Günəşin də sünisini yaradırlar - Foto
Tarix: 23-01-2025 08:43 | Bölmə: Cəmiyyət
Günəşin də sünisini yaradırlar

Çinin "süni günəş" adlanan yeni sistemi sintez gücü yolunda rekorda imza atıb.

Reyting.az
xəbər verir ki, Çinin "EAST Tokamak"-ı təcrübə zamanı plazmanı 1066 saniyə saxlaya bilib. Yerli və əcnəbi alimlərin fikrincə, Çinin bu yeni ixtirası ilə bəşəriyyət sonsuz təmiz enerji mənbəyinə doğru elm aləmində mühüm bir addım atıb.

Çin Eksperimental Qabaqcıl Superkeçirici Tokamak (EAST) şirkəti bazar ertəsi günü yüksək temperatur plazmasını ilk dəfə və tamamilə stabil qaydada, gözlənilənlərin əksinə olaraq, cəmi 1066 saniyə ərzində qabaqcıl həbs rejimində saxlamaqla, yeni rekorda imza atıb.

"Sinxua" yazır ki, bu şəkildə 1000 saniyəlik işarəni qırmaq nüvə sintezi tədqiqatlarında çox böyük nailiyyət hesab olunur.

Bundan əlavə, eyni zamanda Çinin Elmlər Akademiyası nəzdində fəaliyyət göstərən Plazma Fizikası İnstitutu da 2023-cü ildə müəyyən edilmiş 403 saniyəlik rekordunu yüksəldə bilib. Bu mürəkkəb və bahalı təcrübələrin son məqsədi tamamilə günəşlə eyni prinsiplə işləyən, həm də termonüvə birləşməsinə əsaslanan sonsuz təmiz enerji mənbəyi yaratmaqdır.

Dünya alimləri 70 ildən artıqdır ki, buna nail olmağa çalışırlar. Lakin bu mürəkkəb sahədə çoxlu işlər görülsə də, qələbələr barədə məlumat vermək hələ tezdir.



"ASIPP" tədqiqatlar mərkəzinin direktoru Sonq Yuntao prosesləri belə izah edib: "Bu füzyon cihazı yaxın gələcəkdə nüvə elektrik stansiyaları tərəfindən tamamilə fasiləsiz enerji istehsalı məqsədi ilə tələb olunan və öz-özünə davam edən plazma sirkulyasiyasını təmin etmək üçün güman ki, tam güclə, həmçinin hətta minlərlə saniyə ərzində yüksək səmərəliliklə sabit işləməyə nail olmalıdır. Bizim gözləntimiz də məhz budur".

Yeni ixtira ətrafında gedən müzakirələrə qoşulan və bununla bağlı yerli mətbuata danışan daha bir elm adamı, Çin Fizika və Eksperimental Əməliyyatlar Departamentinin rəhbəri Qonq Xianzuya görə "süni günəş" tam təkmilləşdirilmiş orqanizmə bənzəyir ki, bu da onun bütün parametrlərini yaxşılaşdırmağa tamamilə münbit şərait yaradıb. Alim qeyd edib ki, əvvəllər 70 min ədəd məişət mikrodalğalı sobaya bərabər səviyyədə işləyən istilik gücü indi iki dəfə artırıldığından artıq bu "süni günəş"-in tam effektiv işləyəcəyinə də qətiyyən şübhə qalmır.

2006-cı ildən bəri Çinin "EAST Tokamak" eksperiment mərkəzi termonüvə sintezi sahəsində elmi, həm də mühəndis həlləri hazırlamaqdan ötrü çinli tədqiqatçıların işləməsi üçün açıq sınaq meydançasına çevrilib. Eyni zamanda da, Çin Fransanın cənubunda yerləşən nəhəng bir layihəyə şəriklik etməklə, Beynəlxalq Termonüvə Təcrübə Reaktoru proqramına qoşulub. Buradakı işlər tamamlandıqdan sonra Çinin hazırladığı "süni günəş" dünyanın ən böyük tokamakına çevriləcək.

"Biz artıq "EAST"-ın təcrübələri vasitəsilə beynəlxalq əməkdaşlığı genişləndirməyə və sintez enerjisini bəşəriyyətin praktiki istifadəsi üçün əlçatan etməyə çox böyük ümid bəsləyirik", - deyə Sonq bildirib.

Oqtay QORÇU




Bölməyə aid digər xəbərlər