23:53 / 17-01-2025
Abşeronda yaşayış evində partlayış: beş nəfər yaralanıb
21:19 / 17-01-2025
Xərçəng xəstəliyindən ölüm nisbəti ikiqat artıb
20:42 / 17-01-2025
Ukraynalı qaçqınların 61 faizi vətənə qayıtmaq istəyir
20:35 / 17-01-2025
Məşhur rejissorun yeni filmi nümayiş olunacaq - Foto
20:24 / 17-01-2025
Azərbaycanda saxlanılan ermənilərin məhkəməsi başlayıb - Fotolar (Yenilənib)
19:59 / 17-01-2025
Almaniyada immiqrasiya nisbəti iki dəfə azalıb
18:38 / 17-01-2025
Rejissor Devid Linç vəfat edib
18:35 / 17-01-2025
Los-Anceles sakinlərinə psixoloji yardım ediləcək
18:28 / 17-01-2025
"Toplum TV" işi üzrə daha iki nəfər saxlanılıb
18:17 / 17-01-2025
Tallin “Atəş!” əmri verəcək
18:14 / 17-01-2025
Məhkəmə prezidenti həbsdə saxlayıb
18:10 / 17-01-2025
Reper aktrisanın çılpaq video-görüntülərini yayıb
18:08 / 17-01-2025
Cahangir Əsgərovun həyat yoldaşı vəfat edib
18:03 / 17-01-2025
300 yaşı olan nəhəng su heyvanı tapılıb
18:00 / 17-01-2025
Netanyahu müharibəni bərpa edəcək?
17:55 / 17-01-2025
Şəki, Şamaxı, Qobustanda yağış, Şahdağda isə qar yağır
17:44 / 17-01-2025
İrakli Kobaxidzenin Azərbaycana səfəri başa çatıb
17:28 / 17-01-2025
İlham Əliyevin Gürcüstanın baş naziri ilə geniş tərkibdə görüşü olub
17:19 / 17-01-2025
İki milyon manata yaxın mənimsəmə işi: məhkəmə istintaqı yekunlaşıb
16:57 / 17-01-2025
“Toplum TV” işi üzrə həbs edilən şəxslərə əlavə ittiham verilib
16:43 / 17-01-2025
"Abzas Media" işi: Fərid İsmayılov saxlanılıb
16:38 / 17-01-2025
Bakıda dələduzluq edən şəxs saxlanılıb
16:17 / 17-01-2025
Pezeşkian: "Rusiya ilə strateji tərəfdaşlıq müqaviləsi..."
15:47 / 17-01-2025
Həbsdə olan idmançıların şikayəti təmin edilməyib
15:34 / 17-01-2025
Ziya Məmmədovun bacısı təqaüdə göndərilib
15:31 / 17-01-2025
Kür çayına 10 min balıq körpəsi buraxılıb
15:16 / 17-01-2025
Əhalinin sayı açıqlanıb
14:59 / 17-01-2025
Klub prezidentinin iki sayta qarşı məhkəməsi təxirə salınıb
14:38 / 17-01-2025
Kobaxidze İlham Əliyevi Gürcüstana dəvət edib
14:12 / 15-01-2025
Əfsanəvi metalın sirrini açıblar
13:50 / 13-01-2025
Cəbrayıl şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - Yenilənib
00:11 / 16-01-2025
Dünya ərzaq böhranı ilə üzləşir - Xəbərdarlıq
21:56 / 15-01-2025
Fərhad Əhmədovun mühafizəçisi qəzada ölüb
13:29 / 13-01-2025
Vəzifəli şəxslər həbs olunub - Prokurorluq açıqlama yayıb
13:43 / 14-01-2025
Tramp niyə Qrelandiyanı almağa can atır?
16:00 / 15-01-2025
Məşhur alim həyəcan təbili çalır: süni intellekt bəşəriyyəti məhv edəcək!
12:09 / 13-01-2025
Deputat: "Musiqini zina və əxlaqsızlıqla əlaqələndirməyin heç bir dini əsası yoxdur"
19:46 / 15-01-2025
Azərbaycan-Türkiyə hərbi təlimi başlayır - Video
00:23 / 16-01-2025
"Bred Pitt" fransız qadının 830 min avrosunu mənimsəyib
22:52 / 15-01-2025
"Qarabağ" Juninyonun transferi barədə açıqlama yayıb
11:03 / 16-01-2025
Analar inananda - Fotolar
Üçüncü cəhddə Türkiyə və Ermənistan münasibətləri normallaşacaqmı?
