10:01 / 16-06-2025
İran prezidenti: "Biz nüvə silahına can atmırıq"
09:58 / 16-06-2025
İranda “Mossad”ın PUA və bombalar hazırlayan emalatxanası aşkar edilib
08:47 / 16-06-2025
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
08:23 / 16-06-2025
İran İsraili zülmətə qərq edib
00:13 / 16-06-2025
İran XİN-nin binası vurulub - Ölən və yaralanan var
19:08 / 15-06-2025
İranda indiyədək 128 nəfər həlak olub
16:47 / 15-06-2025
Hidayət Heydərov ilk görüşdə məğlub olub
13:19 / 15-06-2025
Sabah leysan yağacaq, güclü külək əsəcək
13:10 / 15-06-2025
Şıx çimərliyində iki nəfər boğulub - Video
12:59 / 15-06-2025
Prezident yeni səfirlərin etimadnamələrini qəbul edib - Fotolar
10:00 / 15-06-2025
Mehriban Əliyeva Mlli Qurtuluş Günü ilə bağlı fotolar paylaşıb
09:14 / 15-06-2025
Vəhdət Partiyasının sədri dəyişib - Fotolar
08:50 / 15-06-2025
İranın zərbəsindən sonra İsraildə tədqiqat mərkəzi yanıb
00:49 / 15-06-2025
İlham Əliyev Milli Qurtuluş Günü münasibətilə paylaşım edib - Foto
00:16 / 15-06-2025
İranda daha bir general həlak olub
00:07 / 15-06-2025
Bu gün Milli Qurtuluş Günüdür
20:24 / 14-06-2025
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
19:00 / 14-06-2025
AZAL uçuşların sayını artırır
18:57 / 14-06-2025
İlham Əliyev krala məktub göndərib
18:19 / 14-06-2025
İranın 20-dən çox komandanı zərərsizləşdririlib
18:07 / 14-06-2025
Lənkəranda yeniyetmə dənizdə boğulub
17:50 / 14-06-2025
Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinə yeni hakim ezam olunub
16:01 / 14-06-2025
Ceyhun Bayramov Hakan Fidanla telefonda danışıb
15:09 / 14-06-2025
Azərbaycan və İran XİN başçıları telefonda müzakirə aparıblar
14:29 / 14-06-2025
İranın 9 nüvə alimi öldürülüb - Siyahı
13:32 / 14-06-2025
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Avropa İttifaqı və Çin arasında vacib birləşdirici tərəfdir"
12:36 / 14-06-2025
Sabah yağış yağacaq
11:49 / 14-06-2025
İranın Baş Qərargah rəisinin iki müavini həlak olub
08:51 / 14-06-2025
Əcnəbilər İrandan Azərbaycana keçərək təxliyə olunur - Fotolar
13:40 / 11-06-2025
Professor: Zəngəzur və Dərələyəzin Ermənistana verilməsinin hüquqi qüvvəsi yoxdur
08:07 / 14-06-2025
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
14:57 / 12-06-2025
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
07:27 / 12-06-2025
Üç min avtomobilin olduğu yük gəmisi bir həftədir yanır
07:17 / 12-06-2025
Ağ ev Yaxın Şərqdən diplomatları və hərbçi ailələrini çıxarır
07:23 / 13-06-2025
İsrail İranı vurmağa başlayıb
21:06 / 11-06-2025
Acun Ilıcalı istefa verib
17:06 / 13-06-2025
Laçın şəhərinin Baş planı təsdiqlənib
22:53 / 11-06-2025
"Qarabağ" Marko Veşoviçlə yollarını ayırıb
21:38 / 12-06-2025
Erməniəsilli şəxslərin məhkəməsi davam edir - Yenilənib
18:49 / 13-06-2025
“Rəmzi qisas erası bitdi” - Ekspertlər İsrail-İran duelinin aqibətini necə görür?
15:00 / 11-06-2025
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
ABŞ və Britaniya qüvvələri Tehrana zərbə endirə bilər
Tarix: 03-02-2024 18:05 | Bölmə: Slayd
“Bu il iki böyük hücum 7 oktyabr 2023-cü ildə Qəzzaya edilən hücumlarla başlayan qaynar qarşıdurmanın bölgəyə sıçramaq ehtimalını daha da artırıb. Bunlardan birincisi yanvarın 4-də İnqilab Keşikçiləri Korpusunun keçmiş komandanı Qasım Süleymaninin anım mərasimində ən azı 103 nəfərin öldüyü, yüzlərlə insanın yaralandığı hücumdur. İkincisi isə Suriya və İraq sərhədlərinə yaxın İordaniyada yerləşən və eyni ayda İrana bağlı şiə silahlıları tərəfindən ABŞ bazasına hücumu saymaq olar”.
