00:01 / 25-11-2024
Bu gün Kəlbəcər Şəhəri Günüdür
18:07 / 24-11-2024
İlham Əliyev: “COP29 iqlim diplomatiyasında dönüş nöqtəsidir!”
10:57 / 24-11-2024
Hikmət Hacıyev: “COP29 uğurla başa çatdı”
10:42 / 24-11-2024
Kursk vilayətinin 40 faizdən çoxuna ruslar nəzarət edir
08:40 / 24-11-2024
Bakıda COP29-un bağlanış plenar sessiyası keçirilib - (Yenilənib+Video)
00:03 / 24-11-2024
Qurban Qurbanov: "Mənə bir də bu barədə sual verməyin"
22:18 / 23-11-2024
Daşkəsəndə 4 nəfər qazdan zəhərlənib
20:11 / 23-11-2024
Kiyevə nüvə silahının verilməsi müzakirə olunur
20:08 / 23-11-2024
"Qarabağ" qalib gəlib
19:22 / 23-11-2024
Məşhur idmançı 250 min avro cərimələnib - Foto
18:55 / 23-11-2024
Qəzzaya son hücumlarda 120 fələstinli öldürülüb
18:48 / 23-11-2024
NATO-nun baş katibi Trampla danışıqlar aparıb
18:40 / 23-11-2024
Avropa yeni enerji böhranı ilə üz-üzədir
18:08 / 23-11-2024
Novella Cəfəroğlu: "İndi normal pensiya alıram, məbləği açıqlamaq istəmirəm"
17:57 / 23-11-2024
Prezident Su Təchizatı Xidmətinin fəaliyyət sahəsini genişləndirib
17:50 / 23-11-2024
“Azərenerji” və “Azərişıq”a yeni səlahiyyət verilib - Fərman
17:25 / 23-11-2024
Müğənni Nadir Qafarzadə: "Torpaq alıb neyləyəcəm ki?!"
17:04 / 23-11-2024
1-ci siniflərin yerdəyişmə prosesinə start verilir
16:47 / 23-11-2024
Keçmiş icra başçısı vəfat edib
16:39 / 23-11-2024
Agentlik sədrinin birinci müavini təyin olunan Xəyyam Məmmədov kimdir?
16:11 / 23-11-2024
Prezident hərbi xidmətə çağırışla bağlı sərəncam imzalayıb
16:05 / 23-11-2024
Prezident bir qrup şəxsi təltif edib - Siyahı
16:02 / 23-11-2024
Milli Müdafiə Universiteti ilə bağlı daha bir qərar imzalanıb
15:57 / 23-11-2024
Türkiyədə 3 ton saxta spirtli içki ələ keçirilib
15:45 / 23-11-2024
Nazirlər Kabineti daha bir qərar verib
15:28 / 23-11-2024
Agentlik sədrinə yeni müavinlər təyin olunub - Sərəncam
15:08 / 23-11-2024
Temperatur düşəcək, leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
14:31 / 23-11-2024
Müdafiə Nazirliyində xidməti müşavirə keçirilib
13:32 / 21-11-2024
Dünyanın ən güclü donanmaları... - Qardaş Türkiyə siyahıda neçəncidir?
16:45 / 20-11-2024
Nazir: "Regionlardakı bəzi poçt şöbələrinin bağlanması araşdırılacaq"
16:22 / 20-11-2024
“Real Betis” klubunun nümayəndəsi Bakıda nəyə təəccüblənib? - Foto
16:45 / 21-11-2024
Prezident iki Mərkəzi ləğv edib - Sərəncam
00:07 / 22-11-2024
Hikmət Hacıyev: “Politico”nun üzr istəməsini tələb edirik!”
09:37 / 21-11-2024
Naxçıvan səhiyyəsində həbslər başlayıb
11:03 / 23-11-2024
Türkiyədə 70 kq qızılla tutulan azərbaycanlı diplomatdır? - (Yenilənib)
10:03 / 20-11-2024
Azərbaycan və Türkiyənin bələdiyyə təşkilatları arasında görüş keçirilib - Fotolar
00:45 / 22-11-2024
Məşhur yazıçının yeni romanı nəşr edilib - Foto
16:17 / 21-11-2024
Baş nazirin və sabiq müdafiə nazirinin həbsinə order verilib
13:04 / 21-11-2024
Kino şirkəti Batmobil avtomobili istehsal edir
15:55 / 20-11-2024
Deputatın "Zəngimcell" oyunu: "Balansınız bitmişdir..."
