13:17 / 21-11-2024
Türkiyədə azərbaycanlı qadın güllələnib
13:16 / 21-11-2024
Prezidentə əhəmiyyət vermirlər - Gürcüstan parlamenti öz işinə başlayır
13:12 / 21-11-2024
Elza Seyidcahanın şeirləri dərsliyə salınıb? - DİM-dən açıqlama
13:10 / 21-11-2024
Zaxarova: “NATO qüvvələrinin Ukraynaya gəlməsi fəlakətə səbəb olacaq”
13:04 / 21-11-2024
Kino şirkəti Batmobil avtomobili istehsal edir
12:54 / 21-11-2024
Zaxarova: "COP29 beynəlxalq arenada Bakının nüfuzunu artıracaq"
12:45 / 21-11-2024
Trampdan qaçan amerikalılara 1 avroya ev təklif edirlər
12:38 / 21-11-2024
Rusiya-Ukrayna savaşı: Qərb silahları müharibənin xarakterini dəyişir
12:36 / 21-11-2024
Hesablama Palatası İşsizlikdən Sığorta Fondunun büdcəsi ilə bağlı təkliflər verib
12:24 / 21-11-2024
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
12:13 / 21-11-2024
İrəvan-Tbilisi-İrəvan istiqamətində hava uçuşları başlayır
12:13 / 21-11-2024
Kərim Vəliyev pakistanlı komandanla görüşüb
12:00 / 21-11-2024
Sahil Babayev: "Bu paket 3 milyon insanı əhatə edəcək"
12:00 / 21-11-2024
Rusiyaya güclü artilleriya sistemləri göndərirlər - Foto
11:50 / 21-11-2024
Ermənistan 78 artilleriya qurğusu almaq istəyir
11:45 / 21-11-2024
Generalın oğlu vəzifəyə təyin olunub
11:43 / 21-11-2024
Rusiya Həştərxandan ballistik raket buraxıb - Foto
11:39 / 21-11-2024
Nazir pensiyalarda proqnozlaşdırılan artımları açıqlayıb
11:27 / 21-11-2024
COP29 zirvəsi Ərdoğanı leyboristlərlə barışdırıb
11:19 / 21-11-2024
Dövlət sərhədini pozan hava gəmiləri və... - Hökumət yeni qərar verib
11:15 / 21-11-2024
Bakıda daha 46 marşrutun fəaliyyəti bərpa olunur
10:56 / 21-11-2024
Şəhid ailələri ilə bağlı yeni qaydalar təsdiqlənib
10:54 / 21-11-2024
Pivə istehsalçıları cərimələnib
10:42 / 21-11-2024
İranda güclü zəlzələ olub
10:03 / 21-11-2024
İlon Mask miqrasiya ilə bağlı təklif verib
10:02 / 21-11-2024
BMT rəsmisi: "Bakı Bəyannaməsi gələcək üçün mühüm impuls yaradacaq"
09:58 / 21-11-2024
Akula idmançını parçalayıb
09:51 / 21-11-2024
Vladimir Zelenskinin gizli planı varmış
09:42 / 21-11-2024
Merkel: “Tramp Putinə heyran olub”
12:28 / 18-11-2024
Turan Manafzadə: “Mədəniyyət diplomatiyasından yararlanmağı bacarmalıyıq” - Müsahibə
12:05 / 19-11-2024
MMC vətəndaşın mənzilini dağıdıb, indi də obyektini ələ keçirmək istəyir - Fotolar
19:50 / 19-11-2024
Beynəlxalq Bank 272 min manat cərimələnib
16:45 / 20-11-2024
Nazir: "Regionlardakı bəzi poçt şöbələrinin bağlanması araşdırılacaq"
16:22 / 20-11-2024
“Real Betis” klubunun nümayəndəsi Bakıda nəyə təəccüblənib? - Foto
15:29 / 18-11-2024
Daha üç şəhərə konsul təyinatı olub - Siyahı
10:03 / 20-11-2024
Azərbaycan və Türkiyənin bələdiyyə təşkilatları arasında görüş keçirilib - Fotolar
17:09 / 18-11-2024
Deputatın oğlu yeni vəzifəyə təyin olunub
15:55 / 20-11-2024
Deputatın "Zəngimcell" oyunu: "Balansınız bitmişdir..."
