13:36 / 23-06-2025
İlham Əliyev Goranboyda müəssisəsinin açılışını edib
13:10 / 23-06-2025
Prokuror "Toplum TV" işi üzrə ittiham aktını elan edib
12:56 / 23-06-2025
Prezident Yevlaxa gedib - Fotolar (Yenilənib)
12:46 / 23-06-2025
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
12:41 / 23-06-2025
Vüqar Bayramov: "Yeni dəyişikliklər bu boşluğu aradan qaldıracaq"
12:24 / 23-06-2025
Qarabağ zonasında daha 1420.9 hektar ərazi minalardan təmizlənib
12:00 / 23-06-2025
"Qarabağ" Duşan Tadiçi transfer etmək istəyir? - Klubdan açqlama
11:57 / 23-06-2025
Xüsusi karantin rejiminin müddəti uzadılıb
11:41 / 23-06-2025
Ermənilər Bakıda hakim qarşısına çıxarılıb
11:34 / 23-06-2025
İran ordusu: "Cənab Tramp, siz oyunçusunuz, biz isə..."
11:00 / 23-06-2025
Həbib Nurməhəmmədov: "Azərbaycana təşəkkür edirəm"
10:45 / 23-06-2025
QMİ Məhərrəm ayının başlaması ilə bağlı fətva verib
10:31 / 23-06-2025
DİN: "Şəxsi bank kartı məlumatlarını baqşası ilə paylaşmaq olmaz"
10:25 / 23-06-2025
Daha bir tiktoker ev dustaqlığına buraxılıb
10:16 / 23-06-2025
“Azərişığ”ın milyonluq tenderi - Əmək Müfəttişliyinin cəzalandırdığı şirkət "qalib gəlib"
10:08 / 23-06-2025
28 universitetin adı ilk dəfə reytinq siyahısına düşüb - Adlar
10:00 / 23-06-2025
İsmayıllıda oğul atasını öldürüb
09:30 / 23-06-2025
General Usubov sərəncama götürülüb
09:18 / 23-06-2025
TƏBİB-in 3.6 milyonluq tenderi ləğv olunub
09:12 / 23-06-2025
Rusiya üzərində 23 PUA vurulub
08:46 / 23-06-2025
Sevil Əliyevanın oğlu məşhur diktorun nəvəsi ilə ailə qurub
08:08 / 23-06-2025
Qərbi Azərbaycana erməni köçü - Fotolar
07:55 / 23-06-2025
Kilsədə terror aktı: çoxsaylı ölən və yaralılar var
07:50 / 23-06-2025
Kolumbiyada üsyançılar 57 hərbçini əsir götürüblər
07:46 / 23-06-2025
Türkan Şoray: “Mənə olan sevginin səbəbi kinonun sehrindədir”
07:39 / 23-06-2025
İsrail planının son mərhələsindədir?
07:34 / 23-06-2025
Xaricdəki amerikalılara xəbərdarlıq edilib
00:29 / 23-06-2025
NATO ölkələri müdafiə xərclərini artırır
00:20 / 23-06-2025
İranın nüvə obyektlərindən radiasiya sızır?
00:17 / 23-06-2025
ABŞ vətəndaşları İrandan Azərbaycana təxliyə olunub
16:11 / 19-06-2025
İlham Əliyev Türkiyədə işgüzar səfərdədir - (Yenilənib) - Fotolar
16:25 / 18-06-2025
Trampın İrana hücumunu dayandırmaq istəyirlər
17:28 / 20-06-2025
DTX əməliyyat keçirib: icra başçısı və müavinləri saxlanılıb - (Yenilənib)
11:32 / 19-06-2025
Rusiya ikinci strateji müttəfiqini itirmək riski ilə üzləşib
14:17 / 20-06-2025
"Ulduz"lu görüşlər"in növbəti qonağı Mətanət Vahid olub - Fotolar
06:06 / 22-06-2025
ABŞ İrana qarşı müharibəyə qoşulub - Üç nüvə obyekti vurulub - (Yenilənib)
13:08 / 21-06-2025
İranın ən böyük nüvə mərkəzinə zərbə endiriblər
12:30 / 20-06-2025
İsrail-İran davası: Münaqişənin sonu necə görünür?
