13:17 / 08-11-2025
Bakıda hərbi parad - Canlı yayım
12:23 / 08-11-2025
Prezidentlə xanımı Şəhidlər xiyabanında - Fotolar
12:05 / 08-11-2025
Prezident və xanımı Fəxri xiyabanda - Fotolar
10:54 / 08-11-2025
Ərdoğan Azərbaycana gəlib (Yenilənib)
00:14 / 08-11-2025
Mehriban Əliyeva: "Uca Tanrı xalqımızı və Vətənimizi qorusun!"
00:04 / 08-11-2025
Azərbaycanda Zəfər Günüdür
23:09 / 07-11-2025
Prezident İlham Əliyev Zəfər Günü münasibətilə paylaşım edib - Foto
21:17 / 07-11-2025
İlham Əliyev Məhəmməd Şahbaz Şəriflə görüşb - (Yenilənib) - Fotolar
20:50 / 07-11-2025
Dindarlar Azərbaycan prezidentinə müraciət ünvanlayıblar
19:39 / 07-11-2025
Cəlaloğlu: Azərbaycan və Ermənistandakı partiyalar arasında görüşlər keçirilməlidir
19:36 / 07-11-2025
Yaşar Güler Bakıya gəlib
19:33 / 07-11-2025
Pəncəli Teymurov və Vaqif Qurbanovun ailə üzvlərinə təqaüd təyin olunub
19:01 / 07-11-2025
General: Rusiya NATO-ya hücum edə bilər - Xəbərdarlıq
18:21 / 07-11-2025
Məşhur aktrisanın avtomobilinin qarşısını kəsiblər
18:10 / 07-11-2025
Dronlar Başqırdıstandakı əsas neft-kimya zavodunu vurub
18:06 / 07-11-2025
Hava limanında partlayış olub
18:00 / 07-11-2025
Rus ordusu Donetsk və Xarkovda irəliləyib
17:38 / 07-11-2025
"Bakı Metropoliteni" gücləndirilmiş iş rejiminə keçəcək
17:19 / 07-11-2025
Şəhid Pəncəlinin anası: “10 ildir gözüm yolda idi..."
17:08 / 07-11-2025
Hikmət Hacıyev NATO nümayəndə heyəti ilə görüşüb
16:49 / 07-11-2025
Pəncəli Teymurova Milli Qəhrəman adı verilib
16:45 / 07-11-2025
Tiktoker həbs edilib
16:34 / 07-11-2025
Prezident İlham Əliyev fərman imzalayıb
16:16 / 07-11-2025
İlham Əliyev bir qrup şəxsi təltif edib
16:05 / 07-11-2025
Prezident hərbçilərə ali rütbə verib - Siyahı
15:44 / 07-11-2025
Deputat nazirə mesaj verib: "Yekə kişisən, bunu keçən ildə demişəm, axı?"
15:39 / 07-11-2025
Tural Sadıqlı, Qurban Məmmədov və digərlərinin cinayət işi məhkəmə baxışına verilib
15:13 / 07-11-2025
"Gözümün nuru - Vətən" filmini təqdim ediblər - Fotolar
15:11 / 07-11-2025
Sahib Ələkbərov: “Vergi güzəştinin ləğvindən söhbət gedə bilməz”
14:49 / 03-11-2025
Ramiz Mehdiyevə bağlı QHT-lər, icra başçıları və özəl ali təhsil ocağı var - Professor
12:50 / 05-11-2025
“Oğru dünyası”na qarşı əməliyyat: Mirzə Əliyev öldürülüb - Foto
16:49 / 06-11-2025
Deputat: Ermənistan Azərbaycan qarşısında götürdüyü öhdəlikləri yerinə yetirməlidir
14:01 / 04-11-2025
Şərti sərhəddə yenidən gərginlik ola bilər - Ekspert
15:24 / 05-11-2025
Ukraynanın iki şəhərində dəhşətli vəziyyət yaranıb
13:35 / 05-11-2025
Prezident 10 nəfəri təltif edib - Siyahı
15:08 / 06-11-2025
Azərbaycan qonşu ölkəni problemdən xilas edir - Foto
13:05 / 06-11-2025
Mərkəzi Asiya liderləri Trampla görüşdə nəyə ümid edirlər?
