə hücum ola bilər
12:59 / 20-05-2025
İki direktora şiddətli töhmət veriblər
12:51 / 20-05-2025
“Son zəng” iyunun 14-də çalınacaq
12:34 / 20-05-2025
Pakistan və Hindistan razılaşıb
12:22 / 20-05-2025
Ərdoğan vasitəçilikdən nə qazanır?
12:01 / 20-05-2025
Un neçəyədir? - Açıqlama
11:56 / 20-05-2025
Əleyhdarları lüks təyyarəni Trampdan almaq istəyirlər
11:34 / 20-05-2025
Üç ölkə İsraili sanksiyalarla hədələyir
15:02 / 16-05-2025
15 gün sovetlərsiz yaşayan Lənkəran...
09:51 / 16-05-2025
Professor: Əsas şüar “Vahid vətən, vahid dövlət, vahid bayraq!” ola bilər
17:37 / 16-05-2025
Türkiyənin qlobal rolu artır, təsir imkanları genişlənir - Partiya sədri
08:45 / 16-05-2025
Çindən Qazaxıstana turist axını var
01:38 / 16-05-2025
“Avroviziya-2025”-in finalçıları bəlli olub - Siyahı
14:21 / 16-05-2025
İlham Əliyev Avropa İttifaqı rəhbərləri ilə görüşüb - Fotolar
10:38 / 17-05-2025
Venera planetində yaşayış mümkündür
16:30 / 19-05-2025
Zülfüqarov: Şərtlər Avropadan Azərbaycanla sağlam münasibətlər qurmağı tələb edir
12:20 / 16-05-2025
“Əmək pensiyaları haqqında” qanun dəyişib
08:33 / 16-05-2025
Məşhur müğənni hücuma görə həbs edilib
11:12 / 16-05-2025
Kirayə mənzillər layihəsində dələduzluq: kreditlər necə "fırladılır"? - Açıqlamalar
09:20 / 16-05-2025
Tədris Cərrahiyyə Klinikası deputatın şirkətindən 1.2 milyonluq dərman alır
Böyüklər üçün modern nağıllar - Kənan Hacı yazır
Tarix: 24-08-2022 18:08 | Bölmə: Kənan HACI
Kənan Hacı
İnsanın həyatı, xəyalları, arzuları, gümanları, ümidləri şeirə dönüb özünə qayıdır. Vücud, ruh, zehin. Vücudun hisləri, ruhun arzuları, zehnin düşüncələri var. İstedad adlı toxum insan vücudunda bütün bu hiss, duyğu, düşüncə kanallarında öz işini görür, ömür misralara – yazıya köçür. Göylər insanı öz sonsuzluğuna səsləyir, bu, o zaman baş verir ki, insan öz içindəki sonsuzluğu dərk edir, axı o, makrokosmosun mikro variantıdır.
Gözün gördükləri görünənin mində biri də deyil. Məhz buna görə insan daim axtarışdadır, bu axtarışlar onu sənət yoluna çıxarır, kimi rəsm çəkir, rənglərin qammasını yaradır, kimi xalça toxuyur, çeşnilərdə axtarır dünyanın sirrini, kimi daş yonur, daşların dilini açır, kimisi də sözləri bir-birinin yanına düzüb misralar qoşur... Dünya nəhəng axtarış meydançasıdır. Axtarış ehtirası insanın fitrətindədir. Uşaqlıq illərimizdə, yeniyetməliyimizin bəxtəvər, qayğısız çağlarında romanlarını şirin bir nağıl kimi oxuduğumuz Xalq yazıçısı Əzizə Cəfərzadənin – Əzizə ananın nağılları da bizə əsrarlı dünyanın qapılarını açırdı. Biz nənələrimizin mehrini-məhəbbətini, nəvazişini, alqış-dualarını şərbət kimi içib xoşbəxt olurduq. Beləcə, biz də o sonsuz axtarışlar yoluna çıxdıq. Bu yollar hərəni bir səmtə aparıb çıxardı, biz də sözün tilsiminə düşdük, işıq gələn tərəfə yürüdük. Aylar, illər ötdü və bir gün bu yolda Turan bəylə yollarımız kəsişdi. Turan bəy də kim olsa yaxşıdır?! Sevimli yazıçımız Əzizə xanımın oğlu, varisi...
