09:12 / 10-01-2025
Təhlükəsizlik xidməti qan töküləcəyindən ehtiyat edir
09:03 / 10-01-2025
Ağstafada 61 yaşlı qadın qətlə yetirilib
08:57 / 10-01-2025
Model futbolçuya böhtan atdığı üçün həbs edilib
08:51 / 10-01-2025
Kaliforniya yanğınında ölənlərin sayı artır
08:48 / 10-01-2025
Zeytun yarpağı qan təzyiqini aşağı salır
08:44 / 10-01-2025
Moskva-İrəvan münasibətləri tarıma çəkilib
08:38 / 10-01-2025
Belqrad Vaşinqtonun qərarını gözləyir
08:35 / 10-01-2025
Yaponiya 7 ölkəyə, 53 şirkətə sanksiya tətbiq edib
08:30 / 10-01-2025
Tramp Putinlə görüşə hazırlaşır
00:07 / 10-01-2025
Sosialist Əməyi Qəhrəmanı vəfat edib
23:17 / 09-01-2025
Yanğınlar Los-Ancelesə 50 milyard dollar zərər vurub
23:05 / 09-01-2025
İran ordusu 1000 ədəd müasir PUA alıb
22:57 / 09-01-2025
Böyük Britaniyada bəzi şəhərlərə uçuşlar dayanıb - Havaya görə
22:53 / 09-01-2025
Ermənistanda aclıq başlaya bilər
22:27 / 09-01-2025
Trendyol 1-ci Liqası oyunlarının hakimləri açıqlanıb
21:33 / 09-01-2025
Salome Zurabişviliyə Kissincer təqaüdü verilib
21:14 / 09-01-2025
17 yaşlı şəxsin meyiti tapılıb
20:56 / 09-01-2025
İlon Mask Rusiya və Çin liderləri ilə gizli görüşüb
20:37 / 09-01-2025
Almaniya ehtiyatlarından vaz keçir
20:31 / 09-01-2025
Tramp İranı dalana sıxır - Tehran Rusiya və Çinə ümid edir
20:03 / 09-01-2025
Baş nazir Ukraynanı sərt tədbirlərlə hədələyir
19:36 / 09-01-2025
Rusiya ən ciddi ekoloji təhlükə ilə üzləşib
19:29 / 09-01-2025
Xəzər rayonunda narkopriton aşkar edilib - Foto
19:15 / 09-01-2025
Dövlətə xəyanətdə ittiham olunan şəxslərə hökm oxunub
18:03 / 09-01-2025
Departament müdiri AHİK sədrinin müşaviri təyin olunub
17:50 / 09-01-2025
Əməliyyat zamanı doğum gününü qeyd edən həkim hospitaldan uzaqlaşdırılıb
17:45 / 09-01-2025
Şamaxıda silahlı insident: "Arvadım dedi ki, bibin oğlu mənə əxlaqsız təklif edir..."
17:18 / 09-01-2025
Ramşteyndə Kiyevə 2027-ci ilədək dəstək planları təsdiqlənib
17:02 / 09-01-2025
XİN sözçüsü: "Ermənistan sülhdə maraqlıdırsa..."
16:56 / 09-01-2025
İranda onlarla ərəb şair və incəsənət xadimi həbs olunub
10:49 / 08-01-2025
“Kino adamı kimi bir çox şeylər məni qane etmir” - Müsahibə
17:23 / 05-01-2025
Buzlaqların altında yadplanetlilərin stansiyası tapılıb - Foto
15:36 / 06-01-2025
Laçındakı mövqelərimiz yenidən atəşə tutulub
21:52 / 05-01-2025
Polşa XİN başçısı Ceyhun Bayramova zəng edib
00:02 / 06-01-2025
Bu şəxslər təltif olunub - Siyahı
18:43 / 05-01-2025
Bakıda bir qrup idmançı saxlanılıb - Yenilənib
10:05 / 06-01-2025
“Qızıl Qlobus” mükafatı: qaliblər seçilib
13:25 / 06-01-2025
Məşhur teleaparıcı özünü dilə-dişə salıb
11:22 / 06-01-2025
"Zirə" klubu Abbas İbrahimlə vidalaşıb
18:47 / 05-01-2025
Bakıdan Varşavaya uçan təyyarədə texniki nasazlıq yaranıb
13:06 / 05-01-2025
Sabah Bakıda yağış, dağlıq rayonlarda qar yağacaq
Böyük layihə reallaşmaq üzrədir
Tarix: 04-07-2024 15:06 | Bölmə: Siyasət
Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev dünən Astanada Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının sammiti çərçivəsində Çin dövlət başçısı Si Cinpin ilə bir araya gəlib. Görüş kifayət qədər diqqətçəkən məqamlarla yadda qalır.
