17:04 / 30-09-2023
Prezident İlham Əliyev Si Cinpini təbrik edib
15:08 / 30-09-2023
Baş Prokurorluq: separatçı qurumun daha iki təmsilçisi həbs olunub
14:52 / 30-09-2023
Silah-sursat və döyüş texnikası müsadirə olunub - Video
13:06 / 30-09-2023
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
12:38 / 30-09-2023
Prezident İlham Əliyev Beynəlxalq Astronavtika Federasiyasının prezidentini qəbul edib - Yenilənib
12:35 / 30-09-2023
Milli Qəhrəman Fəxri Xiyabanda dəfn edilib - Fotolar
11:43 / 30-09-2023
XİN: "Ermənistanın Azərbaycana qarşı irəli sürdüyü növbəti iddialar tamamilə əsassızdır"
11:35 / 30-09-2023
Müsadirə edilən artilleriya qurğuları... - Video
11:06 / 30-09-2023
Abşeronda dava: 3 nəfər bir-birlərini bıçaqlayıb, biri ölüb
09:58 / 30-09-2023
Elizabet - Akif Abbasovun tərcüməsi
09:15 / 30-09-2023
Qarabağdakı döyüş mövqeləri ləğv edilir - Video
02:04 / 30-09-2023
Nyu-Yorkda fövqəladə vəziyyət elan edilib - Fotolar
22:02 / 29-09-2023
Şuşa-Xankəndi yolunda tərk edilmiş döyüş mövqeləri... - Video
21:59 / 29-09-2023
Belçikada kilsədə rüsvayçılıq - Din xadimləri illərlə uşaqları zorlayıblar
19:48 / 29-09-2023
İlham Əliyev Zəngilanda Forumda: "Bizim səbrimizlə oynamasınlar" - Tam mətn - Fotolar (Yenilənib)
19:24 / 29-09-2023
İşçi qrup üzvlərinin Xankəndiyə səfəri nəzərdə tutulub
19:20 / 29-09-2023
Yevlaxda ermənilərlə növbəti görüş keçirilib - (Yenilənib) - Foto
19:18 / 29-09-2023
Yeddi ölkə Ukrayna üçün sursat sifarişi verib
19:07 / 29-09-2023
Üç ölkə qanunsuz miqrasiyaya qarşı işçi qrup yaradır
18:50 / 29-09-2023
Ukraynalı diversantlar Rusiya ərazisinə daxil olmağa cəhd ediblər
18:13 / 29-09-2023
Qarabağda müsadirə edilmiş döyüş texnikası, silah və sursatın yeni - Siyahısı (Yenilənib)
18:03 / 29-09-2023
Separatçı rejimin keçmiş “müdafiə naziri” Laçında ələ keçib
17:58 / 29-09-2023
Mikayıl Cabbarov Gürcüstana səfər edib
17:48 / 29-09-2023
FHN: "Xankəndi yaxınlığında partlayışda 48 nəfərin cəsədi çıxarılıb" - Video
17:35 / 29-09-2023
Bakıda əməliyyat: daha üç nəfər tutulub
17:17 / 29-09-2023
Xaricdə doktorantura təhsilinə dair sənəd qəbulunun müddəti uzadılıb
16:56 / 29-09-2023
Azərbaycan BMT-nin müvafiq qurumlarını Qarabağ bölgəsinə dəvət edib
16:33 / 29-09-2023
Qarabağda terrorlar törədən general-mayor həbs edilib - (Video) - Yenilənib
16:11 / 29-09-2023
İlham Əliyev: "Biz Qafqazda sülh və sabitlik istəyirik"
09:31 / 27-09-2023
Şadlıq sarayında yanğın: yüzdən çox insan ölüb, çoxsaylı yaralı var - (Video) - Yenilənib
20:08 / 25-09-2023
Rusiyanın Cənubi Qafqaz siyasəti müzakirə olunub - Fotolar
14:14 / 27-09-2023
Separatçı Ruben Vardanyan sərhəddə saxlanılıb - (Yenilənib+)
11:50 / 26-09-2023
13 550 erməni Qarabağı tərk edib
00:05 / 26-09-2023
“Qənirə Paşayevanın ölməsi ilə bağlı yayılan xəbər yalandır”
00:01 / 26-09-2023