Bizi bir-birimizə yaxınlaşdıran, doğmalaşdıran da Əlahəzrət Söz oldu. Turan bəy neft mühəndisi olsa da, elə bir mühitdə böyüyüb ki, ədəbiyyat onun taleyinin bir parçasına çevrilib. Əzizə xanımın söz dünyası onun mənəvi inkişafına böyük təsir göstərib. Böyük yazıçımızın zəngin ədəbi irsinin toplanıb yenidən çap edilməsi, arxivində indiyədək işıq üzü görməyən bir sıra əsərlərin oxucuya çatdırılması, biblioqrafiyasının hazırlanması və bu kimi böyük zəhmət tələb edən işlər Turan bəyin üzərinə düşür. O da bu şərəfli işi ləyaqətlə, entuziazmla yerinə yetirir. Övlad məhəbbəti, mənəvi məsuliyyət, təkcə Əzizə xanımın deyil, Cəfərzadələr nəslinin qələmə aldığı mətnlərin tərtibi, redaktəsi ilə bağlı görülən işlər onun həyatının cövhərinə çevrilib.
Hələ 90-cı illərin əvvəllərində böyük şairimiz Məmməd İsmayılın nəşr etdiyi “Gənclik” jurnalında (biz həmin jurnala abunə idik) Əzizə xanımın qardaşı Əhməd Cəfərzadənin avtobioqrafik romanından hissələr oxumuşdum. O vaxtdan bilirdim ki, Əhməd Cəfərzadə dissident kimi təzyiqlərə, təqiblərə məruz qalıb, repressiya olunub, lakin əqidəsindən, məsləkindən bir addım da geri çəkilməyib. Turan bəylə söhbətlərimizdən birində bu barədə söz açdım, o, mənə Əhməd müəllimin yadigarlarını (şeirləri və xatirələrindən ibarət iki kitabı) verdi ki, oxuyum. “Yarımçıq qalmış gündəlik” sadəcə, dəhşətli, ağrı-acılarla dolu bir həyat hekayətidir. İnsan bu qədər məşəqqətlərə necə dözə bilərmiş?! Sonda böyük yazıçı Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin faciə ilə bitən həyatı və itgin məzarı qəlbimi göynətdi. “Yaralı könül” kitabı Əhməd Cəfərzadənin ömür kitabıdır, tale romanıdır.
Turan bəy mənə bir kitab da bağışladı: “Hikmətlər mücrüsü”. Bu isə onun yaddaş xəzinəsindəki rəvayətlərin, əfsanələrin, ibrətamiz hadisələrin nəzmə çəkilmiş variantlarıyla süslənmiş nəsihətlər mücrüsüdür. Məsnəvi formasında yazılmış əsər klassik şeir ənənələri əsasında qələmə alınıb və dilinin sadəliyi ilə bütün yaş kateqoriyalarına aid oxuculara xitab edir. Təbiəti, xasiyyəti dupduru su kimi şəffaf olan Turan bəyin içindəki işıq bu kitabın hər səhifəsinə, hər misrasına səpələnib. Mənim övladım olsaydı, bu kitabı ona nəsihətnamə kimi oxuyardım və deyərdim ki, oğlum, qızım, bu kitabı həmişə baş ucunda saxla. O sənə həyat yollarında həmişə düzgün istiqamət göstərəcək.
Bu kitaba daxil edilmiş hər rəvayət mini romandır, böyüklərin də özü üçün götürə biləcəyi çox nəsnələr var bu “mücrü”də. Qədim və məlum rəvayətlərin, əfsanələrin yeni interpretasiyada təqdimatı ( “Həyat haqqında söhbət”, “Bəxt haqqında nağıl”, “Zalımın cənnətə düşməsi”, “Misirli qocanın hekayəti” və s.) bir daha təsdiq edir ki, təkrarda təkrarsızlıq yaradıcılığın təbii fəlsəfəsidir. Şeir həyat həqiqətinə söykənməyəndə, Füzuli demiş, “qalibi-biruh” olur. Əfsanə ilə gerçəklik bir medalın iki üzüdür, bütün nağılların mahiyyətində həqiqət dayanır.