19:39 / 07-11-2025
Cəlaloğlu: Azərbaycan və Ermənistandakı partiyalar arasında görüşlər keçirilməlidir
13:28 / 05-11-2025
Ukrayna daha təhlükəli vəziyyətlə üzləşir
09:27 / 04-11-2025
2025-ci ilin ən böyük buğda istehsalçıları... - Siyahı
15:39 / 03-11-2025
İsrailli müğənninin çıxış edəcəyi konsert ləğv olunub
Gənclərin sosiallaşması ideoloji tərbiyə kontekstində - Səmədov yazır
Tarix: 19-08-2019 15:45 | Bölmə: Xəbərlər
Oktay Səmədov,
Pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Ötən əsrin sonunda bir sıra ölkələrdə ictimai-siyasi quruluş köklü dəyişikliklərə məruz qaldıqdan, bazar iqtisadiyyatına keçidlə bağlı ictimai münasibətlərə yeni baxış, sosial problemlərə yeni yanaşma formalaşmağa başladı. Bundan sonra ictimai şüurun müxtəlif formalarında ifadə olunan təsəvvürlər, məfhumlar sistemi - ideologiya ilə bağlı fikir və mülahizələr öz aktuallığını müəyyən dərəcədə itirmiş olsa da, bu gün, milli maraqlarına xüsusi önəm verən müstəqil dövlətlərin təşəkkül tapdığı dövrdə ideologiyanın və ideoloji tərbiyənin cəmiyyətin həyatında mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyi danılmazdır.
İdeologiya sözün geniş mənasında müəyyən insan qrupları, təşkilatlar, ayrı-ayrı bölgələr və ya dövlətlərin bölüşdükləri dəyərlər sistemi kimi anlaşıldığı halda gənc nəslin təlim və tərbiyəsi işini ideologiyasız, yəni dəyərlər sistemindən kənar təsəvvür etmək qeyri-mümkündür: məhz ideologiya tərbiyənin əsasını təşkil edir.
Təlim-tərbiyə prosesində geniş istifadə olunan istənilən mədəniyyət əsəri (ədəbi əsər, təsviri sənət əsəri, film, televiziya verilişi və s.) gənc nəslin tərbiyə olunması və sosiallaşması işinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərmək imkanına malikdir. Bu cür imkan isə yalnız tərbiyə sistemi ilə ideoloji tərbiyə prosesinə təkcə müsbət deyil, həm də mənfi təsir göstərə biləcək sosiallaşma elementləri arasında tarazlığın təmin olunduğu halda yarana bilər. İdeoloji tərbiyə işinin keyfiyyəti gənc nəslin sosiallaşmasında mənfi ünsürlərin təsirinin azaldılmasından və tərbiyə olunma ilə sosiallaşma arasında həmahəngliyin nail olunmasından bilavsitə asılıdır.
İnternet üzərindən yayımlanan informasiya axınında neqativ hallarla, müharibə, zorakılıq, təcavüz, müxtəlif növ cinayətlərlə bağlı məlumatların geniş yer alması, sosial şəbəkələrdə qeyri-etik, əxlaqdan uzaq görüntülərə, söz və ifadələrə yol verilməsi, dünya televiziya efirinin xəbərlər blokunda terror hadisələri, təbii fəlakətlər, texnogen qəzalar barədə məlumatların üstünlük təşkil etməsi, şou proqramlarında lokal məişət problemlərinin geniş tamaşaçı auditoriyasında qabardılması, bazar anlayışlarının cəmiyyətin təkcə iqtisadi həyatına deyil, həm də ictmai, sosial və mədəni həyatına geniş şəkildə siyarət etməsi gənc nəslin şüurunda daim saysız-hesabsız risklərlə, təhlükələrlə üzləşəcəkləri barədə yanlış təsəvvür yaratmaqla onun sosiallaşması prosesinə mənfi təsir göstərir.
Yeganə çıxış yolu təlim-tərbiyə sistemi ilə sosiallaşma sistemi arasında qarşılıqlı təsirin mütənasibliyinə və harmoniyasına nail olmaqdır.
İdeoloji tərbiyə milli təhlükəsizliyin təmin olunmasında da xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Müasir dünya birliyi müxtəlif forma və məzmunlu qlobal çağırışlar və təhlükələrlə üzləşir. Bəşər təcrübəsində siyasi sabitliyin qorunması və möhkəmlənməsi, daxili münaqişələrin qarşısının alınması mexanizmləri kifayət qədər işlənib hazırlnmış və müəyyən dərəcədə uğurla tətbiq edilmişdir. Buna baxmayaraq, sabitliyin pozulmasına səbəb olan amillər – milli təhlükəsizliyə daxili və xarici təhdidlər müasir siyasi sistemlərə daim təsir göstərməkdədir. Təhlükəli qlobal çağırışlara və təhdidlərə yalnız ideoloji baxımdan möhkəm cəmiyyət sinə gərə bilər. Yalnız mənəvi və ideoloji baxımdan güclü şəxsiyyət ekstremizm və terrorizm kimi ideoloji cərəyanların təsiri altına düşməyə bilər ki, bu da gənc nəslin ideoloji tərbiyəsi diqqət mərkəzində olan cəmiyyətdə mümkündür.
