10:37 / 20-04-2024
Rusiyalı ekspert: Cənubi Qafqazın Rusiya üçün əhəmiyyəti böyükdür
10:21 / 20-04-2024
Qazaxlı Alikin oğlunun məhkəməsi başlayır
09:50 / 20-04-2024
ABŞ Çini ittiham edir: Ukraynada müharibəni qızışdırır
09:46 / 20-04-2024
Sülhməramlıların Qarabağı tərk etməsi separatçı ermənilərin narahatlığına səbəb olub
09:12 / 20-04-2024
BMT Baş katibi Azərbaycan və Ermənistana çağırış edib
09:06 / 20-04-2024
Blinken 4 kəndin qaytarılması ilə bağlı razılaşmanı alqışlayır
00:37 / 20-04-2024
Hikmət Hacıyev: "Bu, diplomatik və siyasi cəsarətimizin təcəssümüdür"
23:26 / 19-04-2024
Aİ-dən 4 kəndin qaytarılmasına reaksiya: "Davamlı nizamlanmanı tam dəstəkləyirik"
21:22 / 19-04-2024
Buraxılış imtahanının nəticələri elan olunub
20:45 / 19-04-2024
19-cu əsrin solğun dagerreotiplərini bərpa ediblər
20:29 / 19-04-2024
Qəzza müharibəsi qloballaşır
18:35 / 19-04-2024
MKİ: “Moskva yaxınlığındakı terror aktını İŞİD təşkil edib”
18:14 / 19-04-2024
Qəzzada daha 42 nəfər dinc sakin həlak olub
18:08 / 19-04-2024
Eminemin qızı bikinidə görüntülənib
18:06 / 19-04-2024
Yaponiya süni intellektin inkişafına 475 milyon dollar ayırıb
17:57 / 19-04-2024
9 milyon manatlıq mənimsəmə... - Şirkət rəhbərinə 11 il həbs cəzası verilib
17:33 / 19-04-2024
Ağ ev Afrikada müttəfiqini itirə bilər
17:30 / 19-04-2024
İranda silsilə partlayışlar baş verib
17:27 / 19-04-2024
İranın İsrailə hücumunun əsl səbəbi bəlli olub
17:18 / 19-04-2024
Mustafayevlə Qriqoryan sərhəddə görüşüb - 4 kənd Azərbaycana qaytarılır
17:09 / 19-04-2024
Daxili İşlər Nazirliyində kollegiya iclası keçirilib - Fotolar
17:00 / 19-04-2024
Prezident Cinayət-Prosessual Məcəlləsində dəyişikliyi təsdiqləyib
16:46 / 19-04-2024
İlham Əliyev Rusiyaya gedir
16:34 / 19-04-2024
Universitetin sözçüsü vəzifədən ayrılıb
16:19 / 19-04-2024
Abel Məhərrəmov və xanımı məhkəməyə verilib
16:00 / 19-04-2024
Ədalət Məhkəməsində Azərbaycanın tələbi ilə ictimai dinləmələr keçirilib
15:47 / 19-04-2024
Tovuzda 22 yaşlı oğlan 34 yaşlı qadının üzərinə benzin tökərək yandırıb
15:36 / 19-04-2024
G7 ölkələri Azərbaycan və Ermənistanı sülh prosesinə sadiq olmağa çağırıb
15:29 / 19-04-2024
Ceyhun Bayramov Fələstinin baş naziri ilə telefonda müzakirə aparıb
20:08 / 15-04-2024
Rusiya Ukrayna ilə savaşa özgələri göndərir
18:51 / 15-04-2024
“Şəhid Əhməd – Oğluma məktub” filminin təqdimatı keçirilib - Fotolar
13:58 / 16-04-2024
Agentlik sədri vəzifədən azad edilib - Yeni təyinat
15:07 / 17-04-2024
Hikmət Hacıyev: “Sülhməramlıların Azərbaycandan çıxarılması barədə qərar qəbul edilib”
10:57 / 18-04-2024
60 milyard dollarlıq yardımın önü açılır
13:03 / 15-04-2024
Məşhur aktyor kinodan qovulub
15:08 / 15-04-2024
Ali məktəblərə qəbul başlayıb
09:26 / 16-04-2024
Ulduz aktrisanın psixoloji problemi yaranıb - Fotolar
23:48 / 16-04-2024
Tbilisidə polis qanuna etiraz edən 11 nəfəri saxlayıb
12:27 / 15-04-2024
Tokayev və Paşinyan İrəvanda nəyi müzakirə edəcəklər?
