18:23 / 18-09-2025
ABŞ istehsalı olan raket rekord qırıb
18:00 / 18-09-2025
Mourinyonun yeni klubu bəlli olub
17:52 / 18-09-2025
MEDİA-nın Müşahidə Şurasının iclası keçirilib - Fotolar
17:47 / 18-09-2025
Müğənni cinsi təcavüzdə təqsirli bilinib - Video
17:38 / 18-09-2025
Yılmaz Vural baş məşqçi təyin olunub
17:16 / 18-09-2025
Yeni film tənqidçilərdən yüksək qiymət alıb - Foto
17:08 / 18-09-2025
Oleq Bakinskinin şikayəti təmin olunmayıb
17:00 / 18-09-2025
Rusiya və Ukrayna hərbçilərin meyitlərini mübadilə edib
16:54 / 18-09-2025
Xalq artisti xəstəxanadan evə buraxılıb
16:37 / 18-09-2025
Prezident Memar Əcəminin adibəsinin ucaldılması ilə bağlı sərəncam imzalayıb
16:32 / 18-09-2025
Bakıda və rayonlarda güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq
16:21 / 18-09-2025
İlham Əliyev BP şirkətinin rəsmisini təltif edib
16:11 / 18-09-2025
Əkrəm Həsənov: “Qeyri-rəsmi işçilərin sayı artacaq”
15:40 / 18-09-2025
Bakıda iş yerində yıxılan qadın ölüb
15:33 / 18-09-2025
Beyləqanda ər arvadını bıçaqlayıb
15:25 / 18-09-2025
"İmişli" klubu AFFA-nın qərarından narazı qalıb
15:15 / 18-09-2025
Milli Məclisdə tələbələrin iştirakı ilə ictimai dinləmə keçiriləcək
15:04 / 18-09-2025
"Plastik cərrah"la bağlı sensasiyalı xəbər yayılıb
14:30 / 18-09-2025
Paşinyan: "İranla sərhəd körpüsünün tikintisi gündəlikdə qalır"
14:16 / 18-09-2025
Ölkəmizdə ət bahalaşıb
14:14 / 18-09-2025
Taylandla Kamboca arasında gərginlik yenidən artıb
13:42 / 18-09-2025
Bişkekdə TDT ölkələrinin hökumət başçılarının görüşü başlayıb
13:20 / 18-09-2025
Su problemi milyardlarla insanı risk altında qoyur
13:09 / 18-09-2025
Naxçıvanda kişi geyimində oğurluq edən qadın tutulub
12:57 / 18-09-2025
Zakir Həsənov Çinə gedib
12:49 / 18-09-2025
İlham Əliyev Avropa İttifaqının komissarını qəbul edib - Fotolar
12:47 / 18-09-2025
Sabah yağış yağacaq
12:36 / 18-09-2025
Azərbaycan yığması 124-cü sıraya yüksəlib
12:30 / 18-09-2025
"Grok 5" ümumi süni intellekt sistemi olacaq - Foto
12:24 / 18-09-2025
Bakıya əlavə yol-patrul naryadları cəlb ediblər
13:31 / 16-09-2025
Zülfüqarov: Xankəndidə terror törətməklə bir neçə məqsədə çatmaq istəyiblər
20:48 / 13-09-2025
Deputat 120 şagirdə məktəb ləvazimatları verib - Fotolar
18:40 / 14-09-2025
İlham Əliyev Qırmızı Bazar, Hadrut qəsəbələri və Sos kəndinin sakinləri ilə görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
13:50 / 14-09-2025
İlham Əliyev Hadrut qəsəbəsində olub - (Yenilənib) - Fotolar
15:37 / 14-09-2025
İlham Əliyev Xocavəndin Qırmızı Bazar qəsəbəsində olub - Fotolar
13:02 / 15-09-2025
Qarabağda ermənilərin gizli silah anbarları var
13:17 / 14-09-2025
Prezident Füzulidə - Qaraxanbəyli kəndinin təməli qoyulub - Fotolar
15:11 / 15-09-2025
Kəlbəcərə köç karvanı gedib - (Yenilənib)
13:39 / 16-09-2025
Prezidentlər Füzulidən sonra Şuşaya gediblər - Fotolar
00:04 / 16-09-2025
Qurban Qurbanov: “Benfika” ilə oyuna yaxşı hazırlaşa bilmədik”
22:16 / 17-09-2025
Müəllimlərin sertifikatlaşdırılması prosesi başlayır
Gənclərin sosiallaşması ideoloji tərbiyə kontekstində - Səmədov yazır
Tarix: 19-08-2019 15:45 | Bölmə: Xəbərlər
Oktay Səmədov,
Pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Ötən əsrin sonunda bir sıra ölkələrdə ictimai-siyasi quruluş köklü dəyişikliklərə məruz qaldıqdan, bazar iqtisadiyyatına keçidlə bağlı ictimai münasibətlərə yeni baxış, sosial problemlərə yeni yanaşma formalaşmağa başladı. Bundan sonra ictimai şüurun müxtəlif formalarında ifadə olunan təsəvvürlər, məfhumlar sistemi - ideologiya ilə bağlı fikir və mülahizələr öz aktuallığını müəyyən dərəcədə itirmiş olsa da, bu gün, milli maraqlarına xüsusi önəm verən müstəqil dövlətlərin təşəkkül tapdığı dövrdə ideologiyanın və ideoloji tərbiyənin cəmiyyətin həyatında mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyi danılmazdır.