Reyting.az xəbər verir ki, bunu İstanbul Mədəniyyət Universitetinin Beynəlxalq Əlaqələr şöbəsinin rəhbəri, professor Özden Zeynep Oktav bildirib.
Oktav deyib ki, yuxarıda sadaladığı bu iki hadisədən sonra ağla gələn ilk sual İranın ABŞ bazalarına niyə hücum etməsidir:
“Daha əvvəl ABŞ bazalarını vuran İran ən azı 3 ABŞ əsgərinin öldüyü və 25 əsgərin yaralandığı hücuma görə məsuliyyəti öz üzərinə götürməsə də, ABŞ rəsmiləri İranı birbaşa hədəfə alaraq cavablarının çoxölçülü, mərhələli və davamlı ola biləcəyini elan etdilər. Başqa sözlə, ABŞ birbaşa Tehranı hədəf alan hücumdan daha çox geniş auditoriyaya qarşı çoxsaylı hücumlar, o cümlədən daha geniş kiberhücumlar və ya gizli əməliyyatlar planlaşdırır. Bir çox analitiklər bildirirlər ki, İraq və Suriyadakı ABŞ bazalarına əvvəlki 100-dən çox hücumdan fərqli olaraq, “Tover 22”-yə edilən hücumda ilk dəfə Amerika əsgərinin qanı tökülüb və vəziyyət nəzarət altında olan münaqişədən çox kənara çıxıb”.
Professor İranın ABŞ hərbi bazalarına hücumları və ABŞ-ın bölgədən çıxma ehtimalına da toxunub:
“İranın ABŞ bazalarına niyə hücum etməsinə baxsaq, birinci səbəb enerjidir. Enerji kontekstində İranın hücumlarının əsas məqsədi ABŞ və onun yaxın müttəfiqi İsraili regiondan kənarlaşdırmaq, hətta marginallaşdırmaqdır. Bunun ən parlaq nümunəsi İranın 2023-cü ilin martında Çinin vasitəçiliyi ilə əzəli düşməni və ABŞ-dan ən çox silah alan enerji aktoru Səudiyyə Ərəbistanı ilə bağladığı razılaşmadır. Bu razılaşma ilə Çin simvolik də olsa, diplomatik gücü ilə iki düşmən enerji aktoru arasında razılığa gələ bilən Yaxın Şərqdə super gücə çevrildi. Digər bir məsələ isə İranın dəstəklədiyi husilərin Qırmızı dənizdə Qəzzadakı qırğına qarşılıq olaraq İsrailə dəstək verən ölkələrin gəmilərinə, xüsusən də ABŞ-ın ticarət gəmilərinə sanki enerji yollarını təhdid edirmiş kimi həyata keçirdikləri hücumlardır. İran bu hücumlara görə getdikcə ABŞ və İngiltərənin hədəfinə çevrilsə də, husilər vasitəsilə Qəzza qırğınlarına cavab verə biləcək bir aktordur. Beləliklə, Tehran öz təsir dairələrini möhkəmləndirsə də, İsrailin regionda, xüsusən də Körfəzdə təsirini gecikdirə bilər.
İkincisi, İran da hədəf lövhəsindədir, çünki o, Çinin dəniz enerji yollarına nəzarətində mühüm aktordur. Vaşinqton Tehranı birbaşa vurmaq niyyətində olmadığını bəyan etsə də, ABŞ-da seçkilər ərəfəsində 3 amerikalı əsgərin öldürüldüyü hücum Co Bayden administrasiyasına böyük təzyiq göstərib. Yəni İran son hücumu ilə ABŞ-ın daxili siyasətindəki qütbləşməni və administrasiyaya təzyiqləri xeyli artırıb. Ona görə də İranın hücumlarının digər səbəbi şübhəsiz siyasidir.
Üçüncü səbəb 2020-ci ildən başlayaraq İranın ABŞ tərəfindən təcrid olunmasıdır. Təkcə Qasım Süleymani və Əbu Mehdi əl-Mühəndisin öldürülməsi ilə deyil, Fəhrizadə kimi şəxsiyyətlərin qətli ilə də İran kəşfiyyatının zəifliyi üzə çıxdı və İranın nüfuzuna xələl gəldi. Eyni zamanda, İsraillə normallaşma prosesini başlatmaqla və İsrail, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ), Bəhreyn və mümkün İsrail-Səudiyyə Ərəbistanı arasında yaxınlaşma yolu ilə o zamankı Tramp administrasiyası İranı cənubdan mühasirəyə almağa imkan verdi”.
