21:32 / 10-09-2025
"Neftçi" Ramil Şeydayevlə yollarını ayırıb
18:28 / 10-09-2025
Nazir: Deyəsən, Rusiya NATO-nu sınaqdan keçirir
18:00 / 10-09-2025
Paşinyan: "Bakı ilə sülhü pozmaq istəyən qüvvələr var"
17:54 / 10-09-2025
Prokurorluq keçmiş memarın barəsindəki hökmdən protest verib
17:44 / 10-09-2025
Aygün Kazımova tanınmış xanəndəni səhnədə pərt edib
17:29 / 10-09-2025
Hacıyev dövlət katibinin müavini ilə ABŞ-Azərbaycan münasibətlərini müzakirə edib
17:20 / 10-09-2025
Abbas Abbasov Rusiyadakı biznesini satıb
17:16 / 10-09-2025
"Coca-Cola" Rusiya şirkətini məhkəməyə verib
17:04 / 10-09-2025
"Azəriqaz"ın Baş direktoru xəstəxanaya yerləşdirilib
16:52 / 10-09-2025
Şuşakəndə, Sosa və Qırmızı Bazara ilk köç karvanı gedir
16:51 / 10-09-2025
Fransada yüzlərlə insan vağzal binasına hücum edib
16:38 / 10-09-2025
Heydər Əliyev Fondu ilə Vatikan arasında memorandum imzalanıb
16:30 / 10-09-2025
Milli Məclisin komitələri haqqında qanun dəyişir
16:22 / 10-09-2025
Belqoroda yenidən hücum başlayıb
16:21 / 10-09-2025
Vüqar Bayramov: "Onların işdən çıxarılması qadağan olunmalıdır"
16:06 / 10-09-2025
Deputat: "Bəzən vəfat edən şəxsin həyat yoldaşı ərinin pensiyasını almaq üçün 10 il gözləyir"
15:53 / 10-09-2025
Süni intellektin filmi Kann festivalında nümayiş olunacaq
15:44 / 10-09-2025
Ali Məhkəmə dələduzluq halı ilə bağlı vahid qərar qəbul edib
15:27 / 10-09-2025
Avropa Ukraynaya yeni yardım verib
15:11 / 10-09-2025
Əli Əsədov yeni qərar imzalayıb
14:52 / 10-09-2025
Ceyhun Bayramov ABŞ rəsmisi ilə müzakirə aparıb
14:49 / 10-09-2025
ADSEA-nın səlahiyyətləri artırılıb
14:35 / 10-09-2025
Qubadlı şəhərinin Baş planı təsdiqlənib
14:28 / 10-09-2025
Zülfüqarov: Rusiya ilə münasibətlərimiz əvvəlki səviyyəyə qayıtmayacaq
14:05 / 10-09-2025
İlham Əliyev Yaradıcılıq Evinin açılışında iştirak edib - Fotolar
13:58 / 10-09-2025
Əsgərlərlə görüşə müvəqqəti məhdudiyyət qoyulub
13:19 / 10-09-2025
"Nəqliyyat-ekspedisiya fəaliyyəti haqqında" yeni qanun müzakirəyə çıxarılır
13:18 / 10-09-2025
Elman Nəsirov ABŞ-la İşçi Qrupuna salınmamasından narazılıq edib
12:59 / 10-09-2025
Azərbaycanda havadan su əldə ediləcək
12:48 / 10-09-2025
Zənginlərin ümumi sərvəti 6,6 trilyon dolları keçir - Siyahı
09:10 / 09-09-2025
Etibar Məmmədov aktiv siyasətə qayıda bilər
18:25 / 06-09-2025
Ukrayna və Rusiya yeni əsir mübadilələrinə hazırlaşır
22:31 / 05-09-2025
İşçi qrupu növbəti iclasını keçirib - Fotolar
18:05 / 07-09-2025
Şəmkirdə təcili yardım maşını körpüdən aşıb, xəsarət alanlar var
13:20 / 07-09-2025
Bu gün əlavə imtahan keçirilib - (Yenilənib)
22:21 / 05-09-2025
Bakı-Tehran-Bakı aviareysi bərpa olunur
23:31 / 08-09-2025
“Tesla” ABŞ-da bazar payını itirir
23:10 / 08-09-2025
Fransanın baş naziri kabineti ilə istefaya göndərilir
00:57 / 08-09-2025
İlin son Ay tutulması başa çatıb - (Yenilənib)
11:56 / 08-09-2025
Bakıda “KamAZ” avtomobilin üzərinə aşıb, ölən var - Fotolar - Yenilənib
16:29 / 08-09-2025
Rusiya Qarabağda yaşamış ermənilərdən terrorçu qrup yaratmaq istəyir
23:20 / 08-09-2025
ABŞ düşüncələrə nəzarət etməyə çalışır
“Batmış dünyalar"-ın sirrini açmağa çalışırlar - Foto
Tarix: 24-01-2025 10:33 | Bölmə: Cəmiyyət
Qədim Yer qabığının fraqmentlərində çox sayda anomal strukturlar var. Tədqiqatçılar planetimizin daxili hissəsinin xəritəsini çəkmək üçün yeni bir üsuldan istifadə etməklə, onları kəşf ediblər.