Müasir dövrdə ideoloji tərbiyə problemini aktuallaşdıran əsas amillər aşağıdakılardan ibarət ola bilər:
- təhsil islahatları nəticəsində yeni sosial-pedaqoji mühitin yaranması;
- ənənəvi dəyərlər sistemində və gənc nəslin sosiallaşması mexanizmində yeniliklərin meydana gəlməsi;
- mövcud sosial reallıqların cəmiyyətin şəxsiyyət qarşısında yeni tələblər sistemi irəli sürməsi;
- xarici qüvvələrin gənclərə milli təfəkkürdən uzaq qərb dəyərlərinin aşılanması istiqamətində artan fəallığı;
- bir sıra hallarda təhsilə, təlim prosesinə ayrılan diqqətin tərbiyə işinə göstərilən diqqət və qayğı ilə müqayisədə üstünlük təşkil etməsi və s.
Məqsədyönlü ideoloji tərbiyə gənclərdə dünyagörüşünün və mənəvi dəyərlərin aşılanması, onlara öz xalqının tarixi irsi və yaradıcı əməyinə düzgün münasibətin formalaşması ilə bağlı fəaliyyətin əhəmiyyətini və səmərəliliyini yüksəldir.
Müasir dövrümüzdə yeniyetmə və gənclərdə xalqımızın tarixinə və mədəniyyətinə düzgün münasibət formalaşmaqdadır, onların üzv olduqları vətəndaş cəmiyyəti ölkənin azadlığı və dövlətin müstəqilliyi, humanizm və həmrəylik, tolerantlıq və milli barışıq, ailə institutu və konfessional ənənələrə hörmət, vətənpərvərlik kimi ümumi dəyərlər ətrafında birləşməkdədir.
Xalqımızın Ümummilli lideri Heydər Əliyevin banisi olduğu qüdrətli milli məfkurə - azərbaycançılıq ideologiyası - bu gün hər bir vətəndaşımızın dövlətçilik düşüncəsinin əsasını təşkil edən milli, mənəvi, mədəni, ədəbi, tarixi, siyasi, iqtisadi dəyərlər sisteminin ümumiləşdirilmiş məcmusu kimi Azərbaycan reallığında bərqərar olmuşdur və Ulu Öndərin layiqli siyasi varisi Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən uğurla inkişaf etdirilir və möhkəmləndirilir.
“Müstəqil Azərbaycan dövlətinin əsas ideyası azərbaycançılıqdır. Hər bir azərbaycanlı öz milli mənsubiyyətinə görə qürur hissi keçirməlidir və biz azərbaycançılığı - Azərbaycan dilini, mədəniyyətini, milli-mənəvi dəyərlərini, adət-ənənələrini yaşatmalıyıq”, - deyən Heydər Əliyev dühası azərbaycançılığı milli ideologiyaya çevirməklə cəmiyyətin həmrəylik və bütövlüyünə, mənəvi birliyinə nail olmuşdur.
Ümummilli baxışlar sistemi kimi formalaşmış, milli dövlət maraqlarını önə çəkmiş, ölkənin iqtisadi, social və mədəni inkişaf mərhələsinə qədəm qoymasını təmin etmiş azərbaycançılıq məfkurəsi cəmiyyətdə insan fəaliyyətinin mənəvi əsaslarını və istiqamətlərini müəyyənləşdirməklə yönləndirici, siyasi fəaliyyəti stimullaşdırmaqla səfərbəredici, milli həmrəyliyi təmin etməklə birləşdirici, ümumbəşəri və milli-mənəvi dəyərlərə önəm verməklə maarifləndirici funksiyalara malikdir. Azərbaycançılıq ideologiyasının mühüm xüsusiyyətlərindən biri də onun tərbiyəedici funksiyaya malik olmasıdır ki, bu da ilk növbədə gənc nəslin formalaşması prosesində mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Cəmiyyətdə bərqərar olmuş bir dəyər kimi mənimsənilən, Azərbaycanın milli və dövlət maraqlarına cavab verən, milli-mənəvi identikliyi təmin edən azərbaycançılıq ideologiyası milləti, xalqı, dövləti qəlbən sevməyi, onun naminə yorulmadan çalışmağı bütün mahiyyəti ilə təşviq edir. Xalqın milli varlığını ifadə edən rəmzlərə, adət-ənənələrə, ali mənəvi dəyərlərə yüksək sədaqət, ana dilinə məhəbbət, bəşəri ideallara hörmət azərbaycançılığın milli mahiyyətini açmaqla yanaşı, onun humanist səciyyə daşıdığını göstərir.
