22:28 / 11-05-2025
"Qarabağ" "Araz-Naxçıvan"ı məğlub edib
14:22 / 11-05-2025
"Xudafərin" körpüsünün sütun hissəsində qazıntı aparanlara qarşı əməliyyat keçirilib - Video
14:07 / 11-05-2025
Magistraturalara qəbul imtahanı keçirilib - Yenilənib
20:00 / 10-05-2025
İlham Əliyev Ağdama gedib (Yenilənib) - Fotolar
12:10 / 10-05-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
11:49 / 10-05-2025
Mövqelərimiz atəşə tutulub
11:27 / 10-05-2025
Konstitusiya və suverenlik: Heydər Əliyev siyasi irsinin təməl sütunları
10:08 / 10-05-2025
Dövlət və hökumət rəsmiləri Fəxri xiyabanı ziyarət ediblər - Fotolar
00:01 / 10-05-2025
Bu gün Heydər Əliyevin doğum günüdür
19:20 / 09-05-2025
207 nömrəli məktəbdə 150 manatdan pul yığılması iddiası araşdırılır
17:18 / 09-05-2025
İlham Əliyev və birinci xanım Şuşada - (Yenilənib) - Fotolar
16:47 / 09-05-2025
Rövnəq Abdullayev yeni naziri kollektivə təqdim edib
15:28 / 09-05-2025
Masallıda avtomobil aşıb: 3 nəfər ölüb
09:59 / 09-05-2025
Prezident və birinci xanım Heydər Əliyevin məzarını ziyarət ediblər
09:32 / 09-05-2025
SOCAR-da yeni təyinat olub
09:05 / 09-05-2025
Anqola prezidenti İlham Əliyevə zəng edib
08:55 / 09-05-2025
Putin qədəhini “Qələbə və Sülhün şərəfinə!” qaldırıb
08:50 / 09-05-2025
Bayden: Trampın hakimiyyətə gəlməsində məsuliyyətim var
08:45 / 09-05-2025
Rumiyna göndərdiyi yardıma görə Kiyevdən təzminat umur
08:29 / 09-05-2025
Tramp “Dünya gözəli”nin təkilatçısı kimi danışır
08:15 / 09-05-2025
Si Cinpin: “Böhranın səbəbləri aradan qaldırılmalıdır”
00:03 / 09-05-2025
Prezident Faşizm üzərində Qələbə Günü münasibətilə paylaşım edib - Foto
23:44 / 08-05-2025
Pakistan Hindistana raketlərlə cavab verib
22:40 / 08-05-2025
BƏƏ prezidenti İlham Əliyevə zəng edib
21:05 / 08-05-2025
Məhkəmə: Kəlbəcərin işğalını əks etdirən videomaterial nümayiş olunub - (Yenilənib)
20:33 / 08-05-2025
Zəvvarlar üçün Həcc ayinlərinin vaxtı elan olunub
20:17 / 08-05-2025
Məşhur rejissor böyük faciəni ekranlaşdıracaq
19:31 / 08-05-2025
Putin və Si Cinpinin danışıqları 7 saatdan çox davam edib
18:40 / 08-05-2025
Pakistan Hindistanın 25 PUA-sını vurub
18:28 / 08-05-2025
95 milyard avroluq məhsula rüsum tətbiqinə hazırlaşırlar
13:21 / 07-05-2025

