08:13 / 30-05-2023
Ermənistan laçınlıların qayıdışını həzm edə bilmir
07:48 / 30-05-2023
İsrail prezidenti Azərbaycana gəlir
00:21 / 30-05-2023
Messi "Barselona" ilə bağlı qərarını verib
00:04 / 30-05-2023
Vəziyyət gərginləşir: NATO-nun 20-dən çox hərbçisi yaralanıb
22:51 / 29-05-2023
Bayden və Putin Ərdoğanı təbrik edib
19:14 / 29-05-2023
Qanunsuz erməni silahlı dəstələrinin mühəndis işlərinin qarşısı alınıb
18:54 / 29-05-2023
Prezident və birinci xanım dünya çempionatının açılış mərasimində iştirak ediblər - Yenilənib
17:17 / 29-05-2023
Ərdoğan üçün yeni ssenari var
16:43 / 29-05-2023
Qazaxıstan lideri Lukaşenkonun ittifaq dövlətinə qoşulmaq təklifini zarafat adlandırıb
16:37 / 29-05-2023
General: “Tezliklə hücuma keçəcəyik”
16:19 / 29-05-2023
Saakaşvili: “Rusiya dağılacaq, proses Şimalı Qafqazdan başlayacaq”
16:10 / 29-05-2023
Hitlerin partiyası güclənir
15:58 / 29-05-2023
İrana qarşı müharibə başlayıb
14:45 / 29-05-2023
İlham Əliyev Böyük Britaniya Baş nazirinin Azərbaycan üzrə ticarət elçisini qəbul edib
13:30 / 29-05-2023
Prezident İlham Əliyev yeni səfirin etimadnaməsini qəbul edib - Fotolar
12:58 / 29-05-2023
Ərdoğanın yeni xarici siyasəti dünyaya nə vəd edir?
12:38 / 29-05-2023
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
12:34 / 29-05-2023
Yevlaxda avtomobil kanala düşüb - Video
12:29 / 29-05-2023
Şuşalılar prezidentə müraciət edib
12:22 / 29-05-2023
İlham Əliyev federasiya prezidentini qəbul edib
10:49 / 29-05-2023
Laçına qayıdış... - Fotolar
10:28 / 29-05-2023
Yurd yerindən sürreal reportaj - Vahid Qazi yazır
10:11 / 29-05-2023
Azərbaycan Ordusunun mövqeləri atəşə tutulub
10:03 / 29-05-2023
Şimali Koreya ilə Yaponiya arasında qarşıdurma təhlükəsi artır
00:14 / 29-05-2023
Türkiyədə prezident seçkiləri: Ərdoğan qalib gəlib - Yenilənib
22:24 / 28-05-2023
Mehriban Əliyeva Ərdoğan ailəsinə təbrik ünvanlayıb
21:18 / 28-05-2023
Əliyev Ərdoğanı qələbə münasibətilə təbrik edib
17:26 / 28-05-2023
Laçın şəhərinin Baş planı İlham Əliyevə təqdim olunub - Fotolar (Yenilənib)
16:43 / 28-05-2023
İlham Əliyev Laçında əhali ilə görüşüb, evlərinin açarlarını təqdim edib
14:02 / 28-05-2023
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
00:03 / 28-05-2023
Azərbaycanda Müstəqillik Günü qeyd olunur
11:40 / 25-05-2023
Müğənni Rəqsanənin kürəkəni həbs edilib
10:07 / 25-05-2023
Bakıda tarixi binaya müdaxilə faktı aşkarlanıb
17:17 / 25-05-2023
“Vaqner”in muzdlu döyüşçüləri Baxmutdan çıxır - Foto
19:17 / 27-05-2023
Prezident İlham Əliyev Laçın rayonuna səfər edib - Fotolar
12:03 / 25-05-2023
İkinci tur: Kılıçdaroğluna qələbə üçün sehirli çubuq lazımdır
18:57 / 25-05-2023
Azərbaycan və Ermənistan bir-birinin ərazi sərhədlərini tanımaq barədə razılığa gəliblər
13:37 / 25-05-2023
Şoyqu: “Qərb Qarabağa girməyə çalışır”
17:12 / 26-05-2023
Yeni publik hüquqi şəxs yaradılıb - Fərman
18:20 / 26-05-2023
Moskva danışıqları: Vaşinqton rahatdır, çünki...
