Şərti sərhədi haylar öz arşınları ilə ölçür
Tarix: 18-06-2023 10:21 | Bölmə: Siyasət
Şərti sərhədi haylar öz arşınları ilə ölçür

Ermənistanın törətdiyi 15 iyun hərbi təxribatından sonra Qarabağda yaranmış son durumu İrəvan öz ampluasına uyğun interpretasiya etməyə başlayıb. Xüsusilə Laçın yolunda Həkəri sərhəd-keçid məntəqəsində silahlı gülləboran həm Ermənistandakı radikal-revanşist qüvvələrin, həm də Qarabağdakı separatçıların əlinə Bakıya qarşı istifadə etməyə əlavə “arqumentlər” verib. Amma bu dəfə məlum qüvvələr hücum obyektləri kimi təkcə Moskvanı deyil, Vaşinqtonu da hədəfə götürüblər.

Son 30 ildə belə bir halın baş veridiyini xatırlamırıq. Rusiyanın Ermənistandakı səfiri XİN-ə dəvət edilir və onun diqqətinə ölkə rəhbərliyinin kəskin etirazı çatdırılır.

Hayastan mediasının yaydığı məlumatlara görə, Rusiyanın İrəvandakı səfiri Sergey Kopırkinin diplomatiya idarəsinə çağırılması iyunun 15-də Laçın yolunda baş vermiş silahlı insidentlə bağlı olub. İndi səfir Kopırkinin ona bildirilən etiraz fonunda hadisənin başvermə şəraitini aydınlaşdırmalı və vəziyyəti düzəltmək üçün bütün lazımi tədbirləri görməlidir. Yəni Ermənistanın istəyi budur. S.Kopırkin açıqlamasında bəyan edib ki, Rusiya sülhməramlı kontingentinin Qarabağda alternativi yoxdur. Səfirin bu məzmunlu cavabı isə Kremlin İrəvanın addımına etirazıdır.

Xatırladaq ki, Laçın yolundakı Həkəri sərhəd-keçid məntəqəsində bayrağımızı qaldıran Azərbaycan sərhədçilərini müşayiət edən rus sülhməramlıları da ermənilər tərəfindən atəşə tutulmuşdu. İrəvanın Moskvaya rəsmi narazılığını Ermənistan ordusunun Baş Qərargah rəisinin sabiq müşaviri Vladimir Poqosyan canlı efirdən belə “tamamlayıb”: “Yaxşı ki, bizimkilər dünən atəş açdılar. Təəssüf ki, kiməsə dəymədi. Gərək bu və ya digər tərəfi təmsil edənlərə güllə dəyəydi. Əgər sülhməramlı qüvvələr tərəfindən bir daha belə təxribat baş verərsə, onlara xəbərdarlıq etdim: sizə qarşı Ermənistan hərbçiləri tərəfindən kifayət qədər ciddi addım atılacaq. Sizə heç kim imkan verməyəcək ki, bizim ərazimizdə düşmənə bayrağını qaldırmağa şərait yaradasınız”.

Yəqin Moskva müharibə “qəhrəmanının” bu xəbərdarlığını mütləq nəzərə alacaq.

Bayraq kimin ərazisində qaldırılıb?

Rəsmi İrəvan Həkəri postunda Azərbaycan Dövlət Sərhəd Xidmətinin giziri Elşən Rüstəmovun Ermənistan tərəfindən atılan güllə ilə yaralandığı silahlı insidentin guya bizim hərbçimizin hayların ərazisində bayraq sancmasına görə baş verdiyini açıqlayıb. Heç bir araşdırma aparmadan bu bəhanənin elementar məntiqdən məhrum olduğu üzə çıxır. Yəni, bayrağımızın asıldığı ərazinin məhz onlara mənsub olduğunu necə müəyyən ediblər? Əgər sərhədin özü şərtidirsə, onun delimitasiyası və demarkasiyası aparılmayıbsa, həmin koordinatın hansı tərəfdə qaldığı necə ölçülüb? Elə yayılan videokadrlardan aydın görmək olur ki, bayrağımız sərhəd-keçid məntəqəsinin yerləşdiyi Həkəri çayının üzərindəki körpünün girişində qaldırılır. Əlbəttə, bu bəhanəni uyduran hayların niyyəti başqadır.

