Azərbaycanda əlillik yeni meyarlarla müəyyənləşəcək

Xəbər lenti

14:27 / 29-11-2024

Ukrayna Cənubi Koreyadan ilk büdcə yardımı alıb

14:23 / 29-11-2024

Rusiyanın neft anbarı və radar stansiyası vurulub

14:15 / 29-11-2024

Növbəti köç karvanı Cəbrayıl şəhərinə çatıb - (Yenilənib)

14:08 / 29-11-2024

DTX polkovnikin 70 kq qızılla İstanbulda saxlanılması barədə məlumat yayıb

13:28 / 29-11-2024

Milli Məclisin növbəti plenar iclasının vaxtı bəlli olub

13:28 / 29-11-2024

AES-lərdə nüvə təhlükəsizliyi böyük risk altındadır - Xəbərdarlıq

13:12 / 29-11-2024

“Tibbi sığorta haqqında” qanuna dəyişiklik edilib

13:08 / 29-11-2024

Onlara birdəfəlik müavinət ödəniləcək

12:34 / 29-11-2024

Sabahın hava proqnozu açıqlanıb

12:22 / 29-11-2024

Yaqub Eyyubov Paşinyanın müavini ilə görüşüb

12:20 / 29-11-2024

İİTKM-də Qars Ticarət və Sənaye Palatası üzvləri ilə görüş keçirilib - Fotolar

12:19 / 29-11-2024

Bu qanunu pozanlar daha ağır çəza alacaq

12:13 / 29-11-2024

Milli Qəhrəmanın adı əbidiləşdirilib

12:01 / 29-11-2024

Milli Məclis neft hasilatı ilə bağlı yeni pay bölgüsü layihəsini təsdiqləyib

11:57 / 29-11-2024

Orta Dəhlizin ən böyük düşməni... - Xəzərin dayazlaşması mühüm tranzitə ciddi problem yaradır

11:45 / 29-11-2024

Deputat: "Bizim sosial xərclərimiz Gürcüstan və Ermənistanın..."

11:35 / 29-11-2024

Bir qrup sahibkara cinayət işi açılıb

11:13 / 29-11-2024

Milli Məclisin plenar iclası başlayıb

11:06 / 29-11-2024

Bayden ukraynalılara aydın mesaj verir

11:00 / 29-11-2024

Prezident: Braziliyada çevriliş planı var

10:53 / 29-11-2024

Aİ rəsmisi: "Gürcüstanın qərarı çox kədərlidir"

10:45 / 29-11-2024

Sədərəkdə 51 yaşlı muəllim intihar edib

10:41 / 29-11-2024

Türkiyənin dəstəklədiyi ordu terrorçularla mübarizəni gücləndirir - Video

10:35 / 29-11-2024

Baş nazir: “Orduya müharibəyə hazırlaşmağı tapşırmışam”

10:18 / 29-11-2024

Bakıda mənzildən 109 yaşlı qadının meyiti tapılıb

10:14 / 29-11-2024

İngiltərədə PKK tərəfdarlarına qarşı əməliyyat keçirilib

10:12 / 29-11-2024

Dörd universitetə akkreditasiya verilib

10:05 / 29-11-2024

Maştağada qadın qətlə yetirilib, saxlanılan var

09:59 / 29-11-2024

Qıza görə üç gənc öldürülüb, bir yaralı var - Foto

09:53 / 29-11-2024

ABŞ Ukraynaya nüvə silahı vermək istəyir?

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

21:06 / 25-11-2024

Direktor və dəstəsi oğurluğa cəhd edərkən yaxalanıb - Fotolar

15:13 / 28-11-2024

Dörd baş redaktor həbs olunub

22:45 / 27-11-2024

Tovuzda ağır qəza: 5 hərbçi həyatını itirib - (Yenilənib)

14:10 / 25-11-2024

Azərbaycanda yeni bələdiyyələr yaradılıb - Siyahı

18:00 / 25-11-2024

Hərbi ekspert Ədalət Verdiyev həbs edilib

22:10 / 25-11-2024

70 kq qızılla tutulan diplomat haqqında həbs qərarı verilib - (Yenilənib)

