06:20 / 13-07-2025
Bu gün ali təhsil müəssisələrinə növbəti qəbul imtahanıdır
06:13 / 13-07-2025
Qum və toz fırtınaları hər il 7 milyon insanın ölümünə səbəb olur
23:03 / 12-07-2025
Əliyev Ərdoğana zəng edib
18:10 / 12-07-2025
Əhməd Əl Şaraanın Azərbaycana səfəri başa çatıb
17:59 / 12-07-2025
Əhməd Əl Şaraa Fəxri xiyabanı ziyarət edib
15:19 / 12-07-2025
Suriya prezidenti Azərbaycana gəlib - (Yenilənib) - Fotolar
12:27 / 12-07-2025
Rusiya qonşu ölkələrdə gərginlik yaratmağa çalışır
12:18 / 12-07-2025
Sabah 41 dərəcə isti olacaq - Proqnoz
11:24 / 12-07-2025
Ali Məhkəmənin hakimi təqaüdə göndərilib - Foto
11:11 / 12-07-2025
Sumqayıtda kürəkən qayınatasını öldürüb
10:21 / 12-07-2025
Şəkidə 87 yaşlı kişini elektrik cərəyanı vuraraq öldürüb
09:46 / 12-07-2025
Polis Beyləqanda 9 nəfəri saxlayıb - Fotolar
09:21 / 12-07-2025
İsmayıllı rayonunda zəlzələ olub
21:16 / 11-07-2025
Xocalı soyqırımı zamanı girov götürülmüş qadın: "Yaşyarımlıq oğlum..." - Yenilənib
19:05 / 11-07-2025
"Qarabağ" klubu növbəti yoxlama oyununda qalib gəlib
18:06 / 11-07-2025
İqtisadi Şuranın iclası keçirilib
18:02 / 11-07-2025
Maliyyə Nazirliyi depozit hərracları keçirib
17:59 / 11-07-2025
Yerə düşən Mars parçası satışa çıxarılır
17:47 / 11-07-2025
Könül İbrahimlinin ölümü ilə bağlı cinayət işi açılıb
17:45 / 11-07-2025
Fransada üç deputatın mandatı ləğv edilib
17:37 / 11-07-2025
Kim Çen In Putinə nə qədər sursat verir?
17:32 / 11-07-2025
Aİ Azərbaycan və Ermənistana çağırış edib: sülh sazişini tezləşdirin!
17:24 / 11-07-2025
Bakı və daha üç bölgədə yaşıllıqlar məhv edilib
17:08 / 11-07-2025
Böyük şəhərlərdə pensiyalar verilir
17:01 / 11-07-2025
Miqrasiya Xidməti əməkdaşlarının geyim forması dəyişib - Fərman
16:57 / 11-07-2025
Prorektor vəzifədən azad olunub
16:56 / 11-07-2025
Rusiya Polşanın Baş Konsulluğunu bağlayır
16:32 / 11-07-2025
Ağsaqqallar Şurasının sədr müavini mıəhkəmədə dindiriləcək
16:06 / 11-07-2025
Ekspert: “Əgər məsuliyyətə cəlb olunmalı bir nəfər varsa, o da Emin Əmrullayevdir"
15:45 / 11-07-2025
"Karvan" daha bir futbolçu ilə anlaşıb
12:16 / 08-07-2025

