18:40 / 14-09-2025
İlham Əliyev Qırmızı Bazar, Hadrut qəsəbələri və Sos kəndinin sakinləri ilə görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
17:39 / 14-09-2025
İlham Əliyev Xankəndidə açılışlarda iştirak edib - Fotolar
17:31 / 14-09-2025
Prezident Şuşakənddə görülən işlərlə tanış olub - Fotolar
17:22 / 14-09-2025
Xankəndidə terrora cəhd edən erməni saxlanılıb, yaralı var
15:37 / 14-09-2025
İlham Əliyev Xocavəndin Qırmızı Bazar qəsəbəsində olub - Fotolar
14:57 / 14-09-2025
Azərbaycan prezidenti Xocavəndin Sos kəndinə səfər edib - Fotolar
13:50 / 14-09-2025
İlham Əliyev Hadrut qəsəbəsində olub - (Yenilənib) - Fotolar
13:22 / 14-09-2025
Sabah yağış yağacaq
13:17 / 14-09-2025
Prezident Füzulidə - Qaraxanbəyli kəndinin təməli qoyulub - Fotolar
11:49 / 14-09-2025
Qar və leysan yağır, çaylardan sel keçir
10:29 / 14-09-2025
Dünya çempionatı Bakıda keçiriləcək
10:10 / 14-09-2025
Bayramov Fövqəladə Ərəb-İslam Sammitində iştirak edəcək
10:05 / 14-09-2025
İki qəzada üç nəfər həyatını itirib
20:48 / 13-09-2025
Deputat 120 şagirdə məktəb ləvazimatları verib - Fotolar
18:41 / 13-09-2025
Xocalının Daşbulaq kəndinə ilk köç olub - (Yenilənib)
16:41 / 13-09-2025
İqtisadi Şuranın iclası keçirilib - Fotolar
15:55 / 13-09-2025
“Space TV”nin yayımı 6 saatlıq dayandırılacaq
15:48 / 13-09-2025
Sabah Bakıda intensiv yağış yağacaq - Xəbərdarlıq
15:44 / 13-09-2025
Sosial şəbəkələrdə dələduzluq edən şəxs saxlanılıb
13:27 / 13-09-2025
İlk köç karvanı Xocalının Seyidbəyli kəndinə çatıb - (Yenilənib)
12:30 / 13-09-2025
Bakıda tikinti şirkətinin rəhbəri axtarışa verilib
12:25 / 13-09-2025
"Vüsal 300" kimi tanınan iş adamına cinayət işi açılıb
12:21 / 13-09-2025
"Sonsuz qardaşlıq - IV" çoxmillətli birgə təlimi davam edir
11:12 / 13-09-2025
Sosial şəbəkələrdə dələduzluq edən şəxs saxlanılıb
09:29 / 13-09-2025
Kamçatkada 7,1 maqnitudalı zəlzələ olub
23:44 / 12-09-2025
Aİ Rusiyaya qarşı sanksiyaların müddətini uzadıb
22:10 / 12-09-2025
Salyanda 62 yaşlı kişi güllələnib
18:29 / 12-09-2025
Külək Yasamalda yaşayış binasında təhlükəli vəziyyət yaradıb - Video
18:00 / 12-09-2025
“Slavyanka” sularından kəskin qoxu gəlir - AQTA məsələni araşdırır
06:10 / 11-09-2025
Qarabağa növbəti köç karvanları gedib - (Yenilənib)
10:19 / 10-09-2025
Putin müharibəni genişləndirir, növbəti hədəf Polşadır
13:31 / 11-09-2025
Professor: Hər iki ölkədə sülhə qarşı çıxanlar var
22:00 / 09-09-2025
DÇ-2026: Azərbaycan millisi bir xal qazanıb
21:32 / 10-09-2025
"Neftçi" Ramil Şeydayevlə yollarını ayırıb
20:48 / 13-09-2025
Deputat 120 şagirdə məktəb ləvazimatları verib - Fotolar
14:28 / 10-09-2025
Zülfüqarov: Rusiya ilə münasibətlərimiz əvvəlki səviyyəyə qayıtmayacaq
18:29 / 12-09-2025
Külək Yasamalda yaşayış binasında təhlükəli vəziyyət yaradıb - Video
15:14 / 12-09-2025
Qarabağa daha iki köç karvanı gedib - (Yenilənib)
17:29 / 10-09-2025
Hacıyev dövlət katibinin müavini ilə ABŞ-Azərbaycan münasibətlərini müzakirə edib
09:46 / 11-09-2025
Marsda həyat izləri aşkar ediblər
23:25 / 09-09-2025
Rəsmi Bakı: "Qətərə qarşı bugünkü hücumdan dərin narahatıq"
Üçüncü cəhddə Türkiyə və Ermənistan münasibətləri normallaşacaqmı?