Azərbaycançılıq məfkurəsi ilə bağlı bilgilərin gənc nəslə aşılanması isə ideoloji tərbiyə sahəsində mühüm əhəmiyyət kəsb edən məsələlərdən biridir.
Böyüməkdə olan nəslin ilkin sosiallaşmasının ailə, daha sonralar orta və ali təhsil ocaqları çərçivəsində baş verdiyi, yeniyetmə və gənclərin ölkə vətəndaşı kimi tərbiyə olunmasında təhsil müəssisələrinin mühüm rol oynadığı bəlli olduğu halda gənclərin əxlaqi, mənəvi və ideolooji tərbiyəsində Azərbaycan dili və ədəbiyyatının, ölkə tarixi və mədəniyyətinin tədrisi keyfiyyətinin yüksəldilməsi xüsusi diqqət mərkəzində olmalıdır.
Azərbaycançılıq ideologiyasına əsaslanan yeni tərbiyə konsepsiyasının təkmilləşdirilməsi işinə təhsil işçiləri, təlim-tərbiyə sahəsində çalışan mütəxəssislərlə yanaşı, filosoflar, sosioloqlar, mədəniyyətşünaslar və psixoloqlar da fəal şəkildə cəlb olunmalıdırlar.
Təlim və tərbiyə “Nə öyrədilməli və nə tərbiyə olunmalıdır?”, “Nə cür öyrətməli və nə cür tərbiyələndirməliyik?”, “Kim öyrətməli və kim tərbiyə etməlidir?” kimi sualları cavablandıra bilən ideologiyanın mövcudluğunu tələb edir. Söhbət əsla müstəqillik bərpa olunanadək cəmiyyətə hakim kəsilmiş kommunist ideologiyasına oxşar siyasi ideologiyadan getmir: demokratik dövlət quruculuğunu gerçəkləşdirən Azərbaycanda dünyaya sinfi mübarizə qanunları prizmasından birtərəfli baxış qeyri-mümkün olduğu qədər yolverilməzdir. Gənc nəslə aşılanan azərbaycançılıq ideologiyası rəsmi olaraq ümummilli statusa malik olan, cəmiyyətin bütün üzvləri tərəfindən qəbul edilən, cəmiyyət və dövlətin inteqrasiyası və bütövlüyünün təməli, gələcək inkişafın əsas istiqamətləri kimi qanunla qorunan sosial dəyərlər sistemidir.
Ali məktəblərdə dini bilgilərin əsaslarına dair fənnin tədris edilməsi ilə bağlı təşəbbüs müsbət həllini tapdığı halda orta təhsil müəssisələrinin yuxarı sinif şagirdlərinə və universitet tələbələrinə niyə də azərbaycançılıq məfkurəsiini özündə ehtiva edən xüsusi bir fənnin tədrisi barədə düşünməyək?!
Azərbaycançılıq ideologiyasının xalqımızın tarixən tapındığı mütərəqqi ənənələri gələcək nəsillərə ötürən mənəvi körpü olduğunu etiraf ediriksə, bu ideologiya ilə bağlı anlayışların təhsil alan yeniyetmə və gənclərə xüsusi tədris fənni çərçivəsində təqdim edilməsi ilə bağlı problemlərin müzakirəsi məqsədəuyğun hesab edilə bilər.
İdeoloji tərbiyə ümumilikdə tərbiyə işinin məzmununun əsasını təşkil edir və gənclərin vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə olunmasına, dövlətə və xalqa sadiq vətəndaş kimi formalaşmasına xidmət göstərir. Unutmayaq ki, ideoloji tərbiyə nəticəsində təşəkkül tapan ictimi-siyasi şüur hər bir gəncin mənəvi mövqeyini möhkəmləndirir, öz baxışlarını düzgün və əsaslı şəkildə ifadə etməkdə, yad ideologiyaya qarşı barışmaz mövqe tutmaqda, yaşına və maraqlarına uyğun fəaliyyət sahələrində ictimai-siyasi fəallıq nümayiş etdirməkdə köməklik göstərir.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 19-08-2019 15:45 | Bölmə: Xəbərlər
Oktay Səmədov,
Pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Ötən əsrin sonunda bir sıra ölkələrdə ictimai-siyasi quruluş köklü dəyişikliklərə məruz qaldıqdan, bazar iqtisadiyyatına keçidlə bağlı ictimai münasibətlərə yeni baxış, sosial problemlərə yeni yanaşma formalaşmağa başladı. Bundan sonra ictimai şüurun müxtəlif formalarında ifadə olunan təsəvvürlər, məfhumlar sistemi - ideologiya ilə bağlı fikir və mülahizələr öz aktuallığını müəyyən dərəcədə itirmiş olsa da, bu gün, milli maraqlarına xüsusi önəm verən müstəqil dövlətlərin təşəkkül tapdığı dövrdə ideologiyanın və ideoloji tərbiyənin cəmiyyətin həyatında mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyi danılmazdır.
