00:07 / 17-05-2025
İlham Əliyev Azərbaycana dönüb
21:39 / 16-05-2025
Sumqayıtda daha bir nəfər dəm qazından ölüb
21:31 / 16-05-2025
Ermənistan ordusunun cinayətləri ilə bağlı hesabat məhkəmədə nümayiş olunub - (Yenilənib)
19:47 / 16-05-2025
Bu generallar üçün yaş məhdudiyyəti ləğv edilir
19:17 / 16-05-2025
Oleq Bakinskinin məhkəməsində mülki iddia qaldırılıb
18:31 / 16-05-2025
Gizlədilmiş üç vaqon qızılın yerini müəyyən ediblər - Foto
18:20 / 16-05-2025
MDB-nin təhlükəsizlik orqanlarının növbəti iclası keçirilib - Fotolar
17:38 / 16-05-2025
Bu gün Əfv Komissiyası 100-dən çox müraciətə baxıb - (Yenilənib)
17:37 / 16-05-2025
Türkiyənin qlobal rolu artır, təsir imkanları genişlənir - Partiya sədri
16:02 / 16-05-2025
İlham Əliyev Albaniyada Zirvə toplantısında - Yenilənib - Foto
15:57 / 16-05-2025
Qurani-Kərimi yandıran siyasətçini deportasiya ediblər
15:02 / 16-05-2025
15 gün sovetlərsiz yaşayan Lənkəran...
14:52 / 16-05-2025
Makron Azərbaycan prezidenti ilə görüşüb
14:28 / 16-05-2025
Prezident Jelka Tsviyanoviç ilə görüşüb
14:21 / 16-05-2025
İlham Əliyev Avropa İttifaqı rəhbərləri ilə görüşüb - Fotolar
14:11 / 16-05-2025
Bank hesablarından oğurluq: şikayətə 24 saat ərzində baxılacaq
14:03 / 16-05-2025
İlham Əliyev Nikol Paşinyanla görüşüb
13:51 / 16-05-2025
Netanyahu: Qəzzada ən azı 20 məhbus hələ də sağdır
13:43 / 16-05-2025
Kansler: Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalar qəbul ediləcək
13:07 / 16-05-2025
Şəhid Elşən Ərzumanovun dəfn mərasimi olub
12:56 / 16-05-2025
Şəhid Yusif Məmmədov Sumqayıtda dəfn olunub
12:53 / 16-05-2025
Əli Əsədov Milli Məclisdə hesabat verəcək - Bu tarixdə
12:53 / 16-05-2025
Putinə qarşı ən sərt tədbirlər görməyə başlayırlar
12:37 / 16-05-2025
Rəsmi Bakı: "Bu, sülh üçün əsas şərtdir və..."
12:30 / 16-05-2025
Ölkədən çıxışı məhdudlaşdırılan şəxslərə SMS göndəriləcək
12:23 / 16-05-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12:21 / 16-05-2025
General Milli Məclisə hesabat verib - Yenilənib
12:20 / 16-05-2025
“Əmək pensiyaları haqqında” qanun dəyişib
12:08 / 16-05-2025
Rusiya donanması ciddi problemlə üzləşib
12:04 / 16-05-2025
Qüdrət Həsənquliyev: "Bu sahədə vəziyyət nəzarətdədir”
13:04 / 13-05-2025
Elnur Zeynalov: “Ağdam Muğam Mərkəzində solo-konsert verməyi düşünürəm”
16:13 / 12-05-2025
Mollazadə: PKK kürd məsələsi deyil, Sovet İttifaqının Türkiyəyə yaratdığı problemdir
09:28 / 12-05-2025
Terrorçuluqda şübhəli şəxsləri Azərbaycana gətiriblər
15:32 / 12-05-2025
Prezident İlahiyyat İnstitutuna rektor təyin edib - Foto
11:15 / 12-05-2025
Paşinyan peşman olub: İrəvan yenidən Rusiyaya meyllənir
17:48 / 12-05-2025
İsazadə: Ərdoğan Rusiya ilə Ukrayna arasında vasitəçi kimi uğur qazana bilər
18:10 / 13-05-2025
Aydan Nuriyevanın musiqi dünyası - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
17:13 / 13-05-2025
Azərbaycanın Hərbi prokuroru təyin edilib - Sərəncam
08:33 / 14-05-2025
Putini İstanbulda Uşakov və Lavrov əvəz edə bilər
12:19 / 12-05-2025
“Avroviziya 2025”-in ilk yarımfinalı başlayır
15:10 / 12-05-2025
Vaqif Cavadov istefaya göndərilib
Üçüncü cəhddə Türkiyə və Ermənistan münasibətləri normallaşacaqmı?
