14:39 / 19-07-2025
“Seçilmiş pedaqoji əsərlər” kitabı işıq üzü görüb - Foto
13:28 / 19-07-2025
Sabah 41 dərəcə isti olacaq - Proqnoz
09:36 / 19-07-2025
Süni intellekt köhnə şahmat proqramı ilə oynamaqdan qorxub
08:34 / 19-07-2025
Tramp: Ermənistan və Azərbaycan sülh sazişi bağlamağa yaxındır
06:52 / 19-07-2025
Azərbaycan, Hindistan, Çin, BƏƏ və Sinqapurdan olan 18 şirkətə sanksiya tətbiq edilib
05:48 / 19-07-2025
Rusiya əleyhinə 18-ci sanksiyalar paketi qüvvəyə minib
19:18 / 18-07-2025
Ali Məhkəmə “Meydan” TV ilə bağlı qərarı qüvvədə saxlayıb
19:10 / 18-07-2025
Ukraynada daha bir azərbaycanlı hərbçi həlak olub
18:00 / 18-07-2025
Oleq Bakinski: "Mənə bəraət verin"
17:55 / 18-07-2025
Ramiz Məmmədov "Şamaxı"dan ayrılıb
17:51 / 18-07-2025
Alimlər yeni planet kəşf ediblər
17:42 / 18-07-2025
Bakı və rayonlarda ağaclar qanunsuz kəsilib
17:21 / 18-07-2025
İyulun 23-dək isti hava davam edəcək
17:17 / 18-07-2025
"Qarabağ" hücumçu ilə vidalaşıb
17:08 / 18-07-2025
Britaniya Rusiyaya qarşı sanksiyaları genişləndirib
16:48 / 18-07-2025
Prezident Xocalıda sakinlərlə görüşüb - Maraqlı dialoq
16:40 / 18-07-2025
Professor: Rusiya və İran Azərbaycanla Ermənistanın sülh sazişi bağlamasını istəmirlər
16:20 / 18-07-2025
XİN: "Azərbaycan Suriyada baş verən prosesləri yaxından izləyir"
16:14 / 18-07-2025
Maştağada xüsusi əməliyyat: istixanada 881 kq narkotik vasitə aşkarlanıb
16:10 / 18-07-2025
Azad İsazadə: Yaxın Şərqin təhlükəsizliyini yalnız iki qüvvə təmin edə bilər
16:10 / 18-07-2025
Həbsdəki oğluna narkotik gətirən ata tutulub
16:06 / 18-07-2025
“Xəzər TV”-yə xəbərdarlıq edilib
15:57 / 18-07-2025
Premyer Liqa: 2025/2026 mövsümünün püşkatması olub
15:38 / 18-07-2025
Ermənistanın rəhbər şəxsləri terrorçuların hədəfindədir
15:34 / 18-07-2025
Səbailin bir hissəsində işıq olmayacaq
15:23 / 18-07-2025
“AzSığorta” ASC-yə icrası məcburi sərəncam verilib
14:49 / 18-07-2025
Vaxtilə Ermənistanda işgəncələrə məruz qalmış şəxs məhkəmədə ifadə verib
14:35 / 18-07-2025
Prezident Xocalı kərpic zavodunun açılışını edib - Fotolar
13:41 / 18-07-2025
Bakı-Naxçıvan-Bakı avtobus reysləri bərpa olunur
07:40 / 16-07-2025
Şahin Şıxlinskinin oğlu saxlanılıb, özünə cinayət işi açıblar - (Yenilənib)
10:54 / 16-07-2025
Moskva daha bir milyarder ermənini Paşinyanla üz-üzə qoyub - Foto
11:19 / 17-07-2025
Berdiməhəmmədov Füzuli rayonuna gəlib - (Yenilənib) - Fotolar
17:53 / 14-07-2025
Məhkəmə yazıçıya 14 il həbs cəzası verib
14:56 / 16-07-2025
Şakdam doğrudan da casusdur? - İranda yeni qalmaqal
12:18 / 16-07-2025
İlham Əliyev Qurbanqulu Berdiməhəmmədovla görüşüb - Fotolar
11:57 / 16-07-2025
Zəngəzur dəhlizi məsələsi müzakirəyə çıxarılıb
14:04 / 17-07-2025
Növbəti köç karvanı Ağdama çatıb - (Yenilənib)
12:30 / 16-07-2025
Dağlıq ərazidə güclü yanğın başlayıb - (Yenilənib)
12:02 / 17-07-2025
Ermənistan yol ayrıcında: sağa getsə, ŞƏT, sola getsə...