İdeologiya sözün geniş mənasında müəyyən insan qrupları, təşkilatlar, ayrı-ayrı bölgələr və ya dövlətlərin bölüşdükləri dəyərlər sistemi kimi anlaşıldığı halda gənc nəslin təlim və tərbiyəsi işini ideologiyasız, yəni dəyərlər sistemindən kənar təsəvvür etmək qeyri-mümkündür: məhz ideologiya tərbiyənin əsasını təşkil edir.
Təlim-tərbiyə prosesində geniş istifadə olunan istənilən mədəniyyət əsəri (ədəbi əsər, təsviri sənət əsəri, film, televiziya verilişi və s.) gənc nəslin tərbiyə olunması və sosiallaşması işinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərmək imkanına malikdir. Bu cür imkan isə yalnız tərbiyə sistemi ilə ideoloji tərbiyə prosesinə təkcə müsbət deyil, həm də mənfi təsir göstərə biləcək sosiallaşma elementləri arasında tarazlığın təmin olunduğu halda yarana bilər. İdeoloji tərbiyə işinin keyfiyyəti gənc nəslin sosiallaşmasında mənfi ünsürlərin təsirinin azaldılmasından və tərbiyə olunma ilə sosiallaşma arasında həmahəngliyin nail olunmasından bilavsitə asılıdır.
İnternet üzərindən yayımlanan informasiya axınında neqativ hallarla, müharibə, zorakılıq, təcavüz, müxtəlif növ cinayətlərlə bağlı məlumatların geniş yer alması, sosial şəbəkələrdə qeyri-etik, əxlaqdan uzaq görüntülərə, söz və ifadələrə yol verilməsi, dünya televiziya efirinin xəbərlər blokunda terror hadisələri, təbii fəlakətlər, texnogen qəzalar barədə məlumatların üstünlük təşkil etməsi, şou proqramlarında lokal məişət problemlərinin geniş tamaşaçı auditoriyasında qabardılması, bazar anlayışlarının cəmiyyətin təkcə iqtisadi həyatına deyil, həm də ictmai, sosial və mədəni həyatına geniş şəkildə siyarət etməsi gənc nəslin şüurunda daim saysız-hesabsız risklərlə, təhlükələrlə üzləşəcəkləri barədə yanlış təsəvvür yaratmaqla onun sosiallaşması prosesinə mənfi təsir göstərir.
Yeganə çıxış yolu təlim-tərbiyə sistemi ilə sosiallaşma sistemi arasında qarşılıqlı təsirin mütənasibliyinə və harmoniyasına nail olmaqdır.
İdeoloji tərbiyə milli təhlükəsizliyin təmin olunmasında da xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Müasir dünya birliyi müxtəlif forma və məzmunlu qlobal çağırışlar və təhlükələrlə üzləşir. Bəşər təcrübəsində siyasi sabitliyin qorunması və möhkəmlənməsi, daxili münaqişələrin qarşısının alınması mexanizmləri kifayət qədər işlənib hazırlnmış və müəyyən dərəcədə uğurla tətbiq edilmişdir. Buna baxmayaraq, sabitliyin pozulmasına səbəb olan amillər – milli təhlükəsizliyə daxili və xarici təhdidlər müasir siyasi sistemlərə daim təsir göstərməkdədir. Təhlükəli qlobal çağırışlara və təhdidlərə yalnız ideoloji baxımdan möhkəm cəmiyyət sinə gərə bilər. Yalnız mənəvi və ideoloji baxımdan güclü şəxsiyyət ekstremizm və terrorizm kimi ideoloji cərəyanların təsiri altına düşməyə bilər ki, bu da gənc nəslin ideoloji tərbiyəsi diqqət mərkəzində olan cəmiyyətdə mümkündür.
