Üçüncü cəhddə Türkiyə və Ermənistan münasibətləri normallaşacaqmı?

Xəbər lenti

12:02 / 19-04-2024

Kəmaləddin Heydərov polkovniki yüksək vəzifəyə təyin edib

11:52 / 19-04-2024

BDU tələbəsi intihar edib

11:47 / 19-04-2024

Razi Nurullayev: "Yeni agentlik və ya komitə yaradılsın"

11:41 / 19-04-2024

MN: "Rusiyanın bombardmançı təyyarəsini vurduq"

11:34 / 19-04-2024

Deputat Milli Məclisdə: "Sülhməramlıların Qarabağdan çıxarılması..."

11:19 / 19-04-2024

Hərbi Dəniz Qüvvələri Xəzər dənizində taktiki təlim keçirib - Video

11:16 / 19-04-2024

Premyer Liqası: növbəti turun təqvim və hakim təyinatları açıqlanıb

11:13 / 19-04-2024

Daha bir ölkə fransız diplomatlarını qovub

11:04 / 19-04-2024

Milli Məclisin növbəti iclası başlayıb

10:59 / 19-04-2024

Kamran Həsənli “Yaxşı verilişlərin aparıcılarının "saxlayanı" var”

10:48 / 19-04-2024

S&P İsrailin kredit reytinqini aşağı salıb

10:39 / 19-04-2024

Bitcoin ucuzlaşıb

10:17 / 19-04-2024

Kluba ayrılan pullar mənimsənilib, oyun "satış"ı iddiası var - "İrəvan"da "xal" qalmadı...

09:59 / 19-04-2024

Avstraliya vətəndaşlarını İsraildən çıxmağa çağırıb

09:47 / 19-04-2024

"Fənərbağça"nın baş məşqçisi: "Azarkeşlərimizdən utandıq"

09:37 / 19-04-2024

Türkiyə səfirliyinin yeni mətbuat katibi Bakıya gəlib

09:31 / 19-04-2024

Xankəndidə yenidən silah-sursat aşkarlanıb

09:19 / 19-04-2024

Bu gün səhərə yaxın İsrail İrana zərbələr endirib

09:00 / 19-04-2024

Sumqayıtda oğul ata və anasını öldürüb

01:02 / 19-04-2024

Konfrans liqası: "Fiorentina" 2 qolla qələbə qazanıb

00:35 / 19-04-2024

"Arsenal" türk oyunçunu "radar"a salıb

00:01 / 19-04-2024

ABŞ Fələstinin BMT-yə tam üzvlüyünə “yox” deyəcək

23:01 / 18-04-2024

Türkiyədə üç ard-arda güclü zəlzələ olub

21:24 / 18-04-2024

Bakıda litvalı dənizçi haqqında sənədli film nümayiş olunub

19:04 / 18-04-2024

Respublika Pediatriya Mərkəzi yaradılıb

18:49 / 18-04-2024

Narkokuryer Hacıqabulda 12 kq narkotiklə saxlanılıb

18:03 / 18-04-2024

Bakıda qətl: Elvin Əsədovun cinayət işi məhkəməyə göndərilib

17:55 / 18-04-2024

ABŞ və Britaniya İrana qarşı sanksiyaları genişlənidirib

17:44 / 18-04-2024

Əfv edilənlərin içində niyə qadınlar az olur? - Açıqlama

17:40 / 18-04-2024

Kəmaləddin Heydərovun daha bir şirkəti məhkəməyə verilib

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

18:06 / 14-04-2024

İordaniya Kralı COP29-a dəvət olunub

00:02 / 15-04-2024

Ceyhun Bayramov Özbəkistana gedib - Yenilənib

20:08 / 15-04-2024

Rusiya Ukrayna ilə savaşa özgələri göndərir

23:11 / 14-04-2024

Oqtay Əsədovun həyat yoldaşı son bir ildə Moskvada 14 milyon qazanıb

14:18 / 14-04-2024

Azərbaycan və İordaniya müdafiə sahəsində əməkdaşlığa dair Saziş imzalayıb

18:51 / 15-04-2024

“Şəhid Əhməd – Oğluma məktub” filminin təqdimatı keçirilib - Fotolar

22:33 / 14-04-2024

İsrail prezidenti: "Bu, əsil müharibə elanıdır"

15:07 / 17-04-2024

Hikmət Hacıyev: “Sülhməramlıların Azərbaycandan çıxarılması barədə qərar qəbul edilib”

13:58 / 16-04-2024

Agentlik sədri vəzifədən azad edilib - Yeni təyinat

14:31 / 14-04-2024

Paris-2024: Azərbaycan millisi lisenziya qazanıb

10:57 / 18-04-2024

60 milyard dollarlıq yardımın önü açılır

13:03 / 15-04-2024

Məşhur aktyor kinodan qovulub

Üçüncü cəhddə Türkiyə və Ermənistan münasibətləri normallaşacaqmı?
Tarix: 21-01-2022 12:05 | Bölmə: Siyasət

Şirift ölçüsü:

Türkiyə və Ermənistan üçüncü cəhddə münasibətləri normallaşdıra biləcəkmi?

Reyting.az xəbər verir ki, Tomas de Vaal “Carnegie Europe” üçün məqaləsində yazır ki, optimizmin əsas səbəbi Bakının etirazlarından əl çəkməsidir.

