01:02 / 19-04-2024
Konfrans liqası: "Fiorentina" 2 qolla qələbə qazanıb
00:35 / 19-04-2024
"Arsenal" türk oyunçunu "radar"a salıb
00:01 / 19-04-2024
ABŞ Fələstinin BMT-yə tam üzvlüyünə “yox” deyəcək
23:01 / 18-04-2024
Türkiyədə üç ard-arda güclü zəlzələ olub
21:24 / 18-04-2024
Bakıda litvalı dənizçi haqqında sənədli film nümayiş olunub
19:04 / 18-04-2024
Respublika Pediatriya Mərkəzi yaradılıb
18:49 / 18-04-2024
Narkokuryer Hacıqabulda 12 kq narkotiklə saxlanılıb
18:03 / 18-04-2024
Bakıda qətl: Elvin Əsədovun cinayət işi məhkəməyə göndərilib
17:55 / 18-04-2024
ABŞ və Britaniya İrana qarşı sanksiyaları genişlənidirib
17:44 / 18-04-2024
Əfv edilənlərin içində niyə qadınlar az olur? - Açıqlama
17:40 / 18-04-2024
Kəmaləddin Heydərovun daha bir şirkəti məhkəməyə verilib
17:36 / 18-04-2024
Hacıqabulda qatar qadını vurub
16:31 / 18-04-2024
Makronun sözü ilə əməli uyğun gəlmir
16:29 / 18-04-2024
Səməd Seyidov: "Yeni Kaledoniyanın müstəqilliyini əldə edəcəyinə inanırıq"
16:15 / 18-04-2024
Prezident Nyu-Yorkda keçmiş prezidentlə görüşüb
16:01 / 18-04-2024
Bakıda iki nəfər dəm qazından ölüb
15:52 / 18-04-2024
Daha iki bankın əmlakları hərraca çıxarılıb
15:46 / 18-04-2024
Qubad İbadoğluya yekun ittiham aktı elan edilib
15:29 / 18-04-2024
Zəngilanda silah-sursat aşkarlanıb
15:13 / 18-04-2024
İcra başçısını söyən şəxsə 5 sutka həbs cəzası verilib
14:29 / 18-04-2024
Zaxarova: "Moskva Bakı ilə İrəvan arasında münasibətlərin nizamlanması üçün hər şeyi edib"
14:20 / 18-04-2024
QHT-lər Nobel Komitəsinə məktub göndərib
14:12 / 18-04-2024
Raketlərə qarşı yeni silah hazırlanır
13:54 / 18-04-2024
Azərbaycan və Yeni Kaledoniya parlamentləri əməkdaşlıq memorandumu imzalayıb
13:39 / 18-04-2024
Məhkəmə kokain kralı ilə bağlı qərar verib
13:12 / 18-04-2024
İki kluba texniki məğlubiyyət verilib
12:58 / 18-04-2024
Süni intellektdən qoruna biləcək sahələr sadalanıb
12:48 / 18-04-2024
Müəllimlərin sertifikatlaşdırılması başlayır
00:02 / 15-04-2024
Ceyhun Bayramov Özbəkistana gedib - Yenilənib
18:06 / 14-04-2024
İordaniya Kralı COP29-a dəvət olunub
20:08 / 15-04-2024
Rusiya Ukrayna ilə savaşa özgələri göndərir
23:11 / 14-04-2024
Oqtay Əsədovun həyat yoldaşı son bir ildə Moskvada 14 milyon qazanıb
14:18 / 14-04-2024
Azərbaycan və İordaniya müdafiə sahəsində əməkdaşlığa dair Saziş imzalayıb
18:51 / 15-04-2024
“Şəhid Əhməd – Oğluma məktub” filminin təqdimatı keçirilib - Fotolar
09:07 / 14-04-2024
Bu gün 34 mindən çox abituriyent imtahan verəcək
22:33 / 14-04-2024
İsrail prezidenti: "Bu, əsil müharibə elanıdır"