Tarix: 21-01-2022 12:05 | Bölmə: Siyasət
Türkiyə və Ermənistan üçüncü cəhddə münasibətləri normallaşdıra biləcəkmi?
Reyting.az xəbər verir ki, Tomas de Vaal “Carnegie Europe” üçün məqaləsində yazır ki, optimizmin əsas səbəbi Bakının etirazlarından əl çəkməsidir.
Tomas de Vaal
O qeyd edir ki, 2020-ci ilin 44 günlük müharibəsindən sonra Türkiyənin münasibətləri dondurmasının formal səbəbi aradan qaldırılıb. Sürix protokolları prosesinə qeyri-müəyyən münasibət bəsləyən Rusiya da buna mane olmur:
“Yanvarın 14-də Moskvada Ermənistan və Türkiyə səfirlərinin ilk görüşü baş tutub. Bu, bəzilərini təəccübləndirdi, hər iki tərəf heç bir vasitəçilik olmadan görüşmək iqtidarındadır və Rusiya hökuməti əvvəllər heç vaxt bu dialoqda iştirak etməyib, lakin bu, rusların prosesin uğrunda maraqlı olması deməkdir.
Yeni danışıqlar Türkiyə prezidenti Ərdoğan və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın rəhbərlik etdiyi yuxarıdan aşağıya doğru aparılan bir prosesdir. Hər ikisi onun işində milli maraqları müəyyənləşdirdi. Lakin onların heç biri konsensus axtarmır, geniş məsləhətləşmələrdə iştirak etmir, əvvəlki danışıqlarda təcrübəsi olanlara müraciət etmir. Baş erməni müzakirəçi Ruben Rubinyanın cəmi 31 yaşı var və bu məsələdə təcrübəsi yoxdur, lakin o, Paşinyanın yaxın adamıdır.
Liderlərin hələ də şübhə edənləri qazanmaq üçün ünsiyyət strategiyası yoxdur. Ermənistanda 2020-ci il müharibəsində Türkiyənin Azərbaycana hərbi yardımı səbəbindən Türkiyəyə qarşı acıq hələ də güclüdür.
Türkiyədə seçkilər yaxınlaşdıqca, Ərdoğan özünün ultra-millətçi de-fakto koalisiya partnyoru Milliyyətçi Hərəkat Partiyasını (MHP) uzaqlaşdırmaqdan ehtiyat edəcək.
Danışıqlar uğursuz olarsa, böyük ehtimalla bu, Azərbaycan faktoru ilə bağlı olacaq.
Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev danışıqları alqışlasa da, o, həm də Ermənistanın 2020-ci ildə məğlub olmasından bəri ən zəif nöqtəsində ondan güzəştlər qazanmaq istəyir.
Bakı hakimiyyəti Qərbi Azərbaycanla Naxçıvanı Ermənistan üzərindən birləşdirən bərpa edilmiş avtomobil və dəmir yolu xətlərinə, onların Zəngəzur dəhlizi adlandırdıqları marşruta mümkün qədər suveren nəzarət etmək istəyir.
Əgər Azərbaycan və Türkiyə prezidentləri Ermənistanın etirazları üzərində dəhlizin təmin edilməsinin münasibətlərin normallaşması üçün ilkin şərt olduğu barədə razılığa gəlsələr, danışıqlar iflasa uğraya bilər.
Daha geniş iqtisadi mülahizələr bunun qazan-qazan ola biləcəyini göstərir. 1990-cı illərdə Qarabağ münaqişəsi nəticəsində bağlanan bütün avtomobil və dəmir yollarının yenidən açılmasına dair konsensus razılaşması Ermənistan və Azərbaycanı Moskva, İstanbul və Tehran arasında dəmir yolu şəbəkəsində bir halqaya çevirəcək.
Bir çox araşdırmalar göstərdi ki, Ermənistan həm Türkiyə, həm də Avropa İttifaqı bazarlarına çıxışını asanlaşdıracaq qərb quru sərhədinin açılmasından böyük fayda görəcək.
Bir məqamı vurğulamaq həyati əhəmiyyət kəsb edir: söhbət Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin normallaşmasından gedir, barışıqdan yox”.
Müəllif iddia edir ki, bu prosesin üzərində böyük bir qaranlıq kölgə var: “1915-1916-cı illərdə Osmanlı İmperiyasının demək olar ki, bütün erməni əhalisinin deportasiyası və məhv edilməsi”.