Tarix: 21-01-2022 12:05 | Bölmə: Siyasət
Türkiyə və Ermənistan üçüncü cəhddə münasibətləri normallaşdıra biləcəkmi?
Reyting.az xəbər verir ki, Tomas de Vaal “Carnegie Europe” üçün məqaləsində yazır ki, optimizmin əsas səbəbi Bakının etirazlarından əl çəkməsidir.
Tomas de Vaal
O qeyd edir ki, 2020-ci ilin 44 günlük müharibəsindən sonra Türkiyənin münasibətləri dondurmasının formal səbəbi aradan qaldırılıb. Sürix protokolları prosesinə qeyri-müəyyən münasibət bəsləyən Rusiya da buna mane olmur:
“Yanvarın 14-də Moskvada Ermənistan və Türkiyə səfirlərinin ilk görüşü baş tutub. Bu, bəzilərini təəccübləndirdi, hər iki tərəf heç bir vasitəçilik olmadan görüşmək iqtidarındadır və Rusiya hökuməti əvvəllər heç vaxt bu dialoqda iştirak etməyib, lakin bu, rusların prosesin uğrunda maraqlı olması deməkdir.
Yeni danışıqlar Türkiyə prezidenti Ərdoğan və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın rəhbərlik etdiyi yuxarıdan aşağıya doğru aparılan bir prosesdir. Hər ikisi onun işində milli maraqları müəyyənləşdirdi. Lakin onların heç biri konsensus axtarmır, geniş məsləhətləşmələrdə iştirak etmir, əvvəlki danışıqlarda təcrübəsi olanlara müraciət etmir. Baş erməni müzakirəçi Ruben Rubinyanın cəmi 31 yaşı var və bu məsələdə təcrübəsi yoxdur, lakin o, Paşinyanın yaxın adamıdır.
Liderlərin hələ də şübhə edənləri qazanmaq üçün ünsiyyət strategiyası yoxdur. Ermənistanda 2020-ci il müharibəsində Türkiyənin Azərbaycana hərbi yardımı səbəbindən Türkiyəyə qarşı acıq hələ də güclüdür.
Türkiyədə seçkilər yaxınlaşdıqca, Ərdoğan özünün ultra-millətçi de-fakto koalisiya partnyoru Milliyyətçi Hərəkat Partiyasını (MHP) uzaqlaşdırmaqdan ehtiyat edəcək.
Danışıqlar uğursuz olarsa, böyük ehtimalla bu, Azərbaycan faktoru ilə bağlı olacaq.
Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev danışıqları alqışlasa da, o, həm də Ermənistanın 2020-ci ildə məğlub olmasından bəri ən zəif nöqtəsində ondan güzəştlər qazanmaq istəyir.
Bakı hakimiyyəti Qərbi Azərbaycanla Naxçıvanı Ermənistan üzərindən birləşdirən bərpa edilmiş avtomobil və dəmir yolu xətlərinə, onların Zəngəzur dəhlizi adlandırdıqları marşruta mümkün qədər suveren nəzarət etmək istəyir.
Əgər Azərbaycan və Türkiyə prezidentləri Ermənistanın etirazları üzərində dəhlizin təmin edilməsinin münasibətlərin normallaşması üçün ilkin şərt olduğu barədə razılığa gəlsələr, danışıqlar iflasa uğraya bilər.
Daha geniş iqtisadi mülahizələr bunun qazan-qazan ola biləcəyini göstərir. 1990-cı illərdə Qarabağ münaqişəsi nəticəsində bağlanan bütün avtomobil və dəmir yollarının yenidən açılmasına dair konsensus razılaşması Ermənistan və Azərbaycanı Moskva, İstanbul və Tehran arasında dəmir yolu şəbəkəsində bir halqaya çevirəcək.
Bir çox araşdırmalar göstərdi ki, Ermənistan həm Türkiyə, həm də Avropa İttifaqı bazarlarına çıxışını asanlaşdıracaq qərb quru sərhədinin açılmasından böyük fayda görəcək.
Bir məqamı vurğulamaq həyati əhəmiyyət kəsb edir: söhbət Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin normallaşmasından gedir, barışıqdan yox”.