Oliqarxlara qarşı qiyam
Tarix: 26-06-2019 16:31 | Bölmə: Xəqani CƏFƏRLİ
Son günlər Gürcüstanda baş verən hadisələr ötən ilin əvvəllərindən Ermənistan, Moldova, Ukrayna, Slovakiya, Rumıniya və Çexiyada baş verən proseslərin ümumi cəhətinin olduğunu bir daha təsdiqlədi. İndi əminliklə demək olar ki, keçmiş sosialist düşərgəsində “milli oliqarx”lara qarşı qiyam başlayıb.
Bu ölkələrdə baş verən hadisələr həm də miqyasına görə, 30 il əvvəl sovet totalitarizminə qarşı başlanan hərəkatla müqayisə oluna bilər.
İyunun 23-də Praqada oliqarx baş nazir Andre Babişin istefası tələbi ilə keçirilən aksiya Çexiyada 1989-cu ildə baş vermiş “Məxməri inqilab”dan sonra keçirilən ən böyük etiraz aksiyası hesab olunur. “Demokratiya üçün milyon an” vətəndaş hərəkatının təşəbbüsü ilə keçirilən aksiyada 250 min nəfərin iştirak etdiyi bildirilir.
Qeyd edək ki, Çexiyada baş nazir və milyarder Andrey Babiş əleyhinə etirazlar ötən ildən başlayıb. Oliqarx baş nazirin Avropa Birliyinin Çexiyada kiçik biznesi dəstəkləmək üçün ayırdığı qrantların bir hissəsini mənimsəməsi iddiaları meydana çıxdıqdan sonra etirazlara start verilib və artıq güclü xalq hərəkatına çevrilib. Çexiya vətəndaşları oliqarx baş nazirin istefasına nail olana kimi aksiyaları davam etdirmək niyyətindədirlər və növbəti ümummilli aksiya noyabrın 16-na təyin olunub.
Çexlər oliqarx baş nazirlə yanaşı “Rusiyanın agenti” adlandırdıqları prezident Miloş Zemanın da istefasını tələb edirlər.
Gürcüstan paytaxtında son günlər ard-arda keçirilən etiraz aksiyalarının da hədəfi baş nazir Mamuka Baxtadzenin və ya Salome Zurabişvilinin əleyhinə deyil, hakim partiyanın sədri, oliqarx Bidzina İvanişviliyə qarşı yönəlib. Buna görə Gürcüstanda etirazçılar prezident və ya baş nazirin istefasını deyil, erkən parlament seçkilərinin keçirilməsini tələb edirlər. Müşahidəçilər başlanan etirazları oliqarx Bidzina İvanişviliyə qarşı qiyam kimi qiymətləndirirlər.
Gürcüstanın sabiq prezidenti Saakaşvili də Gürcüstanda baş verən hadisələri ötən il Ermənistanda baş vermiş olayların, Ukraynada prezident seçkisi ətrafında yaranmış mühitin və ən nəhayət, bir neçə gün əvvəl Moldovada təkararlanan prosesin davamı hesab edir. Sabiq prezidentin fikrincə, insanlar artıq oliqarxların köləsi olmaq istəmir.
Gürcüstandakı hadisələrin ilhamvericisi hesab olunan Moldovada oliqarx Vlad Plaxotnyuka qarşı etirazlar ötən aydan başlamışdı. Etirazların genişlənməsi və müxalifət partiyalarının vahid mövqedən çıxış etməsi nəticəsində oliqarx Vlad Plaxotnyuk ölkəni tərk etdi və hakim partiyanın sədrliyindən istefa verdi. Vlad Plaxotnyuk da Bidzina İvanişvili kimi rəsmi şəkildə dövlət və hökumət vəzifəsi tutmasa da, hakim partiyaya rəhbərliyi əlində saxlmaqla hakimiyyətə tam nəzarət edirdi. Oliqarx Vlad Plaxotnyuka qarşı elə böyük narazılıq var idi ki, Qərbyönümlü müxalifət Rusiyayanlısı sosialistlərlə ortaq mövqeyə gələ bildi və bundan sonra Moldovada oliqarxın hakimiyyətinə son qoyuldu.
