20:03 / 07-05-2025
Mehriban Əliyeva No Fon Li ilə görüşüb - Foto
19:40 / 07-05-2025
İlham Əliyev Moskvadakı Qələbə paradına qatılmayacaq
19:35 / 07-05-2025
Məşhur aktyor qoca fırıldaqçı rolunu oynayacaq - Foto
18:10 / 07-05-2025
Vyetnamın baş katibi Bakıda İlham Əliyevlə görüşüb - Fotolar - Yenilənib
18:00 / 07-05-2025
Nazir əvəzi vəzifədən azad edilib
17:50 / 07-05-2025
Prezidentin köməkçisi NATO nümayəndəsi ilə görüşüb
17:40 / 07-05-2025
Şagirdlərin yerdəyişməsi müvəqqəti dayandırılacaq
17:29 / 07-05-2025
NASA-nın büdcəsini altı milyard dollar azaldırlar
17:19 / 07-05-2025
DTX-nin dövlətə xəyanətdə ittiham etdiyi şəxsə hökm oxunub
17:04 / 07-05-2025
Yaşamaq çox gözəldir, qardaşım!
16:48 / 07-05-2025
İraq prezidenti Ceyhun Bayramovu qəbul edib
16:44 / 07-05-2025
Prezident İlham Əliyev fərman imzalayıb
16:35 / 07-05-2025
“Meydan TV”-yə görə daha bir jurnalist saxlanılıb - (Yenilənib) - Foto
16:31 / 07-05-2025
Hava şəraiti dəyişəcək - Xəbərdarlıq
16:16 / 07-05-2025
Serbiya prezidentinin təyyarəsi Bakıda məcburi eniş edib
15:59 / 07-05-2025
Rusiya yenidən güc nümayiş etdirəcək
15:36 / 07-05-2025
Əvəz Zeynallı: "Analizləri verdik, bu günlərdə açıqlanacaq"
15:09 / 07-05-2025
Türkiyə gözəlinin müəmmalı şəkildə öldüyü villa 15 milyona satılıb
15:07 / 07-05-2025
Partiya sədri: "Xanlar Vəliyevin bu pulları haradan əldə etdiyi araşdırılmalıdır”
15:00 / 07-05-2025
Azərbaycan Ərbildə Baş Konsulluq açacaq
14:53 / 07-05-2025
Adı terrorçular siyahısında olan prezident səfər üçün BMT-dən icazə alıb
14:39 / 07-05-2025
Rüfət Səfərovun ibtidai istintaqı başa çatıb
14:26 / 07-05-2025
Pakistan hökuməti orduya geniş səlahiyyət verib
14:14 / 07-05-2025
Tiktoker Mahirə insan alverində ittiham olunur
14:01 / 07-05-2025
İstanbul sahillərində zəlzələ baş verib
13:55 / 07-05-2025
Putin nüvə silahından istifadə edə bilər
13:21 / 07-05-2025
Məhkəmə Şərurlu İsfəndiyarın əleyhinə qərar verib
13:04 / 07-05-2025
ABŞ: Ukrayna təkliflərlə razılaşsa da, Rusiya rədd edir
12:57 / 07-05-2025
Rus ordusu mayın 9-dək Dnepropetrovsk vilayətini işğal etmək istəyir
10:07 / 03-05-2025

09:58 / 03-05-2025

21:48 / 02-05-2025

23:49 / 02-05-2025

23:14 / 02-05-2025

19:59 / 03-05-2025

16:55 / 04-05-2025

13:57 / 04-05-2025

14:14 / 04-05-2025

22:33 / 03-05-2025

10:50 / 05-05-2025

15:10 / 03-05-2025

Professor: “Cənubi Qafqaz artıq Rusiyanın “arxa bağçası” kimi görünə bilməz”
Tarix: 10-07-2023 13:28 | Bölmə: Siyasət

Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirləri arasında üç günlük danışıqların əsası may ayında qoyulub. Sonuncu görüşlə “Sülhün və dövlətlərarası münasibətlərin bərqərar olunmasına dair ikitərəfli saziş” layihəsinin əlavə maddələri ilə bağlı tərəflər arasında razılığın əldə olunduğu açıqlanıb. Görüş konkret irəliləyişləri göstərmək baxımından əhəmiyyətlidir.
Reyting.az xəbər verir ki, bunu professor Yıldız Deveçi Bozkuş Azərbaycan və Ermənistan arasında son görüşdə əlavə maddələri razılaşdırılan “Sülhün və dövlətlərarası münasibətlərin qurulmasına dair ikitərəfli saziş”in tərəflərə, eləcə də Türkiyə və qlobal aktyorlara əhəmiyyətini təhlil edərkən deyib.
Professor əsas diqqəti iyunun 27-29-da ABŞ-ın Virciniya ştatında Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirlərinin mühüm görüşünə yönəldib.
Yıldız Deveci Bozkuş bildirib ki, imzalanan saziş həm də Rusiyanın regiondakı tarixi əlaqələrinin və gücünün sarsılmağa başladığının mühüm siqnalı kimi qiymətləndirilir:
“Qarabağ müharibəsindən sonra Rusiya sülhməramlı qüvvələrinin tərəflər arasında davamlı sülhə nail ola bilməməsi Azərbaycanla Ermənistan arasında ciddi problemlər yaradıb. Bundan əlavə, Ukrayna müharibəsindən sarsılan Rusiya prezidenti Vladimir Putinin imici və nəhayət, Rusiyanın muzdlu qruplaşması “Vaqner”in Moskvaya doğru irəliləməsi ABŞ və Qərb dünyasının regionda fəal rol oynamasına mühüm fürsət yaradıb. Bu səbəbdən də mümkün razılaşma həm tərəflər arasında davamlı sülhün təmin edilməsi baxımından, həm də Rusiyaya verdiyi mesajlar baxımından kritik əhəmiyyətə malikdir. Müqavilə Cənubi Qafqazın son zamanlar artan strateji əhəmiyyətindən xəbər verir və bu region artıq Rusiyanın “arxa bağçası” kimi görünə bilməz”.
Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh sazişinin ABŞ, Rusiya və Çin üçün əhəmiyyətinə gəldikdə professor əlavə edib ki, bu razılaşma ABŞ-ın bölgədə mühüm addımlar atmaq üçün səy göstərdiyini və Qarabağ müharibəsində prosesdən kənarda qalmanın yaratdığı narahatlığa görə irəliləyiş əldə etdiyini göstərmək baxımından əhəmiyyətlidir:
“Məlumdur ki, ABŞ kimi Qərb dünyasında da bu istiqamətdə ciddi səylər göstərilir və tez-tez görüşlər keçirilir. Hətta demək olar ki, ABŞ, Qərb və Rusiya arasında danışıqlar adi hala çevrilib. Nəhayət, may ayında tərəflərin Vaşinqtonda görüşündən sonra mayın sonunda Rusiyanın rəhbərliyi ilə cavab görüşü keçirilib. Bu səbəbdən sözügedən razılaşmanın ABŞ və Rusiya arasında bəzi qarşılıqlı mesajları ehtiva etdiyini söyləmək olar. Çünki Qarabağın işğaldan azad edilməsi ilə ABŞ-ın sülhsevər siyasəti arasında uyğunluq gözə çarpmağa başladı”.