14:53 / 10-07-2025

13:25 / 08-07-2025

00:11 / 11-07-2025

17:07 / 08-07-2025

14:27 / 09-07-2025

16:28 / 10-07-2025

22:13 / 08-07-2025

13:38 / 11-07-2025

09:08 / 08-07-2025

12:53 / 08-07-2025

13:42 / 10-07-2025

Rəsmi Bakının hədəfləri… - Təhlil
Tarix: 17-03-2023 14:52 | Bölmə: Siyasət

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə martın 16-da Ankarada Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) Dövlət Başçılarının Fövqəladə Zirvə görüşü keçirildi. Görüş fevralın 6-da Türkiyədə baş vermiş dəhşətli zəlzələ ilə əlaqəli olsa da, türk dövlətləri arasında əməkdaşlığın inkişafı haqqında mühüm məsələlər də müzakirə olundu.
Sammitdə türk dövlətlərinin liderləri çıxış edib. Azərbaycan prezidentinin Fövqəladə Zirvə görüşündəki çıxışı isə xüsusilə diqqət çəkib.
Bəyannamə çağırışı
Prezident çıxışında bildirib ki, 2021-ci ilin iyun ayında Qarabağın tacı olan Şuşa şəhərində Türkiyə ilə Azərbaycan arasında Şuşa Bəyannaməsi imzalanıb və iki ölkə arasında əlaqələr rəsmən müttəfiqlik səviyyəsinə qaldırılıb.

Şuşa Bəyannaməsi türk ölkələri üçün bir örnək təşkil edir. Bu müqavilənin bənzəri yeni müqavilələrin türk ölkələri arasında qarşılıqlı və ümumtəşkilat səviyyəsində imzalanması zəruridir. Prinsip etibarilə bu, həm Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın, həm də Azərbaycanın dövlət başçısı İlham Əliyevin uzun müddətdir nail olmaq istədiyi məsələdir.
Şuşa Bəyanaməsi kimi bir müqavilənin TDT-nin üzvləri arasında imzalanması faktiki olaraq təşkilatın mövcud statusunu və siyasi çəkisini artıracaq.
Ermənistana son xəbərdarlıq!
Prezident çıxışı zamanı qeyd edib ki, 2022-ci ildə Praqa və Soçidə Ermənistanın Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü və suverenliyini tanımasına baxmayaraq, hələ də öz qoşunlarını tam olaraq Azərbaycan ərazilərindən çıxarmayıb. Qarabağda qanunsuz erməni dəstələri və kriminal ünsürlər qalmaqdadır.
Qarabağda qanunsuz erməni dəstələri və kriminal ünsürlərin qalması faktiki olaraq Ermənistanın Praqa və Soçi görüşlərində üzərinə götürdüyü öhdəliklərin yerinə yetirilməməsi və 10 Noyabr bəyanatının pozulması deməkdir. Bu və bu kimi digər məsələlər faktiki olaraq rəsmi Bakının separatçılara qarşı antiterror, Ermənistana qarşı isə sülhəməcburetmə əməliyyatına başlaması üçün əsas yaradır. Mümkündür ki, Bakı indiki məqamda Ermənistan ilə bağlı bu məqamları dilə gətirərək dünya ictimaiyyətinə, eyni zamanda türk dövlətlərinə baş verə biləcək ehtimal əməliyyatların məsuliyyətini Ermənistanın daşıdığı mesajını verir.
“Türk dünyası” mesajının hədəfi
Prezidentin çıxışının ən diqqətçəkən məqamı, şübhəsiz, onun “Hörmətli həmkarlar, Türk dünyası türk dövlətlərinin hüdudları ilə məhdudlaşmır. Türk dünyası daha böyük coğrafiyanı əhatə edir”,- sözləri oldu. Bu ifadə geniş və dar mənada müxtəlif cür şərh edilə bilər:
Birincisi, Azərbaycan prezidenti “Türk dünyası türk dövlətlərinin hüdudları ilə məhdudlaşmır. Türk dünyası daha böyük coğrafiyanı əhatə edir”,- deyərək, əslində, İraq türkmənlərini, Suriya türkmənlərini, Çindəki uyğurları, Rusiyadakı tatar, başqırd və digər türk etnoslarını nəzərdə tuta bilər. Bu, həm də TDT-nin vizyonunun genişliyindən xəbər verir.