13:56 / 27-11-2024

Partiya sədri, deputat qızı və ailənin digər üzvləri məhkəməyə verilib

16:59 / 24-11-2024

“COP29 kimi qlobal tədbiri MDB-də yalnız Azərbaycan keçirə bilərdi” - Professor

08:28 / 25-11-2024

COP29 - Dünyanı sevindirən 13 gün: nəticələr və perspektivlər

12:23 / 26-11-2024

Vəzifəli şəxslər həbs olunub

09:12 / 29-11-2024

Narkotiklə dolu avtomobili evakuatorla paytaxta gətirmək istəyən dəstə üzvləri saxlanılıblar - Fotolar

11:14 / 26-11-2024

Tramp üç ölkəyə xəbərdarlıq edib

Azərbaycanda əlillik yeni meyarlarla müəyyənləşəcək - Qərarın detalları (Yenilənib)
Tarix: 18-05-2022 17:20 | Bölmə: Cəmiyyət

Şirift ölçüsü:

Əlilliyin müəyyən edilməsinə dair yeni meyarlar təsdiqlənib.

Reyting.az xəbər verir ki, Nazirlər Kabineti bununla bağlı müvafiq qərar verib.

“Əlilliyin müəyyən olunması meyarları” 2022-ci il iyulun 1-dən qüvvəyə minir.

***

Nazirlər Kabineti ötən gün əlilliyin müəyyən edilməsinə dair yeni meyarları təsdiqləyib.

Məsələ ilə bağlı açıqlama verən Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin İctimaiyyətlə Əlaqələr və Kommunikasiya Şöbəsinin müdiri Fazil Talıbov deyib ki, Nazirlər Kabinetinin sözügedən Qərarı Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 16 avqust 2021-ci il tarixli Fərmanının 3.1.1. yarımbəndinin icrasını təmin etmək məqsədilə qəbul edilib.

Qərara əsasən yeni “Əlilliyin müəyyən olunması meyarları” təsdiq edilib:

"Yeni meyarlarla əlilliyin qiymətləndirilməsi ənənəvi 3 dərəcə üzrə məhdud çərçivədə deyil, daha geniş spektrdə olmaqla, orqanizmin funksiyalarının itirilməsi faizinin müəyyən edilməsi prinsipi əsasında, həm də xəstəliyin ağırlıq dərəcəsi nəzərə alınmaqla təyin olunacaq. Belə ki, I dərəcə - orqanizmin funksiyalarının 81-100 faiz itirilməsi; II dərəcə - orqanizmin funksiyalarının 61-80 faiz itirilməsi; III dərəcə - orqanizmin funksiyalarının 31-60 faiz itirilməsi kimi müəyyən ediləcək. Həmçinin sağlamlıq imkanları məhdudluq da bu əsasda təyin olunacaq. Bu ilin iyulun 1-dən qüvvəyə minəcək meyarlara əsasən əlilliyin qiymətləndirilməsi Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının, Avropa ölkələrinin standartlarında olduğu kimi, orqanizmin funksiyalarının itirilməsi faizi əsasında, əsasən özünəqulluq, səmtlənmə, qidalanma, sərbəst hərəkət etmə və s. kimi həyat fəaliyyətinin əsas istiqamətlərinin məhdudlaşma dərəcəsi nəzərə alınmaqla aparılacaq”.

Fazil Talıbov deyib ki, qərara əsasən müddət göstərilməklə müəyyən olunmuş orqanizmin funksiyalarının pozulması 31-60 faiz aralığında ardıcıl olaraq 15 il, 61-80 faiz aralığında ardıcıl olaraq 10 il və 81-100 faiz aralığında ardıcıl olaraq 4 il müddətində müəyyən olunduğu halda, eləcə də fərqli faiz aralıqları üzrə 15 il əlillik müddəti olduqda, növbəti qiymətləndirmə zamanı əlillik müddətsiz müəyyən ediləcək:

“Yeni "Əlilliyin müəyyən olunması meyarları"nın hazırlanmasında əsas məqsəd əlillik təyinatlarında həssas və obyektiv yanaşmanın, ünvanlılıq və sosial ədalətin təmin edilməsidir. Bu meyarlar eyni zamanda, əlillik təyinatı sahəsində qabaqcıl beynəlxalq standartların tətbiqinə, xidmətin keyfiyyətinin və vətəndaş məmnunluğunun yüksəldilməsinə, əlilliyi olan şəxslərin cəmiyyətə inteqrasiya imkanlarının artırılmasına xidmət edir”.