14:57 / 22-06-2025
Həyat dolu ömür yolu - Milli Mətbuat-150 - Fotolar
16:26 / 20-06-2025
Professor: İraq ssenarisi İranda təkrar olunur
07:28 / 19-06-2025
Məşhur aktyor Papa XIV Leo ilə görüşüb
15:58 / 21-06-2025
Prezident icra başçısını vəzifədən azad edib
Görünənin görünməyən üzü - Vahid Qazi yazır
Tarix: 04-06-2024 12:28 | Bölmə: Vahid Qazi
Vahid QAZİ
Yaxud Boris Yeltsinlə görüşü xatırladan “Satqınlar”
2004-cü ilin sentyabr ayında yazıçı dostumuz Fəxri Uğurlunun toyuna yığışmışdıq. Tanıdığım qələm əhlinin çoxu gəlmişdi.
Dostlarla zarafatlaşıb dilxoşluq eləməkdən zövq alan vaxtlarım idi. Toyun axırına yaxın dostlarla havamızı dəyişib yenə sarayın ikinci mərtəbəsinə qalxırdıq. Ayağımı sonuncu pilləyə qoyanda qarşımda şair Qabili gördüm. Xumarlanan iri gözləri, dağınıq saçı, üzündəki ifadə, yerişi – tanımayanda da deyərdi ki, şairdir.
Umud Mirzəyev qolundan yapışıb yola salırdı. Qaçırılası mənzərə deyildi: “Umud, bu kimdir? Səməd Vurğun?”
Elə həyəcanla dedim ki, Qabil məəttəl qaldı. Umud əlini boğazına çəkdi, yəni mən ölüm, qoy yola salım. Rəhmətlik Qabil duruxmuşdu: “Nə Səməd Vurğun, əəə! İndiyə Səməd Vurğun qalar? Mənəm, şair Qabil!”.
Üzümə heyrətlə baxdı, sonra Umuda çevrilib “Bu kimdir belə, məni tanımır?” dedi…
Zarafatım alındı, zala keçdim…
***
“Yutub”da Mariya Pevçixin “Satqınlar” sənədli serialının Boris Yeltsindən bəhs edən birinci hissəsinə təzə baxmışdım. Təsadüfdür, ya nədir, bilmirəm, Helsinqborq şəhər kitabxanasında oxumağa kitab gəzirdim ki, Aleksandr Korjakovun “Борис Ельцин: от рассвета до заката” (“Boris Yeltsin: sübhdən toranadək”) kitabına rast gəldim.
Filmdə dünyaya liberal siyasi lider kimi təqdim olunmuş birinin hakimiyyətin elə ilk günlərindən, bütöv bir ölkənin aclıq keçirdiyi zaman şəxsi rifahı üçün elədiyi korrupsiya fırıldaqlarından, mayası kommunist xəmiriylə yoğurulmuş adamın demokrat obrazının necə yaradılmasından və bu sayaq söhbətlərdən sənədlərin diliylə danışılır.
Kitab haqqında çoxdan eşitmişdim, 1990-cı illərin sonuna yaxın bütün postsovet məkanı ondan danışırdı. Korjakov Rusiyanın ilk prezidenti Yeltsinin şəxsi cangüdəni, təhlükəsizlik xidmətinin rəisi olub. O sənədli filmdən sonra kitab daha da maraqlı gəldi.
Yeltsinin, ailəsinin şəxsi həyatı ilə yanaşı onların iştirakı ilə cərəyan etmiş siyasi olaylar, intriqalarla dolu kitab həm də yaşadığımız burulğanlı tarixin qaranlıq yerlərinə - SSRİ-nin süqutu, müstəqilliyin faciələrlə dolu ilk illərinə işıq tutur, olmuşlar DTK zabitinin müşahidələriylə təsvir edilir.
Hər görünənin görünməyən tərəfi də var. Bu, tək yerdə dağa, göydə aya deyil, hər şeyə aiddir. İllah da tanınmış adamların həyat gizlinlərinə. Sadə adamlara maraqlı gələn də məşhurların o görünməyən, bilinməyən üzüdür.
