20:08 / 21-11-2024
Milli Məclis bəyanat yayıb
Saharanın tozu Atlantik okeanına həyat verir
Tarix: 23-09-2024 18:33 | Bölmə: Cəmiyyət
Saharanın tozu Atlantik okeanına həyat verir

Sahara səhrasından gələn toz Atlantik okeanındakı mövcud həyatı dəstəkləyir.

Reyting.az
-ın məlumatına görə, bu barədə "Frontiers in Marine Science" jurnalında elmi məqalə dərc olunub.

Bildirilir ki, beynəlxalq tədqiqatçılar qrupunun az öncə təqdim etdiyi məlumatlara görə, Sahara səhrasında əmələ gələn və kütləvi sürətdə miqrasiyaya meylli toz buludları Atlantik okeanından Amazon hövzəsinə qədər mövcud olan həyatın inkişafı üçün çox vacibdir. Bununla belə, biomüxtəliflik mənbəyi atmosferdə minlərlə mil məsafə qət etdikdən sonra xüsusilə faydalı olur.

Alimlərin fikrincə, bütün növ bitkilərin və heyvanların normal inkişafı üçün dəmirə böyük ehtiyacı var və Atlantik okeanının çox hissəsində müşahidə edilən mineralın izi maraqlı olsa da, tez-tez Yer üzünün ən quraq yerlərindən biri sayılan Saharanın səhrasında rast gəlinir.

Dərc edilmiş araşdırmaya görə, Sahara səhrasından ABŞ-nın şərq istiqamətindəki sahillərinə doğru sürətlə hərəkət etməyə başlayan toz leyləkləri Atlantik okeanı boyunca böyük miqdarda dəmir daşıyır, lakin bu izlərin elementini ən uzaq yerlər üçün uyğun edən əsas səyahətin özüdür. Yəni tozun əsas qəbuledici orqanizmləri var və bura bitkilər də daxildir.

Tədqiqat üçün komanda Mavritaniyadan 201,1 km və 498,8 km şimal-qərbdə, həm də Floridanın şərq sahillərindən 498,8 km məsafədə nümunələr toplayıblar. Alimlər hər nümunədə 60,9-195 metr dərinlikdə olan dəmirin, mineralın tərkibinə diqqət yetiriblər və məlum olub ki, Saharanın bu tozunun həqiqətən də həyat funksiyasını daşıması faktının özü son 120 min ildəki proseslərə tamamilə uyğundur.

Tozun nəticəsində formalaşan tərkiblərin təhlili aparılan zaman dəmirin çox hissəsi dəniz dibində bioreaktiv dəmirdən əmələ gəldiyi güman edilən goetit, maqnetit və pirit, həm də hematitlə, dəmir karbonat kimi bəzi müxtəlif mineral birləşmələrdə tapılıb ki, bu da okeanın həyat sığortası deməkdir.

Elm adamları, həmçinin Şimali və Cənubi Amerikaya yaxın olan bəzi nümunələrdə bioreaktiv dəmirin səviyyəsinin Afrikanın yaxınlığındakı nümunələrə nisbətən daha aşağı olduğunu müəyyən ediblər. Bu, həm də onu göstərir ki, Sahara səhrasının toz tərkibində daha çox bioreaktiv toz var və bu toz okeanın dərin dibinə çatmadan su orqanizmləri tərəfindən udulur.

"Frontiers in Marine Science" bu mövzunu yekunlaşdırmaqla, aparılan tədqiqatlarla bağlı dərc olunmuş bütün məlumatları təqdim edərək sonda yazır:

"Atmosfer marşrutu ilə öz hərəkətini davam etdirən, hətta okeanın üzərində qalan toz müxtəlif fotokimyəvi proseslərə uzun müddət məruz qalır. Bu isə turşuların əmələ gəlməsi səbəbindən onun həllolma qabiliyyətini artırır".

Oqtay QORÇU




Bölməyə aid digər xəbərlər
19-11-2024, 12:53 Sabah yağış yağacaq
18-11-2024, 12:54 Sabah yağış yağacaq

bütün xəbərlər