Reyting.az-ın məlumatına görə, bunu Yerin lap dərinliklərində "itmiş dünyalar" olduğunu iddia edən İsveçrədəki Sürix Geoloji İnstitutunun alimləri bildiriblər.
Onilliklər ərzində elm adamları Yer üzünü tədqiq etməklə yanaşı, onun daxili hissəsinin daha dəqiq olan təsvirini yaratmağa çalışırlar. Bu çətin işin öhdəsindən gəlmək üçün Yer planetinin dərinliklərindən əks-səda verən zəlzələlərdən faydalanırlar.
Elm adamları seysmik dalğaların üçölçülü təsvirlərinin yaradılmasını nəzərdə tutan müasir model seysmoqrafik görüntüləmə texnikasının geniş imkanlarından istifadə etməklə belə bir təsvir həyata keçiriblər. Belə üsuldan istifadə edən tədqiqatçılar subduksiya plitələrini, tektonik plitələri, toqquşmaların olduğu yerlərdə mantiyada "basdırılmış" Yer qabığının qədim hissələrini tapa biliblər.
Lakin son vaxtlara qədər tədqiqatlar belə üsullarla fraqmentlərin ölçüsü, forması, dəqiq yeri barədə çox məlumat vermirdi. Ancaq İsveçrə alimləri yeni araşdırmada planetin daxili hissəsini fərqli bir üsulla öyrənməyi təklif edirlər: tamamilə dalğa formalı inversiya.
Fərqli seysmoqraflardan alınan, eləcə də fərdi zəlzələlərin vasitəsilə əldə edilən və ən önəmli məlumatları birləşdirən, həmçinin əvvəlki üsullardan fərqli müasir üsul çox effektivdir. Belə üsullarla seysmoqraf göstəricilərini vahid, aydın təsvirə çevirmək üçün artıq təcrübədən keçən, tam özünü doğruldan kompüter modellərindən istifadə etmək mümkündür. Üstəlik, bir müddət öncə bu üsul sonuncu dəfə və yenə də praktiki fəaliyyətdə uğurla sınaqdan keçirilib. Hazırda bu üsulun köməyi ilə Sürix Geoloji İnstitutunun mütəxəssisləri Yerin mantiyası boyunca çoxsaylı subduksiya plitələri tapa biliblər. Lakin onlar heç bir tektonik aktivliyin müşahidə olunmadığı yerlərdə tapıldığı üçün tamamilə anomal hesab edilirlər. Bu strukturların orada necə meydana gəldiyi isə hələ də alimlər üçün müəmmalıdır.
Elm adamlarının ehtimalına görə, onlar itmiş bir aləmin, çox qədim plitələrin fraqmentləri də ola bilər, çünki bütün bunları seysmik dalğaların onlardan eyni sürətlə keçməsi də sübut edir. Bununla belə, bir çox alimlərin alternativ nəzəriyyələri də var. Bəzi elm adamları hətta belə bir ehtimal irəli sürürlər ki, təxminən dörd milyard il əvvəl mantiyanın əmələ gəlməsi zamanı bu plitələr qabığa bənzəyən materialdan yarana bilərdilər. Yeganə alternativ kimi bu strukturlarun son bir neçə yüz milyon il ərzində mantiyada əmələ gələn daha sıx materialdan törəməsi də istisna olunmur.
Alimlər düşünürlər ki, bütün bunlarla yanaşı, yenə əlavə araşdırmalara ehtiyac var. Sürix Geologiya İnstitutunun doktorantı Tomas Skouten deyib ki, hazırda fərqli növlərdə dalğalar üçün müşahidə olunan sürətləri yarada biləcək müxtəlif maddi parametrlər hesablanmalıdır. Əsasən də, dalğaların sürətinə təsir edən maddi xüsusiyyətlər daha dərindən öyrənilməlidir.
Xatırladaq ki, bundan əvvəl tədqiqatçılar Yerin nüvəsi ətrafında 2900 kilometr dərinlikdə sirli təbəqənin görünməsinin yeni versiyasını irəli sürmüşdülər. Söhbət 100 kilometrlik qalınlığında olan və dəmirlə zəngin qədim maqmadan əmələ gəldiyi iddia olunan təbəqədən gedir. Ancaq indi onu tam formalaşdıran başqa bir ehtimal da var.
