Dünya ticarətinin 80 faizini təşkil edən gəmiçilik məhv edilib
Tarix: 22-03-2022 13:10 | Bölmə: Araşdırma / Slayd
Dünya ticarətinin 80 faizini təşkil edən gəmiçilik məhv edilib

“Əgər rus dənizçiləri haqqında düşünürsünüzsə, unutmayın ki, dünyadakı 1,89 milyon dənizçinin 10 faizindən çoxu rus, 4 faizi isə ukraynalıdır. Kreml boz ərazilərdən Qərbə qarşı daha çox təcavüz etmək istəsə, dənizçilərini evdə qalmağa məcbur edə bilər. Bu şəraitdə qlobal nəqliyyat və nəticədə malların qlobal təchizatı dərhal azalma ilə üzləşəcək”.

Reyting.az
xəbər verir ki, bunu "Foreign Policy" yazıb.

ABŞ nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

Britaniya Rusiya gəmilərinin öz limanlarına daxil olmasını qadağan edib və Avropa Birliyi də bunu etmək üzrədir. Dünyadakı digər üç əsas gəmiçilik xəttinin də Rusiya limanlarına girişi kəsilib. Həmçinin, Ukrayna limanları bağlanıb.

Rusiyanın Ukraynaya təcavüzü dünya ticarətinin 80 faizini təşkil edən dünya gəmiçiliyinə ağır zərbə vuraraq məhv edib. Hazırda gəmilər yükü çatdıra bilmir, 140-a yaxın ticarət gəmisi isə Ukrayna limanlarında qapalı vəziyyətdə qalıb və yanğın təhlükəsi ilə üzləşib. Dünyanın qalan hissəsi öz məyusedici vəziyyətlərindən narahat olmalıdır, ən azı ona görə ki, onların daşıdığı yük gündəlik həyatımız üçün çox vacibdir.

Martın 1-də “NS Champion” tankeri qəflətən problemlə üzləşib. Şotlandiyanın “Orkney” neft terminalına gedən tanker bir çox digər yük gəmiləri kimi Liberiya bayrağı altında üzürdü, lakin fevralın 24-də ABŞ hökuməti tərəfindən sanksiyaya məruz qalan Rusiyanın ən böyük gəmiçilik şirkəti olan “Sovcomflot”-a məxsus olub.

Bununla belə, tankerin təyinat yerinə çatmaq hüququ var idi, çünki sanksiyalar sanksiyaların tətbiq olunduğu vaxt yolda olan gəmilərə təsir etmir. Lakin gəmi təyinat yerinə çatmamış Britaniya hökuməti dərhal limanlarını Rusiya gəmiləri üçün bağlayacağını açıqlayıb.

Beləliklə, sözügedən gəmi növbəti təyinat məntəqəsi olan Danimarkanın Skagen limanına neftsiz üzməli olub.

Avropa İttifaqının Britaniyanı sürətlə izləyərək limanlarını rus şirkətlərinə məxsus və idarə etdiyi və ya Rusiya bayrağı altında üzən gəmilər üçün bağlayacağı gözlənilir. Kanada artıq bunu edib. Dünyanın ən böyük gəmiçilik şirkəti olan İsveçrədə yerləşən “Mediterranean Shipping Company” Rusiyaya və Rusiyadan gələn bütün konteyner daşımalarını dayandıracağını açıqlayıb. Danimarkada yerləşən “Maersk” və Sinqapurda yerləşən “Ocean Network Express” kimi digər şirkətlər də artıq oxşar elanlar veriblər. Bu şirkətlər yalnız humanitar daşımaları həyata keçirirlər ki, bunlara adətən qida və dərman daxildir. Bu o deməkdir ki, Rusiyanın dünyanın bir çox yerləri ilə əlaqəsi kəsiləcək və Moskva yalnız Çinin COSCO kimi əsasən Asiya gəmiçilik şirkətləri vasitəsilə mal göndərə və qəbul edə biləcək.

Yeri gəlmişkən, Ukrayna artıq dünya ilə əlaqəni itirib. Hücumdan bir həftə əvvəl dəniz sığortaçıları Rusiya və Ukraynanın Qara dəniz və Azovdakı hissələrini qara siyahıya salaraq gəmilərin keçməsini çətinləşdirib və daha bahalı edib. Ötən ay Rusiya Ukraynanı işğal edəndə Ukrayna limanlarını bağlayıb. Ölkə hazırda oksigen və digər tibbi avadanlıq çatışmazlığı ilə üzləşib. Bu, Ukrayna üçün dəhşətli xəbərdir. Bu, həm də hökumətinin günahkar olduğu Rusiyanın sadə xalqı üçün də dəhşətli xəbərdir. Lakin bu, qlobal gəmiçilik sənayesi üçün də dəhşətli xəbər sayılır. İndi dünya okeanları sonrakı səyahətləri əngəllənən gəmilərlə doludur. Artıq bəzi limanlarla əlaqə saxlamağa icazə verilmədiyi üçün nə gəmidə olan yükləri çatdıra, nə də digər müştərilərin gözlədiyi yükü yığa bilirlər. Təyyarədə olan yük də göndərənə qaytarılmalıdır, bəs kim tərəfindən?