Tomas de Vaal qeyd edir ki, İrəvanda heç bir hökumət “erməni soyqırımı”nın tanınmasını münasibətlərin qurulması üçün ilkin şərt kimi qoymayıb: “Erməni diasporunun əksəriyyəti qəti şəkildə bununla razılaşmır. Tanınmış kaliforniyalı erməni köşə yazarlarından biri yanvarın 9-da yazırdı: “Tövbə etməyən soyqırım, vicdanla danışıqlar apara biləcəyi etibarlı tərəf ola bilməz”.
Digərlərinin şübhə etmək üçün öz səbəbləri var. Yanvarın 19-da İstanbul erməni qəzeti “Aqos”un redaktoru Hrant Dinkə sui-qəsddən 15 il ötür.
Dink erməni-türk dialoqunda ən yaxşıların canlı təcəssümü idi. O hesab edirdi ki, barışıq və şəfa yolu Türkiyənin demokratikləşməsindən və Türkiyə cəmiyyətində keçmişinin qaranlıq səhifəsi haqqında açıq dialoqdan keçir. Bunun baş tutması üçün çalışdı. Lakin onun öldürülməsi - ehtimal ki, təhlükəsizlik rəsmiləri tərəfindən qorunan ifrat sağçı millətçi - və son beş ildə Türkiyədə demokratiyanın geri çəkilməsi bu perspektivi daha da uzaqlaşdırdı.
Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin digər çempionu, xeyriyyəçi Osman Kavalanın Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinin tələblərinə zidd olaraq həbsdə saxlanması hazırkı Türkiyə rejiminə həqiqi dialoqa sadiqliyinə görə növbəti ittihamdır.
Bununla belə, yuxarıdan aşağıya doğru siyasi proses heç bir prosesdən daha yaxşıdır. Bağlanan sərhəd yenidən açılsa, təkcə bu, ermənilərlə türklər arasında minlərlə şəxsi əlaqələri stimullaşdıracaq. Bu təşəbbüs çatışmazlıqlarına baxmayaraq, geniş dəstəyə layiqdir”.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 21-01-2022 12:05 | Bölmə: Siyasət
Türkiyə və Ermənistan üçüncü cəhddə münasibətləri normallaşdıra biləcəkmi?
Reyting.az xəbər verir ki, Tomas de Vaal “Carnegie Europe” üçün məqaləsində yazır ki, optimizmin əsas səbəbi Bakının etirazlarından əl çəkməsidir.
Tomas de Vaal
O qeyd edir ki, 2020-ci ilin 44 günlük müharibəsindən sonra Türkiyənin münasibətləri dondurmasının formal səbəbi aradan qaldırılıb. Sürix protokolları prosesinə qeyri-müəyyən münasibət bəsləyən Rusiya da buna mane olmur:
“Yanvarın 14-də Moskvada Ermənistan və Türkiyə səfirlərinin ilk görüşü baş tutub. Bu, bəzilərini təəccübləndirdi, hər iki tərəf heç bir vasitəçilik olmadan görüşmək iqtidarındadır və Rusiya hökuməti əvvəllər heç vaxt bu dialoqda iştirak etməyib, lakin bu, rusların prosesin uğrunda maraqlı olması deməkdir.
Yeni danışıqlar Türkiyə prezidenti Ərdoğan və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın rəhbərlik etdiyi yuxarıdan aşağıya doğru aparılan bir prosesdir. Hər ikisi onun işində milli maraqları müəyyənləşdirdi. Lakin onların heç biri konsensus axtarmır, geniş məsləhətləşmələrdə iştirak etmir, əvvəlki danışıqlarda təcrübəsi olanlara müraciət etmir. Baş erməni müzakirəçi Ruben Rubinyanın cəmi 31 yaşı var və bu məsələdə təcrübəsi yoxdur, lakin o, Paşinyanın yaxın adamıdır.
Liderlərin hələ də şübhə edənləri qazanmaq üçün ünsiyyət strategiyası yoxdur. Ermənistanda 2020-ci il müharibəsində Türkiyənin Azərbaycana hərbi yardımı səbəbindən Türkiyəyə qarşı acıq hələ də güclüdür.
Türkiyədə seçkilər yaxınlaşdıqca, Ərdoğan özünün ultra-millətçi de-fakto koalisiya partnyoru Milliyyətçi Hərəkat Partiyasını (MHP) uzaqlaşdırmaqdan ehtiyat edəcək.
Danışıqlar uğursuz olarsa, böyük ehtimalla bu, Azərbaycan faktoru ilə bağlı olacaq.
Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev danışıqları alqışlasa da, o, həm də Ermənistanın 2020-ci ildə məğlub olmasından bəri ən zəif nöqtəsində ondan güzəştlər qazanmaq istəyir.