Müasir dövrdə ideoloji tərbiyə problemini aktuallaşdıran əsas amillər aşağıdakılardan ibarət ola bilər:
- təhsil islahatları nəticəsində yeni sosial-pedaqoji mühitin yaranması;
- ənənəvi dəyərlər sistemində və gənc nəslin sosiallaşması mexanizmində yeniliklərin meydana gəlməsi;
- mövcud sosial reallıqların cəmiyyətin şəxsiyyət qarşısında yeni tələblər sistemi irəli sürməsi;
- xarici qüvvələrin gənclərə milli təfəkkürdən uzaq qərb dəyərlərinin aşılanması istiqamətində artan fəallığı;
- bir sıra hallarda təhsilə, təlim prosesinə ayrılan diqqətin tərbiyə işinə göstərilən diqqət və qayğı ilə müqayisədə üstünlük təşkil etməsi və s.
Məqsədyönlü ideoloji tərbiyə gənclərdə dünyagörüşünün və mənəvi dəyərlərin aşılanması, onlara öz xalqının tarixi irsi və yaradıcı əməyinə düzgün münasibətin formalaşması ilə bağlı fəaliyyətin əhəmiyyətini və səmərəliliyini yüksəldir.
Müasir dövrümüzdə yeniyetmə və gənclərdə xalqımızın tarixinə və mədəniyyətinə düzgün münasibət formalaşmaqdadır, onların üzv olduqları vətəndaş cəmiyyəti ölkənin azadlığı və dövlətin müstəqilliyi, humanizm və həmrəylik, tolerantlıq və milli barışıq, ailə institutu və konfessional ənənələrə hörmət, vətənpərvərlik kimi ümumi dəyərlər ətrafında birləşməkdədir.
Xalqımızın Ümummilli lideri Heydər Əliyevin banisi olduğu qüdrətli milli məfkurə - azərbaycançılıq ideologiyası - bu gün hər bir vətəndaşımızın dövlətçilik düşüncəsinin əsasını təşkil edən milli, mənəvi, mədəni, ədəbi, tarixi, siyasi, iqtisadi dəyərlər sisteminin ümumiləşdirilmiş məcmusu kimi Azərbaycan reallığında bərqərar olmuşdur və Ulu Öndərin layiqli siyasi varisi Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən uğurla inkişaf etdirilir və möhkəmləndirilir.
“Müstəqil Azərbaycan dövlətinin əsas ideyası azərbaycançılıqdır. Hər bir azərbaycanlı öz milli mənsubiyyətinə görə qürur hissi keçirməlidir və biz azərbaycançılığı - Azərbaycan dilini, mədəniyyətini, milli-mənəvi dəyərlərini, adət-ənənələrini yaşatmalıyıq”, - deyən Heydər Əliyev dühası azərbaycançılığı milli ideologiyaya çevirməklə cəmiyyətin həmrəylik və bütövlüyünə, mənəvi birliyinə nail olmuşdur.
Ümummilli baxışlar sistemi kimi formalaşmış, milli dövlət maraqlarını önə çəkmiş, ölkənin iqtisadi, social və mədəni inkişaf mərhələsinə qədəm qoymasını təmin etmiş azərbaycançılıq məfkurəsi cəmiyyətdə insan fəaliyyətinin mənəvi əsaslarını və istiqamətlərini müəyyənləşdirməklə yönləndirici, siyasi fəaliyyəti stimullaşdırmaqla səfərbəredici, milli həmrəyliyi təmin etməklə birləşdirici, ümumbəşəri və milli-mənəvi dəyərlərə önəm verməklə maarifləndirici funksiyalara malikdir. Azərbaycançılıq ideologiyasının mühüm xüsusiyyətlərindən biri də onun tərbiyəedici funksiyaya malik olmasıdır ki, bu da ilk növbədə gənc nəslin formalaşması prosesində mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Cəmiyyətdə bərqərar olmuş bir dəyər kimi mənimsənilən, Azərbaycanın milli və dövlət maraqlarına cavab verən, milli-mənəvi identikliyi təmin edən azərbaycançılıq ideologiyası milləti, xalqı, dövləti qəlbən sevməyi, onun naminə yorulmadan çalışmağı bütün mahiyyəti ilə təşviq edir. Xalqın milli varlığını ifadə edən rəmzlərə, adət-ənənələrə, ali mənəvi dəyərlərə yüksək sədaqət, ana dilinə məhəbbət, bəşəri ideallara hörmət azərbaycançılığın milli mahiyyətini açmaqla yanaşı, onun humanist səciyyə daşıdığını göstərir.