Qorbaçova müxalif lider kimi siyasi səhnəyə çıxan, “QKÇP” deyilən çevrilişə cəhd zamanı tank üstündə tarixi çıxışını edən, Belovejsk sazişiylə Sovetin iliyini vuran, demokrat, liberal imicli keçmiş kommunist rəhbərin görünməyən üzü kimi.
Yeltsinin simasında siyasətin görünməyən üzünü görmək üçün dediyim kitabı oxumaq, ələlxüsus da “Satqınlar” sənədli serialının “Böyük sui-qəsdin tarixi. Rusiyanı kim və necə işğal etdi” adlı birinci bölümünə (elə hamısına) baxmaq yetər.
Fikrim kitabdan və filmdən ətraflı danışmaq deyil, istəyim bir qənaətimi sizinlə bölüşməkdir. “Keçmiş çekist olmur” deyimi var, mən o deyimi belə davam etdirərdim: keçmiş kommunist də olmur.
***
Fəxrinin toyundan bir ay sonra İssık-Kula, Beynəlxalq Plüralizm Mərkəzləri Şəbəkəsinin növbəti görüşünə getmişdim. Üçgünlük görüş bir vaxtlar Kremlin kommunist boslarının dincəldiyi “Avrora” sanatoriyasında keçirilirdi. Neçə-neçə ölkədən demokratiya fəalı gəlmişdi. O vaxtlar ildə iki dəfə müxtəlif ölkələrdə yığışdığımızdan əksər iştirakçını tanıyırdım, çoxuyla xoş münasibətim vardı, dilxoşluq edəcək qədər yaxın olduqlarım da.
Dedim axı, ömrün oğlan çağlarında çılğın hərəkətlərim az olmayıb. Film də, kitab da öz yerində, o çılğın vaxtların dilxoşluq olaylarından birini də deyim – İssık-Kul sahilində Boris Yeltsinlə görüşdən danışım.
Tədbirin ikinci günüydü, eşitdik ki, Yeltsin gəlib, sanatoriyanın o biri korpusundadır. Axşam yeməyindən sonra yeməkxananın qabağında bir dəstə durub söhbət edirdik. Sanatoriyanın həyətində tünlük idi. Təcili yardım briqadası, milislər, bir neçə xüsusi mühafizəçi maşını vardı. Onda Yeltsin keçmiş prezident kimi xüsusi qorunurdu.
Bir də gördük Qırğızıstanın prezidenti Əsgər Akayevin xanımı Mayram Akayevanın müşayiətiylə gəlir. Ayaqları ataksiya xəstəsi kimi sözünə baxmırdı. Elə uzaqdan babat dəm olduğu bilinirdi. Qələbəliyi görüb səmtini dəyişdi, maşına yox, bizə sarı gəldi. Yaxınlaşıb salam verdi.
Üzümü yanımdakı gürcü dostum İvlian Haindravaya tutub hamının eşidəcəyi səslə soruşdum: “İvlian, kto on? Leonid İliç Brejnev?” Yəni, İvlian, bu kimdir, Brejnevdir?
Bilmirəm Brejnev 22 il qabaq gurultu ilə düşdüyü qəbirdə çevrildi, ya yox, amma dəstəmizin yaşlı üzvləri pıqqıldaşdı, Yeltsin isə üzünü turşudub mənə belə cavab verdi:
“Kakoy Brejnev? Vı şto? Ya Yeltsin, Boris Nikolayeviç”. Yəni Brejnev nədir, mən Yeltsinəm, Boris Nikolayeviç.
“Salam, cənab prezident, bilirəm siz də zarafatcılsınız, dedim zarafat edim, əlbəttə, tanıyıram. Sizi tanımayan yoxdur” dedim.
Bizimlə xeyli söhbət elədi. Düzü, danışdıqlarından heç nə anlamasaq da – özbək dostumuza Saakaşviliylə voleybol oynadığını, gürcüyə Lukaşenko ilə əsgərlikdə birgə xidmət etməsini deyirdi – maraqlı idi.