İdeologiya sözün geniş mənasında müəyyən insan qrupları, təşkilatlar, ayrı-ayrı bölgələr və ya dövlətlərin bölüşdükləri dəyərlər sistemi kimi anlaşıldığı halda gənc nəslin təlim və tərbiyəsi işini ideologiyasız, yəni dəyərlər sistemindən kənar təsəvvür etmək qeyri-mümkündür: məhz ideologiya tərbiyənin əsasını təşkil edir.
Təlim-tərbiyə prosesində geniş istifadə olunan istənilən mədəniyyət əsəri (ədəbi əsər, təsviri sənət əsəri, film, televiziya verilişi və s.) gənc nəslin tərbiyə olunması və sosiallaşması işinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərmək imkanına malikdir. Bu cür imkan isə yalnız tərbiyə sistemi ilə ideoloji tərbiyə prosesinə təkcə müsbət deyil, həm də mənfi təsir göstərə biləcək sosiallaşma elementləri arasında tarazlığın təmin olunduğu halda yarana bilər. İdeoloji tərbiyə işinin keyfiyyəti gənc nəslin sosiallaşmasında mənfi ünsürlərin təsirinin azaldılmasından və tərbiyə olunma ilə sosiallaşma arasında həmahəngliyin nail olunmasından bilavsitə asılıdır.
İnternet üzərindən yayımlanan informasiya axınında neqativ hallarla, müharibə, zorakılıq, təcavüz, müxtəlif növ cinayətlərlə bağlı məlumatların geniş yer alması, sosial şəbəkələrdə qeyri-etik, əxlaqdan uzaq görüntülərə, söz və ifadələrə yol verilməsi, dünya televiziya efirinin xəbərlər blokunda terror hadisələri, təbii fəlakətlər, texnogen qəzalar barədə məlumatların üstünlük təşkil etməsi, şou proqramlarında lokal məişət problemlərinin geniş tamaşaçı auditoriyasında qabardılması, bazar anlayışlarının cəmiyyətin təkcə iqtisadi həyatına deyil, həm də ictmai, sosial və mədəni həyatına geniş şəkildə siyarət etməsi gənc nəslin şüurunda daim saysız-hesabsız risklərlə, təhlükələrlə üzləşəcəkləri barədə yanlış təsəvvür yaratmaqla onun sosiallaşması prosesinə mənfi təsir göstərir.
Yeganə çıxış yolu təlim-tərbiyə sistemi ilə sosiallaşma sistemi arasında qarşılıqlı təsirin mütənasibliyinə və harmoniyasına nail olmaqdır.
İdeoloji tərbiyə milli təhlükəsizliyin təmin olunmasında da xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Müasir dünya birliyi müxtəlif forma və məzmunlu qlobal çağırışlar və təhlükələrlə üzləşir. Bəşər təcrübəsində siyasi sabitliyin qorunması və möhkəmlənməsi, daxili münaqişələrin qarşısının alınması mexanizmləri kifayət qədər işlənib hazırlnmış və müəyyən dərəcədə uğurla tətbiq edilmişdir. Buna baxmayaraq, sabitliyin pozulmasına səbəb olan amillər – milli təhlükəsizliyə daxili və xarici təhdidlər müasir siyasi sistemlərə daim təsir göstərməkdədir. Təhlükəli qlobal çağırışlara və təhdidlərə yalnız ideoloji baxımdan möhkəm cəmiyyət sinə gərə bilər. Yalnız mənəvi və ideoloji baxımdan güclü şəxsiyyət ekstremizm və terrorizm kimi ideoloji cərəyanların təsiri altına düşməyə bilər ki, bu da gənc nəslin ideoloji tərbiyəsi diqqət mərkəzində olan cəmiyyətdə mümkündür.
