15 gün sovetlərsiz yaşayan Lənkəran...
Tarix: 16-05-2025 15:02 | Bölmə: Xəbərlər
15 gün sovetlərsiz yaşayan Lənkəran...

Etibar CƏBRAYILOĞLU

“Tarixçilikdə “mikro-tarix” adlanan bir metodologiya mövcuddur. Bu metod, geniş tarixi dövrləri və böyük ictimai hadisələri daha yaxşı anlamaq üçün dar miqyaslı mövzuları və spesifik hadisələri araşdırmağa əsaslanır...

“Lənkəran 15 gün sovetlərsiz” kitabı mikro-tarixin gözəl, həm də Azərbaycanda az təsadüf olunan örnəklərindən biridir. Əgər bütün rayonlar öz həyat və fəaliyyətlərinə, yaşadıqlarına dayanaraq bir hadisənin, bu kitabdakı kimi, konkret olaraq Milli Azadlıq Hərəkatının lokal xronikasını yazsalar bu zaman Azərbaycan tarixinin həmin dövrü haqqında daha geniş və hərtərəfli mənzərəsi yaranacaq, mükəmməl bir əsər yazılmış olacaq...”

Tanınmış tarixçi-alim, professor Xaləddin İbrahimlinin bu fikirləri İltifat Rəhimzadənin yeni çapdan çıxan “Lənkəran 15 gün sovetlərsiz” kitabına yazdığı “Ön söz”dəndir.

Kitab 1990-cı il yanvarın 11-dən 26-na qədər Lənkəranda baş verən hadisələrdən bəhs edir. Həmin 15 gün ərzində yaşananlar fonunda ikinci dəfə müstəqilliyini bərpa etmək üçün ayağa qalxan Azərbaycan xalqının mübarizəsindən ətraflı danışılır.

Bəs niyə məhz 90-cı ilin 11-26 yanvarı? Həmin günlər Lənkəranda nələr baş vermişdi? Ermənistanın Azərbaycana torpaq iddialarına, orada yaşayan soydaşlarımıza qarşı edilən vəhşiliklərə, mərkəz Moskvanın bu cinayətlərə qərəzli münasibətinə etiraz kimi 1990-cı il yanvarın 11-dən başlayaraq Lənkəranda partiya-sovet, hüquq-mühafizə orqanlarının fəaliyyəti dayandırılmış, Xalq Cəbhəsinin yerli şöbəsi rayonun idarəçiliyini öz üzərinə götürmüşdü. Bu, 70 illik nəhəng sovet imperiyasında analoqu olmayan bir hadisə idi.



Üzərindən 30 ildən çox keçməsinə baxmayaraq “Lənkəran hadisələri” barədə yazılmır və ya qərəzli şəkildə təhrif olunmuş variantda təqdim edilir. “Lənkəran 15 gün sovetlərsiz” kitabı bu baxımdan çox qiymətli mənbədir. Bu kitabı dəyərli edən vacib bir məqam isə müəlliflə bağlıdır. İltifat Rəhimzadə kitabda bəhs olunan hadisələrin birbaşa iştirakçısı, Milli Azadlıq Hərəkatının fəallarından biri, Xalq Cəbhəsi Lənkəran şöbəsinin idarə heyətinin üzvü, SSRİ dövründə rayonu 15 gün sovetlərsiz idarə edən şəxslərdən olub. İxtisasına görə tarixçi olan müəllif təkcə özünün və mübarizə yoldaşlarının yaddaşına arxalanmayıb, o dövrün rəsmi sənədlərinə, fotoşəkillərinə istinad edərək hadisələrin xronikasını yaradıb. Obyektiv tarixçi kimi düzgün atılan addımları da, buraxılan səhvləri də göstərməyi bacarıb. Kitab aydın, oxunaqlı publisistik dildə qələmə alınıb. “Apostrof-A” nəşriyyatında çap edilən bu kitabın redaktoru Şəmşad Ağadır.

70 yaşını qeyd etməyə hazırlaşan müəllifə belə mühüm əhəmiyyətli bir kitab ərsəyə gətirdiyinə görə təşəkkürlər düşür. Var olun, İltifat bəy, yaşadıqlarınıza və yazdıqlarınıza görə!




Bölməyə aid digər xəbərlər