08:08 / 15-07-2025
Qazaxıstanda Abay Günü keçiriləcək - Foto
Üçüncü cəhddə Türkiyə və Ermənistan münasibətləri normallaşacaqmı?
Tarix: 21-01-2022 12:05 | Bölmə: Siyasət
Türkiyə və Ermənistan üçüncü cəhddə münasibətləri normallaşdıra biləcəkmi?
Reyting.az xəbər verir ki, Tomas de Vaal “Carnegie Europe” üçün məqaləsində yazır ki, optimizmin əsas səbəbi Bakının etirazlarından əl çəkməsidir.
Tomas de Vaal
O qeyd edir ki, 2020-ci ilin 44 günlük müharibəsindən sonra Türkiyənin münasibətləri dondurmasının formal səbəbi aradan qaldırılıb. Sürix protokolları prosesinə qeyri-müəyyən münasibət bəsləyən Rusiya da buna mane olmur:
“Yanvarın 14-də Moskvada Ermənistan və Türkiyə səfirlərinin ilk görüşü baş tutub. Bu, bəzilərini təəccübləndirdi, hər iki tərəf heç bir vasitəçilik olmadan görüşmək iqtidarındadır və Rusiya hökuməti əvvəllər heç vaxt bu dialoqda iştirak etməyib, lakin bu, rusların prosesin uğrunda maraqlı olması deməkdir.
Yeni danışıqlar Türkiyə prezidenti Ərdoğan və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın rəhbərlik etdiyi yuxarıdan aşağıya doğru aparılan bir prosesdir. Hər ikisi onun işində milli maraqları müəyyənləşdirdi. Lakin onların heç biri konsensus axtarmır, geniş məsləhətləşmələrdə iştirak etmir, əvvəlki danışıqlarda təcrübəsi olanlara müraciət etmir. Baş erməni müzakirəçi Ruben Rubinyanın cəmi 31 yaşı var və bu məsələdə təcrübəsi yoxdur, lakin o, Paşinyanın yaxın adamıdır.
Liderlərin hələ də şübhə edənləri qazanmaq üçün ünsiyyət strategiyası yoxdur. Ermənistanda 2020-ci il müharibəsində Türkiyənin Azərbaycana hərbi yardımı səbəbindən Türkiyəyə qarşı acıq hələ də güclüdür.
Türkiyədə seçkilər yaxınlaşdıqca, Ərdoğan özünün ultra-millətçi de-fakto koalisiya partnyoru Milliyyətçi Hərəkat Partiyasını (MHP) uzaqlaşdırmaqdan ehtiyat edəcək.
Danışıqlar uğursuz olarsa, böyük ehtimalla bu, Azərbaycan faktoru ilə bağlı olacaq.
Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev danışıqları alqışlasa da, o, həm də Ermənistanın 2020-ci ildə məğlub olmasından bəri ən zəif nöqtəsində ondan güzəştlər qazanmaq istəyir.
Bakı hakimiyyəti Qərbi Azərbaycanla Naxçıvanı Ermənistan üzərindən birləşdirən bərpa edilmiş avtomobil və dəmir yolu xətlərinə, onların Zəngəzur dəhlizi adlandırdıqları marşruta mümkün qədər suveren nəzarət etmək istəyir.
Əgər Azərbaycan və Türkiyə prezidentləri Ermənistanın etirazları üzərində dəhlizin təmin edilməsinin münasibətlərin normallaşması üçün ilkin şərt olduğu barədə razılığa gəlsələr, danışıqlar iflasa uğraya bilər.
Daha geniş iqtisadi mülahizələr bunun qazan-qazan ola biləcəyini göstərir. 1990-cı illərdə Qarabağ münaqişəsi nəticəsində bağlanan bütün avtomobil və dəmir yollarının yenidən açılmasına dair konsensus razılaşması Ermənistan və Azərbaycanı Moskva, İstanbul və Tehran arasında dəmir yolu şəbəkəsində bir halqaya çevirəcək.
Bir çox araşdırmalar göstərdi ki, Ermənistan həm Türkiyə, həm də Avropa İttifaqı bazarlarına çıxışını asanlaşdıracaq qərb quru sərhədinin açılmasından böyük fayda görəcək.
Bir məqamı vurğulamaq həyati əhəmiyyət kəsb edir: söhbət Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin normallaşmasından gedir, barışıqdan yox”.