“Hikmətlər mücrüsü”ndə mövzular arasındakı yaxınlıq, oxşarlıq və peyğəmbərlərin həyatının nəzmə çəkilməsi bütöv bir mətnin qəlpələri təsiri bağışlayır. Bu kitab bir az da mənə “Kəlilə və Dimnə”ni xatırlatdı. Kim bilir, bəlkə gələcək zamanlarda Turan bəyin qələmə aldığı bu kitab da “Kəlilə və Dimnə” kimi əldən ələ gəzəcək, həmişə öz aktuallığını qoruyub saxlayacaq.
Turan bəyin folklordan qaynaqlanan didaktik yazı tonu təbii ki, Əzizə Cəfərzadə çeşməsindən qaynaqlanır. Əzizə xanımın bədii nəsri dilin ən dərin qatlarından şirələnib ballanır. Bu sözlər haqdan mayalanıb yazıya hopub. Turan da bu ocağın hənirinə isinib, söz yükünü bu ocaqdan götürüb. Şərqdə refleksləri hərəkətə gətirən mifoloji düşüncə Turanın mənzum ülgüsündə dastan estetikası statusunu qazanır. İbtidai instinktlərin bədii mətnə çevrilməsi prosesi rəvayət və əfsanələrdən keçir. Aşıqlar, ozanlar, ravvilər, akınlar bu mifoloji yaddaşın daimi keşikçiləridirlər. Turan da “Hikmətlər mücrüsü” ilə bu bu dəstəyə qoşulan nağılçılardandır.
Mən bu kitabı oxuyub uşaqlığıma qayıtdım, riyasız, utopik dünya üçün darıxdım. Şərq axetiplərinə yeni rəng, çalar qatan bu kitab uşaqlar üçün əvəzsiz bir dərs vəsaitidir. Turanın qəhrəmanları bir az sufi, bir az dərviş, bir az da Xeyir mələyi kimi dünya cifəsinə biganədirlər və bu laübalı tövrləriylə xoşbəxtlik iksiri hazırlayan kimyagərlərə bənzəyirlər.
Böyüklər üçün modern nağıllar yazan Turan abinin xurcunu doludur. Yeni kitablarını gözləyirik, dəyərli dost!
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 24-08-2022 18:08 | Bölmə: Kənan HACI
Kənan Hacı
İnsanın həyatı, xəyalları, arzuları, gümanları, ümidləri şeirə dönüb özünə qayıdır. Vücud, ruh, zehin. Vücudun hisləri, ruhun arzuları, zehnin düşüncələri var. İstedad adlı toxum insan vücudunda bütün bu hiss, duyğu, düşüncə kanallarında öz işini görür, ömür misralara – yazıya köçür. Göylər insanı öz sonsuzluğuna səsləyir, bu, o zaman baş verir ki, insan öz içindəki sonsuzluğu dərk edir, axı o, makrokosmosun mikro variantıdır.