Müasir dövrdə ideoloji tərbiyə problemini aktuallaşdıran əsas amillər aşağıdakılardan ibarət ola bilər:
- təhsil islahatları nəticəsində yeni sosial-pedaqoji mühitin yaranması;
- ənənəvi dəyərlər sistemində və gənc nəslin sosiallaşması mexanizmində yeniliklərin meydana gəlməsi;
- mövcud sosial reallıqların cəmiyyətin şəxsiyyət qarşısında yeni tələblər sistemi irəli sürməsi;
- xarici qüvvələrin gənclərə milli təfəkkürdən uzaq qərb dəyərlərinin aşılanması istiqamətində artan fəallığı;
- bir sıra hallarda təhsilə, təlim prosesinə ayrılan diqqətin tərbiyə işinə göstərilən diqqət və qayğı ilə müqayisədə üstünlük təşkil etməsi və s.
Məqsədyönlü ideoloji tərbiyə gənclərdə dünyagörüşünün və mənəvi dəyərlərin aşılanması, onlara öz xalqının tarixi irsi və yaradıcı əməyinə düzgün münasibətin formalaşması ilə bağlı fəaliyyətin əhəmiyyətini və səmərəliliyini yüksəldir.
Müasir dövrümüzdə yeniyetmə və gənclərdə xalqımızın tarixinə və mədəniyyətinə düzgün münasibət formalaşmaqdadır, onların üzv olduqları vətəndaş cəmiyyəti ölkənin azadlığı və dövlətin müstəqilliyi, humanizm və həmrəylik, tolerantlıq və milli barışıq, ailə institutu və konfessional ənənələrə hörmət, vətənpərvərlik kimi ümumi dəyərlər ətrafında birləşməkdədir.
Xalqımızın Ümummilli lideri Heydər Əliyevin banisi olduğu qüdrətli milli məfkurə - azərbaycançılıq ideologiyası - bu gün hər bir vətəndaşımızın dövlətçilik düşüncəsinin əsasını təşkil edən milli, mənəvi, mədəni, ədəbi, tarixi, siyasi, iqtisadi dəyərlər sisteminin ümumiləşdirilmiş məcmusu kimi Azərbaycan reallığında bərqərar olmuşdur və Ulu Öndərin layiqli siyasi varisi Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən uğurla inkişaf etdirilir və möhkəmləndirilir.
“Müstəqil Azərbaycan dövlətinin əsas ideyası azərbaycançılıqdır. Hər bir azərbaycanlı öz milli mənsubiyyətinə görə qürur hissi keçirməlidir və biz azərbaycançılığı - Azərbaycan dilini, mədəniyyətini, milli-mənəvi dəyərlərini, adət-ənənələrini yaşatmalıyıq”, - deyən Heydər Əliyev dühası azərbaycançılığı milli ideologiyaya çevirməklə cəmiyyətin həmrəylik və bütövlüyünə, mənəvi birliyinə nail olmuşdur.
Ümummilli baxışlar sistemi kimi formalaşmış, milli dövlət maraqlarını önə çəkmiş, ölkənin iqtisadi, social və mədəni inkişaf mərhələsinə qədəm qoymasını təmin etmiş azərbaycançılıq məfkurəsi cəmiyyətdə insan fəaliyyətinin mənəvi əsaslarını və istiqamətlərini müəyyənləşdirməklə yönləndirici, siyasi fəaliyyəti stimullaşdırmaqla səfərbəredici, milli həmrəyliyi təmin etməklə birləşdirici, ümumbəşəri və milli-mənəvi dəyərlərə önəm verməklə maarifləndirici funksiyalara malikdir. Azərbaycançılıq ideologiyasının mühüm xüsusiyyətlərindən biri də onun tərbiyəedici funksiyaya malik olmasıdır ki, bu da ilk növbədə gənc nəslin formalaşması prosesində mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Cəmiyyətdə bərqərar olmuş bir dəyər kimi mənimsənilən, Azərbaycanın milli və dövlət maraqlarına cavab verən, milli-mənəvi identikliyi təmin edən azərbaycançılıq ideologiyası milləti, xalqı, dövləti qəlbən sevməyi, onun naminə yorulmadan çalışmağı bütün mahiyyəti ilə təşviq edir. Xalqın milli varlığını ifadə edən rəmzlərə, adət-ənənələrə, ali mənəvi dəyərlərə yüksək sədaqət, ana dilinə məhəbbət, bəşəri ideallara hörmət azərbaycançılığın milli mahiyyətini açmaqla yanaşı, onun humanist səciyyə daşıdığını göstərir.