Tomas de Vaal

O qeyd edir ki, 2020-ci ilin 44 günlük müharibəsindən sonra Türkiyənin münasibətləri dondurmasının formal səbəbi aradan qaldırılıb. Sürix protokolları prosesinə qeyri-müəyyən münasibət bəsləyən Rusiya da buna mane olmur:

“Yanvarın 14-də Moskvada Ermənistan və Türkiyə səfirlərinin ilk görüşü baş tutub. Bu, bəzilərini təəccübləndirdi, hər iki tərəf heç bir vasitəçilik olmadan görüşmək iqtidarındadır və Rusiya hökuməti əvvəllər heç vaxt bu dialoqda iştirak etməyib, lakin bu, rusların prosesin uğrunda maraqlı olması deməkdir.

Yeni danışıqlar Türkiyə prezidenti Ərdoğan və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın rəhbərlik etdiyi yuxarıdan aşağıya doğru aparılan bir prosesdir. Hər ikisi onun işində milli maraqları müəyyənləşdirdi. Lakin onların heç biri konsensus axtarmır, geniş məsləhətləşmələrdə iştirak etmir, əvvəlki danışıqlarda təcrübəsi olanlara müraciət etmir. Baş erməni müzakirəçi Ruben Rubinyanın cəmi 31 yaşı var və bu məsələdə təcrübəsi yoxdur, lakin o, Paşinyanın yaxın adamıdır.

Liderlərin hələ də şübhə edənləri qazanmaq üçün ünsiyyət strategiyası yoxdur. Ermənistanda 2020-ci il müharibəsində Türkiyənin Azərbaycana hərbi yardımı səbəbindən Türkiyəyə qarşı acıq hələ də güclüdür.

Türkiyədə seçkilər yaxınlaşdıqca, Ərdoğan özünün ultra-millətçi de-fakto koalisiya partnyoru Milliyyətçi Hərəkat Partiyasını (MHP) uzaqlaşdırmaqdan ehtiyat edəcək.

Danışıqlar uğursuz olarsa, böyük ehtimalla bu, Azərbaycan faktoru ilə bağlı olacaq.

Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev danışıqları alqışlasa da, o, həm də Ermənistanın 2020-ci ildə məğlub olmasından bəri ən zəif nöqtəsində ondan güzəştlər qazanmaq istəyir.

Bakı hakimiyyəti Qərbi Azərbaycanla Naxçıvanı Ermənistan üzərindən birləşdirən bərpa edilmiş avtomobil və dəmir yolu xətlərinə, onların Zəngəzur dəhlizi adlandırdıqları marşruta mümkün qədər suveren nəzarət etmək istəyir.

Əgər Azərbaycan və Türkiyə prezidentləri Ermənistanın etirazları üzərində dəhlizin təmin edilməsinin münasibətlərin normallaşması üçün ilkin şərt olduğu barədə razılığa gəlsələr, danışıqlar iflasa uğraya bilər.

Daha geniş iqtisadi mülahizələr bunun qazan-qazan ola biləcəyini göstərir. 1990-cı illərdə Qarabağ münaqişəsi nəticəsində bağlanan bütün avtomobil və dəmir yollarının yenidən açılmasına dair konsensus razılaşması Ermənistan və Azərbaycanı Moskva, İstanbul və Tehran arasında dəmir yolu şəbəkəsində bir halqaya çevirəcək.

Bir çox araşdırmalar göstərdi ki, Ermənistan həm Türkiyə, həm də Avropa İttifaqı bazarlarına çıxışını asanlaşdıracaq qərb quru sərhədinin açılmasından böyük fayda görəcək.

Bir məqamı vurğulamaq həyati əhəmiyyət kəsb edir: söhbət Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin normallaşmasından gedir, barışıqdan yox”.

Müəllif iddia edir ki, bu prosesin üzərində böyük bir qaranlıq kölgə var: “1915-1916-cı illərdə Osmanlı İmperiyasının demək olar ki, bütün erməni əhalisinin deportasiyası və məhv edilməsi”.

Tomas de Vaal qeyd edir ki, İrəvanda heç bir hökumət “erməni soyqırımı”nın tanınmasını münasibətlərin qurulması üçün ilkin şərt kimi qoymayıb: “Erməni diasporunun əksəriyyəti qəti şəkildə bununla razılaşmır. Tanınmış kaliforniyalı erməni köşə yazarlarından biri yanvarın 9-da yazırdı: “Tövbə etməyən soyqırım, vicdanla danışıqlar apara biləcəyi etibarlı tərəf ola bilməz”.

Digərlərinin şübhə etmək üçün öz səbəbləri var. Yanvarın 19-da İstanbul erməni qəzeti “Aqos”un redaktoru Hrant Dinkə sui-qəsddən 15 il ötür.

Dink erməni-türk dialoqunda ən yaxşıların canlı təcəssümü idi. O hesab edirdi ki, barışıq və şəfa yolu Türkiyənin demokratikləşməsindən və Türkiyə cəmiyyətində keçmişinin qaranlıq səhifəsi haqqında açıq dialoqdan keçir. Bunun baş tutması üçün çalışdı. Lakin onun öldürülməsi - ehtimal ki, təhlükəsizlik rəsmiləri tərəfindən qorunan ifrat sağçı millətçi - və son beş ildə Türkiyədə demokratiyanın geri çəkilməsi bu perspektivi daha da uzaqlaşdırdı.
Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin digər çempionu, xeyriyyəçi Osman Kavalanın Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinin tələblərinə zidd olaraq həbsdə saxlanması hazırkı Türkiyə rejiminə həqiqi dialoqa sadiqliyinə görə növbəti ittihamdır.

Bununla belə, yuxarıdan aşağıya doğru siyasi proses heç bir prosesdən daha yaxşıdır. Bağlanan sərhəd yenidən açılsa, təkcə bu, ermənilərlə türklər arasında minlərlə şəxsi əlaqələri stimullaşdıracaq. Bu təşəbbüs çatışmazlıqlarına baxmayaraq, geniş dəstəyə layiqdir”.

Ana səhifəyə dön