Öncə qeyd edim ki, rəsmi Bakı ilə Pekin arasında köklü münasibətlər var. Diplomatik münasibətlərin qurulduğu 1992-ci il aprelin 2-dən bu günə qədər isə iki ölkə arasında əməkdaşlıq çoxşaxəli şəkildə inkişaf edir.
Bu gün də Çin ilə ikitərəfli münasibətlərin inkişafı Azərbaycanın xarici siyasətinin əsas prioritetlərindəndir. Münasibətlərin inkişafında xüsusilə Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin Çin lideri Si Cinpin ilə qarşılıqlı inam və etimada əsaslanan yüksəksəviyyəli dostluq münasibətləri önəmli rol oynayır. Misal üçün, Si Cinpin İlham Əliyevi son prezident seçkilərində qələbə münasibətilə ilk təbrik edən dövlət başçılarından biri olub. Bundan başqa, iki ölkə lideri arasında indiyədək keçirilmiş səfərlər və görüşlər mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
2019-cu ilin aprelində Si Cinpinin dəvəti ilə İlham Əliyev İkinci “Bir kəmər, bir yol” Forumunda iştirak edib. 15 sentyabr 2022-ci ildə Səmərqənd şəhərində ŞƏT Sammiti çərçivəsində iki ölkənin dövlət başçıları arasında görüş keçirilib.
Prezident İlham Əliyev ilə Çin lideri Si Cinpin arasında Astanada baş tutan görüşün ən diqqətçəkən tərəfi isə şübhəsiz ki, “Azərbaycan Respublikası ilə Çin Xalq Respublikası arasında strateji tərəfdaşlığın qurulması haqqında Birgə Bəyannamə”nin qəbuludur. Bu bəyannamə ilə iki ölkə münasibətləri strateji səviyyəyə yüksəlib.
Bəyannamənin bir sıra detalları diqqət çəkir:
Birincisi, bəyannaməyə görə, Azərbaycan daim “Vahid Çin” prinsipini və Çinin Sincan-Uyğur Muxtar Rayonu, Tayvan və Honkonq ilə bağlı mövqeyini birmənalı olaraq dəstəkləyir. Əslində rəsmi Bakının bu mövqeyi təkcə Çinə xas deyil. Prinsip etibarilə Bakı bütün ölkələrin beynəlxalq hüquqla tanınan ərazi bütövlüyünü dəstəkləyir. Azərbaycan separatçılığı dəstəkləmədiyi kimi, belə fəaliyyətlərin də əleyhinədir. Bakının bu mövqeyi həm də Pekinin keçmiş Dağlıq Qarabağ münaqişəsi dövründə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləməsi, həmçinin 44 günlük müharibə zamanı verdiyi dəstəklə bağlıdır. Təsadüfi deyil ki, Azərbaycan Tayvanda keçirilmiş qondarma seçkiləri də pisləyən və onları tanımadığını ilk bəyan edən ölkələrdən biri olub.
İkincisi, bəyanata görə, Azərbaycanla Çin “Bir kəmər, bir yol” layihəsi çərçivəsində əməkdaşlığı dərinləşdirməyi vacib hesab edir. Bəyanatın bu bəndi strateji və mühümdür.