Azərbaycançılıq məfkurəsi ilə bağlı bilgilərin gənc nəslə aşılanması isə ideoloji tərbiyə sahəsində mühüm əhəmiyyət kəsb edən məsələlərdən biridir.
Böyüməkdə olan nəslin ilkin sosiallaşmasının ailə, daha sonralar orta və ali təhsil ocaqları çərçivəsində baş verdiyi, yeniyetmə və gənclərin ölkə vətəndaşı kimi tərbiyə olunmasında təhsil müəssisələrinin mühüm rol oynadığı bəlli olduğu halda gənclərin əxlaqi, mənəvi və ideolooji tərbiyəsində Azərbaycan dili və ədəbiyyatının, ölkə tarixi və mədəniyyətinin tədrisi keyfiyyətinin yüksəldilməsi xüsusi diqqət mərkəzində olmalıdır.
Azərbaycançılıq ideologiyasına əsaslanan yeni tərbiyə konsepsiyasının təkmilləşdirilməsi işinə təhsil işçiləri, təlim-tərbiyə sahəsində çalışan mütəxəssislərlə yanaşı, filosoflar, sosioloqlar, mədəniyyətşünaslar və psixoloqlar da fəal şəkildə cəlb olunmalıdırlar.
Təlim və tərbiyə “Nə öyrədilməli və nə tərbiyə olunmalıdır?”, “Nə cür öyrətməli və nə cür tərbiyələndirməliyik?”, “Kim öyrətməli və kim tərbiyə etməlidir?” kimi sualları cavablandıra bilən ideologiyanın mövcudluğunu tələb edir. Söhbət əsla müstəqillik bərpa olunanadək cəmiyyətə hakim kəsilmiş kommunist ideologiyasına oxşar siyasi ideologiyadan getmir: demokratik dövlət quruculuğunu gerçəkləşdirən Azərbaycanda dünyaya sinfi mübarizə qanunları prizmasından birtərəfli baxış qeyri-mümkün olduğu qədər yolverilməzdir. Gənc nəslə aşılanan azərbaycançılıq ideologiyası rəsmi olaraq ümummilli statusa malik olan, cəmiyyətin bütün üzvləri tərəfindən qəbul edilən, cəmiyyət və dövlətin inteqrasiyası və bütövlüyünün təməli, gələcək inkişafın əsas istiqamətləri kimi qanunla qorunan sosial dəyərlər sistemidir.
Ali məktəblərdə dini bilgilərin əsaslarına dair fənnin tədris edilməsi ilə bağlı təşəbbüs müsbət həllini tapdığı halda orta təhsil müəssisələrinin yuxarı sinif şagirdlərinə və universitet tələbələrinə niyə də azərbaycançılıq məfkurəsiini özündə ehtiva edən xüsusi bir fənnin tədrisi barədə düşünməyək?!
Azərbaycançılıq ideologiyasının xalqımızın tarixən tapındığı mütərəqqi ənənələri gələcək nəsillərə ötürən mənəvi körpü olduğunu etiraf ediriksə, bu ideologiya ilə bağlı anlayışların təhsil alan yeniyetmə və gənclərə xüsusi tədris fənni çərçivəsində təqdim edilməsi ilə bağlı problemlərin müzakirəsi məqsədəuyğun hesab edilə bilər.