Professorun fikrincə, “Vaqner” üsyanının Rusiyanın əlini zəiflətdiyi bir vaxtda ABŞ-ın bölgə ilə yaxından maraqlanması Putinə mesajdır: “Demək olar ki, ABŞ administrasiyası region ölkələrinə Putinin bölgəyə gətirə bilmədiyi daimi sülhü gətirəcəyinə söz verib. Bundan əlavə, ABŞ üçtərəfli razılaşma ilə bölgədə Rusiya, Çin və İrana mesaj verməyə çalışır. ABŞ-ın bu münasibətilə yeni dövrdə “Bir kəmər - bir yol layihəsi” ilə üzünü bu bölgəyə çevirən və Qafqaz ölkələrini bu layihəyə daxil edən İran və Çinə qarşı mesaj verdiyi görünür. Çin xüsusilə Azərbaycanın enerji ehtiyatlarından, Gürcüstan və Ermənistanın yerləşdiyi yerdən və bu regionun “Bir kəmər - bir yol layihəsi” üçün həyati əhəmiyyətindən xəbərdardır. ABŞ isə xüsusilə “Orta Dəhliz”də yerləşən bir ölkə kimi Türkiyənin strateji mövqeyinin fərqindədir və bölgədə qütbləşmə siyasəti aparır. Beləliklə, ABŞ sülh müqavilələri ilə Cənubi Qafqaz dövlətlərini öz tərəfinə çəkmək üçün ehtiyatlı davranır. Bu vəziyyət Cənubi Qafqazda dinamikanın nə dərəcədə həssas olduğunu, Ukrayna müharibəsi və bir çox qlobal hadisələrin “kəpənək effekti” yaradaraq bu regiona birbaşa və dolayısı ilə nə dərəcədə təsir edə biləcəyini də ortaya qoyur”.
Professor xatırladıb ki, 44 günlük Qarabağ müharibəsindən sonra Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərində yeni dövr başlayıb və Şuşa Bəyannaməsi ilə bu əlaqələr tarixi zirvəyə çatdırılıb:
“Şuşa Bəyannaməsi iki ölkə arasında hərbi, təhsil, mədəniyyət, ticarət, müdafiə və bir çox digər sahələrdə əlaqələrdə həm əməkdaşlığı, həm də müttəfiqliyi özündə ehtiva etdiyi üçün kritik və strateji əhəmiyyət kəsb edir. Bu səbəbdən ABŞ həm Türkiyənin Cənubi Qafqazda yeni dövrdə artan əhəmiyyətini diqqətlə izləyir, həm də Rusiyanın regionda gücünü zəiflətmək üçün Cənubi Qafqaz dövlətləri ilə yaxından maraqlanır. Türkiyə və Azərbaycanın Şuşa Bəyannaməsi ilə artan strateji müttəfiqliyi də ABŞ-ı dərindən narahat edir. Çünki ABŞ regionda bir NATO ölkəsi olaraq Türkiyənin ABŞ-dan müstəqil hərəkət etməkdənsə, onun yanında olmasını istəyir. ABŞ da NATO ölkələri vasitəsilə Çin, Rusiya və İrana qarşı Qafqazda geniş ittifaq yaratmağa çalışır və bu ittifaqı genişləndirmək və gücləndirmək məqsədi ilə hərəkət edən Türkiyəni də öz yanında görmək istəyir.
Türkiyə isə ABŞ-ın başçılıq etdiyi ittifaqda yer almaqdansa, bölgə ilə tarixi, mədəni və siyasi əlaqələri sayəsində öz siyasi qərarları çərçivəsində müstəqil addımlar atmaq niyyətindədir. Bu səbəbdən də Ermənistanla normallaşma haqqında öz fikrini ifadə edir”.
Bozkuş sonda əlavə edib ki, ABŞ və Qərb dünyasının iştirak etdiyi Sürix protokollarının keçmişdə həyata keçirilə bilmədiyini nəzərə alsaq, bu qərarın nə qədər doğru olduğunu unutmaq olmaz:
“Bununla belə, qlobal miqyasda baş verən bəzi hadisələr Türkiyə-Ermənistan münasibətlərində hələ də əsas rol oynayır. Qarabağ müharibəsindən sonra Türkiyənin təkcə Azərbaycanla deyil, türk dünyası ilə əlaqələrində də mühüm addımlar atılıb və bu, Zəngəzur dəhlizi aıldıqdan sonra Türkiyə ilə əlaqələr baxımından daha yüksək səviyyəyə qalxacaq”.
E. KAMAL
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 10-07-2023 13:28 | Bölmə: Siyasət

Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirləri arasında üç günlük danışıqların əsası may ayında qoyulub. Sonuncu görüşlə “Sülhün və dövlətlərarası münasibətlərin bərqərar olunmasına dair ikitərəfli saziş” layihəsinin əlavə maddələri ilə bağlı tərəflər arasında razılığın əldə olunduğu açıqlanıb. Görüş konkret irəliləyişləri göstərmək baxımından əhəmiyyətlidir.
Reyting.az xəbər verir ki, bunu professor Yıldız Deveçi Bozkuş Azərbaycan və Ermənistan arasında son görüşdə əlavə maddələri razılaşdırılan “Sülhün və dövlətlərarası münasibətlərin qurulmasına dair ikitərəfli saziş”in tərəflərə, eləcə də Türkiyə və qlobal aktyorlara əhəmiyyətini təhlil edərkən deyib.
Professor əsas diqqəti iyunun 27-29-da ABŞ-ın Virciniya ştatında Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirlərinin mühüm görüşünə yönəldib.
Yıldız Deveci Bozkuş bildirib ki, imzalanan saziş həm də Rusiyanın regiondakı tarixi əlaqələrinin və gücünün sarsılmağa başladığının mühüm siqnalı kimi qiymətləndirilir:
“Qarabağ müharibəsindən sonra Rusiya sülhməramlı qüvvələrinin tərəflər arasında davamlı sülhə nail ola bilməməsi Azərbaycanla Ermənistan arasında ciddi problemlər yaradıb. Bundan əlavə, Ukrayna müharibəsindən sarsılan Rusiya prezidenti Vladimir Putinin imici və nəhayət, Rusiyanın muzdlu qruplaşması “Vaqner”in Moskvaya doğru irəliləməsi ABŞ və Qərb dünyasının regionda fəal rol oynamasına mühüm fürsət yaradıb. Bu səbəbdən də mümkün razılaşma həm tərəflər arasında davamlı sülhün təmin edilməsi baxımından, həm də Rusiyaya verdiyi mesajlar baxımından kritik əhəmiyyətə malikdir. Müqavilə Cənubi Qafqazın son zamanlar artan strateji əhəmiyyətindən xəbər verir və bu region artıq Rusiyanın “arxa bağçası” kimi görünə bilməz”.
Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh sazişinin ABŞ, Rusiya və Çin üçün əhəmiyyətinə gəldikdə professor əlavə edib ki, bu razılaşma ABŞ-ın bölgədə mühüm addımlar atmaq üçün səy göstərdiyini və Qarabağ müharibəsində prosesdən kənarda qalmanın yaratdığı narahatlığa görə irəliləyiş əldə etdiyini göstərmək baxımından əhəmiyyətlidir:
“Məlumdur ki, ABŞ kimi Qərb dünyasında da bu istiqamətdə ciddi səylər göstərilir və tez-tez görüşlər keçirilir. Hətta demək olar ki, ABŞ, Qərb və Rusiya arasında danışıqlar adi hala çevrilib. Nəhayət, may ayında tərəflərin Vaşinqtonda görüşündən sonra mayın sonunda Rusiyanın rəhbərliyi ilə cavab görüşü keçirilib. Bu səbəbdən sözügedən razılaşmanın ABŞ və Rusiya arasında bəzi qarşılıqlı mesajları ehtiva etdiyini söyləmək olar. Çünki Qarabağın işğaldan azad edilməsi ilə ABŞ-ın sülhsevər siyasəti arasında uyğunluq gözə çarpmağa başladı”.