İkincisi, prezidentin bu ifadəsi həm də İrana mesajdır. Prezident bildirib ki, dünyada yaşayan azərbaycanlıların sayı 50 milyondan çoxdur. Onlardan cəmi 10 milyonu müstəqil Azərbaycan Respublikasında yaşayır. Prinsip etibarilə bu, prezidentin TDT-nin bundan öncəki sammitində qeyd etdiyi “Azərbaycan sərhədləri xaricindəki soydaşlarının taleyinə biganə qalmayacaq”,- ifadəsinin məntiqi davamıdır. Rəsmi Bakı bununla bir daha İrana mesaj verir ki, Azərbaycan ilə gərginlik onun bir dövlət kimi mövcudluğunu təhlükə altına sala bilər.
Qərbi Zəngəzurun və qərbi azərbaycanlıların müqəddəratı
Prezident İlham Əliyev çıxışı zamanı qeyd edib ki, tarixi torpağımız olan Qərbi Zəngəzurun 1920-ci ilin noyabr ayında sovet hökumətinin qərarı ilə Azərbaycandan ayrılıb Ermənistana verilməsi Türk dünyasının coğrafi cəhətdən ayrılmasına səbəb olub.
Ölkə başçısının bu məsələni son zamanlar xüsusilə qabartması təsadüfi deyil. Məsələ ondan ibarətdir ki, bu gün Qərbi Zəngəzur Ermənistan ərazisi kimi qəbul olunsa da, faktiki olaraq 1920-ci ilin noyabrında sovet hökumətinin qərarı ilə Azərbaycandan qoparılıb, Ermənistana verilib. Özü də bu proses Azərbaycan xalqının iradəsi xaricində qanunsuz şəkildə edilib. Sovet hökuməti Qərbi Zəngəzuru Ermənistana verərək faktiki olaraq Türkiyə ilə Qafqaz və Mərkəzi Asiya türklərinin əlaqələrini kəsməyə nail oldu. Bu mənada ölkə başçısı Zəngəzur dəhlizini qabardaraq bu ayrılığın yalnız Zəngəzur dəhlizi açılacağı təqdirdə tam olaraq sona çatacağı mesajını verir. Zəngəzur dəhlizi Azərbaycanın təklifi olsa da, Türk dünyasının ortaq marağı olmalı və bu istiqamətdə Ermənistana TDT səviyyəsində təzyiq edilməlidir.
Prezident çıxışı zamanı həm də onu qeyd edib ki, 1991-ci ilə qədər bütün azərbaycanlılar indiki Ermənistan ərazisindən zorla qovulub.

“Qərbi Azərbaycanda etnik təmizləməyə məruz qalan həmvətənlərimiz indi Qərbi Azərbaycan İcmasında birləşiblər. Onlar tarixi torpaqlara sülh yolu ilə qayıdışı qarşılarına məqsəd qoyublar. Qərbi Azərbaycan İcmasının hazırladığı Qayıdış Konsepsiyasına əsasən, indiki Ermənistan ərazisindən zorla deportasiya olunmuş azərbaycanlıların öz yurdlarına qayıdışı üçün müvafiq verifikasiya və zəmanət mexanizmi olan və hüquqi baxımdan məcburi olan beynəlxalq razılaşma əldə edilməlidir”.
Azərbaycan bu gün erməni icması ilə danışıqlara başlayıb. Onların Azərbaycan cəmiyyətinə reinteqrasiya prosesi maneələrə baxmayaraq davam edir.
Ümumiyyətlə, qərbi azərbaycanlıların öz tarixi torpaqlarına qayıtmadığı təqdirdə Ermənistan ilə Azərbaycan arasında münaqişə bitə bilməz. Bitsə də, gec-tez yenidən alovlanacaq. Çünki bu münaqişə qərbi azərbaycanlıların deportasiyası ilə başlayıb, onların qayıdışı ilə bitməlidir.
Turan RZAYEV
“Global Media və Siyasət Araşdırmaları” İB-in eksperti
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-03-2023 14:52 | Bölmə: Siyasət