10:07 / 07-05-2025

17:04 / 07-05-2025

09:13 / 08-05-2025

17:30 / 08-05-2025

11:24 / 08-05-2025

20:00 / 10-05-2025

09:30 / 08-05-2025

09:47 / 07-05-2025

16:58 / 08-05-2025

11:56 / 07-05-2025

Xəzərdən Baltikə - Vahid Qazi yazır
Tarix: 06-10-2022 15:36 | Bölmə: Vahid Qazi

Vahid Qazi
“Adamlar və kitablar” silsiləsindən
Baltik ölkələrinə səfəri hələ neçə il qabaq planlamışdım. İsveçin Karlshamn limanından Klaypedaya gəmi-bərə ilə üzüb üç ölkənin görməli yerlərini gəzib, ənənəmə sadiq qalaraq geniş bir fotoreportaj da yazmağı düşünmüşdüm.
Baltik ölkələrinə səyahət uşaqlıq sevdam olub. Yurmalaya səfərdən qayıdan əmim gördüklərindən ağızdolusu danışan gündən. Deyirdi ki, oralar heç Sovetə oxşamır, elə bilirsən, xaricdəsən.
Elə həmin Sovet illərində Riqa kinostudiyasının çəkdiyi filmlər də bu yerlərə marağımı birəbeş artırmışdı. “Göl üzərində sonata”, “İlğım” filmləri yadımda yaxşı qalanlardandır. Hələ o dövrdə hər axşam bütün ölkə əhlini televizor başına yığan “Qumluqda uzun yol” serialını, onun ecazkar musiqisini demirəm heç. Raymond Paulsun bu musiqini də, Alla Puqaçovanın ifasında milyonların qəlbini fəth edən neçə-neçə mahnısını da yaşlı nəsil yaxşı xatırlayır.
Səfər proqramına Vilnüs Rəssamlıq İnstitutunu da salmışdım. “Rənglərin və səslərin harmoniyası”nın – mənim sevilmli rəssamım Toğrul Nərimanbəyovun təhsil aldığı üvnana gəlib, elə buradaca uşaqlara onun rəssamlığı, vokalçı kimi oxuduğu klassik mahnılarla yanaşı əzablı, eyni zamanda zəngin həyat yolundan – Şuşadan Parisəcən – danışacaqdım. Parisdə Sarbonna universitetinin qarşısındakı bağda uzaq Şuşadan gəlib burada təhsil alan Əhməd bəy Ağaoğlu haqda danışmışdım onlara, elə maraqla dinləmişdilər ki. Bunu Vilnüsdə də təkrarlamaq niyyətində idim.
Belə bir səfərdə görüşmək istədiyim, yazacağım reportajda ayrıca bölmə həsr edəcəyim adam isə Vitautas Landsbergis idi. Vilnüsə gəlib Avropanın nüfuzlu idealist demokratı, Litva Xalq Cəbhəsi – “Sayudis” hərəkatının qurucularından biri, müstəqil Litvanın ilk dövlət başçısı, Avropa Parlamentinin 89 yaşlı üzvü, beynəlxalq tədbirlərdə dəfələrlə həmsöhbət olduğum Vitautas Landsbergislə görüşməsəm, ən azından bu görüşə cəhd etməsəm günah etmiş olaram. Ona həsr etdiyim “Qara çörəyin ağ üzü” yazısında bu böyük insanla ilk görüşümüz haqda ətraflı yazmışam.
Nə uzadım – səfər baş tutmadı! Koronavirus pandemiyası səfəri gerçəkləşdirməyə imkan vermədi.
***