Bakı hakimiyyəti Qərbi Azərbaycanla Naxçıvanı Ermənistan üzərindən birləşdirən bərpa edilmiş avtomobil və dəmir yolu xətlərinə, onların Zəngəzur dəhlizi adlandırdıqları marşruta mümkün qədər suveren nəzarət etmək istəyir.
Əgər Azərbaycan və Türkiyə prezidentləri Ermənistanın etirazları üzərində dəhlizin təmin edilməsinin münasibətlərin normallaşması üçün ilkin şərt olduğu barədə razılığa gəlsələr, danışıqlar iflasa uğraya bilər.
Daha geniş iqtisadi mülahizələr bunun qazan-qazan ola biləcəyini göstərir. 1990-cı illərdə Qarabağ münaqişəsi nəticəsində bağlanan bütün avtomobil və dəmir yollarının yenidən açılmasına dair konsensus razılaşması Ermənistan və Azərbaycanı Moskva, İstanbul və Tehran arasında dəmir yolu şəbəkəsində bir halqaya çevirəcək.
Bir çox araşdırmalar göstərdi ki, Ermənistan həm Türkiyə, həm də Avropa İttifaqı bazarlarına çıxışını asanlaşdıracaq qərb quru sərhədinin açılmasından böyük fayda görəcək.
Bir məqamı vurğulamaq həyati əhəmiyyət kəsb edir: söhbət Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin normallaşmasından gedir, barışıqdan yox”.
Müəllif iddia edir ki, bu prosesin üzərində böyük bir qaranlıq kölgə var: “1915-1916-cı illərdə Osmanlı İmperiyasının demək olar ki, bütün erməni əhalisinin deportasiyası və məhv edilməsi”.
Tomas de Vaal qeyd edir ki, İrəvanda heç bir hökumət “erməni soyqırımı”nın tanınmasını münasibətlərin qurulması üçün ilkin şərt kimi qoymayıb: “Erməni diasporunun əksəriyyəti qəti şəkildə bununla razılaşmır. Tanınmış kaliforniyalı erməni köşə yazarlarından biri yanvarın 9-da yazırdı: “Tövbə etməyən soyqırım, vicdanla danışıqlar apara biləcəyi etibarlı tərəf ola bilməz”.
Digərlərinin şübhə etmək üçün öz səbəbləri var. Yanvarın 19-da İstanbul erməni qəzeti “Aqos”un redaktoru Hrant Dinkə sui-qəsddən 15 il ötür.
Dink erməni-türk dialoqunda ən yaxşıların canlı təcəssümü idi. O hesab edirdi ki, barışıq və şəfa yolu Türkiyənin demokratikləşməsindən və Türkiyə cəmiyyətində keçmişinin qaranlıq səhifəsi haqqında açıq dialoqdan keçir. Bunun baş tutması üçün çalışdı. Lakin onun öldürülməsi - ehtimal ki, təhlükəsizlik rəsmiləri tərəfindən qorunan ifrat sağçı millətçi - və son beş ildə Türkiyədə demokratiyanın geri çəkilməsi bu perspektivi daha da uzaqlaşdırdı.
Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin digər çempionu, xeyriyyəçi Osman Kavalanın Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinin tələblərinə zidd olaraq həbsdə saxlanması hazırkı Türkiyə rejiminə həqiqi dialoqa sadiqliyinə görə növbəti ittihamdır.
Bununla belə, yuxarıdan aşağıya doğru siyasi proses heç bir prosesdən daha yaxşıdır. Bağlanan sərhəd yenidən açılsa, təkcə bu, ermənilərlə türklər arasında minlərlə şəxsi əlaqələri stimullaşdıracaq. Bu təşəbbüs çatışmazlıqlarına baxmayaraq, geniş dəstəyə layiqdir”.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 13:04
Baş nazir: "Azərbaycanla strateji tərəfdaşlığımız regionda sabitliyin təminində mühüm rol oynayır"
16-01-2025, 17:58
XİN başçısı: "Azərbaycan və Gürcüstan nail olduqları uğurlardan arxayınlaşa bilməz"
16-01-2025, 16:40
Ramiz Mehdiyevin qızına şikayət etmək icazəsi verilib
16-01-2025, 15:59
Zaxarova: "Qərbin Ermənistana destruktiv təsiri..."