Məsələ ondadır ki, aprelin 23-də Azərbaycan-Ermənistan sərhədində fəaliyyətə başlayan Laçın nəzarət-yoxlama postundan getdikcə daha çox erməni istifadə etməkdə idi. Bu isə onun legitimliyinin Qarabağdakı erməni əhali tərəfindən qəbul edildiyinin sübutudur. Eyni zamanda bu, erməni əsilli Azərbaycan sakinlərinin reinteqrasiyasının sürətlənəcəyindən xəbər verirdi.

“Ermənistana, sadəcə, siyasi iradə lazımdır ki, artıq rəsmən elan etdiklərini - Qarabağın Azərbaycan olduğunu kağıza köçürsünlər”. Bu sözləri Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev iyunun 15-də Bakıda rəsmi səfərdə olan Pakistanın baş naziri Şahbaz Şəriflə birgə mətbuata açıqlamasında söyləyib. Dövlətimizin başçısı çıxışında sülh sazişinin imzalanması üçün perspektivlərin olduğunu da söyləyib. Aydın məsələdir ki, rəsmi İrəvan və Qarabağdakı separatçılar onlara verilmiş bu sonuncu fürsəti düzgün dəyərləndirsələr, sülh müqaviləsinin imzalanması da tezliklə reallaşar.

Paris yenə suyu bulandırır

“Ermənistan tərəfi sülh prosesinə mane olan təhrikçi hərəkətlərə son qoymalı, özünün silahlı qüvvələrini tam olaraq Azərbaycan ərazilərindən çıxarmalı, bölgədə maneəsiz kommunikasiyaların bərpa olunması üzrə öhdəliklərini yerinə yetirməlidir”. Bu barədə Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin mətbuat katibi Ayxan Hacızadənin Fransanın Avropa və Xarici İşlər Nazirliyinin mətbuat katibi Ann-Kler Lejandrın iyunun 16-da səsləndirdiyi bəyanatına dair şərhində bildirilib. XİN rəsmisi onu da vurğulayıb ki, Azərbaycan bölgədə sülh, sabitlik və inkişafı təmin etmək, ərazi bütövlüyü və suverenlik kimi beynəlxalq hüquq prinsiplərinə hörmət əsasında Ermənistanla münasibətləri normallaşdırmaq əzmindədir. Cənubi Qafqaza hər vasitə ilə müdaxilə etməyə çalışan, bununla da sülh prosesinə əngəl yaradan Paris artıq Rusiyaya qarşı müəyyən iddialar irəli sürməyə başlayıb. O, bununla kifayətlənməyib, Kremli öz həyati əhəmiyyətli maraqlar zonasından, o cümlədən Cənubi Qafqazdan sıxışdırıb çıxarmaq istiqamətində səylər göstərir. Parisin belə “səyləri” bu gün Cənubi Qafqazda sülhü, əmin-amanlığı, kommunikasiyaların açılmasını, bölgənin tərəqqisini arzulayan ölkələrə qarşı açıq düşmənçilik xarakteri almaqdadır. 44 günlük müharibənin gedişində bütün təxribatçı müdaxilə cəhdləri fiaskoya uğrayan Fransa yenə suyu bulandırmaqla məşğuldur. Amma faydası yoxdur, çünki dünyanın müstəmləkəçi müsyölərdən çəkindiyi dövr çoxdan geridə qalıb.