Gözün gördükləri görünənin mində biri də deyil. Məhz buna görə insan daim axtarışdadır, bu axtarışlar onu sənət yoluna çıxarır, kimi rəsm çəkir, rənglərin qammasını yaradır, kimi xalça toxuyur, çeşnilərdə axtarır dünyanın sirrini, kimi daş yonur, daşların dilini açır, kimisi də sözləri bir-birinin yanına düzüb misralar qoşur... Dünya nəhəng axtarış meydançasıdır. Axtarış ehtirası insanın fitrətindədir. Uşaqlıq illərimizdə, yeniyetməliyimizin bəxtəvər, qayğısız çağlarında romanlarını şirin bir nağıl kimi oxuduğumuz Xalq yazıçısı Əzizə Cəfərzadənin – Əzizə ananın nağılları da bizə əsrarlı dünyanın qapılarını açırdı. Biz nənələrimizin mehrini-məhəbbətini, nəvazişini, alqış-dualarını şərbət kimi içib xoşbəxt olurduq. Beləcə, biz də o sonsuz axtarışlar yoluna çıxdıq. Bu yollar hərəni bir səmtə aparıb çıxardı, biz də sözün tilsiminə düşdük, işıq gələn tərəfə yürüdük. Aylar, illər ötdü və bir gün bu yolda Turan bəylə yollarımız kəsişdi. Turan bəy də kim olsa yaxşıdır?! Sevimli yazıçımız Əzizə xanımın oğlu, varisi...
Bizi bir-birimizə yaxınlaşdıran, doğmalaşdıran da Əlahəzrət Söz oldu. Turan bəy neft mühəndisi olsa da, elə bir mühitdə böyüyüb ki, ədəbiyyat onun taleyinin bir parçasına çevrilib. Əzizə xanımın söz dünyası onun mənəvi inkişafına böyük təsir göstərib. Böyük yazıçımızın zəngin ədəbi irsinin toplanıb yenidən çap edilməsi, arxivində indiyədək işıq üzü görməyən bir sıra əsərlərin oxucuya çatdırılması, biblioqrafiyasının hazırlanması və bu kimi böyük zəhmət tələb edən işlər Turan bəyin üzərinə düşür. O da bu şərəfli işi ləyaqətlə, entuziazmla yerinə yetirir. Övlad məhəbbəti, mənəvi məsuliyyət, təkcə Əzizə xanımın deyil, Cəfərzadələr nəslinin qələmə aldığı mətnlərin tərtibi, redaktəsi ilə bağlı görülən işlər onun həyatının cövhərinə çevrilib.
Hələ 90-cı illərin əvvəllərində böyük şairimiz Məmməd İsmayılın nəşr etdiyi “Gənclik” jurnalında (biz həmin jurnala abunə idik) Əzizə xanımın qardaşı Əhməd Cəfərzadənin avtobioqrafik romanından hissələr oxumuşdum. O vaxtdan bilirdim ki, Əhməd Cəfərzadə dissident kimi təzyiqlərə, təqiblərə məruz qalıb, repressiya olunub, lakin əqidəsindən, məsləkindən bir addım da geri çəkilməyib. Turan bəylə söhbətlərimizdən birində bu barədə söz açdım, o, mənə Əhməd müəllimin yadigarlarını (şeirləri və xatirələrindən ibarət iki kitabı) verdi ki, oxuyum. “Yarımçıq qalmış gündəlik” sadəcə, dəhşətli, ağrı-acılarla dolu bir həyat hekayətidir. İnsan bu qədər məşəqqətlərə necə dözə bilərmiş?! Sonda böyük yazıçı Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin faciə ilə bitən həyatı və itgin məzarı qəlbimi göynətdi. “Yaralı könül” kitabı Əhməd Cəfərzadənin ömür kitabıdır, tale romanıdır.
Turan bəy mənə bir kitab da bağışladı: “Hikmətlər mücrüsü”. Bu isə onun yaddaş xəzinəsindəki rəvayətlərin, əfsanələrin, ibrətamiz hadisələrin nəzmə çəkilmiş variantlarıyla süslənmiş nəsihətlər mücrüsüdür. Məsnəvi formasında yazılmış əsər klassik şeir ənənələri əsasında qələmə alınıb və dilinin sadəliyi ilə bütün yaş kateqoriyalarına aid oxuculara xitab edir. Təbiəti, xasiyyəti dupduru su kimi şəffaf olan Turan bəyin içindəki işıq bu kitabın hər səhifəsinə, hər misrasına səpələnib. Mənim övladım olsaydı, bu kitabı ona nəsihətnamə kimi oxuyardım və deyərdim ki, oğlum, qızım, bu kitabı həmişə baş ucunda saxla. O sənə həyat yollarında həmişə düzgün istiqamət göstərəcək.
