22:33 / 03-05-2025
Netanyahu Azərbaycana səfərini təxirə salıb
19:59 / 03-05-2025
İlham Əliyev Rusiyanın Patriarxı Kirill ilə görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
16:54 / 03-05-2025
Yerin fırlanmasını ləngidiblər - Foto
16:45 / 03-05-2025
Yoxlama - Akif Abbasov yazır
16:30 / 03-05-2025
Putin Əliyevə məktub göndərib
15:16 / 03-05-2025
Leyla və Arzu Əliyevalar Naxçıvana səfər ediblər - Fotolar
15:10 / 03-05-2025
Yeni filmdən rekord gəlir əldə edə bilərlər
15:02 / 03-05-2025
Rusiyanın milyardlarını bölüşdürürlər
13:40 / 03-05-2025
Azərbaycan Ordusunun hərbçisi vəfat edib
11:54 / 03-05-2025
İlham Əliyev Polşa prezidentini təbrik edib
10:09 / 03-05-2025
Bakı-Varşava aviareysi təcili eniş etməyə məcbur olub
10:07 / 03-05-2025
Məzahir Pənahovun oğlu hamilə qadına işgəncə verib - (Yenilənib) - Fotolar
09:58 / 03-05-2025
Bakının bəzi küçə və prospektlərində hərəkət tam məhdudlaşdırılacaq
23:49 / 02-05-2025
Ermənistanın xarici borcu 2,6 dəfə artıb
23:14 / 02-05-2025
“Traktor” tarixində ilk dəfə İran çempionu olub
21:48 / 02-05-2025
Hikmət Hacıyev beyin mərkəzlərinin rəhbərləri ilə görüşüb
20:27 / 02-05-2025
Tramp BMT sülhməramlılarını maliyyələşdirməyi dayandırmağı təklif edir
20:09 / 02-05-2025
İşxanyan və qardaşının Qaradağlıdakı qətliamda iştirakları sübut olunub
18:02 / 02-05-2025
Xocalıda qumbara partlayıb, xəsarət alan var
18:00 / 02-05-2025
Professor: Ermənistan Zəngəzur dəhlizi problemini həll etməlidir
17:55 / 02-05-2025
Avropa Kuboku: komandamız qızıl medal qazanıb
17:44 / 02-05-2025
İki ali məktəbə magistr üzrə qəbul aparmaq hüququ verilib
17:38 / 02-05-2025
YAP İdarə Heyətinin növbəti iclası keçirilib
17:22 / 02-05-2025
Nazirlik hava şəraiti ilə əlaqədar əhaliyə müraciət edib
17:18 / 02-05-2025
Xaricdə təhsil almış daha 82 nəfərin diplomu tanınmayıb
17:10 / 02-05-2025
Tələbə qəbulu qaydaları dəyişib - Cədvəl
17:01 / 02-05-2025
Prezident ziyarətgahın təmir və bərpasına vəsait ayırıb - Foto
16:58 / 02-05-2025
Zülfüqarov: Ermənistan etməsə, özümüz edəcəyik
16:24 / 02-05-2025
Media resurslarına 20 fevral hücumlarını Rusiya ilə əlaqəli qruplar həyata keçirib
16:12 / 02-05-2025
Bakıda media ilə bağlı forum keçirilib - (Yenilənib) - Fotolar
14:33 / 29-04-2025

