13:49 / 24-01-2025
Rusiyanın ən böyük fabriklərindən biri fəaliyyətini dayandırmaq məcburiyyətində qalıb
13:43 / 24-01-2025
Firəngiz Əlizadə yenidən Bəstəkarlar İttifaqının sədri seçilib
13:36 / 24-01-2025
Baş diplomatlar Ermənistan-Azərbaycan sülh prosesini müzakirə ediblər
13:28 / 24-01-2025
PUA hücumu: Moskvada iki hava limanı fəaliyyətini dayandırıb, Kiyevə ciddi ziyan dəyib
13:15 / 24-01-2025
Şimali Koreya Rusiyaya əlavə qoşun göndərəcək
12:49 / 24-01-2025
Yeni nazir cinsi təcavüzə görə 50 min dollar ödəyib
12:40 / 24-01-2025
Online vergi ödənişi ilə bağlı xüsusi platforma yaradılıb
12:31 / 24-01-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12:28 / 24-01-2025
İki qurum qəzaya uğrayan təyyarədə yaralananlarla bağlı birgə məlumat yayıb
12:22 / 24-01-2025
Rusiya Amerikanın hipersəs raket layihəsini oğurlayıb
12:16 / 24-01-2025
Trampın komandası Ukraynaya təhlükəsizlik zəmanəti verməyə hazırdır
12:06 / 24-01-2025
Həbsdən yeni çıxan "Tiktoker" saxlanılıb - Yenilənib
11:56 / 24-01-2025
Ruslar keçmişin həsrəti ilə yaşayır - Putinin itaət formulu
11:42 / 24-01-2025
Hikmət Hacıyev Belarus səfirini qəbul edib - Foto
11:24 / 24-01-2025
Hikmət Mirzəyev Türkiyənin Quru Qoşunları komandanı ilə görüşüb
11:09 / 24-01-2025
“BP-Azərbaycan” "Şahdəniz"də yeni platforma tikəcək
11:09 / 24-01-2025
İlon Mask onsuz reallaşdırılan layihəyə şübhə edir
11:05 / 24-01-2025
Mətbuat sahəsində xüsusi xidmətləri olan şəxslərə yubiley medalı veriləcək
10:57 / 24-01-2025
Üç xəstəxanada stasionar müalicə üçün göndəriş tələb olunmayacaq
10:33 / 24-01-2025
“Batmış dünyalar"-ın sirrini açmağa çalışırlar - Foto
10:23 / 24-01-2025
Milli Məclisdə ictimai dinləmə keçiriləcək
09:48 / 24-01-2025
Alim Qasımovun qızına qarşı dələduzluq edən şəxslər saxlanılıb
08:45 / 24-01-2025
Güclü maqnit qasırğası gözlənilir
08:36 / 24-01-2025
Qazaxıstan elektromobillərin sayına görə liderdir
08:31 / 24-01-2025
İlon Mask sosial şəbəkə istifadəçilərinə etiraz edir
08:26 / 24-01-2025
Kiyevdə partlayış səsləri eşidilib
08:18 / 24-01-2025
Tramp: Zelenski münaqişəyə getməməli idi
00:15 / 24-01-2025
Türkiyə İraqda şəhid verib
23:52 / 23-01-2025
Avropa Liqası: “Qarabağ” uduzub
21:58 / 23-01-2025
Hərbçimiz atəş nəticəsində ölüb
00:04 / 20-01-2025
20 Yanvar faciəsindən 35 il ötür
15:24 / 19-01-2025
Ay mədəni abidə kimi qorunacaq
21:54 / 19-01-2025
Prezident 20 Yanvar faciəsi ilə bağlı paylaşım edib - Foto
15:16 / 19-01-2025
İlon Mask: Yer kürəsi yox ola bilər
21:05 / 20-01-2025
Prezident İlham Əliyev Davosda Çinin CGTN telekanalına müsahibə verib
00:52 / 21-01-2025
İlham Əliyev Davosda baş icraçı direktorla görüşüb - Foto
21:48 / 21-01-2025
İran prezidenti Şahin Mustafayevi qəbul edib
21:35 / 22-01-2025
Azərbaycan, İran və Rusiya nümayəndələri Moskvada görüşəcək
09:13 / 21-01-2025
Tramp Baydenin 78 sərəncamını ləğv edib
17:01 / 21-01-2025
Məşhur aktrisa keçmiş sevgilisinin ailə qurmasına imkan vermir
13:06 / 22-01-2025
Ramil Hüseyn Davosun “yaşıl” gündəliyini şərh edib
09:00 / 20-01-2025
Moskvadan Dubaya uçan təyyarə Bakıya məcburi eniş edib
“Batmış dünyalar"-ın sirrini açmağa çalışırlar - Foto
Tarix: 24-01-2025 10:33 | Bölmə: Cəmiyyət
Qədim Yer qabığının fraqmentlərində çox sayda anomal strukturlar var. Tədqiqatçılar planetimizin daxili hissəsinin xəritəsini çəkmək üçün yeni bir üsuldan istifadə etməklə, onları kəşf ediblər.