İdeoloji tərbiyə ümumilikdə tərbiyə işinin məzmununun əsasını təşkil edir və gənclərin vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə olunmasına, dövlətə və xalqa sadiq vətəndaş kimi formalaşmasına xidmət göstərir. Unutmayaq ki, ideoloji tərbiyə nəticəsində təşəkkül tapan ictimi-siyasi şüur hər bir gəncin mənəvi mövqeyini möhkəmləndirir, öz baxışlarını düzgün və əsaslı şəkildə ifadə etməkdə, yad ideologiyaya qarşı barışmaz mövqe tutmaqda, yaşına və maraqlarına uyğun fəaliyyət sahələrində ictimai-siyasi fəallıq nümayiş etdirməkdə köməklik göstərir.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 19-08-2019 15:45 | Bölmə: Xəbərlər
Oktay Səmədov,
Pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Ötən əsrin sonunda bir sıra ölkələrdə ictimai-siyasi quruluş köklü dəyişikliklərə məruz qaldıqdan, bazar iqtisadiyyatına keçidlə bağlı ictimai münasibətlərə yeni baxış, sosial problemlərə yeni yanaşma formalaşmağa başladı. Bundan sonra ictimai şüurun müxtəlif formalarında ifadə olunan təsəvvürlər, məfhumlar sistemi - ideologiya ilə bağlı fikir və mülahizələr öz aktuallığını müəyyən dərəcədə itirmiş olsa da, bu gün, milli maraqlarına xüsusi önəm verən müstəqil dövlətlərin təşəkkül tapdığı dövrdə ideologiyanın və ideoloji tərbiyənin cəmiyyətin həyatında mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyi danılmazdır.
İdeologiya sözün geniş mənasında müəyyən insan qrupları, təşkilatlar, ayrı-ayrı bölgələr və ya dövlətlərin bölüşdükləri dəyərlər sistemi kimi anlaşıldığı halda gənc nəslin təlim və tərbiyəsi işini ideologiyasız, yəni dəyərlər sistemindən kənar təsəvvür etmək qeyri-mümkündür: məhz ideologiya tərbiyənin əsasını təşkil edir.
Təlim-tərbiyə prosesində geniş istifadə olunan istənilən mədəniyyət əsəri (ədəbi əsər, təsviri sənət əsəri, film, televiziya verilişi və s.) gənc nəslin tərbiyə olunması və sosiallaşması işinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərmək imkanına malikdir. Bu cür imkan isə yalnız tərbiyə sistemi ilə ideoloji tərbiyə prosesinə təkcə müsbət deyil, həm də mənfi təsir göstərə biləcək sosiallaşma elementləri arasında tarazlığın təmin olunduğu halda yarana bilər. İdeoloji tərbiyə işinin keyfiyyəti gənc nəslin sosiallaşmasında mənfi ünsürlərin təsirinin azaldılmasından və tərbiyə olunma ilə sosiallaşma arasında həmahəngliyin nail olunmasından bilavsitə asılıdır.
İnternet üzərindən yayımlanan informasiya axınında neqativ hallarla, müharibə, zorakılıq, təcavüz, müxtəlif növ cinayətlərlə bağlı məlumatların geniş yer alması, sosial şəbəkələrdə qeyri-etik, əxlaqdan uzaq görüntülərə, söz və ifadələrə yol verilməsi, dünya televiziya efirinin xəbərlər blokunda terror hadisələri, təbii fəlakətlər, texnogen qəzalar barədə məlumatların üstünlük təşkil etməsi, şou proqramlarında lokal məişət problemlərinin geniş tamaşaçı auditoriyasında qabardılması, bazar anlayışlarının cəmiyyətin təkcə iqtisadi həyatına deyil, həm də ictmai, sosial və mədəni həyatına geniş şəkildə siyarət etməsi gənc nəslin şüurunda daim saysız-hesabsız risklərlə, təhlükələrlə üzləşəcəkləri barədə yanlış təsəvvür yaratmaqla onun sosiallaşması prosesinə mənfi təsir göstərir.
Yeganə çıxış yolu təlim-tərbiyə sistemi ilə sosiallaşma sistemi arasında qarşılıqlı təsirin mütənasibliyinə və harmoniyasına nail olmaqdır.
İdeoloji tərbiyə milli təhlükəsizliyin təmin olunmasında da xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Müasir dünya birliyi müxtəlif forma və məzmunlu qlobal çağırışlar və təhlükələrlə üzləşir. Bəşər təcrübəsində siyasi sabitliyin qorunması və möhkəmlənməsi, daxili münaqişələrin qarşısının alınması mexanizmləri kifayət qədər işlənib hazırlnmış və müəyyən dərəcədə uğurla tətbiq edilmişdir. Buna baxmayaraq, sabitliyin pozulmasına səbəb olan amillər – milli təhlükəsizliyə daxili və xarici təhdidlər müasir siyasi sistemlərə daim təsir göstərməkdədir. Təhlükəli qlobal çağırışlara və təhdidlərə yalnız ideoloji baxımdan möhkəm cəmiyyət sinə gərə bilər. Yalnız mənəvi və ideoloji baxımdan güclü şəxsiyyət ekstremizm və terrorizm kimi ideoloji cərəyanların təsiri altına düşməyə bilər ki, bu da gənc nəslin ideoloji tərbiyəsi diqqət mərkəzində olan cəmiyyətdə mümkündür.