Müəllif iddia edir ki, bu prosesin üzərində böyük bir qaranlıq kölgə var: “1915-1916-cı illərdə Osmanlı İmperiyasının demək olar ki, bütün erməni əhalisinin deportasiyası və məhv edilməsi”.
Tomas de Vaal qeyd edir ki, İrəvanda heç bir hökumət “erməni soyqırımı”nın tanınmasını münasibətlərin qurulması üçün ilkin şərt kimi qoymayıb: “Erməni diasporunun əksəriyyəti qəti şəkildə bununla razılaşmır. Tanınmış kaliforniyalı erməni köşə yazarlarından biri yanvarın 9-da yazırdı: “Tövbə etməyən soyqırım, vicdanla danışıqlar apara biləcəyi etibarlı tərəf ola bilməz”.
Digərlərinin şübhə etmək üçün öz səbəbləri var. Yanvarın 19-da İstanbul erməni qəzeti “Aqos”un redaktoru Hrant Dinkə sui-qəsddən 15 il ötür.
Dink erməni-türk dialoqunda ən yaxşıların canlı təcəssümü idi. O hesab edirdi ki, barışıq və şəfa yolu Türkiyənin demokratikləşməsindən və Türkiyə cəmiyyətində keçmişinin qaranlıq səhifəsi haqqında açıq dialoqdan keçir. Bunun baş tutması üçün çalışdı. Lakin onun öldürülməsi - ehtimal ki, təhlükəsizlik rəsmiləri tərəfindən qorunan ifrat sağçı millətçi - və son beş ildə Türkiyədə demokratiyanın geri çəkilməsi bu perspektivi daha da uzaqlaşdırdı.
Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin digər çempionu, xeyriyyəçi Osman Kavalanın Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinin tələblərinə zidd olaraq həbsdə saxlanması hazırkı Türkiyə rejiminə həqiqi dialoqa sadiqliyinə görə növbəti ittihamdır.
Bununla belə, yuxarıdan aşağıya doğru siyasi proses heç bir prosesdən daha yaxşıdır. Bağlanan sərhəd yenidən açılsa, təkcə bu, ermənilərlə türklər arasında minlərlə şəxsi əlaqələri stimullaşdıracaq. Bu təşəbbüs çatışmazlıqlarına baxmayaraq, geniş dəstəyə layiqdir”.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 21-01-2022 12:05 | Bölmə: Siyasət
Türkiyə və Ermənistan üçüncü cəhddə münasibətləri normallaşdıra biləcəkmi?
Reyting.az xəbər verir ki, Tomas de Vaal “Carnegie Europe” üçün məqaləsində yazır ki, optimizmin əsas səbəbi Bakının etirazlarından əl çəkməsidir.
Tomas de Vaal
O qeyd edir ki, 2020-ci ilin 44 günlük müharibəsindən sonra Türkiyənin münasibətləri dondurmasının formal səbəbi aradan qaldırılıb. Sürix protokolları prosesinə qeyri-müəyyən münasibət bəsləyən Rusiya da buna mane olmur:
“Yanvarın 14-də Moskvada Ermənistan və Türkiyə səfirlərinin ilk görüşü baş tutub. Bu, bəzilərini təəccübləndirdi, hər iki tərəf heç bir vasitəçilik olmadan görüşmək iqtidarındadır və Rusiya hökuməti əvvəllər heç vaxt bu dialoqda iştirak etməyib, lakin bu, rusların prosesin uğrunda maraqlı olması deməkdir.
Yeni danışıqlar Türkiyə prezidenti Ərdoğan və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın rəhbərlik etdiyi yuxarıdan aşağıya doğru aparılan bir prosesdir. Hər ikisi onun işində milli maraqları müəyyənləşdirdi. Lakin onların heç biri konsensus axtarmır, geniş məsləhətləşmələrdə iştirak etmir, əvvəlki danışıqlarda təcrübəsi olanlara müraciət etmir. Baş erməni müzakirəçi Ruben Rubinyanın cəmi 31 yaşı var və bu məsələdə təcrübəsi yoxdur, lakin o, Paşinyanın yaxın adamıdır.
Liderlərin hələ də şübhə edənləri qazanmaq üçün ünsiyyət strategiyası yoxdur. Ermənistanda 2020-ci il müharibəsində Türkiyənin Azərbaycana hərbi yardımı səbəbindən Türkiyəyə qarşı acıq hələ də güclüdür.