Moldovadan əvvəl Ukraynada “Xalqın xidmətçisi” televiziya serialında baş rolun ifaçısı Vladimir Zelenski oliqarx dövlət başçısı Petr Poroşenkoya prezident seçkisində çox böyük fərqlə qalib gəldi. Zelenskinin seçikinin ikinci turunda seçicilərin 73 faizindən çoxunun dəstəyini qazanması Ukraynanın oliqarxlara qarşı çıxışının nəticəsi kimi qəbul olunur.
Postsovet respublikalarında və bəzi Şərqi Avropa ölkələrində oliqarx liderlərə qarşı başlanan hərəkat ABŞ-da böyük məmnuniyyət doğurub və dəstək qazanıb. ABŞ-ın nüfuzlu media orqanlarında postsovet məkanında oliqarxlara qarşı mübarizəni dəstəkləyən məqalələr dərc olunur.
Proseslərin təhlili göstərir ki, Vaşinqton postsovet məkanında oliqarxlara qarşı başlanan mübarizəyə mənəvi dəstək verməklə kifayətlənmək niyyətində deyil. ABŞ-ın böyük təsirə malik beyin mərkəzlərində və nüfuzlu media quruluşlarında Qərbin postsovet respublikalarına oliqarxlara qarşı başlanan mübarizəyə dəstək verməsi ilə təkliflər ard-arda səslənir. ABŞ-la yanaşı Böyük Britaniya, Fransa və Almaniyada postsovet respublikalarında oliqarxlara qarşı mübarizəyə siyasi və mənəvi dəstək verirlər. ABŞ-ın nüfuzlu beyin mərkəzlərində hesab edirlər ki, Qərbin gülü dəstəyi olarsa postsovet respublikaları oliqarxlarla mübarizədə Slovakiya və Rumıniya kimi qısa zamanda uğur qazana bilərlər.
Slovakiyada islahat tərəfdarı, vəkil Zuzana Çaputovanın prezident seçkilərində qələbəsi, Rumıniyada Liviu Draqniyanın həbs edilməsi oliqarxla mübarizənin uğurlu nəticələri hesab olunur.
Qərb postsovet ölkələrində oliqarxlara qarşı başlayan mübarizəyə verdiyi mənəvi dəstəyi real addımlarla tamamlamağa başlayıb. Yaxın günlərdə ukraynalı oliqarx Dmitri Firtaşın ABŞ ədliyyəsinə təhvil verilməsi nəhayət ki, reallaşa bilər. Hələ 2014-cü ildən Avsriyada istintaq altında olan və haqqında məhkəmənin ölkəni tərk etməmək qərarı verilən Firtaşın ABŞ ədliyyəsinə təvil verilməsinə Avstriya Ali Məhkəməsi razılıq verib. Firtaşin ABŞ ədliyyəsinə təslim edilməsi həm Ukrayna, həm də bütövlükdə postsovet ölkələrinin oliqarxlarına böyük zərbə ola bilər. Şərhçilər isə Firtaşın taleyini postsovet ölkələrinin digər oliqarxlarının da yaşaya biləcəyinə diqqət çəkirlər.
Qərbin beyin mərkəzlərində hesab edirlər ki, postsovet respublikalarından olan oliqarxlar özlərinin şəxsi mənafeyi naminə demokratiləşməyə mane olmaqla, Rusiyanın bölgədə öz təsir imkanlarını qoruyub saxlamağa və bəzən hətta artırmasına da imkan verir. Ona görə də, Qərbin bəzi beyin mərkəzlərində postsovet respublikalarından olan oliqarxları Rusiyanın avtoritar prezidenti Vladimir Putinin oliqarxları hesab edirlər.
ABŞ-ın təhlükəsizlik və hərbi məsələlər üzrə ixtisaslaşmış beyin mərkəzləri isə Ağ Evə çağırış edərək postsovet məkanında demokratik seçkilər və qanunun aliliyi məsələsində daha prinsipial, oliqarxlara qarşı mübarizədə güzəştsiz mövqe tutmağa çağırırlar. Qərbin oliqarxlarla mübarizədə postsovet ölkələrinin xalqlarına verdiyi dəstəyin artması isə bu prosesin postsovet məkanının digər ölklərinə də sıçrayacağını ehtimal etməyə əsas verir.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 26-06-2019 16:31 | Bölmə: Xəqani CƏFƏRLİ
Son günlər Gürcüstanda baş verən hadisələr ötən ilin əvvəllərindən Ermənistan, Moldova, Ukrayna, Slovakiya, Rumıniya və Çexiyada baş verən proseslərin ümumi cəhətinin olduğunu bir daha təsdiqlədi. İndi əminliklə demək olar ki, keçmiş sosialist düşərgəsində “milli oliqarx”lara qarşı qiyam başlayıb.
