21:11 / 09-11-2025
Bərdədə nənə və nəvə dəm qazından ölüblər
16:24 / 09-11-2025
"Starlink" istifadəçilərinin sayı 8 milyonu keçib
16:15 / 09-11-2025
Ən varlı ölkələr - Siyahı
15:58 / 09-11-2025
İtkin düşən 17 yaşlı şəxs tapılıb - Foto
15:52 / 09-11-2025
Xəzər sahilində daha 71 ölü suiti aşkarlanıb
14:18 / 09-11-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
10:00 / 09-11-2025
Prezident hərbi paradla bağlı paylaşım edib - Video
23:52 / 08-11-2025
Bakıda Zəfər Günü münasibətilə konsert və atəşfəşanlıq olub
20:20 / 08-11-2025
Bakıda keçirilən hərbi paradda iştirak edən ölkələr - Siyahı
20:17 / 08-11-2025
Bakıda hərbi parad olub - Video - (Yenilənib) - Fotolar
20:00 / 08-11-2025
Azərbaycan Ordusu regionda ön sıradadır - Fotolar
17:18 / 08-11-2025
Azərbaycan, Türkiyə və Pakistan liderləri birgə nahar edib - Foto
15:40 / 08-11-2025
Prezident: Qarabağ və Şərqi Zəngəzur dirçəlir
14:07 / 08-11-2025
İlham Əliyev: “İndi onlar təcridxanada Azərbaycan çayı içirlər” - Video
12:23 / 08-11-2025
Prezidentlə xanımı Şəhidlər xiyabanında - Fotolar
12:05 / 08-11-2025
Prezident və xanımı Fəxri xiyabanda - Fotolar
10:54 / 08-11-2025
Ərdoğan Azərbaycana gəlib - (Yenilənib)
00:14 / 08-11-2025
Mehriban Əliyeva: "Uca Tanrı xalqımızı və Vətənimizi qorusun!"
00:04 / 08-11-2025
Azərbaycanda Zəfər Günüdür
23:09 / 07-11-2025
Prezident İlham Əliyev Zəfər Günü münasibətilə paylaşım edib - Foto
21:17 / 07-11-2025
İlham Əliyev Məhəmməd Şahbaz Şəriflə görüşb - (Yenilənib) - Fotolar
20:50 / 07-11-2025
Dindarlar Azərbaycan prezidentinə müraciət ünvanlayıblar
19:39 / 07-11-2025
Cəlaloğlu: Azərbaycan və Ermənistandakı partiyalar arasında görüşlər keçirilməlidir
19:36 / 07-11-2025
Yaşar Güler Bakıya gəlib
19:33 / 07-11-2025
Pəncəli Teymurov və Vaqif Qurbanovun ailə üzvlərinə təqaüd təyin olunub
19:01 / 07-11-2025
General: Rusiya NATO-ya hücum edə bilər - Xəbərdarlıq
18:21 / 07-11-2025
Məşhur aktrisanın avtomobilinin qarşısını kəsiblər
18:10 / 07-11-2025
Dronlar Başqırdıstandakı əsas neft-kimya zavodunu vurub
18:06 / 07-11-2025
Hava limanında partlayış olub
12:50 / 05-11-2025
“Oğru dünyası”na qarşı əməliyyat: Mirzə Əliyev öldürülüb - Foto
16:49 / 06-11-2025
Deputat: Ermənistan Azərbaycan qarşısında götürdüyü öhdəlikləri yerinə yetirməlidir
15:24 / 05-11-2025
Ukraynanın iki şəhərində dəhşətli vəziyyət yaranıb
13:35 / 05-11-2025
Prezident 10 nəfəri təltif edib - Siyahı
15:08 / 06-11-2025
Azərbaycan qonşu ölkəni problemdən xilas edir - Foto
19:39 / 07-11-2025
Cəlaloğlu: Azərbaycan və Ermənistandakı partiyalar arasında görüşlər keçirilməlidir
13:05 / 06-11-2025
Mərkəzi Asiya liderləri Trampla görüşdə nəyə ümid edirlər?
13:28 / 05-11-2025
Ukrayna daha təhlükəli vəziyyətlə üzləşir
09:17 / 06-11-2025
Kosmosda yeni tip nəhəng obyekt kəşf edilib
17:18 / 08-11-2025
Azərbaycan, Türkiyə və Pakistan liderləri birgə nahar edib - Foto
15:48 / 06-11-2025
Bakı Slavyan Universitetində konfrans keçirilib - Fotolar
12:28 / 05-11-2025
Azərbaycanlı ekspert İrəvanda - Birgə mexanizm yaradılması təklif olunur
Qalın buz qatının altındakı unikal ekosistem üzə çıxıb
Tarix: 24-12-2024 11:25 | Bölmə: Cəmiyyət
İtaliya Qütb Elmləri İnstitutunun alimləri araşdırmalar nəticəsində müasir dünya elmində böyük bir yenilik ediblər. Tədqiqatçılar Eniqma gölünün qalın buz təbəqəsinin altında milyonlarla illərdir ki, təcrid olunmuş unikal ekosistemi aşkara çıxarıblar.