Türkiyədə seçkilər yaxınlaşdıqca, Ərdoğan özünün ultra-millətçi de-fakto koalisiya partnyoru Milliyyətçi Hərəkat Partiyasını (MHP) uzaqlaşdırmaqdan ehtiyat edəcək.
Danışıqlar uğursuz olarsa, böyük ehtimalla bu, Azərbaycan faktoru ilə bağlı olacaq.
Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev danışıqları alqışlasa da, o, həm də Ermənistanın 2020-ci ildə məğlub olmasından bəri ən zəif nöqtəsində ondan güzəştlər qazanmaq istəyir.
Bakı hakimiyyəti Qərbi Azərbaycanla Naxçıvanı Ermənistan üzərindən birləşdirən bərpa edilmiş avtomobil və dəmir yolu xətlərinə, onların Zəngəzur dəhlizi adlandırdıqları marşruta mümkün qədər suveren nəzarət etmək istəyir.
Əgər Azərbaycan və Türkiyə prezidentləri Ermənistanın etirazları üzərində dəhlizin təmin edilməsinin münasibətlərin normallaşması üçün ilkin şərt olduğu barədə razılığa gəlsələr, danışıqlar iflasa uğraya bilər.
Daha geniş iqtisadi mülahizələr bunun qazan-qazan ola biləcəyini göstərir. 1990-cı illərdə Qarabağ münaqişəsi nəticəsində bağlanan bütün avtomobil və dəmir yollarının yenidən açılmasına dair konsensus razılaşması Ermənistan və Azərbaycanı Moskva, İstanbul və Tehran arasında dəmir yolu şəbəkəsində bir halqaya çevirəcək.
Bir çox araşdırmalar göstərdi ki, Ermənistan həm Türkiyə, həm də Avropa İttifaqı bazarlarına çıxışını asanlaşdıracaq qərb quru sərhədinin açılmasından böyük fayda görəcək.
Bir məqamı vurğulamaq həyati əhəmiyyət kəsb edir: söhbət Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin normallaşmasından gedir, barışıqdan yox”.
Müəllif iddia edir ki, bu prosesin üzərində böyük bir qaranlıq kölgə var: “1915-1916-cı illərdə Osmanlı İmperiyasının demək olar ki, bütün erməni əhalisinin deportasiyası və məhv edilməsi”.
Tomas de Vaal qeyd edir ki, İrəvanda heç bir hökumət “erməni soyqırımı”nın tanınmasını münasibətlərin qurulması üçün ilkin şərt kimi qoymayıb: “Erməni diasporunun əksəriyyəti qəti şəkildə bununla razılaşmır. Tanınmış kaliforniyalı erməni köşə yazarlarından biri yanvarın 9-da yazırdı: “Tövbə etməyən soyqırım, vicdanla danışıqlar apara biləcəyi etibarlı tərəf ola bilməz”.
Digərlərinin şübhə etmək üçün öz səbəbləri var. Yanvarın 19-da İstanbul erməni qəzeti “Aqos”un redaktoru Hrant Dinkə sui-qəsddən 15 il ötür.
Dink erməni-türk dialoqunda ən yaxşıların canlı təcəssümü idi. O hesab edirdi ki, barışıq və şəfa yolu Türkiyənin demokratikləşməsindən və Türkiyə cəmiyyətində keçmişinin qaranlıq səhifəsi haqqında açıq dialoqdan keçir. Bunun baş tutması üçün çalışdı. Lakin onun öldürülməsi - ehtimal ki, təhlükəsizlik rəsmiləri tərəfindən qorunan ifrat sağçı millətçi - və son beş ildə Türkiyədə demokratiyanın geri çəkilməsi bu perspektivi daha da uzaqlaşdırdı.
Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin digər çempionu, xeyriyyəçi Osman Kavalanın Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinin tələblərinə zidd olaraq həbsdə saxlanması hazırkı Türkiyə rejiminə həqiqi dialoqa sadiqliyinə görə növbəti ittihamdır.
Bununla belə, yuxarıdan aşağıya doğru siyasi proses heç bir prosesdən daha yaxşıdır. Bağlanan sərhəd yenidən açılsa, təkcə bu, ermənilərlə türklər arasında minlərlə şəxsi əlaqələri stimullaşdıracaq. Bu təşəbbüs çatışmazlıqlarına baxmayaraq, geniş dəstəyə layiqdir”.