16:18 / 19-11-2024
Birinci instansiya məhkəmələrinə hakimlər təyin edilib - Siyahı
00:03 / 19-11-2024
Yer kürəsinə təhlükə: qitələr arasındakı məsafələr itəcək
09:37 / 21-11-2024
Naxçıvan səhiyyəsində həbslər başlayıb
Böyüklər üçün modern nağıllar - Kənan Hacı yazır
Tarix: 24-08-2022 18:08 | Bölmə: Kənan HACI
Kənan Hacı
İnsanın həyatı, xəyalları, arzuları, gümanları, ümidləri şeirə dönüb özünə qayıdır. Vücud, ruh, zehin. Vücudun hisləri, ruhun arzuları, zehnin düşüncələri var. İstedad adlı toxum insan vücudunda bütün bu hiss, duyğu, düşüncə kanallarında öz işini görür, ömür misralara – yazıya köçür. Göylər insanı öz sonsuzluğuna səsləyir, bu, o zaman baş verir ki, insan öz içindəki sonsuzluğu dərk edir, axı o, makrokosmosun mikro variantıdır.
Gözün gördükləri görünənin mində biri də deyil. Məhz buna görə insan daim axtarışdadır, bu axtarışlar onu sənət yoluna çıxarır, kimi rəsm çəkir, rənglərin qammasını yaradır, kimi xalça toxuyur, çeşnilərdə axtarır dünyanın sirrini, kimi daş yonur, daşların dilini açır, kimisi də sözləri bir-birinin yanına düzüb misralar qoşur... Dünya nəhəng axtarış meydançasıdır. Axtarış ehtirası insanın fitrətindədir. Uşaqlıq illərimizdə, yeniyetməliyimizin bəxtəvər, qayğısız çağlarında romanlarını şirin bir nağıl kimi oxuduğumuz Xalq yazıçısı Əzizə Cəfərzadənin – Əzizə ananın nağılları da bizə əsrarlı dünyanın qapılarını açırdı. Biz nənələrimizin mehrini-məhəbbətini, nəvazişini, alqış-dualarını şərbət kimi içib xoşbəxt olurduq. Beləcə, biz də o sonsuz axtarışlar yoluna çıxdıq. Bu yollar hərəni bir səmtə aparıb çıxardı, biz də sözün tilsiminə düşdük, işıq gələn tərəfə yürüdük. Aylar, illər ötdü və bir gün bu yolda Turan bəylə yollarımız kəsişdi. Turan bəy də kim olsa yaxşıdır?! Sevimli yazıçımız Əzizə xanımın oğlu, varisi...
Bizi bir-birimizə yaxınlaşdıran, doğmalaşdıran da Əlahəzrət Söz oldu. Turan bəy neft mühəndisi olsa da, elə bir mühitdə böyüyüb ki, ədəbiyyat onun taleyinin bir parçasına çevrilib. Əzizə xanımın söz dünyası onun mənəvi inkişafına böyük təsir göstərib. Böyük yazıçımızın zəngin ədəbi irsinin toplanıb yenidən çap edilməsi, arxivində indiyədək işıq üzü görməyən bir sıra əsərlərin oxucuya çatdırılması, biblioqrafiyasının hazırlanması və bu kimi böyük zəhmət tələb edən işlər Turan bəyin üzərinə düşür. O da bu şərəfli işi ləyaqətlə, entuziazmla yerinə yetirir. Övlad məhəbbəti, mənəvi məsuliyyət, təkcə Əzizə xanımın deyil, Cəfərzadələr nəslinin qələmə aldığı mətnlərin tərtibi, redaktəsi ilə bağlı görülən işlər onun həyatının cövhərinə çevrilib.
Hələ 90-cı illərin əvvəllərində böyük şairimiz Məmməd İsmayılın nəşr etdiyi “Gənclik” jurnalında (biz həmin jurnala abunə idik) Əzizə xanımın qardaşı Əhməd Cəfərzadənin avtobioqrafik romanından hissələr oxumuşdum. O vaxtdan bilirdim ki, Əhməd Cəfərzadə dissident kimi təzyiqlərə, təqiblərə məruz qalıb, repressiya olunub, lakin əqidəsindən, məsləkindən bir addım da geri çəkilməyib. Turan bəylə söhbətlərimizdən birində bu barədə söz açdım, o, mənə Əhməd müəllimin yadigarlarını (şeirləri və xatirələrindən ibarət iki kitabı) verdi ki, oxuyum. “Yarımçıq qalmış gündəlik” sadəcə, dəhşətli, ağrı-acılarla dolu bir həyat hekayətidir. İnsan bu qədər məşəqqətlərə necə dözə bilərmiş?! Sonda böyük yazıçı Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin faciə ilə bitən həyatı və itgin məzarı qəlbimi göynətdi. “Yaralı könül” kitabı Əhməd Cəfərzadənin ömür kitabıdır, tale romanıdır.