Bakıdan Xankəndinə tibbi yardım göndərilib
00:04 / 27-09-2023
Azərbaycanda Anım Günüdür
19:55 / 27-09-2023
Xocalı soyqırımına görə axtarışda olan terrorçu Laçında ələ keçib
18:00 / 25-09-2023
Ermənilər Əsgəranı boşaldır
13:40 / 28-09-2023
Zülfüqarov: “Ermənilər regionu məqsədli tərk edir, Qarabağ münaqişəsi Zəngəzura keçəcək”
18:51 / 26-09-2023
Naxçıvan səfərinin geostrateji aspektləri - Professor yazır
12:22 / 26-09-2023
Erməni hökuməti Qarabağdan köçə süni maneələr yaradır
Böyüklər üçün modern nağıllar - Kənan Hacı yazır
Tarix: 24-08-2022 18:08 | Bölmə: Kənan HACI
Kənan Hacı
İnsanın həyatı, xəyalları, arzuları, gümanları, ümidləri şeirə dönüb özünə qayıdır. Vücud, ruh, zehin. Vücudun hisləri, ruhun arzuları, zehnin düşüncələri var. İstedad adlı toxum insan vücudunda bütün bu hiss, duyğu, düşüncə kanallarında öz işini görür, ömür misralara – yazıya köçür. Göylər insanı öz sonsuzluğuna səsləyir, bu, o zaman baş verir ki, insan öz içindəki sonsuzluğu dərk edir, axı o, makrokosmosun mikro variantıdır.
Gözün gördükləri görünənin mində biri də deyil. Məhz buna görə insan daim axtarışdadır, bu axtarışlar onu sənət yoluna çıxarır, kimi rəsm çəkir, rənglərin qammasını yaradır, kimi xalça toxuyur, çeşnilərdə axtarır dünyanın sirrini, kimi daş yonur, daşların dilini açır, kimisi də sözləri bir-birinin yanına düzüb misralar qoşur... Dünya nəhəng axtarış meydançasıdır. Axtarış ehtirası insanın fitrətindədir. Uşaqlıq illərimizdə, yeniyetməliyimizin bəxtəvər, qayğısız çağlarında romanlarını şirin bir nağıl kimi oxuduğumuz Xalq yazıçısı Əzizə Cəfərzadənin – Əzizə ananın nağılları da bizə əsrarlı dünyanın qapılarını açırdı. Biz nənələrimizin mehrini-məhəbbətini, nəvazişini, alqış-dualarını şərbət kimi içib xoşbəxt olurduq. Beləcə, biz də o sonsuz axtarışlar yoluna çıxdıq. Bu yollar hərəni bir səmtə aparıb çıxardı, biz də sözün tilsiminə düşdük, işıq gələn tərəfə yürüdük. Aylar, illər ötdü və bir gün bu yolda Turan bəylə yollarımız kəsişdi. Turan bəy də kim olsa yaxşıdır?! Sevimli yazıçımız Əzizə xanımın oğlu, varisi...
Bizi bir-birimizə yaxınlaşdıran, doğmalaşdıran da Əlahəzrət Söz oldu. Turan bəy neft mühəndisi olsa da, elə bir mühitdə böyüyüb ki, ədəbiyyat onun taleyinin bir parçasına çevrilib. Əzizə xanımın söz dünyası onun mənəvi inkişafına böyük təsir göstərib. Böyük yazıçımızın zəngin ədəbi irsinin toplanıb yenidən çap edilməsi, arxivində indiyədək işıq üzü görməyən bir sıra əsərlərin oxucuya çatdırılması, biblioqrafiyasının hazırlanması və bu kimi böyük zəhmət tələb edən işlər Turan bəyin üzərinə düşür. O da bu şərəfli işi ləyaqətlə, entuziazmla yerinə yetirir. Övlad məhəbbəti, mənəvi məsuliyyət, təkcə Əzizə xanımın deyil, Cəfərzadələr nəslinin qələmə aldığı mətnlərin tərtibi, redaktəsi ilə bağlı görülən işlər onun həyatının cövhərinə çevrilib.