***

Nazirlər Kabinetinin Qərarı ilə təsdiq edilmiş və əlillik sahəsində mütərəqqi dünya təcrübəsinə uyğun fundamental dəyişikliyi nəzərdə tutan yeni “Əlilliyin müəyyən olunması meyarları” bu il iyulun 1-dən qüvvəyə minəcək. Həmin vaxtdan sonra əlillik üçün müraciət edənlərin əlilliyinin qiymətləndirilməsi yeni meyarlar əsasında aparılacaq.

Nazirlikdən Reyting.az-a verilən xəbərə görə, bununla da əlillik artıq ənənəvi üç dərəcə üzrə deyil, insanın həyat fəaliyyətinin 7 əsas kateqoriya (özünəqulluq, sərbəst hərəkətetmə, istiqamətseçmə, ünsiyyət, davranışına nəzarətetmə, öyrənmə, əmək fəaliyyəti) üzrə məhdudlaşma dərəcələri əsasında qiymətləndiriləcək.

Məhdudlaşma dərəcələri isə aşağıdakı kimi xarakterizə olunacaq:

özünəqulluq bacarığı (insanın əsas fizioloji tələbatlarını sərbəst keçirməsi, gündəlik ev işləri ilə məşğul olması, şəxsi gigiyena bacarıqları):

I dərəcə – tələb olunduğundan daha çox vaxtda, dağınıq formada, köməkçi texniki vasitələrdən istifadə etməklə özünəqulluq bacarığı;

II dərəcə – mütəmadi olaraq kənar şəxslərin qismən köməyi ilə, köməkçi texniki vasitələrdən istifadə etməklə özünəqulluq bacarığı;

III dərəcə – kənar şəxslərin daimi kömək və qayğısına ehtiyacın olması, onlardan tam asılılıqla əlaqədar özünəqulluq bacarığı;

sərbəst hərəkətetmə bacarığı (sərbəst hərəkət etmək, hərəkət zamanı, hərəkətsizlik, bədən vəziyyəti dəyişdirilərkən bədənin tarazlığını qorumaq, ictimai nəqliyyatdan istifadə bacarığı):

I dərəcə – tələb olunduğundan daha artıq vaxt sərf etməklə, dağınıq formada və köməkçi texniki vasitələrdən istifadə etməklə sərbəst hərəkət etmək bacarığı;
II dərəcə – mütəmadi olaraq kənar şəxslərin qismən köməyi ilə, köməkçi texniki vasitələrdən istifadə etməklə sərbəst hərəkət etmək bacarığı;

III dərəcə – sərbəst hərəkət etmək bacarığının olmaması, kənar şəxslərin daimi köməyinə ehtiyacın olması;

istiqamətseçmə bacarığı (ətraf şəraitin adekvat qavranılması, olduğu və ya səmtləndiyi yerin (məkanın) zamana görə müəyyən edilməsi və təhlükəsizliyinin qiymətləndirilməsi bacarığı):

I dərəcə – yalnız öyrəşdiyi vəziyyətlərdə, yaxud köməkçi texniki vasitələrin köməyi ilə sərbəst istiqamətseçmə bacarığı;

II dərəcə – mütəmadi olaraq kənar şəxslərin qismən köməyi ilə, köməkçi texniki vasitələrin istifadəsi ilə sərbəst istiqamətseçmə bacarığı;

III dərəcə – istiqamətseçmə bacarığının olmaması və kənar şəxslərin köməyinə daimi ehtiyacın olması;

ünsiyyət bacarığı (məlumatın qavranılması, təhlili, yadda saxlanması, istifadəsi, ötürülməsi yolu ilə insanlarla ünsiyyət qurmaq bacarığı):

I dərəcə – məlumatın qəbulu, ötürülməsi sürətinin azalması və köməkçi texniki vasitələrdən istifadə etməklə ünsiyyət qurmaq bacarığı, eşitmə orqanının hissəvi zədələnməsi zamanı isə qeyri-verbal ünsiyyət metodları və surdotərcümə xidmətindən istifadə edərək ünsiyyət qurmaq bacarığı;