Turan bəy mənə bir kitab da bağışladı: “Hikmətlər mücrüsü”. Bu isə onun yaddaş xəzinəsindəki rəvayətlərin, əfsanələrin, ibrətamiz hadisələrin nəzmə çəkilmiş variantlarıyla süslənmiş nəsihətlər mücrüsüdür. Məsnəvi formasında yazılmış əsər klassik şeir ənənələri əsasında qələmə alınıb və dilinin sadəliyi ilə bütün yaş kateqoriyalarına aid oxuculara xitab edir. Təbiəti, xasiyyəti dupduru su kimi şəffaf olan Turan bəyin içindəki işıq bu kitabın hər səhifəsinə, hər misrasına səpələnib. Mənim övladım olsaydı, bu kitabı ona nəsihətnamə kimi oxuyardım və deyərdim ki, oğlum, qızım, bu kitabı həmişə baş ucunda saxla. O sənə həyat yollarında həmişə düzgün istiqamət göstərəcək.
Bu kitaba daxil edilmiş hər rəvayət mini romandır, böyüklərin də özü üçün götürə biləcəyi çox nəsnələr var bu “mücrü”də. Qədim və məlum rəvayətlərin, əfsanələrin yeni interpretasiyada təqdimatı ( “Həyat haqqında söhbət”, “Bəxt haqqında nağıl”, “Zalımın cənnətə düşməsi”, “Misirli qocanın hekayəti” və s.) bir daha təsdiq edir ki, təkrarda təkrarsızlıq yaradıcılığın təbii fəlsəfəsidir. Şeir həyat həqiqətinə söykənməyəndə, Füzuli demiş, “qalibi-biruh” olur. Əfsanə ilə gerçəklik bir medalın iki üzüdür, bütün nağılların mahiyyətində həqiqət dayanır.
“Hikmətlər mücrüsü”ndə mövzular arasındakı yaxınlıq, oxşarlıq və peyğəmbərlərin həyatının nəzmə çəkilməsi bütöv bir mətnin qəlpələri təsiri bağışlayır. Bu kitab bir az da mənə “Kəlilə və Dimnə”ni xatırlatdı. Kim bilir, bəlkə gələcək zamanlarda Turan bəyin qələmə aldığı bu kitab da “Kəlilə və Dimnə” kimi əldən ələ gəzəcək, həmişə öz aktuallığını qoruyub saxlayacaq.
Turan bəyin folklordan qaynaqlanan didaktik yazı tonu təbii ki, Əzizə Cəfərzadə çeşməsindən qaynaqlanır. Əzizə xanımın bədii nəsri dilin ən dərin qatlarından şirələnib ballanır. Bu sözlər haqdan mayalanıb yazıya hopub. Turan da bu ocağın hənirinə isinib, söz yükünü bu ocaqdan götürüb. Şərqdə refleksləri hərəkətə gətirən mifoloji düşüncə Turanın mənzum ülgüsündə dastan estetikası statusunu qazanır. İbtidai instinktlərin bədii mətnə çevrilməsi prosesi rəvayət və əfsanələrdən keçir. Aşıqlar, ozanlar, ravvilər, akınlar bu mifoloji yaddaşın daimi keşikçiləridirlər. Turan da “Hikmətlər mücrüsü” ilə bu bu dəstəyə qoşulan nağılçılardandır.
Mən bu kitabı oxuyub uşaqlığıma qayıtdım, riyasız, utopik dünya üçün darıxdım. Şərq axetiplərinə yeni rəng, çalar qatan bu kitab uşaqlar üçün əvəzsiz bir dərs vəsaitidir. Turanın qəhrəmanları bir az sufi, bir az dərviş, bir az da Xeyir mələyi kimi dünya cifəsinə biganədirlər və bu laübalı tövrləriylə xoşbəxtlik iksiri hazırlayan kimyagərlərə bənzəyirlər.
Böyüklər üçün modern nağıllar yazan Turan abinin xurcunu doludur. Yeni kitablarını gözləyirik, dəyərli dost!
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 24-08-2022 18:08 | Bölmə: Kənan HACI
Kənan Hacı
İnsanın həyatı, xəyalları, arzuları, gümanları, ümidləri şeirə dönüb özünə qayıdır. Vücud, ruh, zehin. Vücudun hisləri, ruhun arzuları, zehnin düşüncələri var. İstedad adlı toxum insan vücudunda bütün bu hiss, duyğu, düşüncə kanallarında öz işini görür, ömür misralara – yazıya köçür. Göylər insanı öz sonsuzluğuna səsləyir, bu, o zaman baş verir ki, insan öz içindəki sonsuzluğu dərk edir, axı o, makrokosmosun mikro variantıdır.
