00:00 / 20-05-2022
Müharibə nəticəsində Ukraynada ölənlərin sayı açıqlanıb
23:23 / 19-05-2022
İlham Əliyev, Şarl Mişel və Nikol Paşinyan növbəti dəfə görüşəcək
23:23 / 19-05-2022
Çavuşoğlu: “Ermənistan Azərbaycanın xoş niyyətli yaxınlaşmalara cavab verməlidir”
22:17 / 19-05-2022
Mədəniyyət Nazirliyi Xalq artistinin ölümü ilə bağlı nekroloq yayıb
20:54 / 19-05-2022
ABŞ Ukraynaya əlavə 100 milyon dollar yardım ayırıb
20:18 / 19-05-2022
14 ölkədən Azərbaycana uçuşlar bərpa olunur – Siyahı
19:56 / 19-05-2022
Rusiyaya qarşı hərbi tribunal yaradılır
19:41 / 19-05-2022
İran prezidenti İlham Əliyevi ölkəsinə səfərə dəvət edib
18:55 / 19-05-2022
Xalq artisti vəfat edib - Foto
18:45 / 19-05-2022
Müəllimlərin sertifikatlaşdırılması üçün yeni sənəd hazırlanır
18:38 / 19-05-2022
Ordumuzun mövqeləri yenidən atəşə tutulub
18:27 / 19-05-2022
ICESCO-nun Baş direktoru Şuşada: “Bura mədəniyyətin paytaxtıdır”
18:21 / 19-05-2022
Özəlləşdirmədən əldə edilən vəsaitdən istifadə qaydası dəyişib
18:16 / 19-05-2022
Üzüm tingləri ilə bağlı yeni dövlət standartı təsdiqlənib
18:05 / 19-05-2022
Şahin Mustafayev İran prezidenti ilə görüşüb
18:04 / 19-05-2022
Azərbaycan əleyhinə növbəti kampaniya başlayır
18:00 / 19-05-2022
Əfv Komissiyası daha 100-dən çox müraciətə baxıb
17:51 / 19-05-2022
Bakıda ICESCO-nun regional ofisi açılacaq
17:43 / 19-05-2022
Milli Məclisin daha bir komitəsinin iclasında 13 məsələ müzakirə olunub
17:35 / 19-05-2022
71 yaşlı sabiq baş həkimə ağır cəza verilib
17:23 / 19-05-2022
Sabiq icra başçısı barədə həbs müddəti uzadılıb
17:20 / 19-05-2022
Azərbaycan səfirliyi Türkiyəni millli bayramı münasibətilə təbrik edib
17:09 / 19-05-2022
Mərkəzi Bank dolların sabaha olan rəsmi məzənnəsini açıqlayıb
17:01 / 19-05-2022
Daha bir partiyaya ofis verilib
16:57 / 19-05-2022
Bakıda multikultural perspektivlərlə bağlı beynəlxalq konfrans keçirilib
16:42 / 19-05-2022
DÇ-2022: hakimlərin adları açıqlanıb
16:36 / 19-05-2022
Ölkəmizdə koronavirusa yoluxma sayı açıqlanıb
16:32 / 19-05-2022
Gender komissiyalarının yaradıldığı bələdiyyələr məlum olub
11:34 / 19-05-2022
Daha bir ölkə Finlandiya və İsveçin NATO-ya üzvlüyünə qarşı çıxır
08:56 / 17-05-2022
Etibar Məmmədov: “Yaxın zamanlarda Rusiyanın dağılma prosesi başlayacaq” - Müsahibə
17:53 / 16-05-2022
İranda gərginlik: 40 şəhərdə sosial tələblə keçirilən aksiyalar siyasi xarakter alır
11:02 / 19-05-2022
AMEA-nın institut direktoru faciəli şəkildə həyatını itirib
12:57 / 17-05-2022
Putin Türkiyəyə gedir? - Peskovdan açıqlama
15:49 / 16-05-2022
Həbsdə olan partiya sədrini yenidən məhkəməyə veriblər - Foto
16:21 / 17-05-2022
İlham Əliyev-Vladimir Putin-Nikol Paşinyan görüşü ola bilər
12:50 / 17-05-2022
Rusiyalı oliqarxlar şəxsi təyyarə və yaxtalarını Türkiyəyə aparır - Fotolar
13:49 / 19-05-2022
Sərdar Cəlaloğlu: “Ukraynaya vurulan ziyanı etiraf edən lider Rusiyada hakimiyyətə gələcək”
12:53 / 19-05-2022
Azərbaycanda daha bir dövlət qurumu yaradılır - Fərman
11:32 / 17-05-2022
Milli Məclisin Aparat rəhbəri vəzifəsinə təyinat olub - Foto
Kürdə su azalır: "Vəziyyət yaxın illərdə düzəlməyəcək" - Araşdırma
Tarix: 17-02-2022 15:45 | Bölmə: Araşdırma
Azərbaycan alimləri Kür çayının suyunun azalmasının səbəblərini araşdırıb.