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə martın 16-da Ankarada Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) Dövlət Başçılarının Fövqəladə Zirvə görüşü keçirildi. Görüş fevralın 6-da Türkiyədə baş vermiş dəhşətli zəlzələ ilə əlaqəli olsa da, türk dövlətləri arasında əməkdaşlığın inkişafı haqqında mühüm məsələlər də müzakirə olundu.
Sammitdə türk dövlətlərinin liderləri çıxış edib. Azərbaycan prezidentinin Fövqəladə Zirvə görüşündəki çıxışı isə xüsusilə diqqət çəkib.
Bəyannamə çağırışı
Prezident çıxışında bildirib ki, 2021-ci ilin iyun ayında Qarabağın tacı olan Şuşa şəhərində Türkiyə ilə Azərbaycan arasında Şuşa Bəyannaməsi imzalanıb və iki ölkə arasında əlaqələr rəsmən müttəfiqlik səviyyəsinə qaldırılıb.

Şuşa Bəyannaməsi türk ölkələri üçün bir örnək təşkil edir. Bu müqavilənin bənzəri yeni müqavilələrin türk ölkələri arasında qarşılıqlı və ümumtəşkilat səviyyəsində imzalanması zəruridir. Prinsip etibarilə bu, həm Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın, həm də Azərbaycanın dövlət başçısı İlham Əliyevin uzun müddətdir nail olmaq istədiyi məsələdir.
Şuşa Bəyanaməsi kimi bir müqavilənin TDT-nin üzvləri arasında imzalanması faktiki olaraq təşkilatın mövcud statusunu və siyasi çəkisini artıracaq.
Ermənistana son xəbərdarlıq!
Prezident çıxışı zamanı qeyd edib ki, 2022-ci ildə Praqa və Soçidə Ermənistanın Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü və suverenliyini tanımasına baxmayaraq, hələ də öz qoşunlarını tam olaraq Azərbaycan ərazilərindən çıxarmayıb. Qarabağda qanunsuz erməni dəstələri və kriminal ünsürlər qalmaqdadır.
Qarabağda qanunsuz erməni dəstələri və kriminal ünsürlərin qalması faktiki olaraq Ermənistanın Praqa və Soçi görüşlərində üzərinə götürdüyü öhdəliklərin yerinə yetirilməməsi və 10 Noyabr bəyanatının pozulması deməkdir. Bu və bu kimi digər məsələlər faktiki olaraq rəsmi Bakının separatçılara qarşı antiterror, Ermənistana qarşı isə sülhəməcburetmə əməliyyatına başlaması üçün əsas yaradır. Mümkündür ki, Bakı indiki məqamda Ermənistan ilə bağlı bu məqamları dilə gətirərək dünya ictimaiyyətinə, eyni zamanda türk dövlətlərinə baş verə biləcək ehtimal əməliyyatların məsuliyyətini Ermənistanın daşıdığı mesajını verir.
“Türk dünyası” mesajının hədəfi
Prezidentin çıxışının ən diqqətçəkən məqamı, şübhəsiz, onun “Hörmətli həmkarlar, Türk dünyası türk dövlətlərinin hüdudları ilə məhdudlaşmır. Türk dünyası daha böyük coğrafiyanı əhatə edir”,- sözləri oldu. Bu ifadə geniş və dar mənada müxtəlif cür şərh edilə bilər:
Birincisi, Azərbaycan prezidenti “Türk dünyası türk dövlətlərinin hüdudları ilə məhdudlaşmır. Türk dünyası daha böyük coğrafiyanı əhatə edir”,- deyərək, əslində, İraq türkmənlərini, Suriya türkmənlərini, Çindəki uyğurları, Rusiyadakı tatar, başqırd və digər türk etnoslarını nəzərdə tuta bilər. Bu, həm də TDT-nin vizyonunun genişliyindən xəbər verir.