23:14 / 16-04-2024
Ceyhun Bayramov Aİ-nin xüsusi nümayəndəsini qəbul edib
22:18 / 15-04-2024
"Beşiktaş" Fernando Santos və köməkçilərinə təzminat ödəyəcək
Türklər Tehranın bu işə cəlb olunmasını istəmir - Ekspert
Tarix: 31-01-2023 11:16 | Bölmə: Slayd
Türkiyə rəhbərliyinin Suriya ilə münasibətlərin bərpasına dair danışıqlara özünün ən mühüm müttəfiqlərindən biri olan Tehranı da daxil etmək istəyi İranın diplomatik prosesin kənarına çəkilməsindən narazılığı ilə bağlı xəbərlərə cavabdır. Ekspertlərin fikrincə, prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın müsbət siqnallarına baxmayaraq, qarşıdan gələn ümumi seçkilər fonunda onun ritorikasına tam inanmaq lazım deyil. Ankara ilə Tehran arasında həddindən artıq fikir ayrılığı var.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.
Rus nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Tehranın vasitəçi kimi Ankara ilə Dəməşq arasında münasibətlərin normallaşdırılması üzrə dialoqa qoşula biləcəyi barədə Ərdoğan Biləcik şəhərindəki çıxışında deyib: “Biz üçtərəfli təmaslar keçirməyi, nə baş verdiyini görmək üçün təklif etdik: Rusiya, Türkiyə və Suriya. İranı da əlavə edə bilərik. Gəlsin, iştirak etsin”.
Onun sözlərinə görə, bu danışıqlar Yaxın Şərqə "sakitlik gətirməyə" yönəlib. “Qoy bu bölgə indiki problemlərlə yaşamağa son qoysun. Bəli, biz nəticələr əldə etdik, yəni Suriya rəhbərliyi ilə dialoqda buna nail oluruq və onları almağa davam edəcəyik”, - deyə Ərdoğan qeyd edib.
Yanvarın birinci yarısında İran Xarici İşlər Nazirliyi Ankara ilə Dəməşq arasında 10 ildən çox əvvəl kəsilmiş münasibətlərin ehtiyatlı şəkildə bərpası prosesini yarırəsmi səviyyədə alqışlamasına baxmayaraq, İslam Respublikasının rəsmiləri məsələyə daha az münasibət bildirib. “Əl-Qüds əl-Ərəbi”nin istinad etdiyi İran siyasi isteblişmentinin nümayəndələri narahatlıqlarını ifadə ediblər ki, Suriyanın münaqişədən sonrakı gələcəyi üçün formalaşan düstur Tehranın xaric edilməsini nəzərdə tutur.
Bu, bəzi Qərb və ərəb nəşrlərinin İran hakimiyyətinin bu aylarda Suriya prezidenti Bəşər Əsədə güzəştli şərtlərlə öz neftini verməkdən imtinasını izah edən narazılıq idi. Mənbələr “Wall Street Journal”-a bildiriblər ki, rəsmi Dəməşqə indi yanacaq pulunu bazar qiymətləri ilə ödəməli olduğunu deyiblər. Üstəlik, nəşrin məlumatına görə, iranlılar Suriya rəhbərliyindən avans tələb ediblər.
Rusiya Elmlər Akademiyasının Şərqşünaslıq İnstitutunun Ərəb və İslam Araşdırmaları Mərkəzinin elmi işçisi, Ali İqtisadiyyat Məktəbinin (HSE) baş müəllimi Qriqori Lukyanov NG-yə deyib ki, Tehranın rolunda ciddi fərq var:
“Bu gün İranda və İran ətrafında baş verənlər Ərdoğana Suriya məsələsini həm avropalılar, həm də amerikalılarla öz müzakirələrində alət etmək imkanı verir. Xüsusilə bu yazda keçiriləcək seçkilər ərəfəsində, geniş problemlər siyahısında özünə mürəkkəb güzəştləri aradan qaldırmaq üçün Ərdoğan gündəmi mümkün qədər kəskinləşdirməlidir”.
