14:23 / 03-07-2025
Konstitusiya Məhkəməsinə yeni hakimlər təyin olunacaq
13:52 / 03-07-2025
İsrail iki ölkə barədə Rusiya ilə gizli danışıqlar aparıb
13:50 / 03-07-2025
İlham Əliyev Qarabağa səfər edib - (Yenilənib) - Fotolar
13:43 / 03-07-2025
Məhkəmə Vüqar Səfərli ilə bağlı qərar verib
13:08 / 03-07-2025
Ermənistan Türkiyə ilə münasibətləri normallaşdırmağa çalışır
12:41 / 03-07-2025
Ərdoğan sabah Xankəndiyə gələcək
12:32 / 03-07-2025
Tramp və Zelenski Ukraynaya yardımın dayandırılmasını müzakirə edəcəklər
12:28 / 03-07-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12:25 / 03-07-2025
Özbəkistan prezidenti Fəxri xiyabanda Heydər Əliyevin xatirəsini anıb
12:22 / 03-07-2025
"Abbasın xanımı şərt qoyub ki, onu bağışlasan, səndən boşanacağam"
12:13 / 03-07-2025
İrana qarşı təhlükəli planı reallaşdırmaq istəyirlər - Foto
11:59 / 03-07-2025
Jurnalist Günel Hacı müdir müavini təyin olunub
11:58 / 03-07-2025
İki ölkə nüvə stansiyalarını təcili bağlayıb
11:30 / 03-07-2025
Şahbuzda 69 yaşlı yaşlı qadın göldə boğulub
11:04 / 03-07-2025
Yaponiyada böyük fəlakət xəbərdarlığı: 298 min insan həyatını itirə bilər
10:56 / 03-07-2025
İyulun 6-da II və III ixtisas qrupları üzrə qəbul imtahanı keçiriləcək
10:36 / 03-07-2025
Əliyevlə Paşinyanın Dubayda görüşü planlaşdırılır
10:32 / 03-07-2025
“İçərişəhər” Dövlət-Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsinin tenderi ləğv edilib
10:27 / 03-07-2025
Dövlət büdcəsinin gəlirləri artıb
10:19 / 03-07-2025
Hindistanda təbii fəlakət: 50-dən çox insan ölüb
10:00 / 03-07-2025
Avropa İttifaqı Çinə sərt xəbərdarlıq edib
09:59 / 03-07-2025
"Lazurit" nəqliyyat dəhlizinin inkişafı müzakirə olunub
09:44 / 03-07-2025
Bir qrup şəxsin aylıq müavinəti dayandırılıb
09:22 / 03-07-2025
Qırğızıstan prezidenti Azərbaycana işgüzar səfərə gəlir
09:11 / 03-07-2025
İki qəsəbədə qaz təchizatı dayandırılacaq
09:07 / 03-07-2025
Rusiya üzərində 69 PUA vurulub
08:22 / 03-07-2025
Meladzenin Yurmala konsertində qalmaqal olub
08:12 / 03-07-2025
Marsın səhraya çevrilməsinə səbəb nədir?
08:08 / 03-07-2025
Bali sahillərində bərə batıb
08:03 / 03-07-2025
Odessada partlayışlar baş verib
13:16 / 29-06-2025
Putin Rusiyada şovinizmi qızışdırır
17:57 / 30-06-2025
Bakıda əməliyyat: FTX-nın iki əməkdaşı saxlanılıb - (Yenilənib) - Fotolar
15:08 / 30-06-2025
Professor: Şovinizm Rusiyanı uçuruma aparır
21:03 / 30-06-2025
Rusiyada öldürülən qardaşların cənazəsi Azərbaycana gətirilib - (Yenilənib)
13:20 / 29-06-2025
Rezidenturaya qəbul imtahanı keçirilib - (Yenilənib)
13:01 / 01-07-2025
Ərdoğan “ikinci vətən”indən niyə küsüb?