Bütün bunlarla yanaşı, alimlər yenə də mümkün ehtimallar arasında daha birini öyrənməyə davam edirlər ki, bu da Yerin dərinliklərində tarixi çox qədim "batmış dünyalardır".
Sürixli tədqiqatçılar bildiriblər ki, hazırda onların vəzifəsi bu nəzəriyyəni ətraflı araşdırmaqdır.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 24-01-2025 10:33 | Bölmə: Cəmiyyət
Qədim Yer qabığının fraqmentlərində çox sayda anomal strukturlar var. Tədqiqatçılar planetimizin daxili hissəsinin xəritəsini çəkmək üçün yeni bir üsuldan istifadə etməklə, onları kəşf ediblər.
Reyting.az-ın məlumatına görə, bunu Yerin lap dərinliklərində "itmiş dünyalar" olduğunu iddia edən İsveçrədəki Sürix Geoloji İnstitutunun alimləri bildiriblər.
Onilliklər ərzində elm adamları Yer üzünü tədqiq etməklə yanaşı, onun daxili hissəsinin daha dəqiq olan təsvirini yaratmağa çalışırlar. Bu çətin işin öhdəsindən gəlmək üçün Yer planetinin dərinliklərindən əks-səda verən zəlzələlərdən faydalanırlar.
Elm adamları seysmik dalğaların üçölçülü təsvirlərinin yaradılmasını nəzərdə tutan müasir model seysmoqrafik görüntüləmə texnikasının geniş imkanlarından istifadə etməklə belə bir təsvir həyata keçiriblər. Belə üsuldan istifadə edən tədqiqatçılar subduksiya plitələrini, tektonik plitələri, toqquşmaların olduğu yerlərdə mantiyada "basdırılmış" Yer qabığının qədim hissələrini tapa biliblər.
Lakin son vaxtlara qədər tədqiqatlar belə üsullarla fraqmentlərin ölçüsü, forması, dəqiq yeri barədə çox məlumat vermirdi. Ancaq İsveçrə alimləri yeni araşdırmada planetin daxili hissəsini fərqli bir üsulla öyrənməyi təklif edirlər: tamamilə dalğa formalı inversiya.
Fərqli seysmoqraflardan alınan, eləcə də fərdi zəlzələlərin vasitəsilə əldə edilən və ən önəmli məlumatları birləşdirən, həmçinin əvvəlki üsullardan fərqli müasir üsul çox effektivdir. Belə üsullarla seysmoqraf göstəricilərini vahid, aydın təsvirə çevirmək üçün artıq təcrübədən keçən, tam özünü doğruldan kompüter modellərindən istifadə etmək mümkündür. Üstəlik, bir müddət öncə bu üsul sonuncu dəfə və yenə də praktiki fəaliyyətdə uğurla sınaqdan keçirilib. Hazırda bu üsulun köməyi ilə Sürix Geoloji İnstitutunun mütəxəssisləri Yerin mantiyası boyunca çoxsaylı subduksiya plitələri tapa biliblər. Lakin onlar heç bir tektonik aktivliyin müşahidə olunmadığı yerlərdə tapıldığı üçün tamamilə anomal hesab edilirlər. Bu strukturların orada necə meydana gəldiyi isə hələ də alimlər üçün müəmmalıdır.
Elm adamlarının ehtimalına görə, onlar itmiş bir aləmin, çox qədim plitələrin fraqmentləri də ola bilər, çünki bütün bunları seysmik dalğaların onlardan eyni sürətlə keçməsi də sübut edir. Bununla belə, bir çox alimlərin alternativ nəzəriyyələri də var. Bəzi elm adamları hətta belə bir ehtimal irəli sürürlər ki, təxminən dörd milyard il əvvəl mantiyanın əmələ gəlməsi zamanı bu plitələr qabığa bənzəyən materialdan yarana bilərdilər. Yeganə alternativ kimi bu strukturlarun son bir neçə yüz milyon il ərzində mantiyada əmələ gələn daha sıx materialdan törəməsi də istisna olunmur.
Alimlər düşünürlər ki, bütün bunlarla yanaşı, yenə əlavə araşdırmalara ehtiyac var. Sürix Geologiya İnstitutunun doktorantı Tomas Skouten deyib ki, hazırda fərqli növlərdə dalğalar üçün müşahidə olunan sürətləri yarada biləcək müxtəlif maddi parametrlər hesablanmalıdır. Əsasən də, dalğaların sürətinə təsir edən maddi xüsusiyyətlər daha dərindən öyrənilməlidir.