Tarix: 21-01-2022 12:05 | Bölmə: Siyasət
Türkiyə və Ermənistan üçüncü cəhddə münasibətləri normallaşdıra biləcəkmi?
Reyting.az xəbər verir ki, Tomas de Vaal “Carnegie Europe” üçün məqaləsində yazır ki, optimizmin əsas səbəbi Bakının etirazlarından əl çəkməsidir.
Tomas de Vaal
O qeyd edir ki, 2020-ci ilin 44 günlük müharibəsindən sonra Türkiyənin münasibətləri dondurmasının formal səbəbi aradan qaldırılıb. Sürix protokolları prosesinə qeyri-müəyyən münasibət bəsləyən Rusiya da buna mane olmur:
“Yanvarın 14-də Moskvada Ermənistan və Türkiyə səfirlərinin ilk görüşü baş tutub. Bu, bəzilərini təəccübləndirdi, hər iki tərəf heç bir vasitəçilik olmadan görüşmək iqtidarındadır və Rusiya hökuməti əvvəllər heç vaxt bu dialoqda iştirak etməyib, lakin bu, rusların prosesin uğrunda maraqlı olması deməkdir.
Yeni danışıqlar Türkiyə prezidenti Ərdoğan və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın rəhbərlik etdiyi yuxarıdan aşağıya doğru aparılan bir prosesdir. Hər ikisi onun işində milli maraqları müəyyənləşdirdi. Lakin onların heç biri konsensus axtarmır, geniş məsləhətləşmələrdə iştirak etmir, əvvəlki danışıqlarda təcrübəsi olanlara müraciət etmir. Baş erməni müzakirəçi Ruben Rubinyanın cəmi 31 yaşı var və bu məsələdə təcrübəsi yoxdur, lakin o, Paşinyanın yaxın adamıdır.
Liderlərin hələ də şübhə edənləri qazanmaq üçün ünsiyyət strategiyası yoxdur. Ermənistanda 2020-ci il müharibəsində Türkiyənin Azərbaycana hərbi yardımı səbəbindən Türkiyəyə qarşı acıq hələ də güclüdür.
Türkiyədə seçkilər yaxınlaşdıqca, Ərdoğan özünün ultra-millətçi de-fakto koalisiya partnyoru Milliyyətçi Hərəkat Partiyasını (MHP) uzaqlaşdırmaqdan ehtiyat edəcək.
Danışıqlar uğursuz olarsa, böyük ehtimalla bu, Azərbaycan faktoru ilə bağlı olacaq.
Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev danışıqları alqışlasa da, o, həm də Ermənistanın 2020-ci ildə məğlub olmasından bəri ən zəif nöqtəsində ondan güzəştlər qazanmaq istəyir.
Bakı hakimiyyəti Qərbi Azərbaycanla Naxçıvanı Ermənistan üzərindən birləşdirən bərpa edilmiş avtomobil və dəmir yolu xətlərinə, onların Zəngəzur dəhlizi adlandırdıqları marşruta mümkün qədər suveren nəzarət etmək istəyir.
Əgər Azərbaycan və Türkiyə prezidentləri Ermənistanın etirazları üzərində dəhlizin təmin edilməsinin münasibətlərin normallaşması üçün ilkin şərt olduğu barədə razılığa gəlsələr, danışıqlar iflasa uğraya bilər.
Daha geniş iqtisadi mülahizələr bunun qazan-qazan ola biləcəyini göstərir. 1990-cı illərdə Qarabağ münaqişəsi nəticəsində bağlanan bütün avtomobil və dəmir yollarının yenidən açılmasına dair konsensus razılaşması Ermənistan və Azərbaycanı Moskva, İstanbul və Tehran arasında dəmir yolu şəbəkəsində bir halqaya çevirəcək.
Bir çox araşdırmalar göstərdi ki, Ermənistan həm Türkiyə, həm də Avropa İttifaqı bazarlarına çıxışını asanlaşdıracaq qərb quru sərhədinin açılmasından böyük fayda görəcək.
Bir məqamı vurğulamaq həyati əhəmiyyət kəsb edir: söhbət Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin normallaşmasından gedir, barışıqdan yox”.