Sonra zavallı Mayram xanım onu maşına apardı.
Biz isə maşın karvanı gözdən itənədək, görünənin görünməyən üzünə keçənədək baxdıq.
Vahid QAZİ
İyun 2024
Helsinqborq, İsveç
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 04-06-2024 12:28 | Bölmə: Vahid Qazi
Vahid QAZİ
Yaxud Boris Yeltsinlə görüşü xatırladan “Satqınlar”
2004-cü ilin sentyabr ayında yazıçı dostumuz Fəxri Uğurlunun toyuna yığışmışdıq. Tanıdığım qələm əhlinin çoxu gəlmişdi.
Dostlarla zarafatlaşıb dilxoşluq eləməkdən zövq alan vaxtlarım idi. Toyun axırına yaxın dostlarla havamızı dəyişib yenə sarayın ikinci mərtəbəsinə qalxırdıq. Ayağımı sonuncu pilləyə qoyanda qarşımda şair Qabili gördüm. Xumarlanan iri gözləri, dağınıq saçı, üzündəki ifadə, yerişi – tanımayanda da deyərdi ki, şairdir.
Umud Mirzəyev qolundan yapışıb yola salırdı. Qaçırılası mənzərə deyildi: “Umud, bu kimdir? Səməd Vurğun?”
Elə həyəcanla dedim ki, Qabil məəttəl qaldı. Umud əlini boğazına çəkdi, yəni mən ölüm, qoy yola salım. Rəhmətlik Qabil duruxmuşdu: “Nə Səməd Vurğun, əəə! İndiyə Səməd Vurğun qalar? Mənəm, şair Qabil!”.
Üzümə heyrətlə baxdı, sonra Umuda çevrilib “Bu kimdir belə, məni tanımır?” dedi…
Zarafatım alındı, zala keçdim…
***
“Yutub”da Mariya Pevçixin “Satqınlar” sənədli serialının Boris Yeltsindən bəhs edən birinci hissəsinə təzə baxmışdım. Təsadüfdür, ya nədir, bilmirəm, Helsinqborq şəhər kitabxanasında oxumağa kitab gəzirdim ki, Aleksandr Korjakovun “Борис Ельцин: от рассвета до заката” (“Boris Yeltsin: sübhdən toranadək”) kitabına rast gəldim.
Filmdə dünyaya liberal siyasi lider kimi təqdim olunmuş birinin hakimiyyətin elə ilk günlərindən, bütöv bir ölkənin aclıq keçirdiyi zaman şəxsi rifahı üçün elədiyi korrupsiya fırıldaqlarından, mayası kommunist xəmiriylə yoğurulmuş adamın demokrat obrazının necə yaradılmasından və bu sayaq söhbətlərdən sənədlərin diliylə danışılır.
Kitab haqqında çoxdan eşitmişdim, 1990-cı illərin sonuna yaxın bütün postsovet məkanı ondan danışırdı. Korjakov Rusiyanın ilk prezidenti Yeltsinin şəxsi cangüdəni, təhlükəsizlik xidmətinin rəisi olub. O sənədli filmdən sonra kitab daha da maraqlı gəldi.
Yeltsinin, ailəsinin şəxsi həyatı ilə yanaşı onların iştirakı ilə cərəyan etmiş siyasi olaylar, intriqalarla dolu kitab həm də yaşadığımız burulğanlı tarixin qaranlıq yerlərinə - SSRİ-nin süqutu, müstəqilliyin faciələrlə dolu ilk illərinə işıq tutur, olmuşlar DTK zabitinin müşahidələriylə təsvir edilir.
Hər görünənin görünməyən tərəfi də var. Bu, tək yerdə dağa, göydə aya deyil, hər şeyə aiddir. İllah da tanınmış adamların həyat gizlinlərinə. Sadə adamlara maraqlı gələn də məşhurların o görünməyən, bilinməyən üzüdür.
Qorbaçova müxalif lider kimi siyasi səhnəyə çıxan, “QKÇP” deyilən çevrilişə cəhd zamanı tank üstündə tarixi çıxışını edən, Belovejsk sazişiylə Sovetin iliyini vuran, demokrat, liberal imicli keçmiş kommunist rəhbərin görünməyən üzü kimi.