13:16 / 02-07-2025
Mədəniyyət nazirinə kulturoloji tövsiyə - Akif Əli yazır
00:40 / 29-06-2025
Aleksey Overçukun Azərbaycana səfəri ləğv olunub
21:41 / 28-06-2025
Zaxarovadan azərbaycanlılarıın saxlanılması haqqında - Açıqlama
14:15 / 30-06-2025
Qarabağa növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
23:57 / 28-06-2025
Yekaterinburqda işgəncə görən azərbaycanlı: "Kafeyə basqın edib, bizi döyə-döyə kabab bişirtdirdilər”
12:56 / 29-06-2025
Rusiyanın Azərbaycanda keçiriləcək mədəniyyət tədbirləri ləğv edilib
Şəkidə qədim Albaniyanın yeni dəfn abidələri aşkar olunub
Tarix: 16-12-2020 11:20 | Bölmə: Mədəniyyət
Şəkidəki "Kiş" Tarix-Memarlıq Qoruğunda Azərbaycan-Qazaxıstan beynəlxalq arxeoloji ekspedisiyası tərəfindən 70 gün ərzində arxeoloji və antropoloji tədqiqatlar aparılıb.
AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsindən Reyting.az-a verilən mlumata görə, beynəlxalq ekspedisiyaya Azərbaycan tərəfindən AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun “Antik dövr arxeologiyası” şöbəsinin müdiri, t.ü.f.d. Zaur Həsənov, Qazaxıstan tərəfindən beynəlxalq elmi çevrələrdə tanınmış alim, Almaniya Arxeoloji İnstitutunun müxbir üzvi, professor Zeynolla Samaşev rəhbərlik edir.
Antik dövrə aid Kiş-Doxun abidəsində tədqiqatlar 1984-cü ildə tanınmış arxeoloq Nəsib Muxtarov tərəfindən aparılıb. Ondan sonra tədqiqatlar dayanıb və qəbiristanlığın böyük bir hissəsini Kiş çayı yuyub dağıdıb. 2020-ci il tədqiqatları nəticəsində Kiş-Doxun qəbiristanlığında antik dövr üçün unikal dəfn adətlərini özündə əks etdirən döyüşçü qəbirləri aşkar olunub ki, bunlardan bəziləri daş düzümlü kiçik təpə formalı struktura sahibdir. 1 nömrəli qazıntı sahəsinin şimal hissəsindən Qafqazda və Yaxın Şərqdə təkrarı olmayan böyük küpdə kollektiv dəfn aşkar olunub.
5 insan kəlləsi və sümükləri küpün içərisində olmaqla yanaşı, həm də ətrafındadır. Ondan əlavə, beli üzərində uzadılmış bütöv skelet də var. Bir sıra xüsusiyyətlərinə görə bu, Şimali Qafqazın Alban-Sarmat dövrünə aid olan Sarmat dəfnləri ilə uzlaşır. Küpün içərisindən və həmçinin ətrafından silah nümunələri - nizə başlıqları və Sarmat tipli xəncər üzə çıxıb. Ondan əlavə, bu qəbirdən canavar dişindən və maral buynuzundan amuletlər, tunc boyunbağı, sümükdən və tuncdan düzəldilmiş müxtəlif düymələr və bir sıra maddi-mədəniyyət nümunələri əldə olunub.
2 saylı qazıntı sahəsinin 2 nömrəli qəbirində yenə kollektiv dəfn olunmuş qəbir aşkar edilib. Buradan antik dövrə aid saxsı qablar, böyük dairəvi, oval və aypara formalı tunc asma və tikmə bəzəklər, tunc, şüşə və pastadan olan muncuqlar, tunc düymələr, tunc zəncirlər, dəmir və tunc qolbaqlar, dəmir nizə ucluqları, dəmir bıçaqlar və Roma üslublu göz muncuqları əldə olunub. Qəbir 3 müxtəlif qatdan (yarusdan) ibarət idi. Üst qatda böyük küpün içində və ətrafında insan sümükləri pərakəndə halda aşkar olunub. Qəbirin alt qatında 18 insan kəlləsi və müxtəlif insan sümükləri yenə də pərakəndə halda qeyd olunub. Buna baxmayaraq, qəbirin bütün avadanlıqları yerində olub. Bu qəbirin yanında tədqiq olunmuş həmin dövrə aid ayin yerində sarmat tipli damğalı böyük küpələrin fraqmentləri üzə çıxarılıb.