Müəllif iddia edir ki, bu prosesin üzərində böyük bir qaranlıq kölgə var: “1915-1916-cı illərdə Osmanlı İmperiyasının demək olar ki, bütün erməni əhalisinin deportasiyası və məhv edilməsi”.
Tomas de Vaal qeyd edir ki, İrəvanda heç bir hökumət “erməni soyqırımı”nın tanınmasını münasibətlərin qurulması üçün ilkin şərt kimi qoymayıb: “Erməni diasporunun əksəriyyəti qəti şəkildə bununla razılaşmır. Tanınmış kaliforniyalı erməni köşə yazarlarından biri yanvarın 9-da yazırdı: “Tövbə etməyən soyqırım, vicdanla danışıqlar apara biləcəyi etibarlı tərəf ola bilməz”.
Digərlərinin şübhə etmək üçün öz səbəbləri var. Yanvarın 19-da İstanbul erməni qəzeti “Aqos”un redaktoru Hrant Dinkə sui-qəsddən 15 il ötür.
Dink erməni-türk dialoqunda ən yaxşıların canlı təcəssümü idi. O hesab edirdi ki, barışıq və şəfa yolu Türkiyənin demokratikləşməsindən və Türkiyə cəmiyyətində keçmişinin qaranlıq səhifəsi haqqında açıq dialoqdan keçir. Bunun baş tutması üçün çalışdı. Lakin onun öldürülməsi - ehtimal ki, təhlükəsizlik rəsmiləri tərəfindən qorunan ifrat sağçı millətçi - və son beş ildə Türkiyədə demokratiyanın geri çəkilməsi bu perspektivi daha da uzaqlaşdırdı.
Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin digər çempionu, xeyriyyəçi Osman Kavalanın Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinin tələblərinə zidd olaraq həbsdə saxlanması hazırkı Türkiyə rejiminə həqiqi dialoqa sadiqliyinə görə növbəti ittihamdır.
Bununla belə, yuxarıdan aşağıya doğru siyasi proses heç bir prosesdən daha yaxşıdır. Bağlanan sərhəd yenidən açılsa, təkcə bu, ermənilərlə türklər arasında minlərlə şəxsi əlaqələri stimullaşdıracaq. Bu təşəbbüs çatışmazlıqlarına baxmayaraq, geniş dəstəyə layiqdir”.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 21-01-2022 12:05 | Bölmə: Siyasət
Türkiyə və Ermənistan üçüncü cəhddə münasibətləri normallaşdıra biləcəkmi?
Reyting.az xəbər verir ki, Tomas de Vaal “Carnegie Europe” üçün məqaləsində yazır ki, optimizmin əsas səbəbi Bakının etirazlarından əl çəkməsidir.
Tomas de Vaal
O qeyd edir ki, 2020-ci ilin 44 günlük müharibəsindən sonra Türkiyənin münasibətləri dondurmasının formal səbəbi aradan qaldırılıb. Sürix protokolları prosesinə qeyri-müəyyən münasibət bəsləyən Rusiya da buna mane olmur:
“Yanvarın 14-də Moskvada Ermənistan və Türkiyə səfirlərinin ilk görüşü baş tutub. Bu, bəzilərini təəccübləndirdi, hər iki tərəf heç bir vasitəçilik olmadan görüşmək iqtidarındadır və Rusiya hökuməti əvvəllər heç vaxt bu dialoqda iştirak etməyib, lakin bu, rusların prosesin uğrunda maraqlı olması deməkdir.
Yeni danışıqlar Türkiyə prezidenti Ərdoğan və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın rəhbərlik etdiyi yuxarıdan aşağıya doğru aparılan bir prosesdir. Hər ikisi onun işində milli maraqları müəyyənləşdirdi. Lakin onların heç biri konsensus axtarmır, geniş məsləhətləşmələrdə iştirak etmir, əvvəlki danışıqlarda təcrübəsi olanlara müraciət etmir. Baş erməni müzakirəçi Ruben Rubinyanın cəmi 31 yaşı var və bu məsələdə təcrübəsi yoxdur, lakin o, Paşinyanın yaxın adamıdır.
Liderlərin hələ də şübhə edənləri qazanmaq üçün ünsiyyət strategiyası yoxdur. Ermənistanda 2020-ci il müharibəsində Türkiyənin Azərbaycana hərbi yardımı səbəbindən Türkiyəyə qarşı acıq hələ də güclüdür.
Türkiyədə seçkilər yaxınlaşdıqca, Ərdoğan özünün ultra-millətçi de-fakto koalisiya partnyoru Milliyyətçi Hərəkat Partiyasını (MHP) uzaqlaşdırmaqdan ehtiyat edəcək.