Müəllif iddia edir ki, bu prosesin üzərində böyük bir qaranlıq kölgə var: “1915-1916-cı illərdə Osmanlı İmperiyasının demək olar ki, bütün erməni əhalisinin deportasiyası və məhv edilməsi”.
Tomas de Vaal qeyd edir ki, İrəvanda heç bir hökumət “erməni soyqırımı”nın tanınmasını münasibətlərin qurulması üçün ilkin şərt kimi qoymayıb: “Erməni diasporunun əksəriyyəti qəti şəkildə bununla razılaşmır. Tanınmış kaliforniyalı erməni köşə yazarlarından biri yanvarın 9-da yazırdı: “Tövbə etməyən soyqırım, vicdanla danışıqlar apara biləcəyi etibarlı tərəf ola bilməz”.
Digərlərinin şübhə etmək üçün öz səbəbləri var. Yanvarın 19-da İstanbul erməni qəzeti “Aqos”un redaktoru Hrant Dinkə sui-qəsddən 15 il ötür.
Dink erməni-türk dialoqunda ən yaxşıların canlı təcəssümü idi. O hesab edirdi ki, barışıq və şəfa yolu Türkiyənin demokratikləşməsindən və Türkiyə cəmiyyətində keçmişinin qaranlıq səhifəsi haqqında açıq dialoqdan keçir. Bunun baş tutması üçün çalışdı. Lakin onun öldürülməsi - ehtimal ki, təhlükəsizlik rəsmiləri tərəfindən qorunan ifrat sağçı millətçi - və son beş ildə Türkiyədə demokratiyanın geri çəkilməsi bu perspektivi daha da uzaqlaşdırdı.
Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin digər çempionu, xeyriyyəçi Osman Kavalanın Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinin tələblərinə zidd olaraq həbsdə saxlanması hazırkı Türkiyə rejiminə həqiqi dialoqa sadiqliyinə görə növbəti ittihamdır.
Bununla belə, yuxarıdan aşağıya doğru siyasi proses heç bir prosesdən daha yaxşıdır. Bağlanan sərhəd yenidən açılsa, təkcə bu, ermənilərlə türklər arasında minlərlə şəxsi əlaqələri stimullaşdıracaq. Bu təşəbbüs çatışmazlıqlarına baxmayaraq, geniş dəstəyə layiqdir”.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 21-01-2022 12:05 | Bölmə: Siyasət
Türkiyə və Ermənistan üçüncü cəhddə münasibətləri normallaşdıra biləcəkmi?
Reyting.az xəbər verir ki, Tomas de Vaal “Carnegie Europe” üçün məqaləsində yazır ki, optimizmin əsas səbəbi Bakının etirazlarından əl çəkməsidir.
Tomas de Vaal
O qeyd edir ki, 2020-ci ilin 44 günlük müharibəsindən sonra Türkiyənin münasibətləri dondurmasının formal səbəbi aradan qaldırılıb. Sürix protokolları prosesinə qeyri-müəyyən münasibət bəsləyən Rusiya da buna mane olmur:
“Yanvarın 14-də Moskvada Ermənistan və Türkiyə səfirlərinin ilk görüşü baş tutub. Bu, bəzilərini təəccübləndirdi, hər iki tərəf heç bir vasitəçilik olmadan görüşmək iqtidarındadır və Rusiya hökuməti əvvəllər heç vaxt bu dialoqda iştirak etməyib, lakin bu, rusların prosesin uğrunda maraqlı olması deməkdir.
Yeni danışıqlar Türkiyə prezidenti Ərdoğan və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın rəhbərlik etdiyi yuxarıdan aşağıya doğru aparılan bir prosesdir. Hər ikisi onun işində milli maraqları müəyyənləşdirdi. Lakin onların heç biri konsensus axtarmır, geniş məsləhətləşmələrdə iştirak etmir, əvvəlki danışıqlarda təcrübəsi olanlara müraciət etmir. Baş erməni müzakirəçi Ruben Rubinyanın cəmi 31 yaşı var və bu məsələdə təcrübəsi yoxdur, lakin o, Paşinyanın yaxın adamıdır.
Liderlərin hələ də şübhə edənləri qazanmaq üçün ünsiyyət strategiyası yoxdur. Ermənistanda 2020-ci il müharibəsində Türkiyənin Azərbaycana hərbi yardımı səbəbindən Türkiyəyə qarşı acıq hələ də güclüdür.