Bu ölkələrdə baş verən hadisələr həm də miqyasına görə, 30 il əvvəl sovet totalitarizminə qarşı başlanan hərəkatla müqayisə oluna bilər.
İyunun 23-də Praqada oliqarx baş nazir Andre Babişin istefası tələbi ilə keçirilən aksiya Çexiyada 1989-cu ildə baş vermiş “Məxməri inqilab”dan sonra keçirilən ən böyük etiraz aksiyası hesab olunur. “Demokratiya üçün milyon an” vətəndaş hərəkatının təşəbbüsü ilə keçirilən aksiyada 250 min nəfərin iştirak etdiyi bildirilir.
Qeyd edək ki, Çexiyada baş nazir və milyarder Andrey Babiş əleyhinə etirazlar ötən ildən başlayıb. Oliqarx baş nazirin Avropa Birliyinin Çexiyada kiçik biznesi dəstəkləmək üçün ayırdığı qrantların bir hissəsini mənimsəməsi iddiaları meydana çıxdıqdan sonra etirazlara start verilib və artıq güclü xalq hərəkatına çevrilib. Çexiya vətəndaşları oliqarx baş nazirin istefasına nail olana kimi aksiyaları davam etdirmək niyyətindədirlər və növbəti ümummilli aksiya noyabrın 16-na təyin olunub.
Çexlər oliqarx baş nazirlə yanaşı “Rusiyanın agenti” adlandırdıqları prezident Miloş Zemanın da istefasını tələb edirlər.
Gürcüstan paytaxtında son günlər ard-arda keçirilən etiraz aksiyalarının da hədəfi baş nazir Mamuka Baxtadzenin və ya Salome Zurabişvilinin əleyhinə deyil, hakim partiyanın sədri, oliqarx Bidzina İvanişviliyə qarşı yönəlib. Buna görə Gürcüstanda etirazçılar prezident və ya baş nazirin istefasını deyil, erkən parlament seçkilərinin keçirilməsini tələb edirlər. Müşahidəçilər başlanan etirazları oliqarx Bidzina İvanişviliyə qarşı qiyam kimi qiymətləndirirlər.
Gürcüstanın sabiq prezidenti Saakaşvili də Gürcüstanda baş verən hadisələri ötən il Ermənistanda baş vermiş olayların, Ukraynada prezident seçkisi ətrafında yaranmış mühitin və ən nəhayət, bir neçə gün əvvəl Moldovada təkararlanan prosesin davamı hesab edir. Sabiq prezidentin fikrincə, insanlar artıq oliqarxların köləsi olmaq istəmir.
Gürcüstandakı hadisələrin ilhamvericisi hesab olunan Moldovada oliqarx Vlad Plaxotnyuka qarşı etirazlar ötən aydan başlamışdı. Etirazların genişlənməsi və müxalifət partiyalarının vahid mövqedən çıxış etməsi nəticəsində oliqarx Vlad Plaxotnyuk ölkəni tərk etdi və hakim partiyanın sədrliyindən istefa verdi. Vlad Plaxotnyuk da Bidzina İvanişvili kimi rəsmi şəkildə dövlət və hökumət vəzifəsi tutmasa da, hakim partiyaya rəhbərliyi əlində saxlmaqla hakimiyyətə tam nəzarət edirdi. Oliqarx Vlad Plaxotnyuka qarşı elə böyük narazılıq var idi ki, Qərbyönümlü müxalifət Rusiyayanlısı sosialistlərlə ortaq mövqeyə gələ bildi və bundan sonra Moldovada oliqarxın hakimiyyətinə son qoyuldu.
Moldovadan əvvəl Ukraynada “Xalqın xidmətçisi” televiziya serialında baş rolun ifaçısı Vladimir Zelenski oliqarx dövlət başçısı Petr Poroşenkoya prezident seçkisində çox böyük fərqlə qalib gəldi. Zelenskinin seçikinin ikinci turunda seçicilərin 73 faizindən çoxunun dəstəyini qazanması Ukraynanın oliqarxlara qarşı çıxışının nəticəsi kimi qəbul olunur.