Analitikin fikrincə, Suriya dosyesi bu məntiqə uyğundur. “Ərdoğan qaynar gündəmdə oynayır, Avropa və ABŞ-dakı rəqiblərini mümkün qədər təxribata çəkir və məsələnin bu cür bəyanatı onu Suriyada nizamlanmanın real gedişatı ilə bağlı şərh verməkdən uzaqlaşdırır, - deyə Lukyanov qeyd edib. - İran və Türkiyənin bütün bu illər ərzində Suriya üzrə ikitərəfli danışıqlar prosesi qurmağa mane olan obyektiv fikir ayrılıqları var. Bu münaqişə faktorları son illər aradan qalxmayıb”.
NG-nin həmsöhbətinin fikrincə, bu cür ziddiyyətləri bir gecədə həll etmək olmaz, ona görə də çox güman ki, hazırkı şəraitdə Ərdoğan diqqətini Suriya münaqişəsinin tezliklə həllinə yönəltməyib.
Ekspertin fikrincə, Ankara ilə Tehran arasındakı fikir ayrılıqları Suriyada gələcək siyasi nizamlanmanın xarakteri və trayektoriyası ilə bağlı fundamental məsələlərlə bağlıdır. “Rəsmi Ankaranın rəsmi Dəməşqlə münasibətlərin paradiqmasını dəyişməyə və hətta Əsədlə Ərdoğan arasında görüş ehtimalını qəbul etməyə hazır olmasına baxmayaraq, Türkiyə Suriya qaçqınlarının təhlükəsizliyinə zəmanət verməklə onların geri qayıtmasında ilk növbədə öz maraqlarını rəhbər tutur. Yəni “Kürdüstan Fəhlə Partiyası”nın Suriya ərazisində fəaliyyəti və s.”, - Lukyanov izah edib. Onun sözlərinə görə, sonuncu məsələ ilə bağlı irəliləyişlərə baxmayaraq, hələ də çoxlu risklər var.
Müstəqil suriyalı ekspert Taha Əbdülvahid NG-yə deyib ki, İran hakimiyyəti indi Dəməşqlə digər ölkələr arasında rəsmi münasibətlərin bərpasında ən az maraqlıdır: “Bu, bir sadə səbəbə görə baş verir: belə bir ssenari reallaşarsa və İranın özünün sanksiyalar altında olduğu bir vaxtda Suriyanın yenidən qurulması layihələrinin maliyyələşdirilməsinə başlanarsa, iranlıların Suriya tortundan öz paylarını almaq çətin olacaq”.
Əbdülvahidin sözlərinə görə, “buzların əriməsi” ssenarisi Tehran üçün uzun müddətdir ki, Dəməşqdəki prezident sarayına hərtərəfli dəstək verərək, bu arenada dərinləşdirməyə çalışdığı təsir imkanlarının itirilməsi ilə doludur.
T. Əbdülvahid xatırladıb ki, Türkiyə NATO-nun üzvü olaraq qalır, burada müəyyən öhdəliklər var, İran isə şərti Qərblə qarşıdurmadadır: "Ankara ilə Dəməşq arasında münasibətlərin normallaşması Suriyada İrandan daha güclü oyunçunun meydana çıxması demək olacaq, çünki Türkiyə heç bir sanksiyalara məruz qalmır və onun iqtisadi fəaliyyətdə tam azadlığı var. Ankara real iqtisadi layihələrlə ölkəni sadəcə, öz qanadı altına ala bilər. Eyni zamanda, türklərin Əsədin həqiqətən də Suriya nizamlanmasına daxil olmasını istəməsi və müxalifətə hakimiyyətdə olmaq şansı vermə ehtimalı var. Bu, İranın maraqlarına uyğun deyil, ona zəif Əsəd lazımdır”.