13:58 / 16-04-2024
Agentlik sədri vəzifədən azad edilib - Yeni təyinat
15:07 / 17-04-2024
Hikmət Hacıyev: “Sülhməramlıların Azərbaycandan çıxarılması barədə qərar qəbul edilib”
14:31 / 14-04-2024
Paris-2024: Azərbaycan millisi lisenziya qazanıb
10:57 / 18-04-2024
60 milyard dollarlıq yardımın önü açılır
Azərbaycanlı olmaq asanmı? - Vahid Qazi yazır
Tarix: 27-07-2022 11:31 | Bölmə: Vahid Qazi
Vahid QAZİ
“Adamlar və kitablar” silsiləsindən
Rəhman Bədəlovun “Легко ли быть азербайджанцем? Диалоги с самим собой” (“Azərbaycanlı olmaq asanmı? Öz-özümlə dialoqlar”) kitabını Azərbaycanda Maarifçi Hərəkatın 150 ildə keçdiyi yola, 100 il qabaq başlayıb hələ də bitməyən millətləşmə prosesinə, milli kimliyimizə baxış toplusu da, 85 yaşlı filosofun ömür müşahidələrindən fəlsəfi memuar da adlandırmaq olar.
Burada yazılanlara keçmişlə, bugünlə yanaşı, gələcəkdən boylanış da deyərdim – “milli kimlik”in öz yerini “planetar kimlik”ə verməkdə olduğu iddia edilən bir zamanda azərbaycanlı olmaq, yaxud qalmaq asanmı?
Nədir azərbaycanlı olmaq?
Müəllif kitabın sonuncu bölümündə bu suala dekonstruksiya fəlsəfi təlimindən cavab axtarır. Əslində heç cavab da vermir, sadəcə, “azərbaycanlı” məfhumunu “sökür”, onu tarix, coğrafiya, dil, ənənə, ailə, etnik, adət və sairə kimi çoxsaylı “hissəciklərə” bölür, ayrı-ayrılıqda təhlil edir. Amma yiğib, “azərbaycanlı olmaq”ı tam konstruksiyanı halına gətirmir. Oxucunu 150 illik suallarla baş-başa qoyur.
Və bütün bunlar nostalji xatirələr, nigaran, ağrılı düşüncələr, eyni zaman üzülməyən ümidlər işığında yazılır.
İki səhifəlik (209-210) “Bu ölkəni kim xilas edəcək?” adlı bölümü mənə görə kitabın “onurğa beyin” hissəsidir. Suala toplumdan gələn cavabların (“gənclik”, “xalqın birliyi”, “Əli bəy”, “cənab prezident” və s. ) fövqünə müəllif öz cavabını çıxarır – “düşünmək cəsarəti” (“sapere aude”) deyir, əslində Maarifçiliyə davam deyir.
Toplumda “düşünmək cəsarəti” oyatmağa can atan qocaman filosof toplumun düşünən kəsiminə “qərarvermə cəsarəti” nümunəsi göstərməli deyilmi? Kitab boyu belə nümunə – “dağın o üzünə aparan yola” tanışlıq verən fikir gəzdim.
İstərdim, kitab geniş müzakirələrə səbəb olsun, xüsusilə gənclər arasında. Məsələn, Ağalar Qutun “Aşma”sı kimi. Xatırlayanlar qoymaz yanlış yazım – “Aşma” təkrar-təkrar nəşr olunmuşdu, gənc ictimai fəalların masaüstü kitabına çevrilmişdi. Hətta mən də “Aşılası aşmalar” adlı yazı yazmışdım o kitab haqda.
Bəs Rəhman Bədəlovun kitabı necə, geniş müzakirələrə səbəb olacaqmı? İnanmaq istərdim, amma məncə yox! Niyə?