Tədqiq olunan qəbirlər əldə olunmuş keramika nümunələri əsasında b.e. 1-3 əsrlərinə aid oluna bilər. Təsvir olunan iki müxtəlif dəfn adəti Albaniyanın arxeoloji tarixinin öyrənilməsində tamamilə yeni bir səhifə açır. Arxeoloji tədqiqatların nəticələri, qəbir konstruksiyaları, dəfn adətləri və s. qonşu bölgələrin abidələri ilə müqayisə olunaraq təhlil olunacaq. Əldə olunmuş materiallar kompleksinin fotoları AutoCAD proqramında dəqiq qrafik təsvirləri çəkilərək sənədləşdiriləcək. Nekropolun dron çəkilişi vasitəsi ilə ortofotoplanı hazırlanıb. Tapılan nümunələr analizlər üçün beynəlxalq laboratoriyalara göndəriləcək və tədqiqatın nəticələri beynəlxalq indeksli jurnallarda nəşr ediləcək.
Ümumiyyətlə, Doxun nekropolu qədim Albaniyanın arxeologiyasının və tarixinin öyrənilməsində unikal bir rol oynayır. Regionda təkrarı olmayan antik dövr dəfn adətinin, həm bəzək, həm silah nümunələrinin tapılması, eyni zamanda erkən xristianlığa keçid dövrünə aid keramika nümunələrinin üzə çıxması qədim albanların mədəniyyətinin müəyyən məsələlərini öyrənməyə imkan verir. Burada müxtəlif mədəniyyətlərin Albaniyada bir-biri ilə rastlaşması da müşahidə olunur. Cənubi Qafqaz sənət nümunələri, Roma tipli bəzəklər və Sarmat tipli tapıntılar burada bir yerdə aşkar olunurlar.
Ekspedisiya tərkibində AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun Antropologiya Mərkəzinin əməkdaşları Vüsal Həsənov və Ülkər Allahverdiyeva da iştirak ediblər. Onların tədqiqatı əsasında Kiş-Doxun qəbiristanlığında tapılan insan skeletlərinin yaşı, cinsi, aşkar görünən zədələri, patologiyaları müəyyən ediləcək.
Antropoloqların tədqiqatının ikinci hissəsinə xristianlıq dövrünə aid olan Kiş Alban Məbədi daxil idi. Orada aşkar olunmuş skeletlər tədqiqata cəlb edilib onların üzərində konservasiya işləri aparılıb.
Bu il Şəkidə aparılan arxeoloji tədqiqatlara qazaxıstanlı arxeoloqlar mövcud pandemiya səbəbindən qatıla bilməyiblər. Buna baxmayaraq, builki qazıntı materiallarının elmi təhlilində azərbaycanlı və qazaxıstanlı arxeoloqlar müştərək fəaliyyət göstərəcəklər. Arxeoloji tədqiqatlar 2021-ci ildə də davam etdiriləcək.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 16-12-2020 11:20 | Bölmə: Mədəniyyət
Şəkidəki "Kiş" Tarix-Memarlıq Qoruğunda Azərbaycan-Qazaxıstan beynəlxalq arxeoloji ekspedisiyası tərəfindən 70 gün ərzində arxeoloji və antropoloji tədqiqatlar aparılıb.
AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsindən Reyting.az-a verilən mlumata görə, beynəlxalq ekspedisiyaya Azərbaycan tərəfindən AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun “Antik dövr arxeologiyası” şöbəsinin müdiri, t.ü.f.d. Zaur Həsənov, Qazaxıstan tərəfindən beynəlxalq elmi çevrələrdə tanınmış alim, Almaniya Arxeoloji İnstitutunun müxbir üzvi, professor Zeynolla Samaşev rəhbərlik edir.
Antik dövrə aid Kiş-Doxun abidəsində tədqiqatlar 1984-cü ildə tanınmış arxeoloq Nəsib Muxtarov tərəfindən aparılıb. Ondan sonra tədqiqatlar dayanıb və qəbiristanlığın böyük bir hissəsini Kiş çayı yuyub dağıdıb. 2020-ci il tədqiqatları nəticəsində Kiş-Doxun qəbiristanlığında antik dövr üçün unikal dəfn adətlərini özündə əks etdirən döyüşçü qəbirləri aşkar olunub ki, bunlardan bəziləri daş düzümlü kiçik təpə formalı struktura sahibdir. 1 nömrəli qazıntı sahəsinin şimal hissəsindən Qafqazda və Yaxın Şərqdə təkrarı olmayan böyük küpdə kollektiv dəfn aşkar olunub.
5 insan kəlləsi və sümükləri küpün içərisində olmaqla yanaşı, həm də ətrafındadır. Ondan əlavə, beli üzərində uzadılmış bütöv skelet də var. Bir sıra xüsusiyyətlərinə görə bu, Şimali Qafqazın Alban-Sarmat dövrünə aid olan Sarmat dəfnləri ilə uzlaşır. Küpün içərisindən və həmçinin ətrafından silah nümunələri - nizə başlıqları və Sarmat tipli xəncər üzə çıxıb. Ondan əlavə, bu qəbirdən canavar dişindən və maral buynuzundan amuletlər, tunc boyunbağı, sümükdən və tuncdan düzəldilmiş müxtəlif düymələr və bir sıra maddi-mədəniyyət nümunələri əldə olunub.
2 saylı qazıntı sahəsinin 2 nömrəli qəbirində yenə kollektiv dəfn olunmuş qəbir aşkar edilib. Buradan antik dövrə aid saxsı qablar, böyük dairəvi, oval və aypara formalı tunc asma və tikmə bəzəklər, tunc, şüşə və pastadan olan muncuqlar, tunc düymələr, tunc zəncirlər, dəmir və tunc qolbaqlar, dəmir nizə ucluqları, dəmir bıçaqlar və Roma üslublu göz muncuqları əldə olunub. Qəbir 3 müxtəlif qatdan (yarusdan) ibarət idi. Üst qatda böyük küpün içində və ətrafında insan sümükləri pərakəndə halda aşkar olunub. Qəbirin alt qatında 18 insan kəlləsi və müxtəlif insan sümükləri yenə də pərakəndə halda qeyd olunub. Buna baxmayaraq, qəbirin bütün avadanlıqları yerində olub. Bu qəbirin yanında tədqiq olunmuş həmin dövrə aid ayin yerində sarmat tipli damğalı böyük küpələrin fraqmentləri üzə çıxarılıb.
Tədqiq olunan qəbirlər əldə olunmuş keramika nümunələri əsasında b.e. 1-3 əsrlərinə aid oluna bilər. Təsvir olunan iki müxtəlif dəfn adəti Albaniyanın arxeoloji tarixinin öyrənilməsində tamamilə yeni bir səhifə açır. Arxeoloji tədqiqatların nəticələri, qəbir konstruksiyaları, dəfn adətləri və s. qonşu bölgələrin abidələri ilə müqayisə olunaraq təhlil olunacaq. Əldə olunmuş materiallar kompleksinin fotoları AutoCAD proqramında dəqiq qrafik təsvirləri çəkilərək sənədləşdiriləcək. Nekropolun dron çəkilişi vasitəsi ilə ortofotoplanı hazırlanıb. Tapılan nümunələr analizlər üçün beynəlxalq laboratoriyalara göndəriləcək və tədqiqatın nəticələri beynəlxalq indeksli jurnallarda nəşr ediləcək.