Azərbaycan Çinin irəli sürdüyü “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsünü ilk dəstəkləyən ölkələrdəndir. Hətta bu layihəni mərhum prezident Heydər Əliyev öz dövründə düzgün qiymətləndirmiş və maraq göstərmişdir. H. Əliyevin strateji və perspektivli gördüyü bu layihə İlham Əliyev tərəfindən davam etdirildi. Çinlə nəqliyyat-loqistikaya dair qlobal təşəbbüslər müstəvisində sıx əməkdaşlıq quran Azərbaycan bu istiqamətdə ciddi praktiki layihələr həyata keçirib və “Bir kəmər, bir yol” layihəsinin mühüm hissəsi olan Orta Dəhliz infrastrukturunun inkişafına əhəmiyyətli investisiyalar yatırıb.
Prezident İlham Əliyevin şəxsi təşəbbüsü ilə 10 noyabr bəyantına salınan maneəsiz hərəkət prinsipi (Zəngəzur dəhlizi) məhz “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsünə hesablanıb.
Azərbaycan “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsünün üç əsas xəttinin kəsişdiyi nöqtədədir. Şimal-cənub və şərq-qərb Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi məhz ölkəmizdə kəsişir. Bu kəsişmənin kilid nöqtəsi isə Zəngəzurdur. Bakının Zəngəzur dəhlizində israrlı olmasının təməl məntiqi məhz budur.
Orta Dəhliz Çindən Avropaya və geriyə yüklərin çatdırılması üçün ən səmərəli və təhlükəsiz marşrutdur. 2023-cü ilin 9 ayı ərzində Orta Dəhliz üzərindən yükdaşımaların həcmi 88 faiz artaraq 2 milyon tona çatıb. 2022-ci ildə Azərbaycan üzərindən tranzit axını təxminən 75 faiz artıb. Zəngəzur dəhlizi açıldıqdan sonra bu tranzit həcminin ildə 5-8 milyon ton artması gözlənilir.
Pekin və Bakının “Bir kəmər, bir yol” çərçivəsində əməkdaşlığı dərinləşdirməsi Zəngəzurdan maneəsiz keçid məsələsinin reallaşması baxımından həlledici ola bilər. Yəni Çin də bu məsələdə Bakıya dəstək verəcək və lazım gəldikdə Ermənistana təzyiq göstərəcək.
Üçüncüsü, bəyanatda qeyd olunur ki, Çin Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin (Orta Dəhliz) tikintisində və istismarında fəal iştirak edir.
Aydın məsələdir ki, Transxəzər layihəsinin bu günə qədər icra edilməməsinin əsas səbəbi məhz Kremldir. Kreml yaxşı anlayır ki, Transxəzər layihəsi reallaşsa qazax, türkmən, özbək qazı Transxəzər boru xətti ilə Azərbaycana, buradan isə TAP və TANAP layihəsi ilə Avropaya çatdırılacaq. Bu isə faktiki olaraq Avropanın Kremldən olan qaz asılılığını yarıbayarı endirəcək. Lakin bu məsələnin Pekin ilə Bakı arasında razılaşdırılması onu deməyə əsas verir ki, Çin Rusiyanı bu məsələdə ya kənarda saxlayıb, ya da maraqlarının qorunacağına qarant verib.
Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi ərsəyə gələrsə, bu, Azərbaycanın Avropaya nəql edəcəyi qazın həcminin, həmçinin daşıyıcı ölkə kimi rolunun artması deməkdir. Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi həmçinin gələcəkdə Xəzərin dibi ilə avtomobil və qatarların hərəkətini də mümkün edə bilər. Müqayisə üçün qeyd edim ki, Türkiyə bunun bir bənzərini Avrasiya tuneli ilə reallaşdırıb. Bakı da Çin ilə birlikdə bunu icra edə bilər.
Turan RZAYEV
Politoloq
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 04-07-2024 15:06 | Bölmə: Siyasət
Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev dünən Astanada Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının sammiti çərçivəsində Çin dövlət başçısı Si Cinpin ilə bir araya gəlib. Görüş kifayət qədər diqqətçəkən məqamlarla yadda qalır.