Müasir dövrdə ideoloji tərbiyə problemini aktuallaşdıran əsas amillər aşağıdakılardan ibarət ola bilər:
- təhsil islahatları nəticəsində yeni sosial-pedaqoji mühitin yaranması;
- ənənəvi dəyərlər sistemində və gənc nəslin sosiallaşması mexanizmində yeniliklərin meydana gəlməsi;
- mövcud sosial reallıqların cəmiyyətin şəxsiyyət qarşısında yeni tələblər sistemi irəli sürməsi;
- xarici qüvvələrin gənclərə milli təfəkkürdən uzaq qərb dəyərlərinin aşılanması istiqamətində artan fəallığı;
- bir sıra hallarda təhsilə, təlim prosesinə ayrılan diqqətin tərbiyə işinə göstərilən diqqət və qayğı ilə müqayisədə üstünlük təşkil etməsi və s.
Məqsədyönlü ideoloji tərbiyə gənclərdə dünyagörüşünün və mənəvi dəyərlərin aşılanması, onlara öz xalqının tarixi irsi və yaradıcı əməyinə düzgün münasibətin formalaşması ilə bağlı fəaliyyətin əhəmiyyətini və səmərəliliyini yüksəldir.
Müasir dövrümüzdə yeniyetmə və gənclərdə xalqımızın tarixinə və mədəniyyətinə düzgün münasibət formalaşmaqdadır, onların üzv olduqları vətəndaş cəmiyyəti ölkənin azadlığı və dövlətin müstəqilliyi, humanizm və həmrəylik, tolerantlıq və milli barışıq, ailə institutu və konfessional ənənələrə hörmət, vətənpərvərlik kimi ümumi dəyərlər ətrafında birləşməkdədir.
Xalqımızın Ümummilli lideri Heydər Əliyevin banisi olduğu qüdrətli milli məfkurə - azərbaycançılıq ideologiyası - bu gün hər bir vətəndaşımızın dövlətçilik düşüncəsinin əsasını təşkil edən milli, mənəvi, mədəni, ədəbi, tarixi, siyasi, iqtisadi dəyərlər sisteminin ümumiləşdirilmiş məcmusu kimi Azərbaycan reallığında bərqərar olmuşdur və Ulu Öndərin layiqli siyasi varisi Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən uğurla inkişaf etdirilir və möhkəmləndirilir.
“Müstəqil Azərbaycan dövlətinin əsas ideyası azərbaycançılıqdır. Hər bir azərbaycanlı öz milli mənsubiyyətinə görə qürur hissi keçirməlidir və biz azərbaycançılığı - Azərbaycan dilini, mədəniyyətini, milli-mənəvi dəyərlərini, adət-ənənələrini yaşatmalıyıq”, - deyən Heydər Əliyev dühası azərbaycançılığı milli ideologiyaya çevirməklə cəmiyyətin həmrəylik və bütövlüyünə, mənəvi birliyinə nail olmuşdur.
Ümummilli baxışlar sistemi kimi formalaşmış, milli dövlət maraqlarını önə çəkmiş, ölkənin iqtisadi, social və mədəni inkişaf mərhələsinə qədəm qoymasını təmin etmiş azərbaycançılıq məfkurəsi cəmiyyətdə insan fəaliyyətinin mənəvi əsaslarını və istiqamətlərini müəyyənləşdirməklə yönləndirici, siyasi fəaliyyəti stimullaşdırmaqla səfərbəredici, milli həmrəyliyi təmin etməklə birləşdirici, ümumbəşəri və milli-mənəvi dəyərlərə önəm verməklə maarifləndirici funksiyalara malikdir. Azərbaycançılıq ideologiyasının mühüm xüsusiyyətlərindən biri də onun tərbiyəedici funksiyaya malik olmasıdır ki, bu da ilk növbədə gənc nəslin formalaşması prosesində mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Cəmiyyətdə bərqərar olmuş bir dəyər kimi mənimsənilən, Azərbaycanın milli və dövlət maraqlarına cavab verən, milli-mənəvi identikliyi təmin edən azərbaycançılıq ideologiyası milləti, xalqı, dövləti qəlbən sevməyi, onun naminə yorulmadan çalışmağı bütün mahiyyəti ilə təşviq edir. Xalqın milli varlığını ifadə edən rəmzlərə, adət-ənənələrə, ali mənəvi dəyərlərə yüksək sədaqət, ana dilinə məhəbbət, bəşəri ideallara hörmət azərbaycançılığın milli mahiyyətini açmaqla yanaşı, onun humanist səciyyə daşıdığını göstərir.