Professorun fikrincə, “Vaqner” üsyanının Rusiyanın əlini zəiflətdiyi bir vaxtda ABŞ-ın bölgə ilə yaxından maraqlanması Putinə mesajdır: “Demək olar ki, ABŞ administrasiyası region ölkələrinə Putinin bölgəyə gətirə bilmədiyi daimi sülhü gətirəcəyinə söz verib. Bundan əlavə, ABŞ üçtərəfli razılaşma ilə bölgədə Rusiya, Çin və İrana mesaj verməyə çalışır. ABŞ-ın bu münasibətilə yeni dövrdə “Bir kəmər - bir yol layihəsi” ilə üzünü bu bölgəyə çevirən və Qafqaz ölkələrini bu layihəyə daxil edən İran və Çinə qarşı mesaj verdiyi görünür. Çin xüsusilə Azərbaycanın enerji ehtiyatlarından, Gürcüstan və Ermənistanın yerləşdiyi yerdən və bu regionun “Bir kəmər - bir yol layihəsi” üçün həyati əhəmiyyətindən xəbərdardır. ABŞ isə xüsusilə “Orta Dəhliz”də yerləşən bir ölkə kimi Türkiyənin strateji mövqeyinin fərqindədir və bölgədə qütbləşmə siyasəti aparır. Beləliklə, ABŞ sülh müqavilələri ilə Cənubi Qafqaz dövlətlərini öz tərəfinə çəkmək üçün ehtiyatlı davranır. Bu vəziyyət Cənubi Qafqazda dinamikanın nə dərəcədə həssas olduğunu, Ukrayna müharibəsi və bir çox qlobal hadisələrin “kəpənək effekti” yaradaraq bu regiona birbaşa və dolayısı ilə nə dərəcədə təsir edə biləcəyini də ortaya qoyur”.
Professor xatırladıb ki, 44 günlük Qarabağ müharibəsindən sonra Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərində yeni dövr başlayıb və Şuşa Bəyannaməsi ilə bu əlaqələr tarixi zirvəyə çatdırılıb:
“Şuşa Bəyannaməsi iki ölkə arasında hərbi, təhsil, mədəniyyət, ticarət, müdafiə və bir çox digər sahələrdə əlaqələrdə həm əməkdaşlığı, həm də müttəfiqliyi özündə ehtiva etdiyi üçün kritik və strateji əhəmiyyət kəsb edir. Bu səbəbdən ABŞ həm Türkiyənin Cənubi Qafqazda yeni dövrdə artan əhəmiyyətini diqqətlə izləyir, həm də Rusiyanın regionda gücünü zəiflətmək üçün Cənubi Qafqaz dövlətləri ilə yaxından maraqlanır. Türkiyə və Azərbaycanın Şuşa Bəyannaməsi ilə artan strateji müttəfiqliyi də ABŞ-ı dərindən narahat edir. Çünki ABŞ regionda bir NATO ölkəsi olaraq Türkiyənin ABŞ-dan müstəqil hərəkət etməkdənsə, onun yanında olmasını istəyir. ABŞ da NATO ölkələri vasitəsilə Çin, Rusiya və İrana qarşı Qafqazda geniş ittifaq yaratmağa çalışır və bu ittifaqı genişləndirmək və gücləndirmək məqsədi ilə hərəkət edən Türkiyəni də öz yanında görmək istəyir.
Türkiyə isə ABŞ-ın başçılıq etdiyi ittifaqda yer almaqdansa, bölgə ilə tarixi, mədəni və siyasi əlaqələri sayəsində öz siyasi qərarları çərçivəsində müstəqil addımlar atmaq niyyətindədir. Bu səbəbdən də Ermənistanla normallaşma haqqında öz fikrini ifadə edir”.
Bozkuş sonda əlavə edib ki, ABŞ və Qərb dünyasının iştirak etdiyi Sürix protokollarının keçmişdə həyata keçirilə bilmədiyini nəzərə alsaq, bu qərarın nə qədər doğru olduğunu unutmaq olmaz:
“Bununla belə, qlobal miqyasda baş verən bəzi hadisələr Türkiyə-Ermənistan münasibətlərində hələ də əsas rol oynayır. Qarabağ müharibəsindən sonra Türkiyənin təkcə Azərbaycanla deyil, türk dünyası ilə əlaqələrində də mühüm addımlar atılıb və bu, Zəngəzur dəhlizi aıldıqdan sonra Türkiyə ilə əlaqələr baxımından daha yüksək səviyyəyə qalxacaq”.
E. KAMAL
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 20:03
Mehriban Əliyeva No Fon Li ilə görüşüb - Foto
Bu gün, 17:50
Prezidentin köməkçisi NATO nümayəndəsi ilə görüşüb
Bu gün, 16:48
İraq prezidenti Ceyhun Bayramovu qəbul edib
Bu gün, 16:16
Serbiya prezidentinin təyyarəsi Bakıda məcburi eniş edib
Bu gün, 14:39
Rüfət Səfərovun ibtidai istintaqı başa çatıb
Bu gün, 13:04
ABŞ: Ukrayna təkliflərlə razılaşsa da, Rusiya rədd edir
Bu gün, 11:16
Azərbaycan Pakistana qarşı hərbi hücumları pisləyib
Bu gün, 09:21
Tramp: Hindistanın Pakistana hücumu biabırçılıqdır
Dünən, 17:58
Partiyaların pulu niyə kəsilib? - Açıqlamalar
Dünən, 15:53
AĞ Partiyaya ayrılan dövlət vəsaiti dayandırılıb
Dünən, 15:51
Tramp: Neftin ucuzlaşması Putini sülhə meylləndirir
Dünən, 13:43
Tofiq Yaqublunun məhkəməsi başlayıb
Dünən, 07:50
Trampla Putinin şəxsi görüşü olacaq
5-05-2025, 13:42
Simonyan: Rusiya Ermənistana qarşı hibrid müharibə aparır
5-05-2025, 13:20
Rusiyayönlü siyasətçi prezident seçkisində qalib gəlib
5-05-2025, 12:29
Nəsirov deputat Badamovun Rusiyaya buraxılmamasından danışıb
5-05-2025, 11:11
Vitse-spiker Sloveniyaya gedir
5-05-2025, 07:43
Tramp: “Yaxşı danışıqlar apardıq, amma nifrət qalır”
4-05-2025, 16:27
Ayxan Hacızadə: Rusiya tərəfi qeyri-dost addım atıb
3-05-2025, 19:59
İlham Əliyev Rusiyanın Patriarxı ilə görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
2-05-2025, 21:48
Hikmət Hacıyev beyin mərkəzlərinin rəhbərləri ilə görüşüb
2-05-2025, 17:38
YAP İdarə Heyətinin növbəti iclası keçirilib
2-05-2025, 16:12
Bakıda media ilə bağlı forum keçirilib - (Yenilənib) - Fotolar
2-05-2025, 15:52
Ramid Namazov: Dövlətimiz istənilən təhdidi dəf etməyə qadirdir
2-05-2025, 08:04
Marko Rubio: Ağ ev Ukraynadan əl çəkməyəcək
1-05-2025, 14:25
Prezidentin Mətbuat Xidmətinin sektor müdiri vəzifədən çıxarılıb
1-05-2025, 13:24
Kamran Əliyevin təyinatına səs verməyən deputatın kiimliyi bilinb
1-05-2025, 12:12
Müdafiə naziri İranı hədələyir
1-05-2025, 11:10
Aİİ Ermənistana qarşı sərt tədbirlər görə bilər
1-05-2025, 10:56
Adəm Məmmədov şikayət verib
1-05-2025, 08:53
Baş nazirin Ukrayna ilə bağlı planı iflasa uğrayıb
1-05-2025, 08:23
Baş nazir: Kiyev danışıqlarda mütləq iştirak etməlidir
30-04-2025, 17:40
Abbas Əliyev Aparat rəhbərinin müavini təyin olunub
30-04-2025, 16:53
Medvedev liderləri və xalqları təhqir edib, söyüş söyüb - Foto
30-04-2025, 15:41
Ceyhun Bayramov Küveyt XİN başçısı ilə görüşüb
30-04-2025, 13:57
Sabiq nazir: "İranın Zəngəzur dəhlizinə mane olacağına inanmıram”
29-04-2025, 19:51
Ceyhun Bayramov Küveytə gedib