Sülh “arxa bağça”nın qasısını döyür

Birmənalı olaraq söyləyə bilərik ki, Laçın postunda təşkil olunan gülləbaranda əsas məqsəd məntəqədən intensiv istifadə edən Qarabağın erməni sakinlərində qorxu yaratmaq idi. Bu “əməliyyat planı”nın hazırlanmasının səbəbi isə son günlərdə Qarabağı birdəfəlik tərk edən ermənilərin sayında kəskin artımın müşahidə olunmasıdır. Bölgədən gedən ermənilər rəsmi İrəvanın dil-ağıza qoymadığı yalançı blokadadan deyil, separatçıların qurduğu xunta rejimindən beziblər. Əslində Qarabağa sülhün gəlməsində ən böyük maneə məhz buradakı silahlı daşnak tör-töküntüsü, bir də onları hələ də himayə edən Kremldir. Artıq gizlədilməsi mümkün olmayan bu çılpaq həqiqəti avropalı sülh vasitəçiləri kimi, danışıqların okeanın o üzündəki əsas moderatoru Vaşinqton da anlayıb. Bir həqiqət də ondan ibarətdir ki, ermənilərin Qarabağı tərk etmələrinə görə separatçılardan daha çox Rusiya narahatdır. Kremlin bu narahatlığının səbəbi ermənilərə canının yanması deyil, Bakıya qarşı yararlandığı “əsas maşa”nın - daşnak-separatçı quldur dəstəsinin arsenalından silinməsidir. Axı bundan sonra özünün “arxa bağçası” saydığı Qarabağda hökm və güc sahibi olaraq qalması üçün bütün rıçaqlar Moskvanın əlindən çıxmış olacaq. Bir də ki, “arxa bağça”nın əsl sahibinin sülhə meyilli, xoşməramlı addımları öz bəhrəsini tezliklə verəcək.

Hayların ekzistensial fatalizmi

Özünü “DQR”in insan hüquqları müdafiəçisi adlandıran Geqam Stepanyan adlı birisinin Facebook səhifəsində yazdığı fərziyyə və “arqumentlərinə” diqqət yetirin: “Arsaxa humanitar yüklərin daşınmasının bloklanması humanitar böhranı daha da dərinləşdirir. Altı ay davam edən blokada nəticəsində onsuz da kəskinləşmiş ərzaq çatışmazlığı 120 minlik əhali, o cümlədən 30 min uşaq, 20 min qoca və 9 min əlil üçün ekzistensial təhlükə yaradır”. Əzabkeş maskasını taxıb ah-nalə etməyə, yalanı həqiqət kimi sırımağa adətkar hayların quyruqları qapı arasında qalanda fatalistə dönmələri də varmış. “Ekzistensial təhlükə”dən dəm vuran “ombudsmanın” bundan daha uğurlu diplomatik termin tapmağa yəqin savadı imkan verməyib.

Əhalinin ayrı-ayrı sosial təbəqələrinin onun ümumi sayına nisbətini göstərən elementar statistik rəqəmləri az qala etnik faciə kimi ictimai rəyə dürtməyə çalışan “ombudsmanın” dərrakəsinə heyran qalmamaq olmur. Bu insan haqları üzrə “müvəkkilin” xəstə təxəyyülünə görə, Azərbaycan humanitar böhrandan “Arsax xalqına” qarşı etnik təmizləmə aləti kimi istifadə edəcək.

Mövcud vəziyyət və bütün şərtlər Qarabağdakı ermənilərin Azərbaycan cəmiyyətinə inteqrasiya mərhələsinin çatdığından xəbər verir. Sayı “ombudsmanın” göstərdiyi kimi, 120 min deyil, 40 minə qədər olan toplumun böyük qisminin inteqrasiya tərəfdarı olması barədə ismarıclar da eşidilməkdədir. Onlar artıq başa düşüb və əmin olublar ki, daşnakların Qarabağda xəyal etdikləri status məsələsi siyasi oyunbazlıqdan qeyri heç nə deyilmiş. Ermənistan rəhbərliyi isə indən belə vaxtın onun əleyhinə işlədiyini qəbul etməli və düşünməlidir. Bütün hallarda İrəvanın 15 iyun təxribatının onun özü üçün arzuolunmaz nəticələrə səbəb olacağı şəksizdir. Necə ki hayların sülhdənqaçmaya yönəlik “taktiki gedişləri” hər dəfə bumeranqa çevrilib öz başlarında çatlayır. Bu dəfə zərbə daha ağır olacaq.

İmran BƏDİRXANL,
“Xalq qəzeti”




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}