Azərbaycançılıq məfkurəsi ilə bağlı bilgilərin gənc nəslə aşılanması isə ideoloji tərbiyə sahəsində mühüm əhəmiyyət kəsb edən məsələlərdən biridir.
Böyüməkdə olan nəslin ilkin sosiallaşmasının ailə, daha sonralar orta və ali təhsil ocaqları çərçivəsində baş verdiyi, yeniyetmə və gənclərin ölkə vətəndaşı kimi tərbiyə olunmasında təhsil müəssisələrinin mühüm rol oynadığı bəlli olduğu halda gənclərin əxlaqi, mənəvi və ideolooji tərbiyəsində Azərbaycan dili və ədəbiyyatının, ölkə tarixi və mədəniyyətinin tədrisi keyfiyyətinin yüksəldilməsi xüsusi diqqət mərkəzində olmalıdır.
Azərbaycançılıq ideologiyasına əsaslanan yeni tərbiyə konsepsiyasının təkmilləşdirilməsi işinə təhsil işçiləri, təlim-tərbiyə sahəsində çalışan mütəxəssislərlə yanaşı, filosoflar, sosioloqlar, mədəniyyətşünaslar və psixoloqlar da fəal şəkildə cəlb olunmalıdırlar.
Təlim və tərbiyə “Nə öyrədilməli və nə tərbiyə olunmalıdır?”, “Nə cür öyrətməli və nə cür tərbiyələndirməliyik?”, “Kim öyrətməli və kim tərbiyə etməlidir?” kimi sualları cavablandıra bilən ideologiyanın mövcudluğunu tələb edir. Söhbət əsla müstəqillik bərpa olunanadək cəmiyyətə hakim kəsilmiş kommunist ideologiyasına oxşar siyasi ideologiyadan getmir: demokratik dövlət quruculuğunu gerçəkləşdirən Azərbaycanda dünyaya sinfi mübarizə qanunları prizmasından birtərəfli baxış qeyri-mümkün olduğu qədər yolverilməzdir. Gənc nəslə aşılanan azərbaycançılıq ideologiyası rəsmi olaraq ümummilli statusa malik olan, cəmiyyətin bütün üzvləri tərəfindən qəbul edilən, cəmiyyət və dövlətin inteqrasiyası və bütövlüyünün təməli, gələcək inkişafın əsas istiqamətləri kimi qanunla qorunan sosial dəyərlər sistemidir.
Ali məktəblərdə dini bilgilərin əsaslarına dair fənnin tədris edilməsi ilə bağlı təşəbbüs müsbət həllini tapdığı halda orta təhsil müəssisələrinin yuxarı sinif şagirdlərinə və universitet tələbələrinə niyə də azərbaycançılıq məfkurəsiini özündə ehtiva edən xüsusi bir fənnin tədrisi barədə düşünməyək?!
Azərbaycançılıq ideologiyasının xalqımızın tarixən tapındığı mütərəqqi ənənələri gələcək nəsillərə ötürən mənəvi körpü olduğunu etiraf ediriksə, bu ideologiya ilə bağlı anlayışların təhsil alan yeniyetmə və gənclərə xüsusi tədris fənni çərçivəsində təqdim edilməsi ilə bağlı problemlərin müzakirəsi məqsədəuyğun hesab edilə bilər.