Yeltsinin simasında siyasətin görünməyən üzünü görmək üçün dediyim kitabı oxumaq, ələlxüsus da “Satqınlar” sənədli serialının “Böyük sui-qəsdin tarixi. Rusiyanı kim və necə işğal etdi” adlı birinci bölümünə (elə hamısına) baxmaq yetər.
Fikrim kitabdan və filmdən ətraflı danışmaq deyil, istəyim bir qənaətimi sizinlə bölüşməkdir. “Keçmiş çekist olmur” deyimi var, mən o deyimi belə davam etdirərdim: keçmiş kommunist də olmur.
***
Fəxrinin toyundan bir ay sonra İssık-Kula, Beynəlxalq Plüralizm Mərkəzləri Şəbəkəsinin növbəti görüşünə getmişdim. Üçgünlük görüş bir vaxtlar Kremlin kommunist boslarının dincəldiyi “Avrora” sanatoriyasında keçirilirdi. Neçə-neçə ölkədən demokratiya fəalı gəlmişdi. O vaxtlar ildə iki dəfə müxtəlif ölkələrdə yığışdığımızdan əksər iştirakçını tanıyırdım, çoxuyla xoş münasibətim vardı, dilxoşluq edəcək qədər yaxın olduqlarım da.
Dedim axı, ömrün oğlan çağlarında çılğın hərəkətlərim az olmayıb. Film də, kitab da öz yerində, o çılğın vaxtların dilxoşluq olaylarından birini də deyim – İssık-Kul sahilində Boris Yeltsinlə görüşdən danışım.
Tədbirin ikinci günüydü, eşitdik ki, Yeltsin gəlib, sanatoriyanın o biri korpusundadır. Axşam yeməyindən sonra yeməkxananın qabağında bir dəstə durub söhbət edirdik. Sanatoriyanın həyətində tünlük idi. Təcili yardım briqadası, milislər, bir neçə xüsusi mühafizəçi maşını vardı. Onda Yeltsin keçmiş prezident kimi xüsusi qorunurdu.
Bir də gördük Qırğızıstanın prezidenti Əsgər Akayevin xanımı Mayram Akayevanın müşayiətiylə gəlir. Ayaqları ataksiya xəstəsi kimi sözünə baxmırdı. Elə uzaqdan babat dəm olduğu bilinirdi. Qələbəliyi görüb səmtini dəyişdi, maşına yox, bizə sarı gəldi. Yaxınlaşıb salam verdi.
Üzümü yanımdakı gürcü dostum İvlian Haindravaya tutub hamının eşidəcəyi səslə soruşdum: “İvlian, kto on? Leonid İliç Brejnev?” Yəni, İvlian, bu kimdir, Brejnevdir?
Bilmirəm Brejnev 22 il qabaq gurultu ilə düşdüyü qəbirdə çevrildi, ya yox, amma dəstəmizin yaşlı üzvləri pıqqıldaşdı, Yeltsin isə üzünü turşudub mənə belə cavab verdi:
“Kakoy Brejnev? Vı şto? Ya Yeltsin, Boris Nikolayeviç”. Yəni Brejnev nədir, mən Yeltsinəm, Boris Nikolayeviç.
“Salam, cənab prezident, bilirəm siz də zarafatcılsınız, dedim zarafat edim, əlbəttə, tanıyıram. Sizi tanımayan yoxdur” dedim.
Bizimlə xeyli söhbət elədi. Düzü, danışdıqlarından heç nə anlamasaq da – özbək dostumuza Saakaşviliylə voleybol oynadığını, gürcüyə Lukaşenko ilə əsgərlikdə birgə xidmət etməsini deyirdi – maraqlı idi.
Sonra zavallı Mayram xanım onu maşına apardı.
Biz isə maşın karvanı gözdən itənədək, görünənin görünməyən üzünə keçənədək baxdıq.
Vahid QAZİ
İyun 2024
Helsinqborq, İsveç
Müəllifin bütün yazıları - Vahid Qazi
Bölməyə aid digər xəbərlər
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