Reyting.az-ın məlumatına görə, bunu Yerin lap dərinliklərində "itmiş dünyalar" olduğunu iddia edən İsveçrədəki Sürix Geoloji İnstitutunun alimləri bildiriblər.
Onilliklər ərzində elm adamları Yer üzünü tədqiq etməklə yanaşı, onun daxili hissəsinin daha dəqiq olan təsvirini yaratmağa çalışırlar. Bu çətin işin öhdəsindən gəlmək üçün Yer planetinin dərinliklərindən əks-səda verən zəlzələlərdən faydalanırlar.
Elm adamları seysmik dalğaların üçölçülü təsvirlərinin yaradılmasını nəzərdə tutan müasir model seysmoqrafik görüntüləmə texnikasının geniş imkanlarından istifadə etməklə belə bir təsvir həyata keçiriblər. Belə üsuldan istifadə edən tədqiqatçılar subduksiya plitələrini, tektonik plitələri, toqquşmaların olduğu yerlərdə mantiyada "basdırılmış" Yer qabığının qədim hissələrini tapa biliblər.
Lakin son vaxtlara qədər tədqiqatlar belə üsullarla fraqmentlərin ölçüsü, forması, dəqiq yeri barədə çox məlumat vermirdi. Ancaq İsveçrə alimləri yeni araşdırmada planetin daxili hissəsini fərqli bir üsulla öyrənməyi təklif edirlər: tamamilə dalğa formalı inversiya.
Fərqli seysmoqraflardan alınan, eləcə də fərdi zəlzələlərin vasitəsilə əldə edilən və ən önəmli məlumatları birləşdirən, həmçinin əvvəlki üsullardan fərqli müasir üsul çox effektivdir. Belə üsullarla seysmoqraf göstəricilərini vahid, aydın təsvirə çevirmək üçün artıq təcrübədən keçən, tam özünü doğruldan kompüter modellərindən istifadə etmək mümkündür. Üstəlik, bir müddət öncə bu üsul sonuncu dəfə və yenə də praktiki fəaliyyətdə uğurla sınaqdan keçirilib. Hazırda bu üsulun köməyi ilə Sürix Geoloji İnstitutunun mütəxəssisləri Yerin mantiyası boyunca çoxsaylı subduksiya plitələri tapa biliblər. Lakin onlar heç bir tektonik aktivliyin müşahidə olunmadığı yerlərdə tapıldığı üçün tamamilə anomal hesab edilirlər. Bu strukturların orada necə meydana gəldiyi isə hələ də alimlər üçün müəmmalıdır.
Elm adamlarının ehtimalına görə, onlar itmiş bir aləmin, çox qədim plitələrin fraqmentləri də ola bilər, çünki bütün bunları seysmik dalğaların onlardan eyni sürətlə keçməsi də sübut edir. Bununla belə, bir çox alimlərin alternativ nəzəriyyələri də var. Bəzi elm adamları hətta belə bir ehtimal irəli sürürlər ki, təxminən dörd milyard il əvvəl mantiyanın əmələ gəlməsi zamanı bu plitələr qabığa bənzəyən materialdan yarana bilərdilər. Yeganə alternativ kimi bu strukturlarun son bir neçə yüz milyon il ərzində mantiyada əmələ gələn daha sıx materialdan törəməsi də istisna olunmur.
Alimlər düşünürlər ki, bütün bunlarla yanaşı, yenə əlavə araşdırmalara ehtiyac var. Sürix Geologiya İnstitutunun doktorantı Tomas Skouten deyib ki, hazırda fərqli növlərdə dalğalar üçün müşahidə olunan sürətləri yarada biləcək müxtəlif maddi parametrlər hesablanmalıdır. Əsasən də, dalğaların sürətinə təsir edən maddi xüsusiyyətlər daha dərindən öyrənilməlidir.
Xatırladaq ki, bundan əvvəl tədqiqatçılar Yerin nüvəsi ətrafında 2900 kilometr dərinlikdə sirli təbəqənin görünməsinin yeni versiyasını irəli sürmüşdülər. Söhbət 100 kilometrlik qalınlığında olan və dəmirlə zəngin qədim maqmadan əmələ gəldiyi iddia olunan təbəqədən gedir. Ancaq indi onu tam formalaşdıran başqa bir ehtimal da var.