Hələ 90-cı illərin əvvəllərində böyük şairimiz Məmməd İsmayılın nəşr etdiyi “Gənclik” jurnalında (biz həmin jurnala abunə idik) Əzizə xanımın qardaşı Əhməd Cəfərzadənin avtobioqrafik romanından hissələr oxumuşdum. O vaxtdan bilirdim ki, Əhməd Cəfərzadə dissident kimi təzyiqlərə, təqiblərə məruz qalıb, repressiya olunub, lakin əqidəsindən, məsləkindən bir addım da geri çəkilməyib. Turan bəylə söhbətlərimizdən birində bu barədə söz açdım, o, mənə Əhməd müəllimin yadigarlarını (şeirləri və xatirələrindən ibarət iki kitabı) verdi ki, oxuyum. “Yarımçıq qalmış gündəlik” sadəcə, dəhşətli, ağrı-acılarla dolu bir həyat hekayətidir. İnsan bu qədər məşəqqətlərə necə dözə bilərmiş?! Sonda böyük yazıçı Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin faciə ilə bitən həyatı və itgin məzarı qəlbimi göynətdi. “Yaralı könül” kitabı Əhməd Cəfərzadənin ömür kitabıdır, tale romanıdır.
Turan bəy mənə bir kitab da bağışladı: “Hikmətlər mücrüsü”. Bu isə onun yaddaş xəzinəsindəki rəvayətlərin, əfsanələrin, ibrətamiz hadisələrin nəzmə çəkilmiş variantlarıyla süslənmiş nəsihətlər mücrüsüdür. Məsnəvi formasında yazılmış əsər klassik şeir ənənələri əsasında qələmə alınıb və dilinin sadəliyi ilə bütün yaş kateqoriyalarına aid oxuculara xitab edir. Təbiəti, xasiyyəti dupduru su kimi şəffaf olan Turan bəyin içindəki işıq bu kitabın hər səhifəsinə, hər misrasına səpələnib. Mənim övladım olsaydı, bu kitabı ona nəsihətnamə kimi oxuyardım və deyərdim ki, oğlum, qızım, bu kitabı həmişə baş ucunda saxla. O sənə həyat yollarında həmişə düzgün istiqamət göstərəcək.
Bu kitaba daxil edilmiş hər rəvayət mini romandır, böyüklərin də özü üçün götürə biləcəyi çox nəsnələr var bu “mücrü”də. Qədim və məlum rəvayətlərin, əfsanələrin yeni interpretasiyada təqdimatı ( “Həyat haqqında söhbət”, “Bəxt haqqında nağıl”, “Zalımın cənnətə düşməsi”, “Misirli qocanın hekayəti” və s.) bir daha təsdiq edir ki, təkrarda təkrarsızlıq yaradıcılığın təbii fəlsəfəsidir. Şeir həyat həqiqətinə söykənməyəndə, Füzuli demiş, “qalibi-biruh” olur. Əfsanə ilə gerçəklik bir medalın iki üzüdür, bütün nağılların mahiyyətində həqiqət dayanır.
“Hikmətlər mücrüsü”ndə mövzular arasındakı yaxınlıq, oxşarlıq və peyğəmbərlərin həyatının nəzmə çəkilməsi bütöv bir mətnin qəlpələri təsiri bağışlayır. Bu kitab bir az da mənə “Kəlilə və Dimnə”ni xatırlatdı. Kim bilir, bəlkə gələcək zamanlarda Turan bəyin qələmə aldığı bu kitab da “Kəlilə və Dimnə” kimi əldən ələ gəzəcək, həmişə öz aktuallığını qoruyub saxlayacaq.