Danışıqlar uğursuz olarsa, böyük ehtimalla bu, Azərbaycan faktoru ilə bağlı olacaq.
Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev danışıqları alqışlasa da, o, həm də Ermənistanın 2020-ci ildə məğlub olmasından bəri ən zəif nöqtəsində ondan güzəştlər qazanmaq istəyir.
Bakı hakimiyyəti Qərbi Azərbaycanla Naxçıvanı Ermənistan üzərindən birləşdirən bərpa edilmiş avtomobil və dəmir yolu xətlərinə, onların Zəngəzur dəhlizi adlandırdıqları marşruta mümkün qədər suveren nəzarət etmək istəyir.
Əgər Azərbaycan və Türkiyə prezidentləri Ermənistanın etirazları üzərində dəhlizin təmin edilməsinin münasibətlərin normallaşması üçün ilkin şərt olduğu barədə razılığa gəlsələr, danışıqlar iflasa uğraya bilər.
Daha geniş iqtisadi mülahizələr bunun qazan-qazan ola biləcəyini göstərir. 1990-cı illərdə Qarabağ münaqişəsi nəticəsində bağlanan bütün avtomobil və dəmir yollarının yenidən açılmasına dair konsensus razılaşması Ermənistan və Azərbaycanı Moskva, İstanbul və Tehran arasında dəmir yolu şəbəkəsində bir halqaya çevirəcək.
Bir çox araşdırmalar göstərdi ki, Ermənistan həm Türkiyə, həm də Avropa İttifaqı bazarlarına çıxışını asanlaşdıracaq qərb quru sərhədinin açılmasından böyük fayda görəcək.
Bir məqamı vurğulamaq həyati əhəmiyyət kəsb edir: söhbət Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin normallaşmasından gedir, barışıqdan yox”.
Müəllif iddia edir ki, bu prosesin üzərində böyük bir qaranlıq kölgə var: “1915-1916-cı illərdə Osmanlı İmperiyasının demək olar ki, bütün erməni əhalisinin deportasiyası və məhv edilməsi”.
Tomas de Vaal qeyd edir ki, İrəvanda heç bir hökumət “erməni soyqırımı”nın tanınmasını münasibətlərin qurulması üçün ilkin şərt kimi qoymayıb: “Erməni diasporunun əksəriyyəti qəti şəkildə bununla razılaşmır. Tanınmış kaliforniyalı erməni köşə yazarlarından biri yanvarın 9-da yazırdı: “Tövbə etməyən soyqırım, vicdanla danışıqlar apara biləcəyi etibarlı tərəf ola bilməz”.
Digərlərinin şübhə etmək üçün öz səbəbləri var. Yanvarın 19-da İstanbul erməni qəzeti “Aqos”un redaktoru Hrant Dinkə sui-qəsddən 15 il ötür.
Dink erməni-türk dialoqunda ən yaxşıların canlı təcəssümü idi. O hesab edirdi ki, barışıq və şəfa yolu Türkiyənin demokratikləşməsindən və Türkiyə cəmiyyətində keçmişinin qaranlıq səhifəsi haqqında açıq dialoqdan keçir. Bunun baş tutması üçün çalışdı. Lakin onun öldürülməsi - ehtimal ki, təhlükəsizlik rəsmiləri tərəfindən qorunan ifrat sağçı millətçi - və son beş ildə Türkiyədə demokratiyanın geri çəkilməsi bu perspektivi daha da uzaqlaşdırdı.
Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin digər çempionu, xeyriyyəçi Osman Kavalanın Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinin tələblərinə zidd olaraq həbsdə saxlanması hazırkı Türkiyə rejiminə həqiqi dialoqa sadiqliyinə görə növbəti ittihamdır.
Bununla belə, yuxarıdan aşağıya doğru siyasi proses heç bir prosesdən daha yaxşıdır. Bağlanan sərhəd yenidən açılsa, təkcə bu, ermənilərlə türklər arasında minlərlə şəxsi əlaqələri stimullaşdıracaq. Bu təşəbbüs çatışmazlıqlarına baxmayaraq, geniş dəstəyə layiqdir”.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 21:31
Ermənistan ordusunun cinayətləri ilə bağlı hesabat məhkəmədə nümayiş olunub - (Yenilənib)
15-05-2025, 20:15
Rusiya-Ukrayna danışıqları mayın 16-na kimi təxirə salına bilər
15-05-2025, 18:20
Ukrayna prezidenti Türkiyədə səfərdədir - (Yenilənib)
15-05-2025, 16:10
Hakan Fidan: Rusiya ilə Ukrayna atəşkəsə razılaşıblar
15-05-2025, 08:18
Kiyevin Aİ-yə üzvlüyü fəsadlara səbəb olacaq?