Özden Zeynep Oktav
Oktav əlavə edib ki, əsasən Vaşinqtonun ruporu kimi çıxış edən “Foregn Affairs” jurnalı ABŞ-ın orta bölgədəki hərbi varlığını geri çəkəcəyi xəbərini dərc etsə də, son hücumdan sonra ABŞ-ın İrana necə cavab verəcəyi maraqlıdır:
“Şərqdə zaman keçdikcə son inkişaflar bu xəbəri əsassız edir. ABŞ rəsmilərinin açıqlamalarına və Amerika media orqanlarının xəbərlərinə əsaslanaraq proqnozlar vermək yanlış olardı. ABŞ-da seçkilər nəticəsində iqtidara gələcək hakimiyyətin - istər demokrat, istərsə də respublikaçı olsun, - bölgədə sakitləşdirmə deyil, amansız siyasət yürütmək ehtimalı da nəzərdən qaçırılmamalıdır”.
Professor qeyd edib ki, belə siyasət yürütmək ehtimalının bəzi səbəbləri var:
“Birincisi, Çinin ABŞ-ı sarsıdacaq gücə çevrilmək üçün sürətlə irəlilədiyi anlayışı artıq ABŞ-da geniş yayılıb.
İkincisi, Çinin Yaxın Şərqdə və enerji yollarında dominant gücə çevrilməsində İranın rolu olub. İran oynamağı bacaran aktor kimi görünür.
Üçüncüsü İsrailin Qəzza qırğınlarından sonra İranın artan nüfuzu və Livan, Yəmən, İraqda təsir dairələrini gücləndirmək imkanlarıdır.
ABŞ dövlət katibi Antoni Blinken İrana cavabın çoxşaxəli, mərhələli və uzunmüddətli olacağını bildirsə də, Qəzza qətliamlarının davam etdiyi bir dövrdə münaqişənin alovlanması və Livan kimi ölkələrə yayılması mümkündür. Bu kontekstdə Çinin böyük müharibənin tərəfi olmayacağı və ABŞ-a qarşı çıxmayacağı görünsə də, bu o demək deyil ki, Çin dolayısı ilə Rusiyanı, İranı və hətta bəzi Körfəz ölkələrini dəstəkləməyəcək. Bir sözlə, ABŞ və müttəfiqləri, xüsusən də Böyük Britaniya regionda daimi olacaq və onların birbaşa Tehranı hədəf alması da mümkündür”.
E. KAMAL
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 03-02-2024 18:05 | Bölmə: Slayd
“Bu il iki böyük hücum 7 oktyabr 2023-cü ildə Qəzzaya edilən hücumlarla başlayan qaynar qarşıdurmanın bölgəyə sıçramaq ehtimalını daha da artırıb. Bunlardan birincisi yanvarın 4-də İnqilab Keşikçiləri Korpusunun keçmiş komandanı Qasım Süleymaninin anım mərasimində ən azı 103 nəfərin öldüyü, yüzlərlə insanın yaralandığı hücumdur. İkincisi isə Suriya və İraq sərhədlərinə yaxın İordaniyada yerləşən və eyni ayda İrana bağlı şiə silahlıları tərəfindən ABŞ bazasına hücumu saymaq olar”.
Reyting.az xəbər verir ki, bunu İstanbul Mədəniyyət Universitetinin Beynəlxalq Əlaqələr şöbəsinin rəhbəri, professor Özden Zeynep Oktav bildirib.
Oktav deyib ki, yuxarıda sadaladığı bu iki hadisədən sonra ağla gələn ilk sual İranın ABŞ bazalarına niyə hücum etməsidir:
“Daha əvvəl ABŞ bazalarını vuran İran ən azı 3 ABŞ əsgərinin öldüyü və 25 əsgərin yaralandığı hücuma görə məsuliyyəti öz üzərinə götürməsə də, ABŞ rəsmiləri İranı birbaşa hədəfə alaraq cavablarının çoxölçülü, mərhələli və davamlı ola biləcəyini elan etdilər. Başqa sözlə, ABŞ birbaşa Tehranı hədəf alan hücumdan daha çox geniş auditoriyaya qarşı çoxsaylı hücumlar, o cümlədən daha geniş kiberhücumlar və ya gizli əməliyyatlar planlaşdırır. Bir çox analitiklər bildirirlər ki, İraq və Suriyadakı ABŞ bazalarına əvvəlki 100-dən çox hücumdan fərqli olaraq, “Tover 22”-yə edilən hücumda ilk dəfə Amerika əsgərinin qanı tökülüb və vəziyyət nəzarət altında olan münaqişədən çox kənara çıxıb”.