Reyting.az xəbər verir ki, yeni tədqiqatın nəticələri "Communications Earth & Environment" jurnalında dərc olunub.
Alimlərin fikrincə, Eniqma gölünü həm də milyon illərdən bəri məhv olmayan ekosistemin ən qədim və dəyərli tarixi, həmçinin həyat mənbəyi adlandırmaq olar.
Antarktidanın şimal ətəklərində yerləşən Eniqma gölünün demək olar ki, tamamilə donmuş olduğu düşünülürdü. Lakin yeni araşdırmalar göstərir ki, buz qatı altında -14°C ətrafında hələ də çox aktiv mikrob həyatı mövcuddur. Elm adamları hətta bu ekosistemin təxminən 14 milyon il əvvəl, getdikcə istiləşən iqlim dövründən sonra gölün donduğu zamandan formalaşmağa başladığını ehtimal edirlər.
Müasir Yer kürəsi, həmçinin alimlər üçün unikal hesab olunan mikrobları, eləcə də buranın qeyri-adi mühitini araşdırmağa başlayan tədqiqatçılar buz təbəqələrinin altından müxtəlif mikrob icmaları aşkara çıxarıblar. Onların bəziləri sıxılan xalçaya bənzəyir, digər fərqli olanları isə sanki kiçik ağacları xatırladır. Belələrinin hündürlüyü 40 santimetrə və diametri 60 santimetrə çatır, həmçinin onların çoxu belə ölçüdə strukturlar əmələ gətirib.
Alimlər bildiriblər ki, yeni kəşf edilmiş bu bakteriyalar fotosintezdən tutmuş, yırtıcılığa və eləcə də simbioza qədər mühüm ekoloji funksiyaları yerinə yetirirlər.
Tədqiqatlar zamanı məlum olub ki, çoxdandır buz bağlayan bu gölün suyunda qeyri-adi dərəcədə yüksək həll olunmuş oksigen var, lakin bunun özü də belə şərait üçün son dərəcə atipik sayılır.
"Communications Earth & Environment" elm jurnalında dərc edilən məqalədə qeyd olunur:
"Tipik olaraq, buzlu ekosistemlərdəki bu şəraitə uyğunlaşan bakteriyalar oksigen çatışmazlığı olan mühitlərdə yaşayırlar. Bu fakt isə bir daha orqanizmlərin ekstremal şəraitdə uyğunlaşması ilə bağlı alimlər üçün yeni suallar yaradır.
Ortaya çıxan daha bir maraqlı məqam isə "Biomu necə qorumaq olar?" sualını araşdırmaq, ətraflı cavab tapmaqdır.
Elmə məlumdur ki, əslində biom vahid təbii, həm də iqlim zonası daxilində ekosistemlərin məcmusu mənasına gələn anlayışdır. Lakin bəzi elm adamlarına görə, biom biosenozdan daha böyük biosistemdir, o cümlədən bir çox yaxından əlaqəli biosenozlar. Bütün irəli sürülən elmi nəzəriyyələr son olaraq bir daha ən çətin, hətta mümkün görünməyən şəraitdə, buzlaqların altında bakteriyaların həyat mənbəyini aradığını, özəl mühitə sığınmaqla, tamamilə məhvə uğramadıqlarını sübut edir".
Tədqiqatçı alimlərin sözlərinə görə, onlar qədim ekosistemi çirkləndirməmək üçün müasir və qabaqcıl qazma üsullarından uğurla istifadə ediblər. Qazmanın birinci mərhələsi ancaq elektrik qazma vasitəsi ilə həyata keçirilib, daha sonra isə termal başlıqlar və isti su istifadə edilib. Qazma üçün istifadə olunan həmin su tamamilə sterilizasiya edilmiş, həmçinin unikal bioma təsirini minimuma endirmək üçün gölün buzunun özündən alınmışdır.