Bölməyə aid digər xəbərlər
12-09-2025, 15:54
Azərbaycanlı girovların öldürülməsi üzrə sənədlər elan olunub
12-09-2025, 15:43
Kürşad Zorlu Naxçıvana gəlib - Yenilənib
12-09-2025, 11:40
Erməniəsilli şəxslərin məhkəməsi keçirilir
12-09-2025, 08:08
Türkiyə Aİ və BMT-ni İsraili dayandırmağa çağırır
12-09-2025, 00:21
Netanyahu: Fələstin dövləti olmayacaq
11-09-2025, 23:47
ABŞ senatoru: "Bakı ilə İrəvan arasında sülh Mərkəzi Asiya üçün vacibdi"
11-09-2025, 08:08
USAID Ukraynanın kibertəhlükəsizliyinə 2 milyon dollar ayırıb
10-09-2025, 16:30
Milli Məclisin komitələri haqqında qanun dəyişir
10-09-2025, 14:52
Ceyhun Bayramov ABŞ rəsmisi ilə müzakirə aparıb
10-09-2025, 13:18
Elman Nəsirov ABŞ-la İşçi Qrupuna salınmamasından narazılıq edib
10-09-2025, 11:07
Konqresmen: Rusiya NATO-ya hücum edib
10-09-2025, 10:33
Polşa üzərində Rusiya dronlarının məhvində Niderland və NATO qüvvələri iştirak edib
10-09-2025, 08:33
Tokayev: İsrailin hərəkəti qəbuledilməzdir!
9-09-2025, 18:57
Ceyhun Bayramov Aİ-nin yeni nümayəndəsini qəbul edib
9-09-2025, 15:48
Məhkəmə Qabil Məmmədovla bağlı qərar verib
9-09-2025, 12:45
Əli Əhmədov: "Zəngəzur dəhlizi İlham Əliyevin adını daşımalıdır"
9-09-2025, 11:42
Ermənistan ABŞ-la “Tramp yolu”nu müzakirə edəcək
9-09-2025, 08:02
BRIKS ölkələri sanksiyalara qarşı tədbirlər görəcək
8-09-2025, 23:10
Fransanın baş naziri kabineti ilə istefaya göndərilir
8-09-2025, 18:54
Zakir Həsənov Türkiyənin yeni hərbi attaşesini qəbul edib
8-09-2025, 17:38
Rüfət Səfərovun məhkəmə prosesi keçirilib
8-09-2025, 15:31
Lalə Şövkət: "Belə siyasətdən danışmağı rəva bilmirəm"
8-09-2025, 13:46
Kamala Harris mühafizəsiz qalıb
8-09-2025, 11:29
Saxta soyqırımla bağlı qanun dəyişir
6-09-2025, 15:29
Azərbaycanın ŞƏT-ə üzvlüyünə Rusiya da mane olub
6-09-2025, 09:52
Aleksey Overçuk “Tramp marşrutu”na müsbət yanaşır
5-09-2025, 12:34
Putin: Zelenskiyə təhlükəsizlik zəmanəti verməyə hazırıq
5-09-2025, 12:16
Milli Məclisin növbədənkənar sessiyası çağırılıb
5-09-2025, 11:05
Putin Qərb qoşunlarını vurmaqla hədələyir
5-09-2025, 10:24
Elnur Məmmədov Peru XİN başçısı ilə görüşüb - Fotolar
5-09-2025, 08:03
Tramp Pentaqonla bağlı bəyanat verəcək
4-09-2025, 16:51
Geri çağırılan səfir Leyla Abdullayevanın yoldaşı imiş
4-09-2025, 15:51
XİN Sudan hökumətinə başsağlığı verib
4-09-2025, 12:15
Tramp: Putin və Zelenski sülhə hazır deyillər
4-09-2025, 10:19
Məhkəmə deputatın şikayətini rədd edib
4-09-2025, 07:54
Putin: Kiyev sülhə gəlməsə, Rusiya vəzifəsini silahla həll edəcək
4-09-2025, 07:48
Ukrayna üçün təhlükəsizlik zəmanəti hazırlanıb
3-09-2025, 17:04
Siyasətçilər deportasiyaya görə Kanadadan kömək istəyirlər
3-09-2025, 16:53
İlham Rəhimova sanksiya tətbiq olunub
3-09-2025, 12:59
Paşinyan deputatlara Rusiya mövzusunda danışmamağı tapşırıb
3-09-2025, 12:29
Zakir Həsənov Vyetnam HDQ Komandanlığında olub
3-09-2025, 07:50
Fidan və Əl-Sani Fələstini müzakirə ediblər
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