Rəhman müəllimin “dialoqlar”ında tək heyfsləndiyim kitabın rusca yazılmasıdır. Qəti fikrimdir ki, bu cür kitablar – azərbaycanlıya özünü, dünyanı, keçmişini, bugününü, sabahını anladan kitablar azərbaycanca yazılmalı, yaxud tərcümə edilməlidir. Azərbaycandilli gənc ictimai-siyasi düşünərlərin hər deyəndə yazılmayan, milli təfəkkürün formalaşması və inkişafına təkan verən belə kitabları oxuması, anlaması, ictimai müzakirələrə çıxarması və müəllifin altını tez-tez cızdığı “cəsarətli düşüncə” sahibinə çevrilməsi üçün bu, vacibdir. Yuxarıda adını çəkdiyim “Aşma”nın geniş oxucu kütləsində maraq oyatmasının əsas səbəblərindən biri Azərbaycan dilində yazılmasıdır – öz dilində öz xalqı haqda fəlsəfi fikirlərə ac oxucuya göydəndüşmə kitab idi.
Neçə il öncə yarım əsrlik Azərbaycan İntibahının (1870-1920) parlaq nəticəsi olan Cümhuriyyət və onu qurmuş insanlardan bəhs edən yazıların birini “Özünü axtaranlar ölkəsi” adlandırmışdım. Həsən bəy Zərdabidən üzü bəri nə qədər “özünü axtaran”, yəni millət yaradanlarımız var. Rəhman Bədəlov da onlardan biri, günümüzün “özünü” və “milli kimliyini” axtaran, həm də göstərən azsaylı böyük düşünərlərimizdən, müasir fəlsəfi fikrimizin öncüllərindəndir.
Oxucu kimi Rəhman Bədəlovdan yüzillik bağlı suallara açıq cavablar gözlədim. “Bu ölkəni kim xilas edəcək?” sualına “azərbaycanlı olmaq asanmı” cavabını aldım.
“Hələ heç kim sübut etməyib: azərbaycanlı olmaq asandırmı? Asan olmalıdırmı…” – kitab bu sözlərlə bitir.
Yaşadığı topluma, ölkəyə, zamana biganə qalmayan hər kəs üçün maraqlı düşüncə “yemi”dir, kitabı oxumağı dostlara tövsiyyə edirəm.
İyul 2022
Helsinqborq, İsveç
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 27-07-2022 11:31 | Bölmə: Vahid Qazi
Vahid QAZİ
“Adamlar və kitablar” silsiləsindən
Rəhman Bədəlovun “Легко ли быть азербайджанцем? Диалоги с самим собой” (“Azərbaycanlı olmaq asanmı? Öz-özümlə dialoqlar”) kitabını Azərbaycanda Maarifçi Hərəkatın 150 ildə keçdiyi yola, 100 il qabaq başlayıb hələ də bitməyən millətləşmə prosesinə, milli kimliyimizə baxış toplusu da, 85 yaşlı filosofun ömür müşahidələrindən fəlsəfi memuar da adlandırmaq olar.
Burada yazılanlara keçmişlə, bugünlə yanaşı, gələcəkdən boylanış da deyərdim – “milli kimlik”in öz yerini “planetar kimlik”ə verməkdə olduğu iddia edilən bir zamanda azərbaycanlı olmaq, yaxud qalmaq asanmı?
Nədir azərbaycanlı olmaq?
Müəllif kitabın sonuncu bölümündə bu suala dekonstruksiya fəlsəfi təlimindən cavab axtarır. Əslində heç cavab da vermir, sadəcə, “azərbaycanlı” məfhumunu “sökür”, onu tarix, coğrafiya, dil, ənənə, ailə, etnik, adət və sairə kimi çoxsaylı “hissəciklərə” bölür, ayrı-ayrılıqda təhlil edir. Amma yiğib, “azərbaycanlı olmaq”ı tam konstruksiyanı halına gətirmir. Oxucunu 150 illik suallarla baş-başa qoyur.
Və bütün bunlar nostalji xatirələr, nigaran, ağrılı düşüncələr, eyni zaman üzülməyən ümidlər işığında yazılır.