“Hər şərdə bir xeyir var” deyiblər. Ataların bu sözünü Mahir Həmzəyevin “Azərbaycan – Baltik mədəni əlaqələri” kitabını oxuyanda xatırladım.
Sən demə, Baltik ölkələrində dəyməyə nə qədər yer, görüşməyə neçə adam varmış. Son sözü əvvəl demək olmasın, Mahir bəyin yazdığı kitaba ensiklopediya da deyərəm, bax elə bu zənginliyinə görə.
Kitab oxucuya tək Baltik ölkələri haqda geniş bilgilər vermir, həmçinin, öz ölkəmizə uzaq şimaldan baxış fürsəti də yaradır. Özü də tək bu günümüzə yox, 100 il əvvəlimizə də.
XX əsr Litva ədəbiyyatının klassik yazıçılarından biri, ədəbiyyatşünas alim, ictimai-siyasi və mədəniyyət xadimi Vintsas Kreve-Mitskəviçyusu bu kitabla tanıdım. Başqa oxucuları deyə bilmərəm, belə bir şəxsi tanımaq mənə yeni bir kəşf kimi gəldi. Bilmirdim ki, bu mötəbər ədib hələ çar Rusiyası vaxtı Bakıda işləyib, hələ bir “Azəristan ölkəsi” adlı əsər də yazıbmış.
Oxuduqca bu kitabda da, adətim üzrə, karandaşla bir xeyli yerdə qeydlər edirdim. Vintsas Krevenin belə bir cümləsini xüsusi işarələdim.
“O adam ki, öz doğma ana dilini öyrənməkdən utanır, onu adam adlandırmaq olmaz”.
Bunu 1909–1920-ci illərdə Bakı 1-ci realnı məktəbində rus dili və ədəbiyyatı müəllimi işləyən vaxtı uşağını ana dilində oxutdurmaq istəməyən bir azərbaycanlı valideynə deyib.
Sosial şəbəkələrdə rus dilində danışmağı elitarlıq bilən milli snoblarımız haqda söhbətlərin gündəm yaratdığı bir vaxtda bu cümlə yerinə düşdü. Odur ki, kitabdan bu sitatı facebook səhifəmdə bölüşdüm.
***
Xarici ölkələrdə yüz minlərlə soydaşımız yaşayır. Litva Azərbaycanlıları Cəmiyyətinin sədri, Litva Yazıçılar İttifaqının üzvü, publisist və tərcüməçi Mahir Həmzəyev yaşadığı ölkədə istər dövlət orqanları, istərsə də ictimai institutlarla sıx əlaqələr yaratmış, yerli topluma inteqrasiya oluna bilmiş nadir insanlardandır.
Azərbaycan yazıçı və şairlərinin bu qədər əsərini yaşadığı ölkənin dilinə çevirən, yerli mətbuatda dərcinə nail olan ikinci belə diaspor nümayəndəmizi xatırlamıram. İstər Nizamidən Mirzə Cəliləcən klassiklərimiz olsun, istər Anardan Pərvinədək müasirlərimiz – ədəbiyyatımızın tanıdılmasında onun misilsiz xidmətləri var. Baltik xalqlarının dilində nəşr olunan “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanını ayrıca qeyd edim. Mənim Vitautas Landsbergisə həsr etdiyim “Qara çörəyin ağ üzü” essemi Litva dilinə çevirib yerli mətbuatda dərc etməsini də minnətdarlıq hissiylə yada salmasam olmaz.
M.Həmzəyevin fəaliyyəti birtərəfli deyil, o, Baltik xalqlarının xeyli sayda ədəbiyyat nümunəsini, məsələn, Yonas Bilyunas kimi klassik ədiblə yanaşı Danielyus Muşinskas kimi çağdaş yazıçıların əsərlərini dilimizə çevirib, ədəbi dərgilərimizdə dərc etdirib.
İsveç mətbuatında Qarabağ mövzusunda bir neçə yazım dərc olunub. Xarici ölkələrdə, xüsusən də 100 il ərzində erməni yalanlarına inanmış xristian cəmiyyətlərində bu işin nə qədər çətin olduğunu bildiyimdəndir yəqin, kitabın “Qarabağ düyünü Litva diskursunda” bölümünü daha həssaslıqla oxudum. Müəllifin bu sahədə gördüyü işlər öz yerində, yerli müəllifləri həqiqətləri yazmağa səfərbər edə bilməsi xüsusi alqışa layiqdir.
Qəsdim kitab haqda geniş yazı yazmaq deyil. Ədəbi tənqidçiliyim yoxdur, sadəcə, bəzən elə kitablara rast gəlirsən, sənə mövzu verir, yeni yazıya səbəb olur, ruhlanıb yazırsan. “Adamlar və kitablar” silsiləsindən yazdığım yazılara mövzu verən kitablar kimi. Bu yazı da “Azərbaycan – Baltik mədəni əlaqələri”kitabından ruhlanaraq yazıldı.
Baltik ölkələri ilə əlaqələrin tarixinə, bugününə işıq tutan kitabdan danışıram. Çar Rusiyası zamanı, Cümhuriyyət dövrü, Sovet vaxtı, müstəqillik illərində qırılmayan, əskinə, daha da genişlənən mədəni, siyasi əlaqələrdən bəhs edən ensklopedik topludan söz açıram.
… Həm də sahilində yaşadığım Baltik dənizinin o üzündən xəbər verən – Xəzərdən giləvar əsirmiş kimi sıcaq yurd duyğusu yaradan kitabı deyirəm.
Vahid Qazi
Oktyabr 2022
Helsinqborq, İsveç
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 06-10-2022 15:36 | Bölmə: Vahid Qazi