Eniqma gölünün kəşfi ekstremal şəraitdə həyat haqqında anlayışı genişləndirir. Bunu elmdə yeni fəsil hesab edən alimlər bildirirlər ki, bu qədim tarixə malik gölün ekosistemi Antarktidadakı digər buzlaqlı göllərdən əsaslı şəkildə fərqlənir. Eniqma gölünün ətraflı tədqiq edilib öyrənilməsi planetin ən sərt guşələrində ilkin həyatın necə mövcud olduğunu anlamağa kömək edəcək.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 24-12-2024 11:25 | Bölmə: Cəmiyyət
İtaliya Qütb Elmləri İnstitutunun alimləri araşdırmalar nəticəsində müasir dünya elmində böyük bir yenilik ediblər. Tədqiqatçılar Eniqma gölünün qalın buz təbəqəsinin altında milyonlarla illərdir ki, təcrid olunmuş unikal ekosistemi aşkara çıxarıblar.
Reyting.az xəbər verir ki, yeni tədqiqatın nəticələri "Communications Earth & Environment" jurnalında dərc olunub.
Alimlərin fikrincə, Eniqma gölünü həm də milyon illərdən bəri məhv olmayan ekosistemin ən qədim və dəyərli tarixi, həmçinin həyat mənbəyi adlandırmaq olar.
Antarktidanın şimal ətəklərində yerləşən Eniqma gölünün demək olar ki, tamamilə donmuş olduğu düşünülürdü. Lakin yeni araşdırmalar göstərir ki, buz qatı altında -14°C ətrafında hələ də çox aktiv mikrob həyatı mövcuddur. Elm adamları hətta bu ekosistemin təxminən 14 milyon il əvvəl, getdikcə istiləşən iqlim dövründən sonra gölün donduğu zamandan formalaşmağa başladığını ehtimal edirlər.
Müasir Yer kürəsi, həmçinin alimlər üçün unikal hesab olunan mikrobları, eləcə də buranın qeyri-adi mühitini araşdırmağa başlayan tədqiqatçılar buz təbəqələrinin altından müxtəlif mikrob icmaları aşkara çıxarıblar. Onların bəziləri sıxılan xalçaya bənzəyir, digər fərqli olanları isə sanki kiçik ağacları xatırladır. Belələrinin hündürlüyü 40 santimetrə və diametri 60 santimetrə çatır, həmçinin onların çoxu belə ölçüdə strukturlar əmələ gətirib.
Alimlər bildiriblər ki, yeni kəşf edilmiş bu bakteriyalar fotosintezdən tutmuş, yırtıcılığa və eləcə də simbioza qədər mühüm ekoloji funksiyaları yerinə yetirirlər.
Tədqiqatlar zamanı məlum olub ki, çoxdandır buz bağlayan bu gölün suyunda qeyri-adi dərəcədə yüksək həll olunmuş oksigen var, lakin bunun özü də belə şərait üçün son dərəcə atipik sayılır.
"Communications Earth & Environment" elm jurnalında dərc edilən məqalədə qeyd olunur:
"Tipik olaraq, buzlu ekosistemlərdəki bu şəraitə uyğunlaşan bakteriyalar oksigen çatışmazlığı olan mühitlərdə yaşayırlar. Bu fakt isə bir daha orqanizmlərin ekstremal şəraitdə uyğunlaşması ilə bağlı alimlər üçün yeni suallar yaradır.
Ortaya çıxan daha bir maraqlı məqam isə "Biomu necə qorumaq olar?" sualını araşdırmaq, ətraflı cavab tapmaqdır.
Elmə məlumdur ki, əslində biom vahid təbii, həm də iqlim zonası daxilində ekosistemlərin məcmusu mənasına gələn anlayışdır. Lakin bəzi elm adamlarına görə, biom biosenozdan daha böyük biosistemdir, o cümlədən bir çox yaxından əlaqəli biosenozlar. Bütün irəli sürülən elmi nəzəriyyələr son olaraq bir daha ən çətin, hətta mümkün görünməyən şəraitdə, buzlaqların altında bakteriyaların həyat mənbəyini aradığını, özəl mühitə sığınmaqla, tamamilə məhvə uğramadıqlarını sübut edir".
Tədqiqatçı alimlərin sözlərinə görə, onlar qədim ekosistemi çirkləndirməmək üçün müasir və qabaqcıl qazma üsullarından uğurla istifadə ediblər. Qazmanın birinci mərhələsi ancaq elektrik qazma vasitəsi ilə həyata keçirilib, daha sonra isə termal başlıqlar və isti su istifadə edilib. Qazma üçün istifadə olunan həmin su tamamilə sterilizasiya edilmiş, həmçinin unikal bioma təsirini minimuma endirmək üçün gölün buzunun özündən alınmışdır.