İkincisi, prezidentin bu ifadəsi həm də İrana mesajdır. Prezident bildirib ki, dünyada yaşayan azərbaycanlıların sayı 50 milyondan çoxdur. Onlardan cəmi 10 milyonu müstəqil Azərbaycan Respublikasında yaşayır. Prinsip etibarilə bu, prezidentin TDT-nin bundan öncəki sammitində qeyd etdiyi “Azərbaycan sərhədləri xaricindəki soydaşlarının taleyinə biganə qalmayacaq”,- ifadəsinin məntiqi davamıdır. Rəsmi Bakı bununla bir daha İrana mesaj verir ki, Azərbaycan ilə gərginlik onun bir dövlət kimi mövcudluğunu təhlükə altına sala bilər.
Qərbi Zəngəzurun və qərbi azərbaycanlıların müqəddəratı
Prezident İlham Əliyev çıxışı zamanı qeyd edib ki, tarixi torpağımız olan Qərbi Zəngəzurun 1920-ci ilin noyabr ayında sovet hökumətinin qərarı ilə Azərbaycandan ayrılıb Ermənistana verilməsi Türk dünyasının coğrafi cəhətdən ayrılmasına səbəb olub.
Ölkə başçısının bu məsələni son zamanlar xüsusilə qabartması təsadüfi deyil. Məsələ ondan ibarətdir ki, bu gün Qərbi Zəngəzur Ermənistan ərazisi kimi qəbul olunsa da, faktiki olaraq 1920-ci ilin noyabrında sovet hökumətinin qərarı ilə Azərbaycandan qoparılıb, Ermənistana verilib. Özü də bu proses Azərbaycan xalqının iradəsi xaricində qanunsuz şəkildə edilib. Sovet hökuməti Qərbi Zəngəzuru Ermənistana verərək faktiki olaraq Türkiyə ilə Qafqaz və Mərkəzi Asiya türklərinin əlaqələrini kəsməyə nail oldu. Bu mənada ölkə başçısı Zəngəzur dəhlizini qabardaraq bu ayrılığın yalnız Zəngəzur dəhlizi açılacağı təqdirdə tam olaraq sona çatacağı mesajını verir. Zəngəzur dəhlizi Azərbaycanın təklifi olsa da, Türk dünyasının ortaq marağı olmalı və bu istiqamətdə Ermənistana TDT səviyyəsində təzyiq edilməlidir.
Prezident çıxışı zamanı həm də onu qeyd edib ki, 1991-ci ilə qədər bütün azərbaycanlılar indiki Ermənistan ərazisindən zorla qovulub.