Eyni zamanda, NG-nin həmsöhbətinin sözlərinə görə, Türkiyənin Suriya üzrə ilk növbədə Rusiya ilə danışıqlara üstünlük verməsi İranı qıcıqlandırmaya bilməz. “Bu, onu deməyə əsas verir ki, türklər ya Tehranı bu məsələlərdə mühüm oyunçu hesab etmirlər, ya da sadəcə olaraq onun olmasını istəmirlər”, - deyə Əbdülvahid yekunlaşdırıb.
E. KAMAL
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 31-01-2023 11:16 | Bölmə: Slayd
Türkiyə rəhbərliyinin Suriya ilə münasibətlərin bərpasına dair danışıqlara özünün ən mühüm müttəfiqlərindən biri olan Tehranı da daxil etmək istəyi İranın diplomatik prosesin kənarına çəkilməsindən narazılığı ilə bağlı xəbərlərə cavabdır. Ekspertlərin fikrincə, prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın müsbət siqnallarına baxmayaraq, qarşıdan gələn ümumi seçkilər fonunda onun ritorikasına tam inanmaq lazım deyil. Ankara ilə Tehran arasında həddindən artıq fikir ayrılığı var.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.
Rus nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Tehranın vasitəçi kimi Ankara ilə Dəməşq arasında münasibətlərin normallaşdırılması üzrə dialoqa qoşula biləcəyi barədə Ərdoğan Biləcik şəhərindəki çıxışında deyib: “Biz üçtərəfli təmaslar keçirməyi, nə baş verdiyini görmək üçün təklif etdik: Rusiya, Türkiyə və Suriya. İranı da əlavə edə bilərik. Gəlsin, iştirak etsin”.
Onun sözlərinə görə, bu danışıqlar Yaxın Şərqə "sakitlik gətirməyə" yönəlib. “Qoy bu bölgə indiki problemlərlə yaşamağa son qoysun. Bəli, biz nəticələr əldə etdik, yəni Suriya rəhbərliyi ilə dialoqda buna nail oluruq və onları almağa davam edəcəyik”, - deyə Ərdoğan qeyd edib.
Yanvarın birinci yarısında İran Xarici İşlər Nazirliyi Ankara ilə Dəməşq arasında 10 ildən çox əvvəl kəsilmiş münasibətlərin ehtiyatlı şəkildə bərpası prosesini yarırəsmi səviyyədə alqışlamasına baxmayaraq, İslam Respublikasının rəsmiləri məsələyə daha az münasibət bildirib. “Əl-Qüds əl-Ərəbi”nin istinad etdiyi İran siyasi isteblişmentinin nümayəndələri narahatlıqlarını ifadə ediblər ki, Suriyanın münaqişədən sonrakı gələcəyi üçün formalaşan düstur Tehranın xaric edilməsini nəzərdə tutur.
Bu, bəzi Qərb və ərəb nəşrlərinin İran hakimiyyətinin bu aylarda Suriya prezidenti Bəşər Əsədə güzəştli şərtlərlə öz neftini verməkdən imtinasını izah edən narazılıq idi. Mənbələr “Wall Street Journal”-a bildiriblər ki, rəsmi Dəməşqə indi yanacaq pulunu bazar qiymətləri ilə ödəməli olduğunu deyiblər. Üstəlik, nəşrin məlumatına görə, iranlılar Suriya rəhbərliyindən avans tələb ediblər.
Rusiya Elmlər Akademiyasının Şərqşünaslıq İnstitutunun Ərəb və İslam Araşdırmaları Mərkəzinin elmi işçisi, Ali İqtisadiyyat Məktəbinin (HSE) baş müəllimi Qriqori Lukyanov NG-yə deyib ki, Tehranın rolunda ciddi fərq var:
“Bu gün İranda və İran ətrafında baş verənlər Ərdoğana Suriya məsələsini həm avropalılar, həm də amerikalılarla öz müzakirələrində alət etmək imkanı verir. Xüsusilə bu yazda keçiriləcək seçkilər ərəfəsində, geniş problemlər siyahısında özünə mürəkkəb güzəştləri aradan qaldırmaq üçün Ərdoğan gündəmi mümkün qədər kəskinləşdirməlidir”.