Öncə qeyd edim ki, rəsmi Bakı ilə Pekin arasında köklü münasibətlər var. Diplomatik münasibətlərin qurulduğu 1992-ci il aprelin 2-dən bu günə qədər isə iki ölkə arasında əməkdaşlıq çoxşaxəli şəkildə inkişaf edir.
Bu gün də Çin ilə ikitərəfli münasibətlərin inkişafı Azərbaycanın xarici siyasətinin əsas prioritetlərindəndir. Münasibətlərin inkişafında xüsusilə Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin Çin lideri Si Cinpin ilə qarşılıqlı inam və etimada əsaslanan yüksəksəviyyəli dostluq münasibətləri önəmli rol oynayır. Misal üçün, Si Cinpin İlham Əliyevi son prezident seçkilərində qələbə münasibətilə ilk təbrik edən dövlət başçılarından biri olub. Bundan başqa, iki ölkə lideri arasında indiyədək keçirilmiş səfərlər və görüşlər mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
2019-cu ilin aprelində Si Cinpinin dəvəti ilə İlham Əliyev İkinci “Bir kəmər, bir yol” Forumunda iştirak edib. 15 sentyabr 2022-ci ildə Səmərqənd şəhərində ŞƏT Sammiti çərçivəsində iki ölkənin dövlət başçıları arasında görüş keçirilib.
Prezident İlham Əliyev ilə Çin lideri Si Cinpin arasında Astanada baş tutan görüşün ən diqqətçəkən tərəfi isə şübhəsiz ki, “Azərbaycan Respublikası ilə Çin Xalq Respublikası arasında strateji tərəfdaşlığın qurulması haqqında Birgə Bəyannamə”nin qəbuludur. Bu bəyannamə ilə iki ölkə münasibətləri strateji səviyyəyə yüksəlib.
Bəyannamənin bir sıra detalları diqqət çəkir:
Birincisi, bəyannaməyə görə, Azərbaycan daim “Vahid Çin” prinsipini və Çinin Sincan-Uyğur Muxtar Rayonu, Tayvan və Honkonq ilə bağlı mövqeyini birmənalı olaraq dəstəkləyir. Əslində rəsmi Bakının bu mövqeyi təkcə Çinə xas deyil. Prinsip etibarilə Bakı bütün ölkələrin beynəlxalq hüquqla tanınan ərazi bütövlüyünü dəstəkləyir. Azərbaycan separatçılığı dəstəkləmədiyi kimi, belə fəaliyyətlərin də əleyhinədir. Bakının bu mövqeyi həm də Pekinin keçmiş Dağlıq Qarabağ münaqişəsi dövründə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləməsi, həmçinin 44 günlük müharibə zamanı verdiyi dəstəklə bağlıdır. Təsadüfi deyil ki, Azərbaycan Tayvanda keçirilmiş qondarma seçkiləri də pisləyən və onları tanımadığını ilk bəyan edən ölkələrdən biri olub.
İkincisi, bəyanata görə, Azərbaycanla Çin “Bir kəmər, bir yol” layihəsi çərçivəsində əməkdaşlığı dərinləşdirməyi vacib hesab edir. Bəyanatın bu bəndi strateji və mühümdür.
Azərbaycan Çinin irəli sürdüyü “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsünü ilk dəstəkləyən ölkələrdəndir. Hətta bu layihəni mərhum prezident Heydər Əliyev öz dövründə düzgün qiymətləndirmiş və maraq göstərmişdir. H. Əliyevin strateji və perspektivli gördüyü bu layihə İlham Əliyev tərəfindən davam etdirildi. Çinlə nəqliyyat-loqistikaya dair qlobal təşəbbüslər müstəvisində sıx əməkdaşlıq quran Azərbaycan bu istiqamətdə ciddi praktiki layihələr həyata keçirib və “Bir kəmər, bir yol” layihəsinin mühüm hissəsi olan Orta Dəhliz infrastrukturunun inkişafına əhəmiyyətli investisiyalar yatırıb.
Prezident İlham Əliyevin şəxsi təşəbbüsü ilə 10 noyabr bəyantına salınan maneəsiz hərəkət prinsipi (Zəngəzur dəhlizi) məhz “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsünə hesablanıb.