16:44 / 27-05-2023
Partizanlar Rusiya ərazisinə hücum edib, iki kənddə döyüşlər başlayıb
Xəzərdən Baltikə - Vahid Qazi yazır
Tarix: 06-10-2022 15:36 | Bölmə: Vahid Qazi
Vahid Qazi
“Adamlar və kitablar” silsiləsindən
Baltik ölkələrinə səfəri hələ neçə il qabaq planlamışdım. İsveçin Karlshamn limanından Klaypedaya gəmi-bərə ilə üzüb üç ölkənin görməli yerlərini gəzib, ənənəmə sadiq qalaraq geniş bir fotoreportaj da yazmağı düşünmüşdüm.
Baltik ölkələrinə səyahət uşaqlıq sevdam olub. Yurmalaya səfərdən qayıdan əmim gördüklərindən ağızdolusu danışan gündən. Deyirdi ki, oralar heç Sovetə oxşamır, elə bilirsən, xaricdəsən.
Elə həmin Sovet illərində Riqa kinostudiyasının çəkdiyi filmlər də bu yerlərə marağımı birəbeş artırmışdı. “Göl üzərində sonata”, “İlğım” filmləri yadımda yaxşı qalanlardandır. Hələ o dövrdə hər axşam bütün ölkə əhlini televizor başına yığan “Qumluqda uzun yol” serialını, onun ecazkar musiqisini demirəm heç. Raymond Paulsun bu musiqini də, Alla Puqaçovanın ifasında milyonların qəlbini fəth edən neçə-neçə mahnısını da yaşlı nəsil yaxşı xatırlayır.
Səfər proqramına Vilnüs Rəssamlıq İnstitutunu da salmışdım. “Rənglərin və səslərin harmoniyası”nın – mənim sevilmli rəssamım Toğrul Nərimanbəyovun təhsil aldığı üvnana gəlib, elə buradaca uşaqlara onun rəssamlığı, vokalçı kimi oxuduğu klassik mahnılarla yanaşı əzablı, eyni zamanda zəngin həyat yolundan – Şuşadan Parisəcən – danışacaqdım. Parisdə Sarbonna universitetinin qarşısındakı bağda uzaq Şuşadan gəlib burada təhsil alan Əhməd bəy Ağaoğlu haqda danışmışdım onlara, elə maraqla dinləmişdilər ki. Bunu Vilnüsdə də təkrarlamaq niyyətində idim.
Belə bir səfərdə görüşmək istədiyim, yazacağım reportajda ayrıca bölmə həsr edəcəyim adam isə Vitautas Landsbergis idi. Vilnüsə gəlib Avropanın nüfuzlu idealist demokratı, Litva Xalq Cəbhəsi – “Sayudis” hərəkatının qurucularından biri, müstəqil Litvanın ilk dövlət başçısı, Avropa Parlamentinin 89 yaşlı üzvü, beynəlxalq tədbirlərdə dəfələrlə həmsöhbət olduğum Vitautas Landsbergislə görüşməsəm, ən azından bu görüşə cəhd etməsəm günah etmiş olaram. Ona həsr etdiyim “Qara çörəyin ağ üzü” yazısında bu böyük insanla ilk görüşümüz haqda ətraflı yazmışam.
Nə uzadım – səfər baş tutmadı! Koronavirus pandemiyası səfəri gerçəkləşdirməyə imkan vermədi.