Azərbaycançılıq məfkurəsi ilə bağlı bilgilərin gənc nəslə aşılanması isə ideoloji tərbiyə sahəsində mühüm əhəmiyyət kəsb edən məsələlərdən biridir.
Böyüməkdə olan nəslin ilkin sosiallaşmasının ailə, daha sonralar orta və ali təhsil ocaqları çərçivəsində baş verdiyi, yeniyetmə və gənclərin ölkə vətəndaşı kimi tərbiyə olunmasında təhsil müəssisələrinin mühüm rol oynadığı bəlli olduğu halda gənclərin əxlaqi, mənəvi və ideolooji tərbiyəsində Azərbaycan dili və ədəbiyyatının, ölkə tarixi və mədəniyyətinin tədrisi keyfiyyətinin yüksəldilməsi xüsusi diqqət mərkəzində olmalıdır.
Azərbaycançılıq ideologiyasına əsaslanan yeni tərbiyə konsepsiyasının təkmilləşdirilməsi işinə təhsil işçiləri, təlim-tərbiyə sahəsində çalışan mütəxəssislərlə yanaşı, filosoflar, sosioloqlar, mədəniyyətşünaslar və psixoloqlar da fəal şəkildə cəlb olunmalıdırlar.
Təlim və tərbiyə “Nə öyrədilməli və nə tərbiyə olunmalıdır?”, “Nə cür öyrətməli və nə cür tərbiyələndirməliyik?”, “Kim öyrətməli və kim tərbiyə etməlidir?” kimi sualları cavablandıra bilən ideologiyanın mövcudluğunu tələb edir. Söhbət əsla müstəqillik bərpa olunanadək cəmiyyətə hakim kəsilmiş kommunist ideologiyasına oxşar siyasi ideologiyadan getmir: demokratik dövlət quruculuğunu gerçəkləşdirən Azərbaycanda dünyaya sinfi mübarizə qanunları prizmasından birtərəfli baxış qeyri-mümkün olduğu qədər yolverilməzdir. Gənc nəslə aşılanan azərbaycançılıq ideologiyası rəsmi olaraq ümummilli statusa malik olan, cəmiyyətin bütün üzvləri tərəfindən qəbul edilən, cəmiyyət və dövlətin inteqrasiyası və bütövlüyünün təməli, gələcək inkişafın əsas istiqamətləri kimi qanunla qorunan sosial dəyərlər sistemidir.
Ali məktəblərdə dini bilgilərin əsaslarına dair fənnin tədris edilməsi ilə bağlı təşəbbüs müsbət həllini tapdığı halda orta təhsil müəssisələrinin yuxarı sinif şagirdlərinə və universitet tələbələrinə niyə də azərbaycançılıq məfkurəsiini özündə ehtiva edən xüsusi bir fənnin tədrisi barədə düşünməyək?!
Azərbaycançılıq ideologiyasının xalqımızın tarixən tapındığı mütərəqqi ənənələri gələcək nəsillərə ötürən mənəvi körpü olduğunu etiraf ediriksə, bu ideologiya ilə bağlı anlayışların təhsil alan yeniyetmə və gənclərə xüsusi tədris fənni çərçivəsində təqdim edilməsi ilə bağlı problemlərin müzakirəsi məqsədəuyğun hesab edilə bilər.