Analitikin fikrincə, Suriya dosyesi bu məntiqə uyğundur. “Ərdoğan qaynar gündəmdə oynayır, Avropa və ABŞ-dakı rəqiblərini mümkün qədər təxribata çəkir və məsələnin bu cür bəyanatı onu Suriyada nizamlanmanın real gedişatı ilə bağlı şərh verməkdən uzaqlaşdırır, - deyə Lukyanov qeyd edib. - İran və Türkiyənin bütün bu illər ərzində Suriya üzrə ikitərəfli danışıqlar prosesi qurmağa mane olan obyektiv fikir ayrılıqları var. Bu münaqişə faktorları son illər aradan qalxmayıb”.
NG-nin həmsöhbətinin fikrincə, bu cür ziddiyyətləri bir gecədə həll etmək olmaz, ona görə də çox güman ki, hazırkı şəraitdə Ərdoğan diqqətini Suriya münaqişəsinin tezliklə həllinə yönəltməyib.
Ekspertin fikrincə, Ankara ilə Tehran arasındakı fikir ayrılıqları Suriyada gələcək siyasi nizamlanmanın xarakteri və trayektoriyası ilə bağlı fundamental məsələlərlə bağlıdır. “Rəsmi Ankaranın rəsmi Dəməşqlə münasibətlərin paradiqmasını dəyişməyə və hətta Əsədlə Ərdoğan arasında görüş ehtimalını qəbul etməyə hazır olmasına baxmayaraq, Türkiyə Suriya qaçqınlarının təhlükəsizliyinə zəmanət verməklə onların geri qayıtmasında ilk növbədə öz maraqlarını rəhbər tutur. Yəni “Kürdüstan Fəhlə Partiyası”nın Suriya ərazisində fəaliyyəti və s.”, - Lukyanov izah edib. Onun sözlərinə görə, sonuncu məsələ ilə bağlı irəliləyişlərə baxmayaraq, hələ də çoxlu risklər var.
Müstəqil suriyalı ekspert Taha Əbdülvahid NG-yə deyib ki, İran hakimiyyəti indi Dəməşqlə digər ölkələr arasında rəsmi münasibətlərin bərpasında ən az maraqlıdır: “Bu, bir sadə səbəbə görə baş verir: belə bir ssenari reallaşarsa və İranın özünün sanksiyalar altında olduğu bir vaxtda Suriyanın yenidən qurulması layihələrinin maliyyələşdirilməsinə başlanarsa, iranlıların Suriya tortundan öz paylarını almaq çətin olacaq”.
Əbdülvahidin sözlərinə görə, “buzların əriməsi” ssenarisi Tehran üçün uzun müddətdir ki, Dəməşqdəki prezident sarayına hərtərəfli dəstək verərək, bu arenada dərinləşdirməyə çalışdığı təsir imkanlarının itirilməsi ilə doludur.
T. Əbdülvahid xatırladıb ki, Türkiyə NATO-nun üzvü olaraq qalır, burada müəyyən öhdəliklər var, İran isə şərti Qərblə qarşıdurmadadır: "Ankara ilə Dəməşq arasında münasibətlərin normallaşması Suriyada İrandan daha güclü oyunçunun meydana çıxması demək olacaq, çünki Türkiyə heç bir sanksiyalara məruz qalmır və onun iqtisadi fəaliyyətdə tam azadlığı var. Ankara real iqtisadi layihələrlə ölkəni sadəcə, öz qanadı altına ala bilər. Eyni zamanda, türklərin Əsədin həqiqətən də Suriya nizamlanmasına daxil olmasını istəməsi və müxalifətə hakimiyyətdə olmaq şansı vermə ehtimalı var. Bu, İranın maraqlarına uyğun deyil, ona zəif Əsəd lazımdır”.
Eyni zamanda, NG-nin həmsöhbətinin sözlərinə görə, Türkiyənin Suriya üzrə ilk növbədə Rusiya ilə danışıqlara üstünlük verməsi İranı qıcıqlandırmaya bilməz. “Bu, onu deməyə əsas verir ki, türklər ya Tehranı bu məsələlərdə mühüm oyunçu hesab etmirlər, ya da sadəcə olaraq onun olmasını istəmirlər”, - deyə Əbdülvahid yekunlaşdırıb.