Bütün bunlarla yanaşı, alimlər yenə də mümkün ehtimallar arasında daha birini öyrənməyə davam edirlər ki, bu da Yerin dərinliklərində tarixi çox qədim "batmış dünyalardır".
Sürixli tədqiqatçılar bildiriblər ki, hazırda onların vəzifəsi bu nəzəriyyəni ətraflı araşdırmaqdır.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 24-01-2025 10:33 | Bölmə: Cəmiyyət
Qədim Yer qabığının fraqmentlərində çox sayda anomal strukturlar var. Tədqiqatçılar planetimizin daxili hissəsinin xəritəsini çəkmək üçün yeni bir üsuldan istifadə etməklə, onları kəşf ediblər.
Reyting.az-ın məlumatına görə, bunu Yerin lap dərinliklərində "itmiş dünyalar" olduğunu iddia edən İsveçrədəki Sürix Geoloji İnstitutunun alimləri bildiriblər.
Onilliklər ərzində elm adamları Yer üzünü tədqiq etməklə yanaşı, onun daxili hissəsinin daha dəqiq olan təsvirini yaratmağa çalışırlar. Bu çətin işin öhdəsindən gəlmək üçün Yer planetinin dərinliklərindən əks-səda verən zəlzələlərdən faydalanırlar.
Elm adamları seysmik dalğaların üçölçülü təsvirlərinin yaradılmasını nəzərdə tutan müasir model seysmoqrafik görüntüləmə texnikasının geniş imkanlarından istifadə etməklə belə bir təsvir həyata keçiriblər. Belə üsuldan istifadə edən tədqiqatçılar subduksiya plitələrini, tektonik plitələri, toqquşmaların olduğu yerlərdə mantiyada "basdırılmış" Yer qabığının qədim hissələrini tapa biliblər.
Lakin son vaxtlara qədər tədqiqatlar belə üsullarla fraqmentlərin ölçüsü, forması, dəqiq yeri barədə çox məlumat vermirdi. Ancaq İsveçrə alimləri yeni araşdırmada planetin daxili hissəsini fərqli bir üsulla öyrənməyi təklif edirlər: tamamilə dalğa formalı inversiya.
Fərqli seysmoqraflardan alınan, eləcə də fərdi zəlzələlərin vasitəsilə əldə edilən və ən önəmli məlumatları birləşdirən, həmçinin əvvəlki üsullardan fərqli müasir üsul çox effektivdir. Belə üsullarla seysmoqraf göstəricilərini vahid, aydın təsvirə çevirmək üçün artıq təcrübədən keçən, tam özünü doğruldan kompüter modellərindən istifadə etmək mümkündür. Üstəlik, bir müddət öncə bu üsul sonuncu dəfə və yenə də praktiki fəaliyyətdə uğurla sınaqdan keçirilib. Hazırda bu üsulun köməyi ilə Sürix Geoloji İnstitutunun mütəxəssisləri Yerin mantiyası boyunca çoxsaylı subduksiya plitələri tapa biliblər. Lakin onlar heç bir tektonik aktivliyin müşahidə olunmadığı yerlərdə tapıldığı üçün tamamilə anomal hesab edilirlər. Bu strukturların orada necə meydana gəldiyi isə hələ də alimlər üçün müəmmalıdır.
Elm adamlarının ehtimalına görə, onlar itmiş bir aləmin, çox qədim plitələrin fraqmentləri də ola bilər, çünki bütün bunları seysmik dalğaların onlardan eyni sürətlə keçməsi də sübut edir. Bununla belə, bir çox alimlərin alternativ nəzəriyyələri də var. Bəzi elm adamları hətta belə bir ehtimal irəli sürürlər ki, təxminən dörd milyard il əvvəl mantiyanın əmələ gəlməsi zamanı bu plitələr qabığa bənzəyən materialdan yarana bilərdilər. Yeganə alternativ kimi bu strukturlarun son bir neçə yüz milyon il ərzində mantiyada əmələ gələn daha sıx materialdan törəməsi də istisna olunmur.
Alimlər düşünürlər ki, bütün bunlarla yanaşı, yenə əlavə araşdırmalara ehtiyac var. Sürix Geologiya İnstitutunun doktorantı Tomas Skouten deyib ki, hazırda fərqli növlərdə dalğalar üçün müşahidə olunan sürətləri yarada biləcək müxtəlif maddi parametrlər hesablanmalıdır. Əsasən də, dalğaların sürətinə təsir edən maddi xüsusiyyətlər daha dərindən öyrənilməlidir.