İki səhifəlik (209-210) “Bu ölkəni kim xilas edəcək?” adlı bölümü mənə görə kitabın “onurğa beyin” hissəsidir. Suala toplumdan gələn cavabların (“gənclik”, “xalqın birliyi”, “Əli bəy”, “cənab prezident” və s. ) fövqünə müəllif öz cavabını çıxarır – “düşünmək cəsarəti” (“sapere aude”) deyir, əslində Maarifçiliyə davam deyir.
Toplumda “düşünmək cəsarəti” oyatmağa can atan qocaman filosof toplumun düşünən kəsiminə “qərarvermə cəsarəti” nümunəsi göstərməli deyilmi? Kitab boyu belə nümunə – “dağın o üzünə aparan yola” tanışlıq verən fikir gəzdim.
İstərdim, kitab geniş müzakirələrə səbəb olsun, xüsusilə gənclər arasında. Məsələn, Ağalar Qutun “Aşma”sı kimi. Xatırlayanlar qoymaz yanlış yazım – “Aşma” təkrar-təkrar nəşr olunmuşdu, gənc ictimai fəalların masaüstü kitabına çevrilmişdi. Hətta mən də “Aşılası aşmalar” adlı yazı yazmışdım o kitab haqda.
Bəs Rəhman Bədəlovun kitabı necə, geniş müzakirələrə səbəb olacaqmı? İnanmaq istərdim, amma məncə yox! Niyə?
Rəhman müəllimin “dialoqlar”ında tək heyfsləndiyim kitabın rusca yazılmasıdır. Qəti fikrimdir ki, bu cür kitablar – azərbaycanlıya özünü, dünyanı, keçmişini, bugününü, sabahını anladan kitablar azərbaycanca yazılmalı, yaxud tərcümə edilməlidir. Azərbaycandilli gənc ictimai-siyasi düşünərlərin hər deyəndə yazılmayan, milli təfəkkürün formalaşması və inkişafına təkan verən belə kitabları oxuması, anlaması, ictimai müzakirələrə çıxarması və müəllifin altını tez-tez cızdığı “cəsarətli düşüncə” sahibinə çevrilməsi üçün bu, vacibdir. Yuxarıda adını çəkdiyim “Aşma”nın geniş oxucu kütləsində maraq oyatmasının əsas səbəblərindən biri Azərbaycan dilində yazılmasıdır – öz dilində öz xalqı haqda fəlsəfi fikirlərə ac oxucuya göydəndüşmə kitab idi.
Neçə il öncə yarım əsrlik Azərbaycan İntibahının (1870-1920) parlaq nəticəsi olan Cümhuriyyət və onu qurmuş insanlardan bəhs edən yazıların birini “Özünü axtaranlar ölkəsi” adlandırmışdım. Həsən bəy Zərdabidən üzü bəri nə qədər “özünü axtaran”, yəni millət yaradanlarımız var. Rəhman Bədəlov da onlardan biri, günümüzün “özünü” və “milli kimliyini” axtaran, həm də göstərən azsaylı böyük düşünərlərimizdən, müasir fəlsəfi fikrimizin öncüllərindəndir.
Oxucu kimi Rəhman Bədəlovdan yüzillik bağlı suallara açıq cavablar gözlədim. “Bu ölkəni kim xilas edəcək?” sualına “azərbaycanlı olmaq asanmı” cavabını aldım.
“Hələ heç kim sübut etməyib: azərbaycanlı olmaq asandırmı? Asan olmalıdırmı…” – kitab bu sözlərlə bitir.
Yaşadığı topluma, ölkəyə, zamana biganə qalmayan hər kəs üçün maraqlı düşüncə “yemi”dir, kitabı oxumağı dostlara tövsiyyə edirəm.
İyul 2022
Helsinqborq, İsveç
Müəllifin bütün yazıları - Vahid Qazi
Bölməyə aid digər xəbərlər