Professor İranın ABŞ hərbi bazalarına hücumları və ABŞ-ın bölgədən çıxma ehtimalına da toxunub:
“İranın ABŞ bazalarına niyə hücum etməsinə baxsaq, birinci səbəb enerjidir. Enerji kontekstində İranın hücumlarının əsas məqsədi ABŞ və onun yaxın müttəfiqi İsraili regiondan kənarlaşdırmaq, hətta marginallaşdırmaqdır. Bunun ən parlaq nümunəsi İranın 2023-cü ilin martında Çinin vasitəçiliyi ilə əzəli düşməni və ABŞ-dan ən çox silah alan enerji aktoru Səudiyyə Ərəbistanı ilə bağladığı razılaşmadır. Bu razılaşma ilə Çin simvolik də olsa, diplomatik gücü ilə iki düşmən enerji aktoru arasında razılığa gələ bilən Yaxın Şərqdə super gücə çevrildi. Digər bir məsələ isə İranın dəstəklədiyi husilərin Qırmızı dənizdə Qəzzadakı qırğına qarşılıq olaraq İsrailə dəstək verən ölkələrin gəmilərinə, xüsusən də ABŞ-ın ticarət gəmilərinə sanki enerji yollarını təhdid edirmiş kimi həyata keçirdikləri hücumlardır. İran bu hücumlara görə getdikcə ABŞ və İngiltərənin hədəfinə çevrilsə də, husilər vasitəsilə Qəzza qırğınlarına cavab verə biləcək bir aktordur. Beləliklə, Tehran öz təsir dairələrini möhkəmləndirsə də, İsrailin regionda, xüsusən də Körfəzdə təsirini gecikdirə bilər.
İkincisi, İran da hədəf lövhəsindədir, çünki o, Çinin dəniz enerji yollarına nəzarətində mühüm aktordur. Vaşinqton Tehranı birbaşa vurmaq niyyətində olmadığını bəyan etsə də, ABŞ-da seçkilər ərəfəsində 3 amerikalı əsgərin öldürüldüyü hücum Co Bayden administrasiyasına böyük təzyiq göstərib. Yəni İran son hücumu ilə ABŞ-ın daxili siyasətindəki qütbləşməni və administrasiyaya təzyiqləri xeyli artırıb. Ona görə də İranın hücumlarının digər səbəbi şübhəsiz siyasidir.
Üçüncü səbəb 2020-ci ildən başlayaraq İranın ABŞ tərəfindən təcrid olunmasıdır. Təkcə Qasım Süleymani və Əbu Mehdi əl-Mühəndisin öldürülməsi ilə deyil, Fəhrizadə kimi şəxsiyyətlərin qətli ilə də İran kəşfiyyatının zəifliyi üzə çıxdı və İranın nüfuzuna xələl gəldi. Eyni zamanda, İsraillə normallaşma prosesini başlatmaqla və İsrail, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ), Bəhreyn və mümkün İsrail-Səudiyyə Ərəbistanı arasında yaxınlaşma yolu ilə o zamankı Tramp administrasiyası İranı cənubdan mühasirəyə almağa imkan verdi”.
Özden Zeynep Oktav
Oktav əlavə edib ki, əsasən Vaşinqtonun ruporu kimi çıxış edən “Foregn Affairs” jurnalı ABŞ-ın orta bölgədəki hərbi varlığını geri çəkəcəyi xəbərini dərc etsə də, son hücumdan sonra ABŞ-ın İrana necə cavab verəcəyi maraqlıdır:
“Şərqdə zaman keçdikcə son inkişaflar bu xəbəri əsassız edir. ABŞ rəsmilərinin açıqlamalarına və Amerika media orqanlarının xəbərlərinə əsaslanaraq proqnozlar vermək yanlış olardı. ABŞ-da seçkilər nəticəsində iqtidara gələcək hakimiyyətin - istər demokrat, istərsə də respublikaçı olsun, - bölgədə sakitləşdirmə deyil, amansız siyasət yürütmək ehtimalı da nəzərdən qaçırılmamalıdır”.