***
“Hər şərdə bir xeyir var” deyiblər. Ataların bu sözünü Mahir Həmzəyevin “Azərbaycan – Baltik mədəni əlaqələri” kitabını oxuyanda xatırladım.
Sən demə, Baltik ölkələrində dəyməyə nə qədər yer, görüşməyə neçə adam varmış. Son sözü əvvəl demək olmasın, Mahir bəyin yazdığı kitaba ensiklopediya da deyərəm, bax elə bu zənginliyinə görə.
Kitab oxucuya tək Baltik ölkələri haqda geniş bilgilər vermir, həmçinin, öz ölkəmizə uzaq şimaldan baxış fürsəti də yaradır. Özü də tək bu günümüzə yox, 100 il əvvəlimizə də.
XX əsr Litva ədəbiyyatının klassik yazıçılarından biri, ədəbiyyatşünas alim, ictimai-siyasi və mədəniyyət xadimi Vintsas Kreve-Mitskəviçyusu bu kitabla tanıdım. Başqa oxucuları deyə bilmərəm, belə bir şəxsi tanımaq mənə yeni bir kəşf kimi gəldi. Bilmirdim ki, bu mötəbər ədib hələ çar Rusiyası vaxtı Bakıda işləyib, hələ bir “Azəristan ölkəsi” adlı əsər də yazıbmış.
Oxuduqca bu kitabda da, adətim üzrə, karandaşla bir xeyli yerdə qeydlər edirdim. Vintsas Krevenin belə bir cümləsini xüsusi işarələdim.
“O adam ki, öz doğma ana dilini öyrənməkdən utanır, onu adam adlandırmaq olmaz”.
Bunu 1909–1920-ci illərdə Bakı 1-ci realnı məktəbində rus dili və ədəbiyyatı müəllimi işləyən vaxtı uşağını ana dilində oxutdurmaq istəməyən bir azərbaycanlı valideynə deyib.
Sosial şəbəkələrdə rus dilində danışmağı elitarlıq bilən milli snoblarımız haqda söhbətlərin gündəm yaratdığı bir vaxtda bu cümlə yerinə düşdü. Odur ki, kitabdan bu sitatı facebook səhifəmdə bölüşdüm.
***
Xarici ölkələrdə yüz minlərlə soydaşımız yaşayır. Litva Azərbaycanlıları Cəmiyyətinin sədri, Litva Yazıçılar İttifaqının üzvü, publisist və tərcüməçi Mahir Həmzəyev yaşadığı ölkədə istər dövlət orqanları, istərsə də ictimai institutlarla sıx əlaqələr yaratmış, yerli topluma inteqrasiya oluna bilmiş nadir insanlardandır.
Azərbaycan yazıçı və şairlərinin bu qədər əsərini yaşadığı ölkənin dilinə çevirən, yerli mətbuatda dərcinə nail olan ikinci belə diaspor nümayəndəmizi xatırlamıram. İstər Nizamidən Mirzə Cəliləcən klassiklərimiz olsun, istər Anardan Pərvinədək müasirlərimiz – ədəbiyyatımızın tanıdılmasında onun misilsiz xidmətləri var. Baltik xalqlarının dilində nəşr olunan “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanını ayrıca qeyd edim. Mənim Vitautas Landsbergisə həsr etdiyim “Qara çörəyin ağ üzü” essemi Litva dilinə çevirib yerli mətbuatda dərc etməsini də minnətdarlıq hissiylə yada salmasam olmaz.
M.Həmzəyevin fəaliyyəti birtərəfli deyil, o, Baltik xalqlarının xeyli sayda ədəbiyyat nümunəsini, məsələn, Yonas Bilyunas kimi klassik ədiblə yanaşı Danielyus Muşinskas kimi çağdaş yazıçıların əsərlərini dilimizə çevirib, ədəbi dərgilərimizdə dərc etdirib.