Xatırladaq ki, bundan əvvəl tədqiqatçılar Yerin nüvəsi ətrafında 2900 kilometr dərinlikdə sirli təbəqənin görünməsinin yeni versiyasını irəli sürmüşdülər. Söhbət 100 kilometrlik qalınlığında olan və dəmirlə zəngin qədim maqmadan əmələ gəldiyi iddia olunan təbəqədən gedir. Ancaq indi onu tam formalaşdıran başqa bir ehtimal da var.
Bütün bunlarla yanaşı, alimlər yenə də mümkün ehtimallar arasında daha birini öyrənməyə davam edirlər ki, bu da Yerin dərinliklərində tarixi çox qədim "batmış dünyalardır".
Sürixli tədqiqatçılar bildiriblər ki, hazırda onların vəzifəsi bu nəzəriyyəni ətraflı araşdırmaqdır.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 12:31
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Bu gün, 12:06
Həbsdən yeni çıxan "Tiktoker" saxlanılıb - Yenilənib
Bu gün, 10:33
“Batmış dünyalar"-ın sirrini açmağa çalışırlar - Foto
Bu gün, 08:31
İlon Mask sosial şəbəkə istifadəçilərinə etiraz edir
Dünən, 17:35
Bakı metropolitenində iş vaxtı uzadılacaq
Dünən, 13:42
Ağadadaş Ağayevin məhkəməsində şahidlər ifadə verib
Dünən, 13:37
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Dünən, 13:14
Şəmsi Səmədzadə azadlığa buraxılıb
Dünən, 11:36
Polis əməliyyatı: 36 kq narkotik vasitə aşkarlanıb
Dünən, 09:55
Bəzi ərazilərdə qaz təchizatı dayandırılacaq
Dünən, 08:43
Günəşin də sünisini yaradırlar - Foto
Dünən, 08:17
Kosmosdan “xor dalğaları” eşidilir
22-01-2025, 19:27
Keçmiş direktorun məhkəməsi başlayır
22-01-2025, 18:43
Nəzrin Mansurlunun burun əməliyyatını edən cərrah həbs olunub
22-01-2025, 15:22
Məşhur şirkət ağır cinayətdə ittiham olunur
22-01-2025, 14:58
Cinayətkarları Ermənistandan Türkiyəyə aparıblar - Foto
22-01-2025, 12:56
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
22-01-2025, 11:37
Bakıda yağış yağacaq
22-01-2025, 09:54
Yeni eynəklə korlar da görə biləcək - Fotolar
22-01-2025, 09:40
Ağdaşda üzərinə nərdivan aşan azyaşlı ölüb
22-01-2025, 09:05
Kosmosla bağlı yeni üsul təklif olunur
22-01-2025, 08:27
Qrip virusunun yayılması rekord həddə çatıb
22-01-2025, 08:19
Fırıldaqçılar buna da əl atdılar - Foto
21-01-2025, 17:53
Yasamal DYP-yə rəis təyin olunub
21-01-2025, 17:50
İlon Mask "TikTok"-un bağlanmasına etiraz edir
21-01-2025, 17:05
Bakıda cərrah saxlanılıb
21-01-2025, 13:07
Baş psixiatr saxlanılıb: bir milyon dollar əldə edib, bir neçə ev alıb
21-01-2025, 12:51
Sabahın hava proqnoz açıqlanıb
21-01-2025, 12:32
İlon Maskın nasist salamı çaşqınlıq yaradıb
21-01-2025, 11:26
Sumqayıtda yataqxanada yanğın olub
21-01-2025, 09:06
1400-dən çox xüsusi texnika, 500 canlı qüvvə səfərbər olunub
20-01-2025, 16:48
12 yaşlı uşaq anasını güllələyib
20-01-2025, 09:00
Moskvadan Dubaya uçan təyyarə Bakıya məcburi eniş edib
18-01-2025, 21:47
Milli Qəhrəmanın atasının kartından oğurlanan 80 min manat geri qaytarılıb - Yenilənib
17-01-2025, 18:08
Cahangir Əsgərovun həyat yoldaşı vəfat edib
17-01-2025, 18:03
300 yaşı olan nəhəng su heyvanı tapılıb
17-01-2025, 17:55
Şəki, Şamaxı, Qobustanda yağış, Şahdağda isə qar yağır
17-01-2025, 17:19
İki milyon manata yaxın mənimsəmə işi: məhkəmə istintaqı yekunlaşıb
17-01-2025, 16:38
Bakıda dələduzluq edən şəxs saxlanılıb
17-01-2025, 15:31
Kür çayına 10 min balıq körpəsi buraxılıb
17-01-2025, 12:55
Sabahın hava proqnozu açıqlanacaq
17-01-2025, 05:30
Kişi və qadınların bir-birini təqlid etməsi günahdır
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