Ümumiyyətlə, Doxun nekropolu qədim Albaniyanın arxeologiyasının və tarixinin öyrənilməsində unikal bir rol oynayır. Regionda təkrarı olmayan antik dövr dəfn adətinin, həm bəzək, həm silah nümunələrinin tapılması, eyni zamanda erkən xristianlığa keçid dövrünə aid keramika nümunələrinin üzə çıxması qədim albanların mədəniyyətinin müəyyən məsələlərini öyrənməyə imkan verir. Burada müxtəlif mədəniyyətlərin Albaniyada bir-biri ilə rastlaşması da müşahidə olunur. Cənubi Qafqaz sənət nümunələri, Roma tipli bəzəklər və Sarmat tipli tapıntılar burada bir yerdə aşkar olunurlar.
Ekspedisiya tərkibində AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun Antropologiya Mərkəzinin əməkdaşları Vüsal Həsənov və Ülkər Allahverdiyeva da iştirak ediblər. Onların tədqiqatı əsasında Kiş-Doxun qəbiristanlığında tapılan insan skeletlərinin yaşı, cinsi, aşkar görünən zədələri, patologiyaları müəyyən ediləcək.
Antropoloqların tədqiqatının ikinci hissəsinə xristianlıq dövrünə aid olan Kiş Alban Məbədi daxil idi. Orada aşkar olunmuş skeletlər tədqiqata cəlb edilib onların üzərində konservasiya işləri aparılıb.
Bu il Şəkidə aparılan arxeoloji tədqiqatlara qazaxıstanlı arxeoloqlar mövcud pandemiya səbəbindən qatıla bilməyiblər. Buna baxmayaraq, builki qazıntı materiallarının elmi təhlilində azərbaycanlı və qazaxıstanlı arxeoloqlar müştərək fəaliyyət göstərəcəklər. Arxeoloji tədqiqatlar 2021-ci ildə də davam etdiriləcək.
Bölməyə aid digər xəbərlər
30-06-2025, 14:52
Mənsum İbrahimov: Teatrımızın səhnəsinə yeni Məcnunlar gəlir - Foto
29-06-2025, 12:56
Rusiyanın Azərbaycanda keçiriləcək mədəniyyət tədbirləri ləğv edilib
28-06-2025, 09:57
İki məşhur aktyor 24 ildən sonra yenidən görüşüb
25-06-2025, 14:55
Rəşad Əhmədzadə: “Beynəlxalq festivallarda iştirakımız ölkə teatrları üçün də uğurdur” - Müsahibə
25-06-2025, 10:34
Xalq artistləri Şuşada - Fotolar
24-06-2025, 19:40
“Qərbi Azərbaycan İrsi” kitabının təqdimatı olub - Fotolar
24-06-2025, 12:28
Leyla Əliyeva və Arzu Əliyeva Xızıda “Gənc arıçı” layihəsinin iştirakçısı ilə görüşüb
23-06-2025, 15:49
Erməni müğənnini “Qal, sənə qurban” mahnısını mənimsəmək istəyib
21-06-2025, 09:14
Muğam müsabiqəsinin qalibləri məlum olub - Siyahı
20-06-2025, 14:17
"Ulduz"lu görüşlər"in növbəti qonağı Mətanət Vahid olub - Fotolar
19-06-2025, 14:16
İyunun şeirli “Ulduz”u işıq üzü görüb - Foto
19-06-2025, 09:51
Yeni parkda gənc rəssamların sərgisi keçirilib - Fotolar
19-06-2025, 07:28
Məşhur aktyor Papa XIV Leo ilə görüşüb
18-06-2025, 17:35
Kino şirkətinin direktoru 3 milyon dollar maaş alacaq