AMEA akademik H. Əliyev adına Coğrafiya İnstitutundan Reyting.az-a bildirilib ki, bu məqsədlə institutun Landşaftşünaslıq və landşaft planlaşdırılması şöbəsinin əməkdaşları 4 gün müddətində ezamiyyətdə olublar.
Məqsəd Kür çayının aşağı axınında çay və ətraf ərazilərdəki təbii-antropogen ekosistemlərdə baş verən dinamiki dəyişmələri öyrənmək olub:
"Əraziyə səfər edən tədqiqatçılar çayın aşağı axınında baş verən suyun azalması prosesinin bilavasitə Kür çayı hövzəsində intensivləşən təbii və antropogen təsirlərlə bağlı olduğunu müəyyən ediblər.
Alimlər bildiriblər ki, iqlim dəyişmələri və Xəzər dənizinin səviyyə tərəddüdləri çay və çayətrafı ekositemlərə ciddi təsir göstərir. Hava temperaturunun ölkə ərazisində 0,8-130C artması və yağıntıların azalması suya olan tələbatı çoxaldıb ki, bu da Kür çayı hövzəsindəki çaylardan daha çox su götürülməsinə və onlarda suyun azalmasına, bəzən isə qurumasına gətirib çıxarıb. Dənizin səviyyəsinin 1978-ci ildən 1995-ci ilə kimi 2,5 m-dən çox qalxması dəniz sularının çayın aşağı axınında çay yatağına dolmasına səbəb olub. Bu zaman duzlu dəniz suyu ağır olduğundan çay yatağının dibi ilə yuxarıya doğru irəliləyib. Müşahidələr göstərir ki, çay yatağının indiki vəziyyəti 1,5 il əvvəlki dövrlə müqayisədə 2 dəfəyə qədər kiçilib. Yatağın quruyan hissələrində artıq davamlı yulğun-liğvər kolluqları əmələ gəlib.
Kür çayında suyun azalmasında başlıca faktorlardan biri də çay hövzəsində aparılan düşünülməmiş, elmi cəhətdən əsaslandırılmamış, ekoloji cəhətdən tədqiq edilməmiş antropogen təsirlərdir. Bunlara aşağıdakılar aiddir:
1. Lazımsız ərazilərdə yeni suvarılan torpaqların istifadəyə verilməsi ilə köhnə suvarılan sahələrin susuz qalması;
2. Kür çayının deltasında balıq yetişdirmək üçün geniş imkanların olmasına baxmayaraq Kür-Araz ovalığının daxili hissələrində suvarılan əkinaltı və otlaq sahələrdə süni balıq gölməçələrinin yaradılması;
3. Kürün qolları üzərində kütləvi şəkildə su anbarlarının tikilməsi ilə çayın aşağı axınında suyun azalması;
4. Qum-çınqıl karxanalarında çay yatağına müdaxilə ilə asılı gətirmələrin təbii dinamiki vəziyyətinin pozulması;
5. Antropogen təsirlərlə Kür hövzəsi çaylarında dib eroziyasının artması nəticəsində çay yatağında hidrogeomorfoloji şəraitin kəskin dəyişməsi;
6. Çay suyundan özbaşına su götürülmələri və s.
Bütün bu səbəblər yaxın illərdə vəziyyətin düzələcəyini vəd etmir. 2022-ci ilin isti dövründə yarana biləcək su çatışmazlığına qarşı indidən ciddi tədbirlər görülməlidir. Əks təqdirdə Kür ətrafının sakinləri içməli su qıtlığından yenə də əziyyət çəkəcəklər".
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-02-2022 15:45 | Bölmə: Araşdırma
Azərbaycan alimləri Kür çayının suyunun azalmasının səbəblərini araşdırıb.
AMEA akademik H. Əliyev adına Coğrafiya İnstitutundan Reyting.az-a bildirilib ki, bu məqsədlə institutun Landşaftşünaslıq və landşaft planlaşdırılması şöbəsinin əməkdaşları 4 gün müddətində ezamiyyətdə olublar.
Məqsəd Kür çayının aşağı axınında çay və ətraf ərazilərdəki təbii-antropogen ekosistemlərdə baş verən dinamiki dəyişmələri öyrənmək olub:
"Əraziyə səfər edən tədqiqatçılar çayın aşağı axınında baş verən suyun azalması prosesinin bilavasitə Kür çayı hövzəsində intensivləşən təbii və antropogen təsirlərlə bağlı olduğunu müəyyən ediblər.