İsveç mətbuatında Qarabağ mövzusunda bir neçə yazım dərc olunub. Xarici ölkələrdə, xüsusən də 100 il ərzində erməni yalanlarına inanmış xristian cəmiyyətlərində bu işin nə qədər çətin olduğunu bildiyimdəndir yəqin, kitabın “Qarabağ düyünü Litva diskursunda” bölümünü daha həssaslıqla oxudum. Müəllifin bu sahədə gördüyü işlər öz yerində, yerli müəllifləri həqiqətləri yazmağa səfərbər edə bilməsi xüsusi alqışa layiqdir.
Qəsdim kitab haqda geniş yazı yazmaq deyil. Ədəbi tənqidçiliyim yoxdur, sadəcə, bəzən elə kitablara rast gəlirsən, sənə mövzu verir, yeni yazıya səbəb olur, ruhlanıb yazırsan. “Adamlar və kitablar” silsiləsindən yazdığım yazılara mövzu verən kitablar kimi. Bu yazı da “Azərbaycan – Baltik mədəni əlaqələri”kitabından ruhlanaraq yazıldı.
Baltik ölkələri ilə əlaqələrin tarixinə, bugününə işıq tutan kitabdan danışıram. Çar Rusiyası zamanı, Cümhuriyyət dövrü, Sovet vaxtı, müstəqillik illərində qırılmayan, əskinə, daha da genişlənən mədəni, siyasi əlaqələrdən bəhs edən ensklopedik topludan söz açıram.
… Həm də sahilində yaşadığım Baltik dənizinin o üzündən xəbər verən – Xəzərdən giləvar əsirmiş kimi sıcaq yurd duyğusu yaradan kitabı deyirəm.
Vahid Qazi
Oktyabr 2022
Helsinqborq, İsveç
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 06-10-2022 15:36 | Bölmə: Vahid Qazi
Vahid Qazi
“Adamlar və kitablar” silsiləsindən
Baltik ölkələrinə səfəri hələ neçə il qabaq planlamışdım. İsveçin Karlshamn limanından Klaypedaya gəmi-bərə ilə üzüb üç ölkənin görməli yerlərini gəzib, ənənəmə sadiq qalaraq geniş bir fotoreportaj da yazmağı düşünmüşdüm.
Baltik ölkələrinə səyahət uşaqlıq sevdam olub. Yurmalaya səfərdən qayıdan əmim gördüklərindən ağızdolusu danışan gündən. Deyirdi ki, oralar heç Sovetə oxşamır, elə bilirsən, xaricdəsən.
Elə həmin Sovet illərində Riqa kinostudiyasının çəkdiyi filmlər də bu yerlərə marağımı birəbeş artırmışdı. “Göl üzərində sonata”, “İlğım” filmləri yadımda yaxşı qalanlardandır. Hələ o dövrdə hər axşam bütün ölkə əhlini televizor başına yığan “Qumluqda uzun yol” serialını, onun ecazkar musiqisini demirəm heç. Raymond Paulsun bu musiqini də, Alla Puqaçovanın ifasında milyonların qəlbini fəth edən neçə-neçə mahnısını da yaşlı nəsil yaxşı xatırlayır.
Səfər proqramına Vilnüs Rəssamlıq İnstitutunu da salmışdım. “Rənglərin və səslərin harmoniyası”nın – mənim sevilmli rəssamım Toğrul Nərimanbəyovun təhsil aldığı üvnana gəlib, elə buradaca uşaqlara onun rəssamlığı, vokalçı kimi oxuduğu klassik mahnılarla yanaşı əzablı, eyni zamanda zəngin həyat yolundan – Şuşadan Parisəcən – danışacaqdım. Parisdə Sarbonna universitetinin qarşısındakı bağda uzaq Şuşadan gəlib burada təhsil alan Əhməd bəy Ağaoğlu haqda danışmışdım onlara, elə maraqla dinləmişdilər ki. Bunu Vilnüsdə də təkrarlamaq niyyətində idim.