II dərəcə – mütəmadi olaraq kənar şəxslərin qismən köməyi ilə və köməkçi texniki vasitələrdən istifadə edərək ünsiyyət qurmaq bacarığı;

III dərəcə – ünsiyyət qurmaq bacarığının olmaması və daim kənar şəxslərin köməyinə ehtiyacın olması;

davranışına nəzarətetmə bacarığı (özünü dərk etmək, sosial, hüquqi və mənəvi-etik normaları ehtiva edən adekvat davranış bacarığı):

I dərəcə – davranışına nəzarətetmə bacarığının mütəmadi olaraq məhdudlaşması və (və ya) qismən özünü idarə etmək imkanı ilə həyati vacib funksiyaların yerinə yetirilməsində çətinliyin olması;

II dərəcə – davranışına nəzarət bacarığının daimi azalması və yalnız kənar şəxslərin mütəmadi köməyi ilə qismən özünüidarəetmə;

III dərəcə – davranışına nəzarətetmə və özünüidarəetmə bacarığının olmaması, daim kənar şəxslərin köməyinə ehtiyacın olması;

öyrənmə bacarığı (bilik və bacarıqların qavranılması, təcrübənin artırılması, əldə edilən bilikləri gündəlik həyatda tətbiq etmək bacarığı):

I dərəcə – psixoloji-tibbi-pedaqoji komissiyanın rəyi əsasında təhsil müəssisələrində və evdə yaradılan xüsusi şəraitdə köməkçi texniki vasitələrin köməyi ilə öyrənmək və təhsil almaq bacarığı;

II dərəcə – psixoloji-tibbi-pedaqoji komissiyanın rəyi əsasında xüsusi dövlət təhsil standartları və proqramları çərçivəsində təhsil müəssisələrində köməkçi texniki vasitələrin köməyi ilə öyrənmək və təhsil almaq bacarığı;

III dərəcə – yalnız sadə bacarıq, o cümlədən adi məişətdə sadə hərəkətlər qaydalarını öyrənmək bacarığı, yaxud psixoloji-tibbi-pedaqoji komissiyanın rəyi ilə müəyyən edilmiş ciddi orqanizm funksiyası pozuntuları səbəbilə həmin bacarıqları qavramaq çətinliyinin olması

əmək fəaliyyəti bacarığı (işin yerinə yetirilməsinə, keyfiyyətinə, həcminə və məzmununa dair tələblərə uyğun əmək fəaliyyəti bacarığı):

I dərəcə – iş həcminin, iş yükünün, əməyin gərginliyinin və peşəkarlığın azalması ilə müşayiət olunan əmək fəaliyyəti bacarığı, əsas peşəsi (vəzifəsi, ixtisası) üzrə əmək fəaliyyətini davam etdirə bilməmək, lakin adi iş şəraitində əmək fəaliyyətini həyata keçirmək bacarığı;

II dərəcə – əlilliyi olan şəxslərə uyğunlaşdırılmış iş yerlərində köməkçi texniki vasitələrdən istifadə edərək əmək fəaliyyətini həyata keçirmək bacarığı;

III dərəcə – orqanizmin funksiyalarının ciddi pozuntuları səbəbindən sadə əmək fəaliyyətinin qeyri-mümkünlüyü, yaxud kənar şəxslərin əhəmiyyətli köməyi ilə həyata keçirmək bacarığı.

Qeyd olunan bacarıqların III dərəcə məhdudlaşması halı orqanizmin funksiyalarının 81-100 faiz, II dərəcə məhdudlaşması halı 61-80 faiz, I dərəcə məhdudlaşması halı 31-60 faiz pozulması kimi nəzərə alınacaq və bu əsasda da əlillik təyin olunacaq.

Yeni meyarlar əlillik təyinatlarında həssas və obyektiv yanaşmanın, ünvanlılıq və sosial ədalətin təmin edilməsinə, bu sahədə qabaqcıl beynəlxalq standartların tətbiqinə xidmət edir.

Ana səhifəyə dön