18-06-2025, 09:41
Bakıda rəssam emalatxanasında ölü tapılıb
18-06-2025, 09:11
"Muğam aləmi” VII Beynəlxalq Musiqi Festivalının açılışı olub
17-06-2025, 10:32
“Azərbaycan-Almaniya Dostluq Həftəsi” keçiriləcək - Fotolar
13-06-2025, 16:50
“Ulduz”lu görüşlər”in növbəti qonağı Nizami Cəfərov olub - Fotolar
11-06-2025, 16:55
"Əməkdar artist" fəxri adı almaq istəyən musiqiçinin pulunu "atıblar"
11-06-2025, 10:50
Rəşid Behbudovun xatirə otağının açılışı olub - Fotolar
10-06-2025, 14:35
Lukaşenko “Belarusfilm”i kəskin tənqid edib
7-06-2025, 09:56
Aktoyorun adı Ginnesin Rekordlar Kitabına yazılıb - Video
4-06-2025, 20:41
Aqil Abbas "Ulduz"lu görüşlər"in qonağı olub - Fotolar
4-06-2025, 16:36
Muzey Mərkəzinə direktor təyin olunub - Foto
3-06-2025, 12:57
Xurşudbanu Natəvanın şərəfinə mükafat təsis olunub
2-06-2025, 13:27
Baş redaktor Qulu Ağsəslə görüş keçirilib - Fotolar
31-05-2025, 17:10
Füzuli Hüseynov: "Mən belə aktyor tanımıram"
30-05-2025, 19:22
Aktyoru Bədii Şura üzvlüyündən azad edib, töhmət veriblər
30-05-2025, 11:00
Hollivudun ulduz aktyoru ilk filmini çəkib - Foto
29-05-2025, 17:54
Zorlama səhnəsinə görə aktyoru məhkəməyə veriblər
29-05-2025, 17:36
Prezident kinematoqrafiya sahəsi ilə bağlı sərəncam imzalayıb
29-05-2025, 16:09
Xalq artisti əməkdar artistdən polisə şikayət edib
27-05-2025, 16:59
Xalq artistlərinə qarşı qarayaxma kampaniyası aparırlar
27-05-2025, 08:19
Hollivud ulduzuna təyyarədaşıyan gəmi ayırıblar - Fotolar
26-05-2025, 11:11
“Xarıbülbül” Beynəlxalq Musiqi Festivalı başa çatıb
26-05-2025, 08:52
SSRİ estradasının əfsanəsi “kölgəyə çəkilib”
24-05-2025, 20:26
Şuşada musiqi festivalının açılışı olub
23-05-2025, 17:34
Regional idarəyə direktor təyin olunub
23-05-2025, 16:30
Tanınmış aktyorlar həbs olunub
23-05-2025, 09:06
Aktyor beynəlxalq festivalda sürprizlə qarşılaşıb - Foto
22-05-2025, 15:17
“Ulduz”un may sayı çapdan çıxıb - Foto
22-05-2025, 00:11
Aktrisa Mehriban Ələkbərzadənin ünvanına yeni ittihamlar səsləndirib
20-05-2025, 16:34
Tanınmış musiqiçi xeyriyyəçilik edib - Fotolar
19-05-2025, 12:31
Görkəmli sənətkarın oğlu: "Anamdan mənə bircə evi yadigar qalıb"
19-05-2025, 10:25
Rasim Balayev: "Onun qaranlıq taleyi dərhal araşdırılmalıdır”
17-05-2025, 09:18
Gəncə Dövlət Filarmoniyasına direktor təyin olunub
15-05-2025, 16:59
Mükafat alan məşhur aktyor prezidentə etiraz edir
15-05-2025, 14:05
Arif Babayevə Heydər Əliyev Mükafatı təqdim olunub - Foto
15-05-2025, 13:50
Mehriban Xanlarova Mehriban Ələkbərzadəyə vaxt verib: "Üzr istə!”
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