Professor qeyd edib ki, belə siyasət yürütmək ehtimalının bəzi səbəbləri var:
“Birincisi, Çinin ABŞ-ı sarsıdacaq gücə çevrilmək üçün sürətlə irəlilədiyi anlayışı artıq ABŞ-da geniş yayılıb.
İkincisi, Çinin Yaxın Şərqdə və enerji yollarında dominant gücə çevrilməsində İranın rolu olub. İran oynamağı bacaran aktor kimi görünür.
Üçüncüsü İsrailin Qəzza qırğınlarından sonra İranın artan nüfuzu və Livan, Yəmən, İraqda təsir dairələrini gücləndirmək imkanlarıdır.
ABŞ dövlət katibi Antoni Blinken İrana cavabın çoxşaxəli, mərhələli və uzunmüddətli olacağını bildirsə də, Qəzza qətliamlarının davam etdiyi bir dövrdə münaqişənin alovlanması və Livan kimi ölkələrə yayılması mümkündür. Bu kontekstdə Çinin böyük müharibənin tərəfi olmayacağı və ABŞ-a qarşı çıxmayacağı görünsə də, bu o demək deyil ki, Çin dolayısı ilə Rusiyanı, İranı və hətta bəzi Körfəz ölkələrini dəstəkləməyəcək. Bir sözlə, ABŞ və müttəfiqləri, xüsusən də Böyük Britaniya regionda daimi olacaq və onların birbaşa Tehranı hədəf alması da mümkündür”.
E. KAMAL
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 08:47
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
Bu gün, 00:13
İran XİN-nin binası vurulub - Ölən və yaralanan var
Dünən, 13:19
Sabah leysan yağacaq, güclü külək əsəcək
14-06-2025, 20:24
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
14-06-2025, 15:09
Azərbaycan və İran XİN başçıları telefonda müzakirə aparıblar
14-06-2025, 08:07
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
13-06-2025, 22:31
İran İsrailə raket hücumuna başlayıb
13-06-2025, 17:43
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
13-06-2025, 16:44
Keçmiş səfir: Çin və Rusiyanın İranın yanında duracağına inanmıram
13-06-2025, 11:24
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
13-06-2025, 10:40
143 milyon manatlıq mənimsəmə üzrə yenidən məhkəmə olub
13-06-2025, 09:57
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
13-06-2025, 09:27
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
13-06-2025, 08:30
AZAL son hadisələrlə əlaqədar bəzi reysləri ləğv edib - Siyahı
13-06-2025, 07:23
İsrail İranı vurmağa başlayıb
12-06-2025, 17:51
Nə Bayden, nə də Tramp Rusiyanın çökməsini istəmir
12-06-2025, 17:09
Təqaüd və sosial müavinətlər artırılıb - Fərman
12-06-2025, 14:57
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
12-06-2025, 13:07
İranı vurmağa hazırlaşırlar
11-06-2025, 15:00
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
11-06-2025, 14:27
Qəbul imtahanının nəticəsi elan edilib
11-06-2025, 12:12
Dron müharibəsinin dərsləri
11-06-2025, 08:09
NATO Ukrayna ilə bağlı qərar verməyə hazırlaşır
10-06-2025, 16:32
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
10-06-2025, 13:54
Rusiya təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
10-06-2025, 13:07
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
10-06-2025, 11:18
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
9-06-2025, 22:32
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
6-06-2025, 10:11
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
5-06-2025, 17:33
İqlim dəyişikliyi münaqişələri artıracaq
5-06-2025, 13:29
Kilsə ilə Paşinyan arasında qarşıdurma böyüyür
5-06-2025, 12:08
Moskva və Bakı “Rus Evi”nə dair hələ də razılığa gəlməyib
5-06-2025, 10:05
Federasiya rəhbərini icra başçısı bıçaqlatdırıb? - Yenilənib
4-06-2025, 11:27
Vaşinqton Qafqaza böyük diplomatik diqqət yetirir
4-06-2025, 11:10
Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiya hazırlanıb
4-06-2025, 10:13
Azərbaycan və Ermənistanın dövlət komissiyaları arasında görüş olub
4-06-2025, 08:08
Sabirabaddakı yanğında 4 nəfər həyatını itirib - (Yenilənib)
3-06-2025, 17:32
Məhkəmələrə hakimlər təyin edilib - (Siyahı)
3-06-2025, 17:26
Dünyanın bir hissəsi su altında qalacaq
3-06-2025, 15:18
Müharibə daha təhlükəli fazaya keçib
3-06-2025, 12:29
Xaricdə yaşayan daha 7 nəfər haqqında həbs qərarı çıxarılıb
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