Vahid Qazi
“Adamlar və kitablar” silsiləsindən
Baltik ölkələrinə səfəri hələ neçə il qabaq planlamışdım. İsveçin Karlshamn limanından Klaypedaya gəmi-bərə ilə üzüb üç ölkənin görməli yerlərini gəzib, ənənəmə sadiq qalaraq geniş bir fotoreportaj da yazmağı düşünmüşdüm.
Baltik ölkələrinə səyahət uşaqlıq sevdam olub. Yurmalaya səfərdən qayıdan əmim gördüklərindən ağızdolusu danışan gündən. Deyirdi ki, oralar heç Sovetə oxşamır, elə bilirsən, xaricdəsən.
Elə həmin Sovet illərində Riqa kinostudiyasının çəkdiyi filmlər də bu yerlərə marağımı birəbeş artırmışdı. “Göl üzərində sonata”, “İlğım” filmləri yadımda yaxşı qalanlardandır. Hələ o dövrdə hər axşam bütün ölkə əhlini televizor başına yığan “Qumluqda uzun yol” serialını, onun ecazkar musiqisini demirəm heç. Raymond Paulsun bu musiqini də, Alla Puqaçovanın ifasında milyonların qəlbini fəth edən neçə-neçə mahnısını da yaşlı nəsil yaxşı xatırlayır.
Səfər proqramına Vilnüs Rəssamlıq İnstitutunu da salmışdım. “Rənglərin və səslərin harmoniyası”nın – mənim sevilmli rəssamım Toğrul Nərimanbəyovun təhsil aldığı üvnana gəlib, elə buradaca uşaqlara onun rəssamlığı, vokalçı kimi oxuduğu klassik mahnılarla yanaşı əzablı, eyni zamanda zəngin həyat yolundan – Şuşadan Parisəcən – danışacaqdım. Parisdə Sarbonna universitetinin qarşısındakı bağda uzaq Şuşadan gəlib burada təhsil alan Əhməd bəy Ağaoğlu haqda danışmışdım onlara, elə maraqla dinləmişdilər ki. Bunu Vilnüsdə də təkrarlamaq niyyətində idim.
Belə bir səfərdə görüşmək istədiyim, yazacağım reportajda ayrıca bölmə həsr edəcəyim adam isə Vitautas Landsbergis idi. Vilnüsə gəlib Avropanın nüfuzlu idealist demokratı, Litva Xalq Cəbhəsi – “Sayudis” hərəkatının qurucularından biri, müstəqil Litvanın ilk dövlət başçısı, Avropa Parlamentinin 89 yaşlı üzvü, beynəlxalq tədbirlərdə dəfələrlə həmsöhbət olduğum Vitautas Landsbergislə görüşməsəm, ən azından bu görüşə cəhd etməsəm günah etmiş olaram. Ona həsr etdiyim “Qara çörəyin ağ üzü” yazısında bu böyük insanla ilk görüşümüz haqda ətraflı yazmışam.
Nə uzadım – səfər baş tutmadı! Koronavirus pandemiyası səfəri gerçəkləşdirməyə imkan vermədi.
***