Eniqma gölünün kəşfi ekstremal şəraitdə həyat haqqında anlayışı genişləndirir. Bunu elmdə yeni fəsil hesab edən alimlər bildirirlər ki, bu qədim tarixə malik gölün ekosistemi Antarktidadakı digər buzlaqlı göllərdən əsaslı şəkildə fərqlənir. Eniqma gölünün ətraflı tədqiq edilib öyrənilməsi planetin ən sərt guşələrində ilkin həyatın necə mövcud olduğunu anlamağa kömək edəcək.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 14:18
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
7-11-2025, 17:38
"Bakı Metropoliteni" gücləndirilmiş iş rejiminə keçəcək
7-11-2025, 14:10
DOST mərkəzləri bayram günlərində fəaliyyət göstərməyəcək
7-11-2025, 14:04
Qumar oyunlarını reklam edən 17 nəfər saxlanılıb
7-11-2025, 12:08
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
7-11-2025, 08:54
Yeni texnologiya: "Superağıl" süni intellekti üstələyəcək
7-11-2025, 07:42
Trampın bəyanatını eşidən şirkət rəhbəri huşunu itirib
6-11-2025, 17:29
Moskva məhkəməsi azərbaycanlı qardaşlara hökm oxuyub
6-11-2025, 17:16
Regional Təhsil İdarəsinin müdir müavini yeni vəzifəyə təyinat alıb
6-11-2025, 13:03
İmtahanlara müdaxilə edən şəxslərin cinayət işi məhkəməyə göndərilib
6-11-2025, 12:20
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
6-11-2025, 11:36
Eldar Əzizov rəisi vəzifədən azad edib
6-11-2025, 11:13
Meyxanaçı Vahid Qədim sevgilisini bıçaqlayıb
6-11-2025, 08:29
Dünyada ən çox meşə sahəsinə malik ölkələr... - Siyahı
5-11-2025, 18:03
Bu gün Super Ay hadisəsi müşahidə olunur
5-11-2025, 17:52
"Baza otel spa" adlı otelin müdiri saxlanılıb
5-11-2025, 15:34
Qayıqda 2 tona yaxın kokain tutulub - Video
5-11-2025, 15:01
Beş il ərzində smartfonlar dövriyyədən çıxacaq
5-11-2025, 12:48
Sabah yağışlı hava olacaq - Proqnoz
5-11-2025, 12:44
Bakıda NATO kursu keçirilir
5-11-2025, 08:48
Fili tək əli ilə qaldıra bilən əzələ nümayiş etdirilib
4-11-2025, 17:15
“Azəriqaz”ın direktor müavininin bacanağına hökm oxunub
4-11-2025, 16:29
Təhsil müəssisələrində iş və istirahət günlərinin yeri dəyişib
4-11-2025, 16:13
Metroda yeni ödəniş qaydası tətbiq olunur
4-11-2025, 11:46
Tehran şəhərinin su ehtiyatı tükənir
4-11-2025, 09:15
Kainatla bağlı yeni tədqiqatlar aparıblar
4-11-2025, 08:43
Dekabrın 15-i “Ümumdünya Türk Dilləri Ailəsi Günü”dür
3-11-2025, 15:53
Prokurorluğa qəbulla bağlı müsabiqə keçiriləcək
3-11-2025, 15:20
Vəzifəli şəxs rüşvət ittihamı ilə həbs edilib
3-11-2025, 14:21
Süni intellekt "YouTube" platformasına hücum edib?
3-11-2025, 12:49
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
3-11-2025, 12:23
Bakıda və rayonlarda leysan gözlənilir - Xəbərdarlıq
3-11-2025, 09:58
Prezidentin Təhlükəsizlik Xidmətində dəyişiklik olub
3-11-2025, 09:19
Əfqanıstandakı zəlzələ Qazaxıstanda da hiss olunub
2-11-2025, 13:04
Sabah yağış yağacaq
1-11-2025, 17:27
Oğlunu azad torpaqlarda, dalğalanan bayraqda görən ana
1-11-2025, 12:47
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
31-10-2025, 20:21
Rey Kərimoğlu: Layihəmiz yekunlaşsa da, işlərimiz davam edəcək - Fotolar
31-10-2025, 18:00
Polis sürət qatarına daş atan yeniyetmələri müəyyən edib
31-10-2025, 17:44
Noyabrda hava necə olacaq? - Aylıq proqnoz
31-10-2025, 14:34
Altı milyon il əvvəlin buzu tapılıb
31-10-2025, 13:28
Xəstəxanaya direktor və baş həkim təyin edilib - Foto
31-10-2025, 13:18
Fariz Babayev direktor vəzifəsindən azad edilib - (Yenilənib)
Mikayıl Mikayılov deyir ki, festivalda nümayiş olunan tamaşa Azərbaycanla Meksika arasında teatr əlaqələrinin başlanğıcı sayıla bilər
ADP sədri ehtimal edir ki, “Tərtər işi” yaxşı araşdırılsa, onun da altından Mehdiyev və əlaltıları çıxacaq
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