İdeoloji tərbiyə ümumilikdə tərbiyə işinin məzmununun əsasını təşkil edir və gənclərin vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə olunmasına, dövlətə və xalqa sadiq vətəndaş kimi formalaşmasına xidmət göstərir. Unutmayaq ki, ideoloji tərbiyə nəticəsində təşəkkül tapan ictimi-siyasi şüur hər bir gəncin mənəvi mövqeyini möhkəmləndirir, öz baxışlarını düzgün və əsaslı şəkildə ifadə etməkdə, yad ideologiyaya qarşı barışmaz mövqe tutmaqda, yaşına və maraqlarına uyğun fəaliyyət sahələrində ictimai-siyasi fəallıq nümayiş etdirməkdə köməklik göstərir.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 12:23
Prezidentlə xanımı Şəhidlər xiyabanında - Fotolar
Bu gün, 12:05
Prezident və xanımı Fəxri xiyabanda - Fotolar
Dünən, 19:36
Yaşar Güler Bakıya gəlib
Dünən, 18:00
Rus ordusu Donetsk və Xarkovda irəliləyib
Dünən, 16:49
Pəncəli Teymurova Milli Qəhrəman adı verilib
Dünən, 16:45
Tiktoker həbs edilib
Dünən, 14:19
Saxta rəy verən ekspertə cinayət işi açılıb
Dünən, 09:40
AVP-nin təşkilat sədri həbs olunub
Dünən, 08:11
Tramp daha bir təşəbbüslə çıxış edib
Dünən, 00:04
ABŞ hərbi bazanı ələ keçirmək istəyir
6-11-2025, 23:41
Trampın xüsusi elçisi: "İlham Əliyev həqiqi dövlət lideridir"
6-11-2025, 21:25
Qəşəm Nəcəfzadə Audiovizual Şuranın üzvü təyin edilib
6-11-2025, 18:03
Təranə Səmədovanın cəzası azaldılıb
6-11-2025, 17:40
Əməkdar artist Vahid Əliyev vəfat edib
6-11-2025, 16:22
Prezident Dövlət Agentliyinə yeni səlahiyyət verib - Fərman
6-11-2025, 16:12
“Tarqovı”da 19 yaşlı oğlan öldürülüb - Əmisi saxlanılıb
6-11-2025, 15:48
Bakı Slavyan Universitetində konfrans keçirilib - Fotolar
6-11-2025, 13:31
Rusiyanın Donetskdəki dron bazası vurulub
6-11-2025, 11:50
Sektor müdirinə şiddətli töhmət verilib
6-11-2025, 10:45
Məhkəmə sədrlərinin hakimlik səlahiyyətlərinə xitam verilib
6-11-2025, 10:26
Amerikalı general Şəhidlər xiyabanında - Fotolar
6-11-2025, 10:05
Şamaxıda ər arvadını güllələyib
6-11-2025, 08:39
Prezidenti öpmək istəyən şəxs saxlanılıb
6-11-2025, 08:23
Putin nüvə sınaqlarına başlamağı əmr edib
6-11-2025, 08:17
Ankara Xelsinki ilə əməkdaşlığı inkişaf etdirəcək
6-11-2025, 07:56
Qazaxıstan prezidenti Vaşinqtona gəlib
5-11-2025, 23:53
ÇL: "Qarabağ"-"Çelsi" oyunu bərabərə bitib
5-11-2025, 23:03
Sumqayıtda toyda ölüm hadisəsi baş verib
5-11-2025, 20:03
UEFA Azərbaycan jurnalistlərinə bəzi qadağalar qoyub
5-11-2025, 19:49
Dəniz Akademiyasının rəhbəri səfirlə görüşüb
5-11-2025, 16:33
İdmançımız 24 aylıq diskvalifikasiya olunub
5-11-2025, 15:49
Türkiyədə qaban insanı yeməyə cəhd edib
5-11-2025, 13:50
Rusiyada NATO ölkəsinin casusu saxlanılıb
5-11-2025, 11:55
Rusiyanın enerji infrastrukturuna hücum olub
5-11-2025, 11:51
Xəzər dənizində zəlzələ baş verib
5-11-2025, 11:20
Azərbaycan kommunistləri fəallaşıb - Foto
5-11-2025, 11:05
Şabalıd biznesi generala baha başa gəlib
5-11-2025, 10:41
Bu gün Bakı metrosunda iş saatı uzadılacaq
5-11-2025, 08:31
Sudanda əhali fəlakətlə üzləşib
5-11-2025, 08:22
Brüssel Hava Limanı PUA-lara görə bağlanıb
4-11-2025, 19:13
Zəfər Günü yürüşlərin olacağı küçələr - Siyahı
4-11-2025, 17:40
Balakəndə 17 yaşlı qızı oğurlayan dəstə üzvləri tutulub
4-11-2025, 16:44
"Məhkəmə Ekspertizası" informasiya sistemi yaradılacaq
4-11-2025, 16:11
Parada görə marşrutların istiqaməti dəyişəcək - Siyahı
4-11-2025, 15:48
Nazir vergi güzəşti olacaq sahələri açıqlayıb
4-11-2025, 13:21
Bakıya və rayonlara leysan yağacaq - Proqnoz
4-11-2025, 12:14
Qar uçqunu yeddi nəfərin ölümünə səbəb olub
4-11-2025, 11:35
Müsəlman namizəd Nyu-Yorkun meri seçilə bilər
Mikayıl Mikayılov deyir ki, festivalda nümayiş olunan tamaşa Azərbaycanla Meksika arasında teatr əlaqələrinin başlanğıcı sayıla bilər
ADP sədri ehtimal edir ki, “Tərtər işi” yaxşı araşdırılsa, onun da altından Mehdiyev və əlaltıları çıxacaq
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