Belə bir səfərdə görüşmək istədiyim, yazacağım reportajda ayrıca bölmə həsr edəcəyim adam isə Vitautas Landsbergis idi. Vilnüsə gəlib Avropanın nüfuzlu idealist demokratı, Litva Xalq Cəbhəsi – “Sayudis” hərəkatının qurucularından biri, müstəqil Litvanın ilk dövlət başçısı, Avropa Parlamentinin 89 yaşlı üzvü, beynəlxalq tədbirlərdə dəfələrlə həmsöhbət olduğum Vitautas Landsbergislə görüşməsəm, ən azından bu görüşə cəhd etməsəm günah etmiş olaram. Ona həsr etdiyim “Qara çörəyin ağ üzü” yazısında bu böyük insanla ilk görüşümüz haqda ətraflı yazmışam.
Nə uzadım – səfər baş tutmadı! Koronavirus pandemiyası səfəri gerçəkləşdirməyə imkan vermədi.
***
“Hər şərdə bir xeyir var” deyiblər. Ataların bu sözünü Mahir Həmzəyevin “Azərbaycan – Baltik mədəni əlaqələri” kitabını oxuyanda xatırladım.
Sən demə, Baltik ölkələrində dəyməyə nə qədər yer, görüşməyə neçə adam varmış. Son sözü əvvəl demək olmasın, Mahir bəyin yazdığı kitaba ensiklopediya da deyərəm, bax elə bu zənginliyinə görə.
Kitab oxucuya tək Baltik ölkələri haqda geniş bilgilər vermir, həmçinin, öz ölkəmizə uzaq şimaldan baxış fürsəti də yaradır. Özü də tək bu günümüzə yox, 100 il əvvəlimizə də.
XX əsr Litva ədəbiyyatının klassik yazıçılarından biri, ədəbiyyatşünas alim, ictimai-siyasi və mədəniyyət xadimi Vintsas Kreve-Mitskəviçyusu bu kitabla tanıdım. Başqa oxucuları deyə bilmərəm, belə bir şəxsi tanımaq mənə yeni bir kəşf kimi gəldi. Bilmirdim ki, bu mötəbər ədib hələ çar Rusiyası vaxtı Bakıda işləyib, hələ bir “Azəristan ölkəsi” adlı əsər də yazıbmış.
Oxuduqca bu kitabda da, adətim üzrə, karandaşla bir xeyli yerdə qeydlər edirdim. Vintsas Krevenin belə bir cümləsini xüsusi işarələdim.
“O adam ki, öz doğma ana dilini öyrənməkdən utanır, onu adam adlandırmaq olmaz”.
Bunu 1909–1920-ci illərdə Bakı 1-ci realnı məktəbində rus dili və ədəbiyyatı müəllimi işləyən vaxtı uşağını ana dilində oxutdurmaq istəməyən bir azərbaycanlı valideynə deyib.
Sosial şəbəkələrdə rus dilində danışmağı elitarlıq bilən milli snoblarımız haqda söhbətlərin gündəm yaratdığı bir vaxtda bu cümlə yerinə düşdü. Odur ki, kitabdan bu sitatı facebook səhifəmdə bölüşdüm.
***
Xarici ölkələrdə yüz minlərlə soydaşımız yaşayır. Litva Azərbaycanlıları Cəmiyyətinin sədri, Litva Yazıçılar İttifaqının üzvü, publisist və tərcüməçi Mahir Həmzəyev yaşadığı ölkədə istər dövlət orqanları, istərsə də ictimai institutlarla sıx əlaqələr yaratmış, yerli topluma inteqrasiya oluna bilmiş nadir insanlardandır.