Azərbaycan “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsünün üç əsas xəttinin kəsişdiyi nöqtədədir. Şimal-cənub və şərq-qərb Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi məhz ölkəmizdə kəsişir. Bu kəsişmənin kilid nöqtəsi isə Zəngəzurdur. Bakının Zəngəzur dəhlizində israrlı olmasının təməl məntiqi məhz budur.
Orta Dəhliz Çindən Avropaya və geriyə yüklərin çatdırılması üçün ən səmərəli və təhlükəsiz marşrutdur. 2023-cü ilin 9 ayı ərzində Orta Dəhliz üzərindən yükdaşımaların həcmi 88 faiz artaraq 2 milyon tona çatıb. 2022-ci ildə Azərbaycan üzərindən tranzit axını təxminən 75 faiz artıb. Zəngəzur dəhlizi açıldıqdan sonra bu tranzit həcminin ildə 5-8 milyon ton artması gözlənilir.
Pekin və Bakının “Bir kəmər, bir yol” çərçivəsində əməkdaşlığı dərinləşdirməsi Zəngəzurdan maneəsiz keçid məsələsinin reallaşması baxımından həlledici ola bilər. Yəni Çin də bu məsələdə Bakıya dəstək verəcək və lazım gəldikdə Ermənistana təzyiq göstərəcək.
Üçüncüsü, bəyanatda qeyd olunur ki, Çin Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin (Orta Dəhliz) tikintisində və istismarında fəal iştirak edir.
Aydın məsələdir ki, Transxəzər layihəsinin bu günə qədər icra edilməməsinin əsas səbəbi məhz Kremldir. Kreml yaxşı anlayır ki, Transxəzər layihəsi reallaşsa qazax, türkmən, özbək qazı Transxəzər boru xətti ilə Azərbaycana, buradan isə TAP və TANAP layihəsi ilə Avropaya çatdırılacaq. Bu isə faktiki olaraq Avropanın Kremldən olan qaz asılılığını yarıbayarı endirəcək. Lakin bu məsələnin Pekin ilə Bakı arasında razılaşdırılması onu deməyə əsas verir ki, Çin Rusiyanı bu məsələdə ya kənarda saxlayıb, ya da maraqlarının qorunacağına qarant verib.
Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi ərsəyə gələrsə, bu, Azərbaycanın Avropaya nəql edəcəyi qazın həcminin, həmçinin daşıyıcı ölkə kimi rolunun artması deməkdir. Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi həmçinin gələcəkdə Xəzərin dibi ilə avtomobil və qatarların hərəkətini də mümkün edə bilər. Müqayisə üçün qeyd edim ki, Türkiyə bunun bir bənzərini Avrasiya tuneli ilə reallaşdırıb. Bakı da Çin ilə birlikdə bunu icra edə bilər.
Turan RZAYEV
Politoloq
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 08:44
Moskva-İrəvan münasibətləri tarıma çəkilib
Dünən, 22:53
Ermənistanda aclıq başlaya bilər
Dünən, 17:02
XİN sözçüsü: "Ermənistan sülhdə maraqlıdırsa..."
Dünən, 09:10
Zelenski: “Rusiyanı sülhə “məcbur etmək” lazımdır”
8-01-2025, 17:15
İranyönlü silahlılar Suriyanı tərk edib
8-01-2025, 16:31
MSK sədri: "16148 nəfərin namizədliyi qeydə alınıb"
8-01-2025, 16:00
Bələdiyyə seçkiləri:YAP-ın məşvərətçi səs hüquqlu üzvü təsdiqlənib
8-01-2025, 12:00
Adəm Məmmədov: "Əmimin həbsi barədə açıqlama vermək istəmirəm”
8-01-2025, 10:21
Bələdiyyə seçkiləri: “exit-poll”a sənəd qəbulu müddəti başa çatır
8-01-2025, 08:38
Fələstin BMT Təhlükəsizlik Şurasını ayağa qaldıracaq
8-01-2025, 08:26
ABŞ Qəzzada atəşi niyə dayandırmır?