Gözün gördükləri görünənin mində biri də deyil. Məhz buna görə insan daim axtarışdadır, bu axtarışlar onu sənət yoluna çıxarır, kimi rəsm çəkir, rənglərin qammasını yaradır, kimi xalça toxuyur, çeşnilərdə axtarır dünyanın sirrini, kimi daş yonur, daşların dilini açır, kimisi də sözləri bir-birinin yanına düzüb misralar qoşur... Dünya nəhəng axtarış meydançasıdır. Axtarış ehtirası insanın fitrətindədir. Uşaqlıq illərimizdə, yeniyetməliyimizin bəxtəvər, qayğısız çağlarında romanlarını şirin bir nağıl kimi oxuduğumuz Xalq yazıçısı Əzizə Cəfərzadənin – Əzizə ananın nağılları da bizə əsrarlı dünyanın qapılarını açırdı. Biz nənələrimizin mehrini-məhəbbətini, nəvazişini, alqış-dualarını şərbət kimi içib xoşbəxt olurduq. Beləcə, biz də o sonsuz axtarışlar yoluna çıxdıq. Bu yollar hərəni bir səmtə aparıb çıxardı, biz də sözün tilsiminə düşdük, işıq gələn tərəfə yürüdük. Aylar, illər ötdü və bir gün bu yolda Turan bəylə yollarımız kəsişdi. Turan bəy də kim olsa yaxşıdır?! Sevimli yazıçımız Əzizə xanımın oğlu, varisi...
Bizi bir-birimizə yaxınlaşdıran, doğmalaşdıran da Əlahəzrət Söz oldu. Turan bəy neft mühəndisi olsa da, elə bir mühitdə böyüyüb ki, ədəbiyyat onun taleyinin bir parçasına çevrilib. Əzizə xanımın söz dünyası onun mənəvi inkişafına böyük təsir göstərib. Böyük yazıçımızın zəngin ədəbi irsinin toplanıb yenidən çap edilməsi, arxivində indiyədək işıq üzü görməyən bir sıra əsərlərin oxucuya çatdırılması, biblioqrafiyasının hazırlanması və bu kimi böyük zəhmət tələb edən işlər Turan bəyin üzərinə düşür. O da bu şərəfli işi ləyaqətlə, entuziazmla yerinə yetirir. Övlad məhəbbəti, mənəvi məsuliyyət, təkcə Əzizə xanımın deyil, Cəfərzadələr nəslinin qələmə aldığı mətnlərin tərtibi, redaktəsi ilə bağlı görülən işlər onun həyatının cövhərinə çevrilib.
Hələ 90-cı illərin əvvəllərində böyük şairimiz Məmməd İsmayılın nəşr etdiyi “Gənclik” jurnalında (biz həmin jurnala abunə idik) Əzizə xanımın qardaşı Əhməd Cəfərzadənin avtobioqrafik romanından hissələr oxumuşdum. O vaxtdan bilirdim ki, Əhməd Cəfərzadə dissident kimi təzyiqlərə, təqiblərə məruz qalıb, repressiya olunub, lakin əqidəsindən, məsləkindən bir addım da geri çəkilməyib. Turan bəylə söhbətlərimizdən birində bu barədə söz açdım, o, mənə Əhməd müəllimin yadigarlarını (şeirləri və xatirələrindən ibarət iki kitabı) verdi ki, oxuyum. “Yarımçıq qalmış gündəlik” sadəcə, dəhşətli, ağrı-acılarla dolu bir həyat hekayətidir. İnsan bu qədər məşəqqətlərə necə dözə bilərmiş?! Sonda böyük yazıçı Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin faciə ilə bitən həyatı və itgin məzarı qəlbimi göynətdi. “Yaralı könül” kitabı Əhməd Cəfərzadənin ömür kitabıdır, tale romanıdır.
Turan bəy mənə bir kitab da bağışladı: “Hikmətlər mücrüsü”. Bu isə onun yaddaş xəzinəsindəki rəvayətlərin, əfsanələrin, ibrətamiz hadisələrin nəzmə çəkilmiş variantlarıyla süslənmiş nəsihətlər mücrüsüdür. Məsnəvi formasında yazılmış əsər klassik şeir ənənələri əsasında qələmə alınıb və dilinin sadəliyi ilə bütün yaş kateqoriyalarına aid oxuculara xitab edir. Təbiəti, xasiyyəti dupduru su kimi şəffaf olan Turan bəyin içindəki işıq bu kitabın hər səhifəsinə, hər misrasına səpələnib. Mənim övladım olsaydı, bu kitabı ona nəsihətnamə kimi oxuyardım və deyərdim ki, oğlum, qızım, bu kitabı həmişə baş ucunda saxla. O sənə həyat yollarında həmişə düzgün istiqamət göstərəcək.