Turan bəyin folklordan qaynaqlanan didaktik yazı tonu təbii ki, Əzizə Cəfərzadə çeşməsindən qaynaqlanır. Əzizə xanımın bədii nəsri dilin ən dərin qatlarından şirələnib ballanır. Bu sözlər haqdan mayalanıb yazıya hopub. Turan da bu ocağın hənirinə isinib, söz yükünü bu ocaqdan götürüb. Şərqdə refleksləri hərəkətə gətirən mifoloji düşüncə Turanın mənzum ülgüsündə dastan estetikası statusunu qazanır. İbtidai instinktlərin bədii mətnə çevrilməsi prosesi rəvayət və əfsanələrdən keçir. Aşıqlar, ozanlar, ravvilər, akınlar bu mifoloji yaddaşın daimi keşikçiləridirlər. Turan da “Hikmətlər mücrüsü” ilə bu bu dəstəyə qoşulan nağılçılardandır.
Mən bu kitabı oxuyub uşaqlığıma qayıtdım, riyasız, utopik dünya üçün darıxdım. Şərq axetiplərinə yeni rəng, çalar qatan bu kitab uşaqlar üçün əvəzsiz bir dərs vəsaitidir. Turanın qəhrəmanları bir az sufi, bir az dərviş, bir az da Xeyir mələyi kimi dünya cifəsinə biganədirlər və bu laübalı tövrləriylə xoşbəxtlik iksiri hazırlayan kimyagərlərə bənzəyirlər.
Böyüklər üçün modern nağıllar yazan Turan abinin xurcunu doludur. Yeni kitablarını gözləyirik, dəyərli dost!
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 24-08-2022 18:08 | Bölmə: Kənan HACI
Kənan Hacı
İnsanın həyatı, xəyalları, arzuları, gümanları, ümidləri şeirə dönüb özünə qayıdır. Vücud, ruh, zehin. Vücudun hisləri, ruhun arzuları, zehnin düşüncələri var. İstedad adlı toxum insan vücudunda bütün bu hiss, duyğu, düşüncə kanallarında öz işini görür, ömür misralara – yazıya köçür. Göylər insanı öz sonsuzluğuna səsləyir, bu, o zaman baş verir ki, insan öz içindəki sonsuzluğu dərk edir, axı o, makrokosmosun mikro variantıdır.
Gözün gördükləri görünənin mində biri də deyil. Məhz buna görə insan daim axtarışdadır, bu axtarışlar onu sənət yoluna çıxarır, kimi rəsm çəkir, rənglərin qammasını yaradır, kimi xalça toxuyur, çeşnilərdə axtarır dünyanın sirrini, kimi daş yonur, daşların dilini açır, kimisi də sözləri bir-birinin yanına düzüb misralar qoşur... Dünya nəhəng axtarış meydançasıdır. Axtarış ehtirası insanın fitrətindədir. Uşaqlıq illərimizdə, yeniyetməliyimizin bəxtəvər, qayğısız çağlarında romanlarını şirin bir nağıl kimi oxuduğumuz Xalq yazıçısı Əzizə Cəfərzadənin – Əzizə ananın nağılları da bizə əsrarlı dünyanın qapılarını açırdı. Biz nənələrimizin mehrini-məhəbbətini, nəvazişini, alqış-dualarını şərbət kimi içib xoşbəxt olurduq. Beləcə, biz də o sonsuz axtarışlar yoluna çıxdıq. Bu yollar hərəni bir səmtə aparıb çıxardı, biz də sözün tilsiminə düşdük, işıq gələn tərəfə yürüdük. Aylar, illər ötdü və bir gün bu yolda Turan bəylə yollarımız kəsişdi. Turan bəy də kim olsa yaxşıdır?! Sevimli yazıçımız Əzizə xanımın oğlu, varisi...