Postsovet respublikalarında və bəzi Şərqi Avropa ölkələrində oliqarx liderlərə qarşı başlanan hərəkat ABŞ-da böyük məmnuniyyət doğurub və dəstək qazanıb. ABŞ-ın nüfuzlu media orqanlarında postsovet məkanında oliqarxlara qarşı mübarizəni dəstəkləyən məqalələr dərc olunur.
Proseslərin təhlili göstərir ki, Vaşinqton postsovet məkanında oliqarxlara qarşı başlanan mübarizəyə mənəvi dəstək verməklə kifayətlənmək niyyətində deyil. ABŞ-ın böyük təsirə malik beyin mərkəzlərində və nüfuzlu media quruluşlarında Qərbin postsovet respublikalarına oliqarxlara qarşı başlanan mübarizəyə dəstək verməsi ilə təkliflər ard-arda səslənir. ABŞ-la yanaşı Böyük Britaniya, Fransa və Almaniyada postsovet respublikalarında oliqarxlara qarşı mübarizəyə siyasi və mənəvi dəstək verirlər. ABŞ-ın nüfuzlu beyin mərkəzlərində hesab edirlər ki, Qərbin gülü dəstəyi olarsa postsovet respublikaları oliqarxlarla mübarizədə Slovakiya və Rumıniya kimi qısa zamanda uğur qazana bilərlər.
Slovakiyada islahat tərəfdarı, vəkil Zuzana Çaputovanın prezident seçkilərində qələbəsi, Rumıniyada Liviu Draqniyanın həbs edilməsi oliqarxla mübarizənin uğurlu nəticələri hesab olunur.
Qərb postsovet ölkələrində oliqarxlara qarşı başlayan mübarizəyə verdiyi mənəvi dəstəyi real addımlarla tamamlamağa başlayıb. Yaxın günlərdə ukraynalı oliqarx Dmitri Firtaşın ABŞ ədliyyəsinə təhvil verilməsi nəhayət ki, reallaşa bilər. Hələ 2014-cü ildən Avsriyada istintaq altında olan və haqqında məhkəmənin ölkəni tərk etməmək qərarı verilən Firtaşın ABŞ ədliyyəsinə təvil verilməsinə Avstriya Ali Məhkəməsi razılıq verib. Firtaşin ABŞ ədliyyəsinə təslim edilməsi həm Ukrayna, həm də bütövlükdə postsovet ölkələrinin oliqarxlarına böyük zərbə ola bilər. Şərhçilər isə Firtaşın taleyini postsovet ölkələrinin digər oliqarxlarının da yaşaya biləcəyinə diqqət çəkirlər.
Qərbin beyin mərkəzlərində hesab edirlər ki, postsovet respublikalarından olan oliqarxlar özlərinin şəxsi mənafeyi naminə demokratiləşməyə mane olmaqla, Rusiyanın bölgədə öz təsir imkanlarını qoruyub saxlamağa və bəzən hətta artırmasına da imkan verir. Ona görə də, Qərbin bəzi beyin mərkəzlərində postsovet respublikalarından olan oliqarxları Rusiyanın avtoritar prezidenti Vladimir Putinin oliqarxları hesab edirlər.
ABŞ-ın təhlükəsizlik və hərbi məsələlər üzrə ixtisaslaşmış beyin mərkəzləri isə Ağ Evə çağırış edərək postsovet məkanında demokratik seçkilər və qanunun aliliyi məsələsində daha prinsipial, oliqarxlara qarşı mübarizədə güzəştsiz mövqe tutmağa çağırırlar. Qərbin oliqarxlarla mübarizədə postsovet ölkələrinin xalqlarına verdiyi dəstəyin artması isə bu prosesin postsovet məkanının digər ölklərinə də sıçrayacağını ehtimal etməyə əsas verir.
Müəllifin bütün yazıları - Xəqani CƏFƏRLİ
Bölməyə aid digər xəbərlər
19-04-2023, 11:40
Erməni mətbuatı: "Paşinyan təhlükəsizliyindən narahatdır”
31-07-2019, 14:06
Xəqani CƏFƏRLİ - İnqilabın baş verəcəyi tarix - Onu əvvəlcədən təyin etmək mümkündürmü?
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
Mirəli Sarızadə: “Gənc yaşımda arzum həyata keçdi, inşallah, yeni mövsümdə teatrımızın səhnəsində də Məcnun obrazı ilə tamaşaçılar qarşısına çıxacam”