Türkiyədə seçkilər yaxınlaşdıqca, Ərdoğan özünün ultra-millətçi de-fakto koalisiya partnyoru Milliyyətçi Hərəkat Partiyasını (MHP) uzaqlaşdırmaqdan ehtiyat edəcək.
Danışıqlar uğursuz olarsa, böyük ehtimalla bu, Azərbaycan faktoru ilə bağlı olacaq.
Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev danışıqları alqışlasa da, o, həm də Ermənistanın 2020-ci ildə məğlub olmasından bəri ən zəif nöqtəsində ondan güzəştlər qazanmaq istəyir.
Bakı hakimiyyəti Qərbi Azərbaycanla Naxçıvanı Ermənistan üzərindən birləşdirən bərpa edilmiş avtomobil və dəmir yolu xətlərinə, onların Zəngəzur dəhlizi adlandırdıqları marşruta mümkün qədər suveren nəzarət etmək istəyir.
Əgər Azərbaycan və Türkiyə prezidentləri Ermənistanın etirazları üzərində dəhlizin təmin edilməsinin münasibətlərin normallaşması üçün ilkin şərt olduğu barədə razılığa gəlsələr, danışıqlar iflasa uğraya bilər.
Daha geniş iqtisadi mülahizələr bunun qazan-qazan ola biləcəyini göstərir. 1990-cı illərdə Qarabağ münaqişəsi nəticəsində bağlanan bütün avtomobil və dəmir yollarının yenidən açılmasına dair konsensus razılaşması Ermənistan və Azərbaycanı Moskva, İstanbul və Tehran arasında dəmir yolu şəbəkəsində bir halqaya çevirəcək.
Bir çox araşdırmalar göstərdi ki, Ermənistan həm Türkiyə, həm də Avropa İttifaqı bazarlarına çıxışını asanlaşdıracaq qərb quru sərhədinin açılmasından böyük fayda görəcək.
Bir məqamı vurğulamaq həyati əhəmiyyət kəsb edir: söhbət Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin normallaşmasından gedir, barışıqdan yox”.
Müəllif iddia edir ki, bu prosesin üzərində böyük bir qaranlıq kölgə var: “1915-1916-cı illərdə Osmanlı İmperiyasının demək olar ki, bütün erməni əhalisinin deportasiyası və məhv edilməsi”.
Tomas de Vaal qeyd edir ki, İrəvanda heç bir hökumət “erməni soyqırımı”nın tanınmasını münasibətlərin qurulması üçün ilkin şərt kimi qoymayıb: “Erməni diasporunun əksəriyyəti qəti şəkildə bununla razılaşmır. Tanınmış kaliforniyalı erməni köşə yazarlarından biri yanvarın 9-da yazırdı: “Tövbə etməyən soyqırım, vicdanla danışıqlar apara biləcəyi etibarlı tərəf ola bilməz”.
Digərlərinin şübhə etmək üçün öz səbəbləri var. Yanvarın 19-da İstanbul erməni qəzeti “Aqos”un redaktoru Hrant Dinkə sui-qəsddən 15 il ötür.
Dink erməni-türk dialoqunda ən yaxşıların canlı təcəssümü idi. O hesab edirdi ki, barışıq və şəfa yolu Türkiyənin demokratikləşməsindən və Türkiyə cəmiyyətində keçmişinin qaranlıq səhifəsi haqqında açıq dialoqdan keçir. Bunun baş tutması üçün çalışdı. Lakin onun öldürülməsi - ehtimal ki, təhlükəsizlik rəsmiləri tərəfindən qorunan ifrat sağçı millətçi - və son beş ildə Türkiyədə demokratiyanın geri çəkilməsi bu perspektivi daha da uzaqlaşdırdı.
Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin digər çempionu, xeyriyyəçi Osman Kavalanın Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinin tələblərinə zidd olaraq həbsdə saxlanması hazırkı Türkiyə rejiminə həqiqi dialoqa sadiqliyinə görə növbəti ittihamdır.