19:56 / 29-04-2025

11:12 / 01-05-2025

13:57 / 30-04-2025

16:21 / 01-05-2025

17:12 / 30-04-2025

00:06 / 30-04-2025

10:01 / 29-04-2025

15:17 / 01-05-2025

14:00 / 30-04-2025

Böyük layihə reallaşmaq üzrədir
Tarix: 04-07-2024 15:06 | Bölmə: Siyasət

Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev dünən Astanada Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının sammiti çərçivəsində Çin dövlət başçısı Si Cinpin ilə bir araya gəlib. Görüş kifayət qədər diqqətçəkən məqamlarla yadda qalır.
Öncə qeyd edim ki, rəsmi Bakı ilə Pekin arasında köklü münasibətlər var. Diplomatik münasibətlərin qurulduğu 1992-ci il aprelin 2-dən bu günə qədər isə iki ölkə arasında əməkdaşlıq çoxşaxəli şəkildə inkişaf edir.
Bu gün də Çin ilə ikitərəfli münasibətlərin inkişafı Azərbaycanın xarici siyasətinin əsas prioritetlərindəndir. Münasibətlərin inkişafında xüsusilə Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin Çin lideri Si Cinpin ilə qarşılıqlı inam və etimada əsaslanan yüksəksəviyyəli dostluq münasibətləri önəmli rol oynayır. Misal üçün, Si Cinpin İlham Əliyevi son prezident seçkilərində qələbə münasibətilə ilk təbrik edən dövlət başçılarından biri olub. Bundan başqa, iki ölkə lideri arasında indiyədək keçirilmiş səfərlər və görüşlər mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
2019-cu ilin aprelində Si Cinpinin dəvəti ilə İlham Əliyev İkinci “Bir kəmər, bir yol” Forumunda iştirak edib. 15 sentyabr 2022-ci ildə Səmərqənd şəhərində ŞƏT Sammiti çərçivəsində iki ölkənin dövlət başçıları arasında görüş keçirilib.
Prezident İlham Əliyev ilə Çin lideri Si Cinpin arasında Astanada baş tutan görüşün ən diqqətçəkən tərəfi isə şübhəsiz ki, “Azərbaycan Respublikası ilə Çin Xalq Respublikası arasında strateji tərəfdaşlığın qurulması haqqında Birgə Bəyannamə”nin qəbuludur. Bu bəyannamə ilə iki ölkə münasibətləri strateji səviyyəyə yüksəlib.
Bəyannamənin bir sıra detalları diqqət çəkir:
Birincisi, bəyannaməyə görə, Azərbaycan daim “Vahid Çin” prinsipini və Çinin Sincan-Uyğur Muxtar Rayonu, Tayvan və Honkonq ilə bağlı mövqeyini birmənalı olaraq dəstəkləyir. Əslində rəsmi Bakının bu mövqeyi təkcə Çinə xas deyil. Prinsip etibarilə Bakı bütün ölkələrin beynəlxalq hüquqla tanınan ərazi bütövlüyünü dəstəkləyir. Azərbaycan separatçılığı dəstəkləmədiyi kimi, belə fəaliyyətlərin də əleyhinədir. Bakının bu mövqeyi həm də Pekinin keçmiş Dağlıq Qarabağ münaqişəsi dövründə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləməsi, həmçinin 44 günlük müharibə zamanı verdiyi dəstəklə bağlıdır. Təsadüfi deyil ki, Azərbaycan Tayvanda keçirilmiş qondarma seçkiləri də pisləyən və onları tanımadığını ilk bəyan edən ölkələrdən biri olub.
İkincisi, bəyanata görə, Azərbaycanla Çin “Bir kəmər, bir yol” layihəsi çərçivəsində əməkdaşlığı dərinləşdirməyi vacib hesab edir. Bəyanatın bu bəndi strateji və mühümdür.