Xatırladaq ki, bundan əvvəl tədqiqatçılar Yerin nüvəsi ətrafında 2900 kilometr dərinlikdə sirli təbəqənin görünməsinin yeni versiyasını irəli sürmüşdülər. Söhbət 100 kilometrlik qalınlığında olan və dəmirlə zəngin qədim maqmadan əmələ gəldiyi iddia olunan təbəqədən gedir. Ancaq indi onu tam formalaşdıran başqa bir ehtimal da var.
Bütün bunlarla yanaşı, alimlər yenə də mümkün ehtimallar arasında daha birini öyrənməyə davam edirlər ki, bu da Yerin dərinliklərində tarixi çox qədim "batmış dünyalardır".
Sürixli tədqiqatçılar bildiriblər ki, hazırda onların vəzifəsi bu nəzəriyyəni ətraflı araşdırmaqdır.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 17:16
"Coca-Cola" Rusiya şirkətini məhkəməyə verib
Bu gün, 12:59
Azərbaycanda havadan su əldə ediləcək
Bu gün, 12:14
Sabah hava yağışlı olacaq - Proqnoz
Bu gün, 11:03
Ağdamda 16 yaşlı qızı zorlayıblar - 4 nəfər saxlanılıb
Bu gün, 10:49
Sərhədimizi pozan əcnəbi saxlanılıb
Bu gün, 10:00
Bakıya narkotik gətirməyi planlaşdıran şəxs tutulub
Dünən, 15:52
Şirkət direktoru və digərlərinin cəzası azaldılıb
Dünən, 13:15
Sabahın hava proqnozu açqlanıb
Dünən, 13:02
Sumqayıtda avtoxuliqanlar saxlanılıb
Dünən, 12:24
Saatlıda qadın tutulub - Narkotiklə
Dünən, 12:15
Gəncədən Kəlbəcərə ilk avtobus reysi açılıb
Dünən, 12:02
Bakıda evdən oğurluq edən qadın saxlanılıb
Dünən, 11:01
Yasda ehsan ləğv edilir? - Açqlama
Dünən, 10:22
Gəncə hava limanında qızıl-zinət əşyaları oğurlanıb
Dünən, 08:14
Qatilin vəkili üçün pul toplayırlar - Foto
8-09-2025, 18:14
TƏBİB-in elektron sistemində problem yaranıb
8-09-2025, 17:11
Xəzər dənizində brakonyer saxlanılıb - Video
8-09-2025, 17:09
Ali təhsil müəssisələrinə qeydiyyat müddəti uzadılıb
8-09-2025, 16:35
Milli Məclisə yeni qanun layihəsi göndərilib
8-09-2025, 15:39
"Bulvar"ın keçmiş rəhbəri özünü təqsirli saymır - Məhkəmə prosesi
8-09-2025, 14:05
Laçında traktor dərəyə aşıb: bir nəfər ölüb
8-09-2025, 13:59
İcraçı direktor vəzifədən azad olunub
8-09-2025, 12:34
Sabah yağış yağacaq
8-09-2025, 10:02
Britaniyada mağaza binasının altında 317 skelet tapılıb
7-09-2025, 18:05
Şəmkirdə təcili yardım maşını körpüdən aşıb, xəsarət alanlar var
7-09-2025, 12:15
Sabah yağış yağacaq - Proqnoz
5-09-2025, 18:42
Daşkəsənin Alaxançallı kəndində sel fəsadlar törədib
5-09-2025, 17:30
Bəxtiyar Məmmədova Alay komandiri vəzifəsi həvalə olunub
5-09-2025, 17:07
Əli Əsədov qərar imzalayıb
5-09-2025, 16:58
Qadını maşınla vuran sürücü döyülüb
5-09-2025, 16:41
Bakıda evlərə girən qadın saxlanııb - Video
5-09-2025, 13:36
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
5-09-2025, 12:37
Füzulidə yanğın törədən şəxs tutulub
5-09-2025, 12:33
İçərişəhərdə yeni Xidmət Mərkəzi fəaliyyətə başlayıb
5-09-2025, 11:32
Müəllimlərin təkrar sertifikasiyasının müsahibə nəticələri açıqlanıb
5-09-2025, 08:50
"Optimus"-un yeni nəsil versiyasını təqdim ediblər
4-09-2025, 18:02
Dövlət Xidməti "Telegram"dakı dələduzluq hallarını araşdırır
4-09-2025, 17:49
Cəlilabadda avtomobil qəzası: yaralananların sayı 8-ə çatıb
4-09-2025, 17:29
Oleq Bakinski bəraət istəyir
4-09-2025, 17:22
Gürcüstana müalicəyə gedən həkim qəzada ölüb
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