“Qərbi Azərbaycanda etnik təmizləməyə məruz qalan həmvətənlərimiz indi Qərbi Azərbaycan İcmasında birləşiblər. Onlar tarixi torpaqlara sülh yolu ilə qayıdışı qarşılarına məqsəd qoyublar. Qərbi Azərbaycan İcmasının hazırladığı Qayıdış Konsepsiyasına əsasən, indiki Ermənistan ərazisindən zorla deportasiya olunmuş azərbaycanlıların öz yurdlarına qayıdışı üçün müvafiq verifikasiya və zəmanət mexanizmi olan və hüquqi baxımdan məcburi olan beynəlxalq razılaşma əldə edilməlidir”.
Azərbaycan bu gün erməni icması ilə danışıqlara başlayıb. Onların Azərbaycan cəmiyyətinə reinteqrasiya prosesi maneələrə baxmayaraq davam edir.
Ümumiyyətlə, qərbi azərbaycanlıların öz tarixi torpaqlarına qayıtmadığı təqdirdə Ermənistan ilə Azərbaycan arasında münaqişə bitə bilməz. Bitsə də, gec-tez yenidən alovlanacaq. Çünki bu münaqişə qərbi azərbaycanlıların deportasiyası ilə başlayıb, onların qayıdışı ilə bitməlidir.
Turan RZAYEV
“Global Media və Siyasət Araşdırmaları” İB-in eksperti
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-07-2025, 21:16
Xocalı soyqırımı zamanı girov götürülmüş qadın: "Yaşyarımlıq oğlum..." - Yenilənib
11-07-2025, 16:32
Ağsaqqallar Şurasının sədr müavini mıəhkəmədə dindiriləcək
11-07-2025, 12:55
Putin uzunmüddətli müharibəyə hazırlaşır
11-07-2025, 08:16
Ryabkov: BRİCS anti-Amerika birliyi deyil
10-07-2025, 23:33
Temmi Bryus: "ABŞ Azərbaycan və Ermənistanın sülh istəyini dəstəkləyir"
10-07-2025, 12:36
Rusiya ordusuna yeni bombardmançılar veriblər
10-07-2025, 11:38
Azərbaycan məktəblərində rus bölmələrinin bağlanması gündəmdə deyil
10-07-2025, 08:35
NATO ilə Rusiya arasında münaqişə riski artır
9-07-2025, 13:20
XİN: "İranın Ermənistandakı səfirinin iddiaları qəbuledilməzdir"
9-07-2025, 13:01
Mərkəz rəhbəri barədə daha bir qərar qəbul edilib
9-07-2025, 12:31
Məhkəmə Bəşir Süleymanlı barədə qərar verib
9-07-2025, 11:23
ABŞ səfirliyi Azərbaycan diplomatlarını təbrik edib
9-07-2025, 09:45
Daha 28 azərbaycanlı Almaniyadan geri qəbul edilib
9-07-2025, 08:33
Tramp: Putindən çoxlu cəfəngiyyat eşidirəm
9-07-2025, 08:27
Lavrov: Fransa və Almaniya liderləri ağıllarını itirib
8-07-2025, 22:41
Ceyhun Bayramov Pakistan XİN başçısı ilə telefonla danışıb
8-07-2025, 17:38
Fazil Mustafaya sui-qəsd işi: təqsirləndirilən şəxslərlə bağlı növbəti qərar verilib
8-07-2025, 14:22
Ermənistanda siyasi gərginlik səngimir
8-07-2025, 13:25
Zahid Oruc: İndi İrəvanın taleyi Bakıda həll olunur
8-07-2025, 12:53
DTX daha bir əməliyyat keçirib
8-07-2025, 09:10
Avropa Rusiyaya qarşı daha sərt tədbirlər görəcək
8-07-2025, 08:55
Polşada Avropanın ən güclü ordusu yarana bilər
7-07-2025, 17:03
Pezeşkian: İsrail mənə sui-qəsdə cəhd etdi, amma...
7-07-2025, 17:03
Rusiyanın fövqəladə hallar naziri Bakıya gəlib
7-07-2025, 16:37
Peskovdan Azərbaycan-Rusiya münasibətləri haqda - Açıqlama
7-07-2025, 12:55
Paşinyan kilsə rəhbərini çevrilişə dəstək verməkdə ittiham edir
7-07-2025, 10:43
İmaməddin Əlimanovun işi üzrə proses başlayıb
7-07-2025, 08:20
Tramp Putinlə danışıqdan məyus olub
6-07-2025, 09:47
Azərbaycan ilə Ermənistan arasında sülh sazişinə mane olan səbəblər açıqlanıb - Foto
4-07-2025, 18:25
Müsavat Rusiya səfirliyi qarşısında aksiya keçirmək istəyir
4-07-2025, 16:31
Ərdoğan ilə Pezeşkian Xankəndidə görüşüblər
4-07-2025, 16:17
Azərbaycan diaspor rəhbəri Rusiya vətəndaşlığından çıxarılıb
4-07-2025, 13:52
Rusiya kimyəvi silahdan istifadəni artırır
4-07-2025, 10:37
Ceyhun Bayramov Pakistan XİN başçısı ilə görüşüb
4-07-2025, 08:15
Avropa Putin və Trampın planından xəbər tutub
4-07-2025, 08:03
Ruslar Kiyevi “Xəncər”lə vurur
3-07-2025, 13:52
İsrail iki ölkə barədə Rusiya ilə gizli danışıqlar aparıb
3-07-2025, 12:13
İrana qarşı təhlükəli planı reallaşdırmaq istəyirlər - Foto
3-07-2025, 10:00
Avropa İttifaqı Çinə sərt xəbərdarlıq edib
2-07-2025, 17:54
Əli Əsədov Əfqanıstanın Baş nazirinin müavini ilə görüşüb