Azərbaycan yazıçı və şairlərinin bu qədər əsərini yaşadığı ölkənin dilinə çevirən, yerli mətbuatda dərcinə nail olan ikinci belə diaspor nümayəndəmizi xatırlamıram. İstər Nizamidən Mirzə Cəliləcən klassiklərimiz olsun, istər Anardan Pərvinədək müasirlərimiz – ədəbiyyatımızın tanıdılmasında onun misilsiz xidmətləri var. Baltik xalqlarının dilində nəşr olunan “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanını ayrıca qeyd edim. Mənim Vitautas Landsbergisə həsr etdiyim “Qara çörəyin ağ üzü” essemi Litva dilinə çevirib yerli mətbuatda dərc etməsini də minnətdarlıq hissiylə yada salmasam olmaz.
M.Həmzəyevin fəaliyyəti birtərəfli deyil, o, Baltik xalqlarının xeyli sayda ədəbiyyat nümunəsini, məsələn, Yonas Bilyunas kimi klassik ədiblə yanaşı Danielyus Muşinskas kimi çağdaş yazıçıların əsərlərini dilimizə çevirib, ədəbi dərgilərimizdə dərc etdirib.
İsveç mətbuatında Qarabağ mövzusunda bir neçə yazım dərc olunub. Xarici ölkələrdə, xüsusən də 100 il ərzində erməni yalanlarına inanmış xristian cəmiyyətlərində bu işin nə qədər çətin olduğunu bildiyimdəndir yəqin, kitabın “Qarabağ düyünü Litva diskursunda” bölümünü daha həssaslıqla oxudum. Müəllifin bu sahədə gördüyü işlər öz yerində, yerli müəllifləri həqiqətləri yazmağa səfərbər edə bilməsi xüsusi alqışa layiqdir.
Qəsdim kitab haqda geniş yazı yazmaq deyil. Ədəbi tənqidçiliyim yoxdur, sadəcə, bəzən elə kitablara rast gəlirsən, sənə mövzu verir, yeni yazıya səbəb olur, ruhlanıb yazırsan. “Adamlar və kitablar” silsiləsindən yazdığım yazılara mövzu verən kitablar kimi. Bu yazı da “Azərbaycan – Baltik mədəni əlaqələri”kitabından ruhlanaraq yazıldı.
Baltik ölkələri ilə əlaqələrin tarixinə, bugününə işıq tutan kitabdan danışıram. Çar Rusiyası zamanı, Cümhuriyyət dövrü, Sovet vaxtı, müstəqillik illərində qırılmayan, əskinə, daha da genişlənən mədəni, siyasi əlaqələrdən bəhs edən ensklopedik topludan söz açıram.
… Həm də sahilində yaşadığım Baltik dənizinin o üzündən xəbər verən – Xəzərdən giləvar əsirmiş kimi sıcaq yurd duyğusu yaradan kitabı deyirəm.
Vahid Qazi
Oktyabr 2022
Helsinqborq, İsveç
Müəllifin bütün yazıları - Vahid QAZİ
Bölməyə aid digər xəbərlər
Siyasi strateq deyir ki, “Vaqner” qrupunun rəhbəri Burkina-Fasoda, Sudanda və Malidə dövlət çevrilişləri edib və onun hakimiyyəti ələ keçirmək təcrübəsi var
BAXCP sədri: “Qərbin ermənipərəst mövqeyinin dəyişəcəyini gözləmirəm. Qərb Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıdığını deyəcək, amma Qarabağda yaşayan ermənilərə beynəlxalq təminat altında status istəyəcək”
Rusiyalı siyasətçi İqor Yakovenko deyir ki, Qərb Rusiya Federasiyasının dağılmasında maraqlı deyil
Qüdrət Həsənquliyev: “İran münaqişəyə hərbi müdaxilə üçün çoxdan əlverişli şərait arayır”
Qabil Hüseynli: “Separatçıların nəzarətindəki ərazidə təxminən 12 min silahlı var və anti-terror əməliyyatı buna uyğun hazırlanmalıdır”