Bu kitaba daxil edilmiş hər rəvayət mini romandır, böyüklərin də özü üçün götürə biləcəyi çox nəsnələr var bu “mücrü”də. Qədim və məlum rəvayətlərin, əfsanələrin yeni interpretasiyada təqdimatı ( “Həyat haqqında söhbət”, “Bəxt haqqında nağıl”, “Zalımın cənnətə düşməsi”, “Misirli qocanın hekayəti” və s.) bir daha təsdiq edir ki, təkrarda təkrarsızlıq yaradıcılığın təbii fəlsəfəsidir. Şeir həyat həqiqətinə söykənməyəndə, Füzuli demiş, “qalibi-biruh” olur. Əfsanə ilə gerçəklik bir medalın iki üzüdür, bütün nağılların mahiyyətində həqiqət dayanır.
“Hikmətlər mücrüsü”ndə mövzular arasındakı yaxınlıq, oxşarlıq və peyğəmbərlərin həyatının nəzmə çəkilməsi bütöv bir mətnin qəlpələri təsiri bağışlayır. Bu kitab bir az da mənə “Kəlilə və Dimnə”ni xatırlatdı. Kim bilir, bəlkə gələcək zamanlarda Turan bəyin qələmə aldığı bu kitab da “Kəlilə və Dimnə” kimi əldən ələ gəzəcək, həmişə öz aktuallığını qoruyub saxlayacaq.
Turan bəyin folklordan qaynaqlanan didaktik yazı tonu təbii ki, Əzizə Cəfərzadə çeşməsindən qaynaqlanır. Əzizə xanımın bədii nəsri dilin ən dərin qatlarından şirələnib ballanır. Bu sözlər haqdan mayalanıb yazıya hopub. Turan da bu ocağın hənirinə isinib, söz yükünü bu ocaqdan götürüb. Şərqdə refleksləri hərəkətə gətirən mifoloji düşüncə Turanın mənzum ülgüsündə dastan estetikası statusunu qazanır. İbtidai instinktlərin bədii mətnə çevrilməsi prosesi rəvayət və əfsanələrdən keçir. Aşıqlar, ozanlar, ravvilər, akınlar bu mifoloji yaddaşın daimi keşikçiləridirlər. Turan da “Hikmətlər mücrüsü” ilə bu bu dəstəyə qoşulan nağılçılardandır.
Mən bu kitabı oxuyub uşaqlığıma qayıtdım, riyasız, utopik dünya üçün darıxdım. Şərq axetiplərinə yeni rəng, çalar qatan bu kitab uşaqlar üçün əvəzsiz bir dərs vəsaitidir. Turanın qəhrəmanları bir az sufi, bir az dərviş, bir az da Xeyir mələyi kimi dünya cifəsinə biganədirlər və bu laübalı tövrləriylə xoşbəxtlik iksiri hazırlayan kimyagərlərə bənzəyirlər.
Böyüklər üçün modern nağıllar yazan Turan abinin xurcunu doludur. Yeni kitablarını gözləyirik, dəyərli dost!
Müəllifin bütün yazıları - Kənan HACI
Bölməyə aid digər xəbərlər
9-03-2023, 16:34
Kənan HACI - Əzizə Cəfərzadənin oxuculara tanış olmayan romanı - “Qobustan çökəklərində”
26-12-2022, 17:30
Kənan HACI - Azərbaycanın dünya ədəbiyyatındakı boş qalmış yeri - Kənan Hacı yazır
15-08-2022, 17:31
“Hamı yoldan yarısın...” - Kənan Hacı yazır
4-07-2022, 12:08
Yazıçının son əsəri - “Eşq sultanı” - Kənan Hacı yazır
31-01-2022, 10:43
Epifaniya və ya “Omikron” mövsümü - Kənan Hacı yazır
3-04-2020, 17:50
Kənan HACI - Virussuz dünya və ya Hararinin görə bilmədiyi fəlakət - Kənan Hacı yazır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