Azərbaycan Çinin irəli sürdüyü “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsünü ilk dəstəkləyən ölkələrdəndir. Hətta bu layihəni mərhum prezident Heydər Əliyev öz dövründə düzgün qiymətləndirmiş və maraq göstərmişdir. H. Əliyevin strateji və perspektivli gördüyü bu layihə İlham Əliyev tərəfindən davam etdirildi. Çinlə nəqliyyat-loqistikaya dair qlobal təşəbbüslər müstəvisində sıx əməkdaşlıq quran Azərbaycan bu istiqamətdə ciddi praktiki layihələr həyata keçirib və “Bir kəmər, bir yol” layihəsinin mühüm hissəsi olan Orta Dəhliz infrastrukturunun inkişafına əhəmiyyətli investisiyalar yatırıb.
Prezident İlham Əliyevin şəxsi təşəbbüsü ilə 10 noyabr bəyantına salınan maneəsiz hərəkət prinsipi (Zəngəzur dəhlizi) məhz “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsünə hesablanıb.
Azərbaycan “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsünün üç əsas xəttinin kəsişdiyi nöqtədədir. Şimal-cənub və şərq-qərb Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi məhz ölkəmizdə kəsişir. Bu kəsişmənin kilid nöqtəsi isə Zəngəzurdur. Bakının Zəngəzur dəhlizində israrlı olmasının təməl məntiqi məhz budur.
Orta Dəhliz Çindən Avropaya və geriyə yüklərin çatdırılması üçün ən səmərəli və təhlükəsiz marşrutdur. 2023-cü ilin 9 ayı ərzində Orta Dəhliz üzərindən yükdaşımaların həcmi 88 faiz artaraq 2 milyon tona çatıb. 2022-ci ildə Azərbaycan üzərindən tranzit axını təxminən 75 faiz artıb. Zəngəzur dəhlizi açıldıqdan sonra bu tranzit həcminin ildə 5-8 milyon ton artması gözlənilir.
Pekin və Bakının “Bir kəmər, bir yol” çərçivəsində əməkdaşlığı dərinləşdirməsi Zəngəzurdan maneəsiz keçid məsələsinin reallaşması baxımından həlledici ola bilər. Yəni Çin də bu məsələdə Bakıya dəstək verəcək və lazım gəldikdə Ermənistana təzyiq göstərəcək.
Üçüncüsü, bəyanatda qeyd olunur ki, Çin Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin (Orta Dəhliz) tikintisində və istismarında fəal iştirak edir.
Aydın məsələdir ki, Transxəzər layihəsinin bu günə qədər icra edilməməsinin əsas səbəbi məhz Kremldir. Kreml yaxşı anlayır ki, Transxəzər layihəsi reallaşsa qazax, türkmən, özbək qazı Transxəzər boru xətti ilə Azərbaycana, buradan isə TAP və TANAP layihəsi ilə Avropaya çatdırılacaq. Bu isə faktiki olaraq Avropanın Kremldən olan qaz asılılığını yarıbayarı endirəcək. Lakin bu məsələnin Pekin ilə Bakı arasında razılaşdırılması onu deməyə əsas verir ki, Çin Rusiyanı bu məsələdə ya kənarda saxlayıb, ya da maraqlarının qorunacağına qarant verib.
Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi ərsəyə gələrsə, bu, Azərbaycanın Avropaya nəql edəcəyi qazın həcminin, həmçinin daşıyıcı ölkə kimi rolunun artması deməkdir. Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi həmçinin gələcəkdə Xəzərin dibi ilə avtomobil və qatarların hərəkətini də mümkün edə bilər. Müqayisə üçün qeyd edim ki, Türkiyə bunun bir bənzərini Avrasiya tuneli ilə reallaşdırıb. Bakı da Çin ilə birlikdə bunu icra edə bilər.
Turan RZAYEV
Politoloq
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 04-07-2024 15:06 | Bölmə: Siyasət

Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev dünən Astanada Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının sammiti çərçivəsində Çin dövlət başçısı Si Cinpin ilə bir araya gəlib. Görüş kifayət qədər diqqətçəkən məqamlarla yadda qalır.
Öncə qeyd edim ki, rəsmi Bakı ilə Pekin arasında köklü münasibətlər var. Diplomatik münasibətlərin qurulduğu 1992-ci il aprelin 2-dən bu günə qədər isə iki ölkə arasında əməkdaşlıq çoxşaxəli şəkildə inkişaf edir.
Bu gün də Çin ilə ikitərəfli münasibətlərin inkişafı Azərbaycanın xarici siyasətinin əsas prioritetlərindəndir. Münasibətlərin inkişafında xüsusilə Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin Çin lideri Si Cinpin ilə qarşılıqlı inam və etimada əsaslanan yüksəksəviyyəli dostluq münasibətləri önəmli rol oynayır. Misal üçün, Si Cinpin İlham Əliyevi son prezident seçkilərində qələbə münasibətilə ilk təbrik edən dövlət başçılarından biri olub. Bundan başqa, iki ölkə lideri arasında indiyədək keçirilmiş səfərlər və görüşlər mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
2019-cu ilin aprelində Si Cinpinin dəvəti ilə İlham Əliyev İkinci “Bir kəmər, bir yol” Forumunda iştirak edib. 15 sentyabr 2022-ci ildə Səmərqənd şəhərində ŞƏT Sammiti çərçivəsində iki ölkənin dövlət başçıları arasında görüş keçirilib.
Prezident İlham Əliyev ilə Çin lideri Si Cinpin arasında Astanada baş tutan görüşün ən diqqətçəkən tərəfi isə şübhəsiz ki, “Azərbaycan Respublikası ilə Çin Xalq Respublikası arasında strateji tərəfdaşlığın qurulması haqqında Birgə Bəyannamə”nin qəbuludur. Bu bəyannamə ilə iki ölkə münasibətləri strateji səviyyəyə yüksəlib.
Bəyannamənin bir sıra detalları diqqət çəkir:
Birincisi, bəyannaməyə görə, Azərbaycan daim “Vahid Çin” prinsipini və Çinin Sincan-Uyğur Muxtar Rayonu, Tayvan və Honkonq ilə bağlı mövqeyini birmənalı olaraq dəstəkləyir. Əslində rəsmi Bakının bu mövqeyi təkcə Çinə xas deyil. Prinsip etibarilə Bakı bütün ölkələrin beynəlxalq hüquqla tanınan ərazi bütövlüyünü dəstəkləyir. Azərbaycan separatçılığı dəstəkləmədiyi kimi, belə fəaliyyətlərin də əleyhinədir. Bakının bu mövqeyi həm də Pekinin keçmiş Dağlıq Qarabağ münaqişəsi dövründə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləməsi, həmçinin 44 günlük müharibə zamanı verdiyi dəstəklə bağlıdır. Təsadüfi deyil ki, Azərbaycan Tayvanda keçirilmiş qondarma seçkiləri də pisləyən və onları tanımadığını ilk bəyan edən ölkələrdən biri olub.
İkincisi, bəyanata görə, Azərbaycanla Çin “Bir kəmər, bir yol” layihəsi çərçivəsində əməkdaşlığı dərinləşdirməyi vacib hesab edir. Bəyanatın bu bəndi strateji və mühümdür.
Azərbaycan Çinin irəli sürdüyü “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsünü ilk dəstəkləyən ölkələrdəndir. Hətta bu layihəni mərhum prezident Heydər Əliyev öz dövründə düzgün qiymətləndirmiş və maraq göstərmişdir. H. Əliyevin strateji və perspektivli gördüyü bu layihə İlham Əliyev tərəfindən davam etdirildi. Çinlə nəqliyyat-loqistikaya dair qlobal təşəbbüslər müstəvisində sıx əməkdaşlıq quran Azərbaycan bu istiqamətdə ciddi praktiki layihələr həyata keçirib və “Bir kəmər, bir yol” layihəsinin mühüm hissəsi olan Orta Dəhliz infrastrukturunun inkişafına əhəmiyyətli investisiyalar yatırıb.
Prezident İlham Əliyevin şəxsi təşəbbüsü ilə 10 noyabr bəyantına salınan maneəsiz hərəkət prinsipi (Zəngəzur dəhlizi) məhz “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsünə hesablanıb.
Azərbaycan “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsünün üç əsas xəttinin kəsişdiyi nöqtədədir. Şimal-cənub və şərq-qərb Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi məhz ölkəmizdə kəsişir. Bu kəsişmənin kilid nöqtəsi isə Zəngəzurdur. Bakının Zəngəzur dəhlizində israrlı olmasının təməl məntiqi məhz budur.
Orta Dəhliz Çindən Avropaya və geriyə yüklərin çatdırılması üçün ən səmərəli və təhlükəsiz marşrutdur. 2023-cü ilin 9 ayı ərzində Orta Dəhliz üzərindən yükdaşımaların həcmi 88 faiz artaraq 2 milyon tona çatıb. 2022-ci ildə Azərbaycan üzərindən tranzit axını təxminən 75 faiz artıb. Zəngəzur dəhlizi açıldıqdan sonra bu tranzit həcminin ildə 5-8 milyon ton artması gözlənilir.
Pekin və Bakının “Bir kəmər, bir yol” çərçivəsində əməkdaşlığı dərinləşdirməsi Zəngəzurdan maneəsiz keçid məsələsinin reallaşması baxımından həlledici ola bilər. Yəni Çin də bu məsələdə Bakıya dəstək verəcək və lazım gəldikdə Ermənistana təzyiq göstərəcək.