Bu kitaba daxil edilmiş hər rəvayət mini romandır, böyüklərin də özü üçün götürə biləcəyi çox nəsnələr var bu “mücrü”də. Qədim və məlum rəvayətlərin, əfsanələrin yeni interpretasiyada təqdimatı ( “Həyat haqqında söhbət”, “Bəxt haqqında nağıl”, “Zalımın cənnətə düşməsi”, “Misirli qocanın hekayəti” və s.) bir daha təsdiq edir ki, təkrarda təkrarsızlıq yaradıcılığın təbii fəlsəfəsidir. Şeir həyat həqiqətinə söykənməyəndə, Füzuli demiş, “qalibi-biruh” olur. Əfsanə ilə gerçəklik bir medalın iki üzüdür, bütün nağılların mahiyyətində həqiqət dayanır.
“Hikmətlər mücrüsü”ndə mövzular arasındakı yaxınlıq, oxşarlıq və peyğəmbərlərin həyatının nəzmə çəkilməsi bütöv bir mətnin qəlpələri təsiri bağışlayır. Bu kitab bir az da mənə “Kəlilə və Dimnə”ni xatırlatdı. Kim bilir, bəlkə gələcək zamanlarda Turan bəyin qələmə aldığı bu kitab da “Kəlilə və Dimnə” kimi əldən ələ gəzəcək, həmişə öz aktuallığını qoruyub saxlayacaq.
Turan bəyin folklordan qaynaqlanan didaktik yazı tonu təbii ki, Əzizə Cəfərzadə çeşməsindən qaynaqlanır. Əzizə xanımın bədii nəsri dilin ən dərin qatlarından şirələnib ballanır. Bu sözlər haqdan mayalanıb yazıya hopub. Turan da bu ocağın hənirinə isinib, söz yükünü bu ocaqdan götürüb. Şərqdə refleksləri hərəkətə gətirən mifoloji düşüncə Turanın mənzum ülgüsündə dastan estetikası statusunu qazanır. İbtidai instinktlərin bədii mətnə çevrilməsi prosesi rəvayət və əfsanələrdən keçir. Aşıqlar, ozanlar, ravvilər, akınlar bu mifoloji yaddaşın daimi keşikçiləridirlər. Turan da “Hikmətlər mücrüsü” ilə bu bu dəstəyə qoşulan nağılçılardandır.
Mən bu kitabı oxuyub uşaqlığıma qayıtdım, riyasız, utopik dünya üçün darıxdım. Şərq axetiplərinə yeni rəng, çalar qatan bu kitab uşaqlar üçün əvəzsiz bir dərs vəsaitidir. Turanın qəhrəmanları bir az sufi, bir az dərviş, bir az da Xeyir mələyi kimi dünya cifəsinə biganədirlər və bu laübalı tövrləriylə xoşbəxtlik iksiri hazırlayan kimyagərlərə bənzəyirlər.
Böyüklər üçün modern nağıllar yazan Turan abinin xurcunu doludur. Yeni kitablarını gözləyirik, dəyərli dost!
Müəllifin bütün yazıları - Kənan HACI
Bölməyə aid digər xəbərlər
9-03-2023, 16:34
Kənan HACI - Əzizə Cəfərzadənin oxuculara tanış olmayan romanı - “Qobustan çökəklərində”
26-12-2022, 17:30
Kənan HACI - Azərbaycanın dünya ədəbiyyatındakı boş qalmış yeri - Kənan Hacı yazır
15-08-2022, 17:31
“Hamı yoldan yarısın...” - Kənan Hacı yazır
4-07-2022, 12:08
Yazıçının son əsəri - “Eşq sultanı” - Kənan Hacı yazır
31-01-2022, 10:43
Epifaniya və ya “Omikron” mövsümü - Kənan Hacı yazır
3-04-2020, 17:50
Kənan HACI - Virussuz dünya və ya Hararinin görə bilmədiyi fəlakət - Kənan Hacı yazır
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
Mirəli Sarızadə: “Gənc yaşımda arzum həyata keçdi, inşallah, yeni mövsümdə teatrımızın səhnəsində də Məcnun obrazı ilə tamaşaçılar qarşısına çıxacam”