7-01-2025, 22:37
İranda 901 nəfəri edam ediblər
7-01-2025, 16:21
Lalə Şövkətin oğlu: "Əgər Əvəz bəy partiya istəyirsə..."
7-01-2025, 14:23
Milli Məclisin iclasları gələn həftədən başlayır
6-01-2025, 19:57
Makron: Mask seçkilərə kobud müdaxilələr edir
6-01-2025, 18:44
XİN sözçüsü: "Makronun təxribat dolu açıqlamaları qəbuledilməzdir”
6-01-2025, 18:24
İcra başçısının məktəblini döyən sabiq müavini seçkiyə qatılıb
6-01-2025, 17:10
Yeni hökumət ərəb coğrafiyasında danışıqlar aparır
6-01-2025, 16:26
YAP bələdiyyə seçkilərində ödənişsiz təşviqat hüququndan imtina edib
6-01-2025, 16:17
Bələdiyyə seçkiləri: 16174 nəfərin namizədliyi qeydə alınıb
5-01-2025, 21:52
Polşa XİN başçısı Ceyhun Bayramova zəng edib
1-01-2025, 23:33
Lalə Şövkətin partiyası fəaliyyətini bərpa edib
1-01-2025, 18:43
İlon Mask Zelenskini "soyğunçuluq üzrə çempion" adlandırıb
29-12-2024, 22:23
Azərbaycan XİN başçısının müavini Suriyaya səfər edib - Foto
29-12-2024, 16:29
Milyarder ifrat sağçıları hakimiyyətə gətirməyə çalışır
29-12-2024, 13:11
Milli Məclisin payız sessiyası başa çatıb
29-12-2024, 08:59
Bu gün Gürcüstanın 6-cı prezidenti and içəcək
28-12-2024, 17:12
XİN: "Ermənistanla sülh prosesinin irəlilədilməsi..."
28-12-2024, 14:49
Rusiya vətəndaşlarının Azərbaycanda müvəqqəti qalma müddəti dəyişəcək
28-12-2024, 11:56
Prokuror Bəxtiyar Hacıyevin 11 il azadlıqdan məhrum edilməsini istəyib
27-12-2024, 23:37
Ceyhun Bayramovla Hakan Fidan arasında telefon danışığı olub
27-12-2024, 14:56
Almanlar növbədənkənar seçkilərə gedir - Qərar
27-12-2024, 10:33
Putin: Ukraynaya qarşı daha güclü silahlardan istifadə edəcəyik
26-12-2024, 15:42
Paşinyan eks-prezidentlərlə “şou” təşkil edib - Deputat
26-12-2024, 14:43
Azərbaycan və Gürcüstan XİN başçıları telefonla danışıb
26-12-2024, 12:11
Özbəkistan XİN başçısı Ceyhun Bayramova zəng edib
26-12-2024, 11:43
Murat Nurtleu Ceyhun Bayramova zəng edib
26-12-2024, 10:23
Siyasi partiyalar təyyarə qəzası ilə bağlı bəyanat yayıb
26-12-2024, 08:40
Makron prezident postunu vaxtından əvvəl tərk edə bilər
26-12-2024, 08:20
İsrail ordusu jurnalistləri öldürür
25-12-2024, 08:40
İlon Mask ABŞ-ın növbəti prezidenti ola bilər
25-12-2024, 08:25
Onlar Vaşinqtonda görüşməyəcəklər
24-12-2024, 17:46
Spiker Ukrayna səfiri ilə görüşüb
24-12-2024, 16:30
Bələdiyyə üzvlüyünə namizədliyin irəli sürülməsi müddəti başa çatır
24-12-2024, 16:23
Ukraynanın daha üç yaşayış məntəqəsi işğal edilib
24-12-2024, 13:52
Sabiq deputat: "Demirəm ki, Azərbaycanda "TikTok" bağlansın, amma..."
24-12-2024, 11:56
Sabah Əziz Orucov hakim qarşısına çıxarılacaq
24-12-2024, 10:03
Hikmət Hacıyev İlham Əliyevin doğum günü ilə bağlı paylaşım edib