“Hər şərdə bir xeyir var” deyiblər. Ataların bu sözünü Mahir Həmzəyevin “Azərbaycan – Baltik mədəni əlaqələri” kitabını oxuyanda xatırladım.
Sən demə, Baltik ölkələrində dəyməyə nə qədər yer, görüşməyə neçə adam varmış. Son sözü əvvəl demək olmasın, Mahir bəyin yazdığı kitaba ensiklopediya da deyərəm, bax elə bu zənginliyinə görə.
Kitab oxucuya tək Baltik ölkələri haqda geniş bilgilər vermir, həmçinin, öz ölkəmizə uzaq şimaldan baxış fürsəti də yaradır. Özü də tək bu günümüzə yox, 100 il əvvəlimizə də.
XX əsr Litva ədəbiyyatının klassik yazıçılarından biri, ədəbiyyatşünas alim, ictimai-siyasi və mədəniyyət xadimi Vintsas Kreve-Mitskəviçyusu bu kitabla tanıdım. Başqa oxucuları deyə bilmərəm, belə bir şəxsi tanımaq mənə yeni bir kəşf kimi gəldi. Bilmirdim ki, bu mötəbər ədib hələ çar Rusiyası vaxtı Bakıda işləyib, hələ bir “Azəristan ölkəsi” adlı əsər də yazıbmış.
Oxuduqca bu kitabda da, adətim üzrə, karandaşla bir xeyli yerdə qeydlər edirdim. Vintsas Krevenin belə bir cümləsini xüsusi işarələdim.
“O adam ki, öz doğma ana dilini öyrənməkdən utanır, onu adam adlandırmaq olmaz”.
Bunu 1909–1920-ci illərdə Bakı 1-ci realnı məktəbində rus dili və ədəbiyyatı müəllimi işləyən vaxtı uşağını ana dilində oxutdurmaq istəməyən bir azərbaycanlı valideynə deyib.
Sosial şəbəkələrdə rus dilində danışmağı elitarlıq bilən milli snoblarımız haqda söhbətlərin gündəm yaratdığı bir vaxtda bu cümlə yerinə düşdü. Odur ki, kitabdan bu sitatı facebook səhifəmdə bölüşdüm.
***
Xarici ölkələrdə yüz minlərlə soydaşımız yaşayır. Litva Azərbaycanlıları Cəmiyyətinin sədri, Litva Yazıçılar İttifaqının üzvü, publisist və tərcüməçi Mahir Həmzəyev yaşadığı ölkədə istər dövlət orqanları, istərsə də ictimai institutlarla sıx əlaqələr yaratmış, yerli topluma inteqrasiya oluna bilmiş nadir insanlardandır.
Azərbaycan yazıçı və şairlərinin bu qədər əsərini yaşadığı ölkənin dilinə çevirən, yerli mətbuatda dərcinə nail olan ikinci belə diaspor nümayəndəmizi xatırlamıram. İstər Nizamidən Mirzə Cəliləcən klassiklərimiz olsun, istər Anardan Pərvinədək müasirlərimiz – ədəbiyyatımızın tanıdılmasında onun misilsiz xidmətləri var. Baltik xalqlarının dilində nəşr olunan “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanını ayrıca qeyd edim. Mənim Vitautas Landsbergisə həsr etdiyim “Qara çörəyin ağ üzü” essemi Litva dilinə çevirib yerli mətbuatda dərc etməsini də minnətdarlıq hissiylə yada salmasam olmaz.
M.Həmzəyevin fəaliyyəti birtərəfli deyil, o, Baltik xalqlarının xeyli sayda ədəbiyyat nümunəsini, məsələn, Yonas Bilyunas kimi klassik ədiblə yanaşı Danielyus Muşinskas kimi çağdaş yazıçıların əsərlərini dilimizə çevirib, ədəbi dərgilərimizdə dərc etdirib.
İsveç mətbuatında Qarabağ mövzusunda bir neçə yazım dərc olunub. Xarici ölkələrdə, xüsusən də 100 il ərzində erməni yalanlarına inanmış xristian cəmiyyətlərində bu işin nə qədər çətin olduğunu bildiyimdəndir yəqin, kitabın “Qarabağ düyünü Litva diskursunda” bölümünü daha həssaslıqla oxudum. Müəllifin bu sahədə gördüyü işlər öz yerində, yerli müəllifləri həqiqətləri yazmağa səfərbər edə bilməsi xüsusi alqışa layiqdir.
Qəsdim kitab haqda geniş yazı yazmaq deyil. Ədəbi tənqidçiliyim yoxdur, sadəcə, bəzən elə kitablara rast gəlirsən, sənə mövzu verir, yeni yazıya səbəb olur, ruhlanıb yazırsan. “Adamlar və kitablar” silsiləsindən yazdığım yazılara mövzu verən kitablar kimi. Bu yazı da “Azərbaycan – Baltik mədəni əlaqələri”kitabından ruhlanaraq yazıldı.
Baltik ölkələri ilə əlaqələrin tarixinə, bugününə işıq tutan kitabdan danışıram. Çar Rusiyası zamanı, Cümhuriyyət dövrü, Sovet vaxtı, müstəqillik illərində qırılmayan, əskinə, daha da genişlənən mədəni, siyasi əlaqələrdən bəhs edən ensklopedik topludan söz açıram.
… Həm də sahilində yaşadığım Baltik dənizinin o üzündən xəbər verən – Xəzərdən giləvar əsirmiş kimi sıcaq yurd duyğusu yaradan kitabı deyirəm.
Vahid Qazi
Oktyabr 2022
Helsinqborq, İsveç
Müəllifin bütün yazıları - Vahid QAZİ
Bölməyə aid digər xəbərlər