Üçüncüsü, bəyanatda qeyd olunur ki, Çin Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin (Orta Dəhliz) tikintisində və istismarında fəal iştirak edir.
Aydın məsələdir ki, Transxəzər layihəsinin bu günə qədər icra edilməməsinin əsas səbəbi məhz Kremldir. Kreml yaxşı anlayır ki, Transxəzər layihəsi reallaşsa qazax, türkmən, özbək qazı Transxəzər boru xətti ilə Azərbaycana, buradan isə TAP və TANAP layihəsi ilə Avropaya çatdırılacaq. Bu isə faktiki olaraq Avropanın Kremldən olan qaz asılılığını yarıbayarı endirəcək. Lakin bu məsələnin Pekin ilə Bakı arasında razılaşdırılması onu deməyə əsas verir ki, Çin Rusiyanı bu məsələdə ya kənarda saxlayıb, ya da maraqlarının qorunacağına qarant verib.
Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi ərsəyə gələrsə, bu, Azərbaycanın Avropaya nəql edəcəyi qazın həcminin, həmçinin daşıyıcı ölkə kimi rolunun artması deməkdir. Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi həmçinin gələcəkdə Xəzərin dibi ilə avtomobil və qatarların hərəkətini də mümkün edə bilər. Müqayisə üçün qeyd edim ki, Türkiyə bunun bir bənzərini Avrasiya tuneli ilə reallaşdırıb. Bakı da Çin ilə birlikdə bunu icra edə bilər.
Turan RZAYEV
Politoloq
Bölməyə aid digər xəbərlər
2-05-2025, 21:48
Hikmət Hacıyev beyin mərkəzlərinin rəhbərləri ilə görüşüb
2-05-2025, 17:38
YAP İdarə Heyətinin növbəti iclası keçirilib
2-05-2025, 16:12
Bakıda media ilə bağlı forum keçirilib - (Yenilənib) - Fotolar
2-05-2025, 15:52
Ramid Namazov: Dövlətimiz istənilən təhdidi dəf etməyə qadirdir
2-05-2025, 08:04
Marko Rubio: Ağ ev Ukraynadan əl çəkməyəcək
1-05-2025, 14:25
Prezidentin Mətbuat Xidmətinin sektor müdiri vəzifədən çıxarılıb
1-05-2025, 13:24
Kamran Əliyevin təyinatına səs verməyən deputatın kiimliyi bilinb
1-05-2025, 12:12
Müdafiə naziri İranı hədələyir
1-05-2025, 11:10
Aİİ Ermənistana qarşı sərt tədbirlər görə bilər
1-05-2025, 10:56
Adəm Məmmədov şikayət verib
1-05-2025, 08:53
Baş nazirin Ukrayna ilə bağlı planı iflasa uğrayıb
1-05-2025, 08:23
Baş nazir: Kiyev danışıqlarda mütləq iştirak etməlidir
30-04-2025, 17:40
Abbas Əliyev Aparat rəhbərinin müavini təyin olunub
30-04-2025, 16:53
Medvedev liderləri və xalqları təhqir edib, söyüş söyüb - Foto
30-04-2025, 15:41
Ceyhun Bayramov Küveyt XİN başçısı ilə görüşüb
30-04-2025, 13:57
Sabiq nazir: "İranın Zəngəzur dəhlizinə mane olacağına inanmıram”
29-04-2025, 19:51
Ceyhun Bayramov Küveytə gedib
29-04-2025, 16:42
Rüfət Səfərovun həbs müddəti uzadılıb
29-04-2025, 13:08
Ermənistan prezidenti: Azərbaycanla hərtərəfli sülh yarada bilərik
29-04-2025, 12:54
İlyas İsmayılovun oğlu: "Meydan Babayevi tanımıram"
29-04-2025, 08:14
Donald Trampın qərarı Si Cinpin üçün əsl hədiyyədir
28-04-2025, 20:57
Bakıda ermənilər hakim qarşısında: Sarkisyanın etirafı nümayiş olunub - (Yenilənib) - Fotolar
28-04-2025, 17:20
Milli Məclisin növbəti iclasının gündəliyi açıqlanıb
28-04-2025, 17:15
Qlobal Cənub QHT Platformasına rəhbərlik Azərbaycana verilib
28-04-2025, 17:09
Putin yeni və təktərəfli atəşkəs elan edib
28-04-2025, 15:04
Deputatın "besedka" açılışı tənqid olunub - Video
28-04-2025, 14:20
Ədalət Partiyası parçalanır - Qarşıdurma
28-04-2025, 11:16
Bakıda Qlobal Cənub QHT Platforması təsis edilib - (Yenilənib) - Fotolar
28-04-2025, 08:18
Pekin Vaşinqtonla tarifləri müzakirə etməyə hazırdır
27-04-2025, 10:50
Tofiq Yaqublu xəstəxanaya köçürülüb
27-04-2025, 09:44
Tramp: Putinin davranışı müharibəni bitirmək istəmədiyini göstərir
26-04-2025, 11:54
Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi Ermənistanın iddialarını rədd edib
25-04-2025, 17:08
Ceyhun Bayramov ATƏT-in Baş katibi ilə görüşüb
25-04-2025, 16:00
Novella Cəfəroğlu: “Hökumətlə işləməyin nəyi pisdir?”
25-04-2025, 13:07
Ceyhun Bayramovla Kaya Kallas arasında geniştərkibli görüş olub
25-04-2025, 12:33
Politoloq: Rusiyanı xilas etmək mümkün deyil
25-04-2025, 10:00
Azərbaycan və Çin məhkəmələri əməkdaşlıq edəcək
25-04-2025, 07:53
Ağ evlə Ər-Riyad arasında 100 milyardlıq sövdələşmə olub
24-04-2025, 23:59
Ayxan Hacızadə: “Qərəz kölgə kimidir, ağlı qaranlıqlaşdırır”
24-04-2025, 17:51
Nazim Bəydəmirlinin səhhətində ciddi problem yaranıb
24-04-2025, 15:54
Sahibə Qafarova Roma Papasının dəfn mərasimində iştirak edəcək