16-01-2025, 15:45
Ceyhun Bayramov Gürcüstan XİN başçısı ilə görüşüb - Foto
16-01-2025, 13:20
Ukrayna desantları Kurskda 27 rus hərbçisini əsir götürüb
16-01-2025, 12:14
Sabiq deputatın məhkəməsi təxirə salınıb
15-01-2025, 18:17
Rusiya ilə sülh ABŞ və Avropaya böyük itkilər gətirəcək - Xəbərdarlıq
15-01-2025, 17:30
Ceyhun Bayramov baş katiblə müzakirə aparıb
15-01-2025, 11:37
Hüseynbala Mirələmov: "Hazırda Türkiyədə xəstəxanadayam"
15-01-2025, 09:00
XİN: "Bəxtiyar Hacıyevə qarşı məhkəmə qərarı..."
14-01-2025, 23:59
ABŞ və Ermənistan strateji tərəfdaşlıq sazişi imzalayıb
14-01-2025, 17:10
MSK sədri: "Seçkiləri 68869 nəfər müşahidə edəcək"
14-01-2025, 16:15
Dairə seçki komissiyalarının tərkibində dəyişikliklər edilib
14-01-2025, 15:10
Lavrov: "Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh müqaviləsi..."
14-01-2025, 14:48
Avropa Məhkəməsi Azərbaycanı cərimələyib
14-01-2025, 14:31
Lavrov: "Rusiya-Ermənistan münasibətləri mürəkkəbdir"
14-01-2025, 13:52
Belarus Azərbaycana yeni səfir göndərir
14-01-2025, 10:20
Bayden: “Rusiya döyüş meydanında uduzub”
13-01-2025, 07:46
Trampın Çini cilovlamaq cəhdləri baş tutmayacaq
11-01-2025, 11:34
Bələdiyyə seçkisi: 16128 nəfərin namizədliyi qeydə alınıb
10-01-2025, 15:21
İcra başçısının qalmaqallı sabiq müavini seçki mübarizəsindən çəkilib
10-01-2025, 13:59
XİN: "Los Ancelesdəki Baş Konsulluq..."
10-01-2025, 13:07
Əhəd Abıyev: "Hazırda elə trenajordayam"
10-01-2025, 08:44
Moskva-İrəvan münasibətləri tarıma çəkilib
9-01-2025, 22:53
Ermənistanda aclıq başlaya bilər
9-01-2025, 17:02
XİN sözçüsü: "Ermənistan sülhdə maraqlıdırsa..."
9-01-2025, 14:26
BMT Azərbaycan Prezidentinin müraciətini rəsmi sənəd kimi yayıb
9-01-2025, 09:10
Zelenski: “Rusiyanı sülhə “məcbur etmək” lazımdır”
8-01-2025, 17:15
İranyönlü silahlılar Suriyanı tərk edib
8-01-2025, 16:31
MSK sədri: "16148 nəfərin namizədliyi qeydə alınıb"
8-01-2025, 16:00
Bələdiyyə seçkiləri:YAP-ın məşvərətçi səs hüquqlu üzvü təsdiqlənib
8-01-2025, 12:00
Adəm Məmmədov: "Əmimin həbsi barədə açıqlama vermək istəmirəm”
8-01-2025, 10:21
Bələdiyyə seçkiləri: “exit-poll”a sənəd qəbulu müddəti başa çatır
8-01-2025, 08:38
Fələstin BMT Təhlükəsizlik Şurasını ayağa qaldıracaq
8-01-2025, 08:26
ABŞ Qəzzada atəşi niyə dayandırmır?
7-01-2025, 22:37
İranda 901 nəfəri edam ediblər
7-01-2025, 16:21
Lalə Şövkətin oğlu: "Əgər Əvəz bəy partiya istəyirsə..."
7-01-2025, 14:23
Milli Məclisin iclasları gələn həftədən başlayır
6-01-2025, 19:57
Makron: Mask seçkilərə kobud müdaxilələr edir
6-01-2025, 18:44
XİN sözçüsü: "Makronun təxribat dolu açıqlamaları qəbuledilməzdir”
6-01-2025, 18:24
İcra başçısının məktəblini döyən sabiq müavini seçkiyə qatılıb
6-01-2025, 17:10
Yeni hökumət ərəb coğrafiyasında danışıqlar aparır
6-01-2025, 16:26
YAP bələdiyyə seçkilərində ödənişsiz təşviqat hüququndan imtina edib
6-01-2025, 16:17
Bələdiyyə seçkiləri: 16174 nəfərin namizədliyi qeydə alınıb
5-01-2025, 21:52
Polşa XİN başçısı Ceyhun Bayramova zəng edib
1-01-2025, 23:33
Lalə Şövkətin partiyası fəaliyyətini bərpa edib
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