Bizi bir-birimizə yaxınlaşdıran, doğmalaşdıran da Əlahəzrət Söz oldu. Turan bəy neft mühəndisi olsa da, elə bir mühitdə böyüyüb ki, ədəbiyyat onun taleyinin bir parçasına çevrilib. Əzizə xanımın söz dünyası onun mənəvi inkişafına böyük təsir göstərib. Böyük yazıçımızın zəngin ədəbi irsinin toplanıb yenidən çap edilməsi, arxivində indiyədək işıq üzü görməyən bir sıra əsərlərin oxucuya çatdırılması, biblioqrafiyasının hazırlanması və bu kimi böyük zəhmət tələb edən işlər Turan bəyin üzərinə düşür. O da bu şərəfli işi ləyaqətlə, entuziazmla yerinə yetirir. Övlad məhəbbəti, mənəvi məsuliyyət, təkcə Əzizə xanımın deyil, Cəfərzadələr nəslinin qələmə aldığı mətnlərin tərtibi, redaktəsi ilə bağlı görülən işlər onun həyatının cövhərinə çevrilib.
Hələ 90-cı illərin əvvəllərində böyük şairimiz Məmməd İsmayılın nəşr etdiyi “Gənclik” jurnalında (biz həmin jurnala abunə idik) Əzizə xanımın qardaşı Əhməd Cəfərzadənin avtobioqrafik romanından hissələr oxumuşdum. O vaxtdan bilirdim ki, Əhməd Cəfərzadə dissident kimi təzyiqlərə, təqiblərə məruz qalıb, repressiya olunub, lakin əqidəsindən, məsləkindən bir addım da geri çəkilməyib. Turan bəylə söhbətlərimizdən birində bu barədə söz açdım, o, mənə Əhməd müəllimin yadigarlarını (şeirləri və xatirələrindən ibarət iki kitabı) verdi ki, oxuyum. “Yarımçıq qalmış gündəlik” sadəcə, dəhşətli, ağrı-acılarla dolu bir həyat hekayətidir. İnsan bu qədər məşəqqətlərə necə dözə bilərmiş?! Sonda böyük yazıçı Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin faciə ilə bitən həyatı və itgin məzarı qəlbimi göynətdi. “Yaralı könül” kitabı Əhməd Cəfərzadənin ömür kitabıdır, tale romanıdır.
Turan bəy mənə bir kitab da bağışladı: “Hikmətlər mücrüsü”. Bu isə onun yaddaş xəzinəsindəki rəvayətlərin, əfsanələrin, ibrətamiz hadisələrin nəzmə çəkilmiş variantlarıyla süslənmiş nəsihətlər mücrüsüdür. Məsnəvi formasında yazılmış əsər klassik şeir ənənələri əsasında qələmə alınıb və dilinin sadəliyi ilə bütün yaş kateqoriyalarına aid oxuculara xitab edir. Təbiəti, xasiyyəti dupduru su kimi şəffaf olan Turan bəyin içindəki işıq bu kitabın hər səhifəsinə, hər misrasına səpələnib. Mənim övladım olsaydı, bu kitabı ona nəsihətnamə kimi oxuyardım və deyərdim ki, oğlum, qızım, bu kitabı həmişə baş ucunda saxla. O sənə həyat yollarında həmişə düzgün istiqamət göstərəcək.
Bu kitaba daxil edilmiş hər rəvayət mini romandır, böyüklərin də özü üçün götürə biləcəyi çox nəsnələr var bu “mücrü”də. Qədim və məlum rəvayətlərin, əfsanələrin yeni interpretasiyada təqdimatı ( “Həyat haqqında söhbət”, “Bəxt haqqında nağıl”, “Zalımın cənnətə düşməsi”, “Misirli qocanın hekayəti” və s.) bir daha təsdiq edir ki, təkrarda təkrarsızlıq yaradıcılığın təbii fəlsəfəsidir. Şeir həyat həqiqətinə söykənməyəndə, Füzuli demiş, “qalibi-biruh” olur. Əfsanə ilə gerçəklik bir medalın iki üzüdür, bütün nağılların mahiyyətində həqiqət dayanır.