E. KAMAL
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 09:12
BMT Baş katibi Azərbaycan və Ermənistana çağırış edib
Dünən, 20:29
Qəzza müharibəsi qloballaşır
Dünən, 16:46
İlham Əliyev Rusiyaya gedir
Dünən, 09:19
Bu gün səhərə yaxın İsrail İrana zərbələr endirib
18-04-2024, 14:20
QHT-lər Nobel Komitəsinə məktub göndərib
18-04-2024, 12:24
İsrail İrana zərbəni niyə ləngidir?
18-04-2024, 11:51
46 mindən çox şagird buraxılış imtahanı verəcək
18-04-2024, 11:09
Prezident nazir müavini təyin edib - Sərəncam
18-04-2024, 10:57
60 milyard dollarlıq yardımın önü açılır
18-04-2024, 10:00
Dövlət Departamenti Rusiya sülhməramlılarının Qarabağı tərk etməsinə münasibət bildirib
18-04-2024, 00:40
Ermənistan qanunsuz mühacir alverinə qoşulur
17-04-2024, 19:37
Bir milyard insana və böyük iqtisadiyyata təhlükə yaranıb - Xəbərdarlıq
17-04-2024, 14:06
Rusiya sülhməramlıları Qarabağı tərk edir
17-04-2024, 12:15
İsrail-İran müharibəsi kölgədən çıxır - 2-ci raund olacaq?
17-04-2024, 10:53
Ermənistanın kvadrokopteri zərərsizləşdirilib - Fotolar
17-04-2024, 10:48
İrana yeni sanksiyalar tətbiq olunacaq
17-04-2024, 10:42
Fransa Azərbaycan-Ermənistan əlaqələrinin normallaşmasına imkan vermir
17-04-2024, 10:33
Kəşfiyyat Komitəsi Kiyevə yardımı dəstəkləməyə çağırır
17-04-2024, 09:33
Ərdoğan Putini Türkiyədə gözləyir
16-04-2024, 19:15
Siqaretin insan orqanizminə daha bir zərəri üzə çıxıb
16-04-2024, 16:27
Ukraynanın ikinci böyük şəhərini ələ keçirmək istəyirlər
16-04-2024, 13:34
Yaxın Şərq böyük müharibəyə daha yaxındır
16-04-2024, 13:25
İlham Əliyev Şirvan suvarma kanalının təməlini qoyub, tədbirdə çıxış edib - (Yenilənib)
16-04-2024, 11:57
Qarabağ Universiteti ilə bağlı daha bir qərar verilib
16-04-2024, 11:05
İsrail İrandan qisas almağa hazırlaşır
16-04-2024, 10:42
MAQATE İranın nüvə proqramından məlumatsızdır
15-04-2024, 20:08
Rusiya Ukrayna ilə savaşa özgələri göndərir
15-04-2024, 18:20
Ordunun illik xərci: İran 9, İsrail 24 milyard dollar ayırıb
15-04-2024, 17:41
Britaniya Rusiyanın aktivlərini müsadirə edə bilməyəcək
15-04-2024, 12:27
Tokayev və Paşinyan İrəvanda nəyi müzakirə edəcəklər?
15-04-2024, 12:07
Bayden vəziyyətə nəzarəti itirib
15-04-2024, 11:52
COP29-un keçiriləcəyi tarix bəlli olub
15-04-2024, 11:46
Yadplanetlilərin daha bir sirri açılır - Foto
15-04-2024, 11:24
Nazirlər Kabineti komitənin departamentini ləğv edib
15-04-2024, 11:08
Saxta müfəttişlər sahibkarları cərimə ilə təhdid edərək yoxlama aparıb
15-04-2024, 08:41
Yaxın Şərq dünya müharibəsi ilə üz-üzədir
14-04-2024, 00:07
İran İsrailə PUA-larla hücum edib
13-04-2024, 09:44
Tovuzun kəndi atəşə tutulub
12-04-2024, 20:16
Rusiyanın vaxtı daralır: 2025-ci ildə köhnə tanklar qalmayacaq
12-04-2024, 19:51
Ermənistan Rusiya ilə müzakirələrdən yayınır - Politoloq