İdeoloji tərbiyə ümumilikdə tərbiyə işinin məzmununun əsasını təşkil edir və gənclərin vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə olunmasına, dövlətə və xalqa sadiq vətəndaş kimi formalaşmasına xidmət göstərir. Unutmayaq ki, ideoloji tərbiyə nəticəsində təşəkkül tapan ictimi-siyasi şüur hər bir gəncin mənəvi mövqeyini möhkəmləndirir, öz baxışlarını düzgün və əsaslı şəkildə ifadə etməkdə, yad ideologiyaya qarşı barışmaz mövqe tutmaqda, yaşına və maraqlarına uyğun fəaliyyət sahələrində ictimai-siyasi fəallıq nümayiş etdirməkdə köməklik göstərir.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 17:08
Oleq Bakinskinin şikayəti təmin olunmayıb
Bu gün, 16:21
İlham Əliyev BP şirkətinin rəsmisini təltif edib
Bu gün, 12:16
Dronlar Rusiyaya zərbələr endirib
Bu gün, 12:08
Əli Əsədov Qırğızıstana gedib
Bu gün, 10:57
Yaponiya 100 illik rekorda imza atıb
Bu gün, 10:53
Rusiyada azərbaycanlı iş adamını həbs etmək istəyirlər
Bu gün, 10:17
Gürcüstanda SOCAR-ın avtomobilinə silahlı hücum olub
Bu gün, 09:16
Putinin müharibə əleyhdarı olan silahdaşı istefa verib
Bu gün, 08:41
Kiyev yenə PUA-ların hücumuna məruz qalıb
Bu gün, 08:37
Obama Trampın qüsurunu açıqlayıb
Dünən, 16:56
Aİ komissarı Azərbaycana gəlir
Dünən, 16:39
Keçmiş səfirin qızına cinayət işi açılıb
Dünən, 15:01
Vəkil Cavidan Osmanlıya cinayət işi açılıb
Dünən, 14:27
Toxunuş qızılın kütləsini azaldır
Dünən, 13:49
"Bakı Kart"a digər şəxs rəhbərlik edəcək
Dünən, 12:39
Deputat: “Güzəşt müddəti uzadılsın”
Dünən, 11:44
İsrailin Qəzzaya hücumları davam edir
Dünən, 11:19
İlham Əliyev Donald Trampa təşəkkür edib
Dünən, 10:09
Sumqayıtda ər arvadını, daha sonra isə özünü öldürüb
Dünən, 09:25
Qurban Qurbanov: "Biz bu oyundan həzz almalıyıq"
16-09-2025, 17:39
Ali Məhkəmənin hakimi təqaüdə göndərilib
16-09-2025, 15:55
İlham Əliyev və BƏƏ prezidenti Yeni Şuşa məscidində - Fotolar
16-09-2025, 15:11
Cəlilabadda məktəbli bıçaqlanıb
16-09-2025, 10:59
Nazir: “Müharibə 60 və ya 90 günə bitə bilər”
16-09-2025, 10:28
Tramp qəzetdən 15 milyard dollar təzminat istəyir
16-09-2025, 08:12
Fəalın qətlində təqsirləndirilən şəxsi edam edəcəklər
16-09-2025, 07:55
Rubio: Tramp münaqişəyə son qoymağa çalışır
15-09-2025, 18:00
Şuşada külli miqdarda silah-sursat aşkarlanıb
15-09-2025, 17:51
Bakıda və rayonlarda leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
15-09-2025, 16:57
İş adamı Vüsal Abbasov həbs edilib
15-09-2025, 14:44
Nazirliyin Aparat rəhbəri vəzifədən azad olunub
15-09-2025, 13:38
Prezident Ərdoğan Qətərə gedib
15-09-2025, 11:23
Təyyarə qəzasından yalnız pilot sağ çıxıb
15-09-2025, 11:09
Füzulinin Qaraxanbəyli kəndinin layihəsi açıqlanıb
15-09-2025, 11:06
İlham Əliyev Xocalıda daha bir kəndə baş çəkib - Fotolar
15-09-2025, 10:22
Donald Tramp İsrailə xəbərdarlıq edib
15-09-2025, 09:34
Bakıda mənzildən meyit tapılıb
15-09-2025, 08:57
Xəzər dənizində zəlzələ baş verib
15-09-2025, 08:08
Husilər silahı yerə qoymağı düşünmürlər
15-09-2025, 07:55
“Çarli Kirk şousu”nu Vens aparacaq
15-09-2025, 07:39
Azərbaycanda Bilik günü qeyd olunur
14-09-2025, 10:29
Dünya çempionatı Bakıda keçiriləcək
14-09-2025, 10:05
İki qəzada üç nəfər həyatını itirib
13-09-2025, 20:48
Deputat 120 şagirdə məktəb ləvazimatları verib - Fotolar
13-09-2025, 15:55
“Space TV”nin yayımı 6 saatlıq dayandırılacaq
13-09-2025, 15:44
Sosial şəbəkələrdə dələduzluq edən şəxs saxlanılıb
13-09-2025, 12:30
Bakıda tikinti şirkətinin rəhbəri axtarışa verilib
13-09-2025, 12:25
"Vüsal 300" kimi tanınan iş adamına cinayət işi açılıb
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