“Hikmətlər mücrüsü”ndə mövzular arasındakı yaxınlıq, oxşarlıq və peyğəmbərlərin həyatının nəzmə çəkilməsi bütöv bir mətnin qəlpələri təsiri bağışlayır. Bu kitab bir az da mənə “Kəlilə və Dimnə”ni xatırlatdı. Kim bilir, bəlkə gələcək zamanlarda Turan bəyin qələmə aldığı bu kitab da “Kəlilə və Dimnə” kimi əldən ələ gəzəcək, həmişə öz aktuallığını qoruyub saxlayacaq.
Turan bəyin folklordan qaynaqlanan didaktik yazı tonu təbii ki, Əzizə Cəfərzadə çeşməsindən qaynaqlanır. Əzizə xanımın bədii nəsri dilin ən dərin qatlarından şirələnib ballanır. Bu sözlər haqdan mayalanıb yazıya hopub. Turan da bu ocağın hənirinə isinib, söz yükünü bu ocaqdan götürüb. Şərqdə refleksləri hərəkətə gətirən mifoloji düşüncə Turanın mənzum ülgüsündə dastan estetikası statusunu qazanır. İbtidai instinktlərin bədii mətnə çevrilməsi prosesi rəvayət və əfsanələrdən keçir. Aşıqlar, ozanlar, ravvilər, akınlar bu mifoloji yaddaşın daimi keşikçiləridirlər. Turan da “Hikmətlər mücrüsü” ilə bu bu dəstəyə qoşulan nağılçılardandır.
Mən bu kitabı oxuyub uşaqlığıma qayıtdım, riyasız, utopik dünya üçün darıxdım. Şərq axetiplərinə yeni rəng, çalar qatan bu kitab uşaqlar üçün əvəzsiz bir dərs vəsaitidir. Turanın qəhrəmanları bir az sufi, bir az dərviş, bir az da Xeyir mələyi kimi dünya cifəsinə biganədirlər və bu laübalı tövrləriylə xoşbəxtlik iksiri hazırlayan kimyagərlərə bənzəyirlər.
Böyüklər üçün modern nağıllar yazan Turan abinin xurcunu doludur. Yeni kitablarını gözləyirik, dəyərli dost!
Müəllifin bütün yazıları - Kənan HACI
Bölməyə aid digər xəbərlər
9-03-2023, 16:34
Kənan HACI - Əzizə Cəfərzadənin oxuculara tanış olmayan romanı - “Qobustan çökəklərində”
26-12-2022, 17:30
Kənan HACI - Azərbaycanın dünya ədəbiyyatındakı boş qalmış yeri - Kənan Hacı yazır
15-08-2022, 17:31
“Hamı yoldan yarısın...” - Kənan Hacı yazır
4-07-2022, 12:08
Yazıçının son əsəri - “Eşq sultanı” - Kənan Hacı yazır
31-01-2022, 10:43
Epifaniya və ya “Omikron” mövsümü - Kənan Hacı yazır
3-04-2020, 17:50
Kənan HACI - Virussuz dünya və ya Hararinin görə bilmədiyi fəlakət - Kənan Hacı yazır
Pavlo Narojnı deyir ki, Rusiyada hərbi obyektlər çoxdur və ruslar bunları hücumlardan qoruya bilməyəcəklər
Valeri Kondratyuk deyir ki, ya Rusiya elitasının, ya da silahlı qüvvələrin sui-qəsdi Putini hakimiyyətdən uzaqlaşdıra bilər
Taras Jovtenko deyir ki, Rusiyanın hərbi-siyasi rəhbərliyi uzunmüddətli qarşıdurmanı özünün geosiyasi planlarına daxil edib
Avropa Kino Akademiyasının üzvü deyir ki, Azərbaycan kinosunun problemləri çoxdur: “Azərbaycanfilm” kimi unikal sənət ocağına 6-7 aydır ki, dövlətdən maliyyə ayrılmırsa milli kinodakı vəziyyətdən necə rahat olmaq olar?”
Ukrayna Hərbi Dəniz Qüvvələrinin ehtiyatda olan zabiti: “Hərbi əməliyyatlar başlayandan bəri rusların 18 gəmi və katerini zədələmiş və məhv etmişik”
