16:46 / 19-04-2024
İlham Əliyev Rusiyaya gedir
Rəisidən Rusiyaya 20 illik təklif - Moskvaya səfərin təhlili
Tarix: 20-01-2022 15:38 | Bölmə: Siyasət
Rəisidən Rusiyaya 20 illik təklif - Moskvaya səfərin təhlili

İran prezidenti İbrahim Rəisi Moskvada Vladimir Putinlə danışıb. Söhbətin əsas mövzuları İranın nüvə proqramı ilə bağlı Vyanada aparılan danışıqlar və iki ölkə arasında, o cümlədən iqtisadi sahədə əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi olub. Görünür, İran Rusiyanın Qərblə mürəkkəb münasibətindən istifadə etmək istəyir.

Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” (NG) yazıb.

NG-nin təhlilində qeyd olunur:

Rəisinin Rusiyaya səfərinin özü ikitərəfli münasibətlərdə əlamətdar hadisədir. Məsələ təkcə onda deyil ki, o, 2021-ci ilin avqustunda seçiləndən sonra ilk beynəlxalq səfərini Moskvaya etməyi seçib, hansısa təşkilatın sammitində iştirakla bağlı deyil. Rəisinin səfəri çoxdan elan edilmişdi. Fevral ayında gözlənilirdi, lakin tarixlər təxirə salındı.

Rəisinin səfərindən əvvəl Pekində İranın xarici işlər naziri Hüseyn Əmir Abdullahian arasında danışıqlar aparılıb. Orada İslam Respublikasının xarici işlər naziri əmin edib ki, ölkəsi ÇXR hakimiyyəti tərəfindən sevilən “Bir kəmər və yol” layihəsində iştirak etmək niyyətindədir və mart ayında imzalanmış İran-Çin 25 illik hərtərəfli strateji tərəfdaşlıq haqqında sazişi xatırladıb - 2021.

Sənədin özü və ona məxfi olan “yol xəritəsi” hələ də həm İranda, həm də xaricdə qızğın müzakirələrə səbəb olur. Onlar burada ya ölkə ilə Çin arasında kəskin yaxınlaşmanın real başlanğıcını, ya da rəsmi Tehranın Qərbə psixoloji təzyiq göstərmək cəhdini görürlər.

Sonuncu, “nüvə sazişinin” bərpası üçün Vyanada davam edən danışıqlar fonunda xüsusilə vacibdir. Hələlik onlar həm güzəştə getmək şərti kimi sanksiyaları yumşaltmaqda israrlı olan Tehranın sərt mövqeyinə görə, həm də əksinə, ilk növbədə İran tərəfdən güzəşt tələb edən ABŞ-a görə o qədər də uğurlu olmayıblar.

Rəisinin səfəri İranın xarici siyasətinin heç bir halda sırf Qərb siyasəti olmadığını bir daha xatırladır. Putinlə söhbətin mətbuata açıq hissəsində İran prezidenti ölkənin Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatına (ŞƏT) daxil olmasına şərait yaratdığına görə Rusiyaya təşəkkür edib. İran 2021-ci ilin sentyabrında, yəni hazırkı prezidentin yanında onun tamhüquqlu üzvü oldu.

Rəisi, həmçinin İranın Çinlə olduğu kimi Rusiya Federasiyası ilə də müqavilə bağlamaq istəyini xatırladıb: “Biz rusiyalı həmkarlarımıza iki ölkə arasında ən azı 20 illik perspektivi müəyyən edə biləcək strateji əməkdaşlığa dair sənədi təhvil verdik”.

Rusiya Elmlər Akademiyasının Şərqşünaslıq İnstitutunun baş elmi işçisi Lana Ravəndi-Fədainin NG-yə müsahibəsində qeyd etdiyi kimi, müqavilə çoxdan hazırlanırdı və iranlılar üçün bu, kifayət qədər vacibdir. “Rusiya artıq Yaxın Şərq regionunda təsir gücünə malik ölkə kimi İran üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir”, - deyə ekspert qeyd edib.



Bundan əlavə, Rəisi Qərblə qarşıdurma mövzusunu gündəmə gətirib və bu halda İran və Rusiyanın maraqlarının üst-üstə düşdüyünü açıqlayıb. “Biz qarşılıqlı fəaliyyətimizdə sinerji yarada bilərik. Biz 40 ildən artıqdır ki, amerikalılara qarşıyıq. Biz heç vaxt sanksiyalar və təhdidlər səbəbindən ölkənin tərəqqisini və inkişafını dayandırmayacağıq”, - deyə İran prezidenti bildirib.

Putin də öz növbəsində ölkələrin maraqlarının üst-üstə düşdüyü digər məqamlara, xüsusən də Suriya və Əfqanıstandakı vəziyyətə daha çox diqqət yetirib.

“Səylərimiz sayəsində biz Suriya hökumətinə beynəlxalq terrorizmlə bağlı təhdidlərin öhdəsindən gəlməyə kömək etməkdə böyük ölçüdə müvəffəq olduq”, - deyə Rusiya lideri bildirib. Putin həmçinin qeyd edib ki, Rəisinin “nüvə sazişi”nin bərpasına dair danışıqlarla bağlı fikrini eşitmək istərdim.

“Saziş üzrə danışıqlar indi İran rəhbərliyi üçün son dərəcə vacibdir, çünki onlar üçün ölkədən sanksiyaların götürülməsi vacibdir. Axı İran iqtisadiyyatı indi acınacaqlı vəziyyətdədir. Ölkədə mühafizəkar rəhbərliyin hakimiyyətdə olmasına baxmayaraq, hətta ən inadkar mühafizəkarlar belə danışıqlarda irəliləyişin nədənsə zəruri olduğuna inanmağa başlayırlar”, - Lana Ravəndi-Fədai NG-yə bildirib.

Hər iki liderin hansı razılığa gələcəyi cümə axşamı bəlli olacaq. Rusiya prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskovun sözlərinə görə, Rəisi ilə Putin arasında çərşənbə günü danışıqlar tək olmayacaq. Cümə axşamı səhər yeməyində ünsiyyətə davam edəcəklər.

Ümumiyyətlə, İran prezidentinin Moskvaya səfər proqramı xarici liderin səfəri üçün bir qədər qeyri-adidir. Buraya təkcə prezidentlə danışıqlar və Dövlət Dumasında çıxışı deyil, həm də Moskva Katedral Məscidini ziyarət, həmçinin müsəlman ruhaniləri, xüsusən də müfti Ravil Qaynutdinlə ünsiyyət daxildir.




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}