Qeyd etmək lazımdır ki, limanlarda qəfil saxlama üçün böyük miqdarda mal yoxdur, bəziləri tez xarab ola bilər.

Daha aktual problem isə hazırda təyinat yeri bilinməyən belə gəmilərin ekipajıdır. Beynəlxalq Gəmiçilik Palatasının baş katibi Qay Platon bildirib: "Bu yeni böhrana görə dənizçiləri öz ölkələrinə qaytarmalıyıq. Bəs biz onları hara qaytaracağıq? Bəziləri öz ölkələrinə getmək istəmir. Məsələn, ukraynalı insanlar üçün evə getmək onların artıq tərk edə bilməyəcəyi deməkdir və bəzi dənizçilər bundan narahatdırlar. Fakt budur ki, hazırkı böhran COVİD-19 səbəbindən çox əziyyət çəkən qlobal donanmaya təsir edir”.

Epidemiya başlayanda bir çox dənizçi müqavilələri başa çatdıqdan sonra hava səyahətləri azaldığı üçün evlərinə qayıda bilməyib. Bundan sonra dünya ölkələri dənizçilərə liman səfərləri zamanı gəmilərini tərk etməyi qadağan etdikdən sonra işlər daha da pisləşib. Dənizçilər öz gəmilərində əsir götürülüb. İndi COVİD-19 azaldığından, yenə eyni bədbəxtliklərlə üzləşirlər.

Eyni zamanda, rus dənizçiləri təkcə onları və digər dənizçiləri işə götürmək üçün kifayət qədər işin olub-olmayacağı ilə bağlı qeyri-müəyyənliklə deyil, həm də Rusiyanın geniş sanksiyalar altında olduğu bir vəziyyətdə maaş almamaq perspektivi ilə üzləşirlər.

Qeyri-rus gəmilərində çoxlu rus ekipajları var. Hələ cavab tapmağa çalışaraq Qay Platondan soruşaq: nəzərə alsaq ki, onların əməkhaqqı Rusiyadan kənarda şirkətlər tərəfindən ödənilir, onda sual yaranır ki, onların maaşları necə ödənilir?

“Əgər rus dənizçiləri haqqında düşünürsünüzsə, unutmayın ki, dünyadakı 1,89 milyon dənizçinin 10 faizindən çoxu rus, 4 faizi isə ukraynalıdır. Mən tez-tez düşünürəm ki, Kreml boz ərazidə Qərbə qarşı daha çox təcavüz etmək istəsə, öz dənizçilərini evdə qalmağa məcbur edə bilər. İndi də Rusiya öz dənizçilərindən öz ölkələrində qaldıqdan sonra dənizə qayıtmamağı xahiş edə bilər. Bu şəraitdə qlobal nəqliyyat və nəticədə malların qlobal təchizatı dərhal azalma ilə üzləşəcək”.

Hələlik Rusiya prezidenti Vladimir Putin, deyəsən, daha incə hücum vasitələrinə deyil, hərbi zorakılığa diqqət yetirir. Dənizçilər üçün bu, başqa bir təcili problem deməkdir. 140-a yaxın yük gəmisi hazırda bağlı olan limanlarda ilişib qalıb və Qara dənizdən keçmək çox təhlükəli olduğundan çıxa bilmir. Məsələn, Odessa limanında 22-yə yaxın ticarət gəmisi qapalı vəziyyətdə qalıb. Martın 3-də Odessa limanında ikisi rus və dörd ukraynalı olmaqla altı ekipaj üzvü olan Estoniya yük gəmisi batıb. 4 ekipaj üzvü yoxa çıxıb.

Qara dənizdə daha üç ticarət gəmisi Rusiya raketləri ilə vurulub. Hücumlardan birində banqladeşli ekipaj üzvü həlak olub.

Qay Platon bildirib ki, ekipajın limanları tərk etməsinə kömək etməyə çalışırlar: “Biz bütün diplomatik vasitələrdən istifadə edirik, lakin hazırda bunu etmək, demək olar ki, mümkün deyil. Biz də onları qidalandırmağa çalışırıq. Onu da qeyd edək ki, ekipajın işlədikləri gəmini tərk etməsinə icazə verilmir. Yük gəmilərində isə adətən bir neçə həftəlik qida ehtiyatı olur. Vəziyyət o qədər ağırdır ki, Beynəlxalq Dəniz Təşkilatı bu həftə təcili iclas keçirəcək”.

Gəmiçilik şirkətlərinin, dəniz xeyriyyə təşkilatlarının və diplomatların birgə səyləri uğur qazansa və bütün qapalı dənizçilər vətənə qaytarılsa və ya təhlükəsiz yerə göndərilsə belə, gəmiçilik sənayesi qarışıqlıq içində davam edəcək. Çünki dünya iki yerə bölünür. Bir bölmə keçmişdə olduğu kimi fəaliyyət göstərəcək və gəmilər sərhədi minimal maneələrlə keçəcək. Digər hissəyə isə dünya ilə əlaqəni itirmiş Rusiya və Ukrayna daxildir. Hətta öz vətəndaşlarının gündəlik ehtiyacları digər ölkələrin vətəndaşlarının və şirkətlərinin ehtiyacları ilə eyni qalır.

Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}