14-05-2025, 19:09
Türkiyə mayın 15-də Trampı gözləmir
14-05-2025, 15:55
Mirzoyan: "İrəvan Bakı ilə sülh sazişini dərhal imzalamağa hazırdır"
14-05-2025, 14:24
Zelenski Putinlə niyə Türkiyədə görüşmək istəyir?
14-05-2025, 08:33
Putini İstanbulda Uşakov və Lavrov əvəz edə bilər
13-05-2025, 18:11
"Georgi lenti" taxan Ağsaqqallar Şurasının sədri vəzifədən azad edilib
13-05-2025, 17:38
Trampın xüsusi elçiləri İstanbula gəlir
13-05-2025, 14:58
Deputatlar daha 12 məsələni müzakirəyə çıxaracaq
13-05-2025, 14:01
Zakir Həsənov Yaşar Gülərlə görüşüb - Fotolar
13-05-2025, 08:45
Ruslar digər ölkələrə hücum edə bilərlər - Deputat
13-05-2025, 08:06
Avropa İttifaqı İstanbul görüşünü gözləyir
12-05-2025, 20:58
Zərərçəkmiş: "Ermənistan silahlı qüvvələri mülki şəxsləri mühasirəyə salıb məhv etdilər" - Yenilənib
12-05-2025, 18:45
XİN: "PKK-nın ləğvi ilə bağlı elanı alqışlayırıq"
12-05-2025, 16:48
Ceyhun Bayramov Bəhreyn Krallığına gedib - (Yenilənib
12-05-2025, 10:20
PKK özünü ləğv edib
12-05-2025, 09:28
Terrorçuluqda şübhəli şəxsləri Azərbaycana gətiriblər
12-05-2025, 00:01
Ceyhun Bayramov BƏƏ XİN başçısı ilə müzakirə aparıb
9-05-2025, 16:47
Rövnəq Abdullayev yeni naziri kollektivə təqdim edib
9-05-2025, 08:50
Bayden: Trampın hakimiyyətə gəlməsində məsuliyyətim var
8-05-2025, 21:05
Məhkəmə: Kəlbəcərin işğalını əks etdirən videomaterial nümayiş olunub - (Yenilənib)
8-05-2025, 19:31
Putin və Si Cinpinin danışıqları 7 saatdan çox davam edib
8-05-2025, 17:30
Tofiq Yaqublu ilə bağlı Azərbaycan prezidentinə müraciət ediblər
8-05-2025, 11:00
Ceyhun Bayramov Vyetnam xarici işlər naziri ilə görüşüb
8-05-2025, 08:16
Vladimir Putin və Si Cinpin bu gün görüşürlər
7-05-2025, 20:03
Mehriban Əliyeva No Fon Li ilə görüşüb - Foto
7-05-2025, 17:50
Prezidentin köməkçisi NATO nümayəndəsi ilə görüşüb
7-05-2025, 16:48
İraq prezidenti Ceyhun Bayramovu qəbul edib
7-05-2025, 16:16
Serbiya prezidentinin təyyarəsi Bakıda məcburi eniş edib
7-05-2025, 15:36
Əvəz Zeynallı: "Analizləri verdik, bu günlərdə açıqlanacaq"
7-05-2025, 14:39
Rüfət Səfərovun ibtidai istintaqı başa çatıb
7-05-2025, 13:04
ABŞ: Ukrayna təkliflərlə razılaşsa da, Rusiya rədd edir
7-05-2025, 12:15
Vyetnam parlamentinin sədri Nikol Paşinyana qadın şərfi bağışlayıb
7-05-2025, 11:16
Azərbaycan Pakistana qarşı hərbi hücumları pisləyib
7-05-2025, 09:21
Tramp: Hindistanın Pakistana hücumu biabırçılıqdır
6-05-2025, 17:58
Partiyaların pulu niyə kəsilib? - Açıqlamalar
6-05-2025, 15:53
AĞ Partiyaya ayrılan dövlət vəsaiti dayandırılıb
6-05-2025, 15:51
Tramp: Neftin ucuzlaşması Putini sülhə meylləndirir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