Bununla belə, yuxarıdan aşağıya doğru siyasi proses heç bir prosesdən daha yaxşıdır. Bağlanan sərhəd yenidən açılsa, təkcə bu, ermənilərlə türklər arasında minlərlə şəxsi əlaqələri stimullaşdıracaq. Bu təşəbbüs çatışmazlıqlarına baxmayaraq, geniş dəstəyə layiqdir”.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 11:20
Erməni diasporuna qadağa qoyulub
Dünən, 08:21
Kreml Suriyaya zərbələrə görə Təl-Əvivi ittiham edir
17-07-2025, 17:53
Ali Rada yeni hökumətin tərkibini təsdiqləyib - Siyahı
17-07-2025, 16:49
Mirədalət Talışxanov məhkəmə qarşısına çıxarılıb
17-07-2025, 10:51
Azərbaycan XİN İraqa başsağlığı verib
17-07-2025, 10:29
Sabiq nazir müavininə yeni vəzifə verilib? - Nazirlik susur
17-07-2025, 08:19
İranın Ali rəhbəri: Amerikaya güclü zərbə endirmişik
17-07-2025, 07:54
Hərbi ekspert: Kiyev ən ağır şərtlərlə sülhə gəlməlidir
16-07-2025, 13:19
Həbsdəki sabiq icra başçısı: "4 ildən artıqdır ki..."
16-07-2025, 12:17
Qarabağ separatçılarının İrəvandakı binası əllərindən alınır
16-07-2025, 10:17
Rusiyaya qarşı sanksiyaları genişləndiriblər
16-07-2025, 08:20
Donald Tramp 50 gün səbr edəcəkmi?
15-07-2025, 12:29
Slovakiya Azərbaycanda fəxri konsulluq açacaq
15-07-2025, 11:40
Nazir müavini: "Türkiyə və Azərbaycan həmişə bir-birinin yanında olacaq"
15-07-2025, 09:00
Türkiyədən ABŞ-nın Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı təklifinə - Reaksiya
15-07-2025, 07:42
Rusiya ABŞ şirkətini müsadirə edib
14-07-2025, 20:41
Tramp: Azərbaycan-Ermənistan danışıqları uğurlu nəticə verəcək
14-07-2025, 18:19
Rüfət Səfərovun məhkəməsində ittiham aktı elan olunub
14-07-2025, 14:48
AK sədri: "Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh müqaviləsi..."
14-07-2025, 11:34
İrəvanda Qarabağ ermənilərindən hakimiyyətə qarşı istifadə edirlər
14-07-2025, 10:24
Deputat: "Bu, yalnız mənim şəxsimlə bağlı deyil"
14-07-2025, 07:55
Makron: Rusiya bizim üçün əbədi təhlükədir
14-07-2025, 07:50
Zelenski Nazirlər Kabinetini yeniləyir
13-07-2025, 16:36
Suriya və İsrail rəsmiləri Bakıda görüşüblər
13-07-2025, 10:08
MEDİA: "Nazirlərin adından yayılan xəbərlər “deep fake”dir"
11-07-2025, 21:16
Xocalı soyqırımı zamanı girov götürülmüş qadın: "Yaşyarımlıq oğlum..." - Yenilənib
11-07-2025, 16:32
Ağsaqqallar Şurasının sədr müavini mıəhkəmədə dindiriləcək
11-07-2025, 12:55
Putin uzunmüddətli müharibəyə hazırlaşır
11-07-2025, 08:16
Ryabkov: BRİCS anti-Amerika birliyi deyil
10-07-2025, 23:33
Temmi Bryus: "ABŞ Azərbaycan və Ermənistanın sülh istəyini dəstəkləyir"
10-07-2025, 12:36
Rusiya ordusuna yeni bombardmançılar veriblər
10-07-2025, 11:38
Azərbaycan məktəblərində rus bölmələrinin bağlanması gündəmdə deyil
10-07-2025, 08:35
NATO ilə Rusiya arasında münaqişə riski artır
9-07-2025, 13:20
XİN: "İranın Ermənistandakı səfirinin iddiaları qəbuledilməzdir"
9-07-2025, 13:01
Mərkəz rəhbəri barədə daha bir qərar qəbul edilib
9-07-2025, 12:31
Məhkəmə Bəşir Süleymanlı barədə qərar verib
9-07-2025, 11:23
ABŞ səfirliyi Azərbaycan diplomatlarını təbrik edib
9-07-2025, 09:45
Daha 28 azərbaycanlı Almaniyadan geri qəbul edilib
9-07-2025, 08:33
Tramp: Putindən çoxlu cəfəngiyyat eşidirəm
9-07-2025, 08:27
Lavrov: Fransa və Almaniya liderləri ağıllarını itirib
8-07-2025, 22:41
Ceyhun Bayramov Pakistan XİN başçısı ilə telefonla danışıb
8-07-2025, 17:38
Fazil Mustafaya sui-qəsd işi: təqsirləndirilən şəxslərlə bağlı növbəti qərar verilib
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