Alimlər bildiriblər ki, iqlim dəyişmələri və Xəzər dənizinin səviyyə tərəddüdləri çay və çayətrafı ekositemlərə ciddi təsir göstərir. Hava temperaturunun ölkə ərazisində 0,8-130C artması və yağıntıların azalması suya olan tələbatı çoxaldıb ki, bu da Kür çayı hövzəsindəki çaylardan daha çox su götürülməsinə və onlarda suyun azalmasına, bəzən isə qurumasına gətirib çıxarıb. Dənizin səviyyəsinin 1978-ci ildən 1995-ci ilə kimi 2,5 m-dən çox qalxması dəniz sularının çayın aşağı axınında çay yatağına dolmasına səbəb olub. Bu zaman duzlu dəniz suyu ağır olduğundan çay yatağının dibi ilə yuxarıya doğru irəliləyib. Müşahidələr göstərir ki, çay yatağının indiki vəziyyəti 1,5 il əvvəlki dövrlə müqayisədə 2 dəfəyə qədər kiçilib. Yatağın quruyan hissələrində artıq davamlı yulğun-liğvər kolluqları əmələ gəlib.
Kür çayında suyun azalmasında başlıca faktorlardan biri də çay hövzəsində aparılan düşünülməmiş, elmi cəhətdən əsaslandırılmamış, ekoloji cəhətdən tədqiq edilməmiş antropogen təsirlərdir. Bunlara aşağıdakılar aiddir:
1. Lazımsız ərazilərdə yeni suvarılan torpaqların istifadəyə verilməsi ilə köhnə suvarılan sahələrin susuz qalması;
2. Kür çayının deltasında balıq yetişdirmək üçün geniş imkanların olmasına baxmayaraq Kür-Araz ovalığının daxili hissələrində suvarılan əkinaltı və otlaq sahələrdə süni balıq gölməçələrinin yaradılması;
3. Kürün qolları üzərində kütləvi şəkildə su anbarlarının tikilməsi ilə çayın aşağı axınında suyun azalması;
4. Qum-çınqıl karxanalarında çay yatağına müdaxilə ilə asılı gətirmələrin təbii dinamiki vəziyyətinin pozulması;
5. Antropogen təsirlərlə Kür hövzəsi çaylarında dib eroziyasının artması nəticəsində çay yatağında hidrogeomorfoloji şəraitin kəskin dəyişməsi;
6. Çay suyundan özbaşına su götürülmələri və s.
Bütün bu səbəblər yaxın illərdə vəziyyətin düzələcəyini vəd etmir. 2022-ci ilin isti dövründə yarana biləcək su çatışmazlığına qarşı indidən ciddi tədbirlər görülməlidir. Əks təqdirdə Kür ətrafının sakinləri içməli su qıtlığından yenə də əziyyət çəkəcəklər".
Bölməyə aid digər xəbərlər
22-03-2022, 13:10
Dünya ticarətinin 80 faizini təşkil edən gəmiçilik məhv edilib
11-03-2022, 16:09
Taxıl qıtlığı: dünya gözünü Avropa istehsalçılarına zilləyib
11-03-2022, 14:33
Böyük güclər Ukrayna səmasını niyə qapatmaq istəmir?
17-02-2022, 15:45
Kürdə su azalır: "Vəziyyət yaxın illərdə düzəlməyəcək" - Araşdırma
11-11-2021, 16:47
Pandemiyanın daha bir fəsadı - Alimlər həyəcan təbili çalır
11-11-2021, 13:51
Ermənilərin törətdiyi ekoloji fəlakət beynəlxalq səviyyədə müzakirəyə çıxarılıb - Araşdırma
31-10-2021, 09:46
Baş tutmayan 12-ci abortun “fəsadı”: bioloji ana məşhur qızdan üzr istəyəcək - Fotolar
24-10-2021, 15:13
Naqafil güllə xanım-operatorun həyatına son qoyub - Fotolar
27-08-2021, 15:45
Azərbaycandakı əcnəbilərə vaksin vurulmur: pasportu necə alsınlar?
3-03-2021, 15:15
Koronavirusdan sağalanların səhhətində başqa problemlər yaranır
8-02-2021, 13:53
Azərbaycanın bir neçə universitetində dərslər bərpa olunmayacaq
6-11-2020, 12:21
Qarabağda ermənilərin yandırdığı və ya donuz tövləsinə çevrilən məbədlər - Araşdırma
7-08-2020, 14:27
Yeni idarəetmə sistemi gəlir: dövlət şirkətləri büdcənin “pulsoran”ı rolundan çıxarılacaq
19-06-2020, 15:03
Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi Azərbaycan insanının qorxu indeksini öyrənmək üçün sorğu keçirib
12-06-2020, 14:15
Qarabağ üsyanı - 100 il: Mübarizə tariximizin şanlı səhifəsi
30-04-2020, 18:51
“8-ci kilometr bazarı”nın sahibi ilə bağlı müəmmalı hadisə: onu gecəyarısı kim və ya kimlər soyub?
2-04-2020, 13:39
Koronavirusdan sonra... - Dünyada böyük dəyişiklik gözlənilir
9-10-2019, 19:10
Ölkə təhsilində ciddi problemlər aşkarlanıb - Araşdırma
18-09-2019, 12:29
“Leş mafiyası”nı kimlər himayə edir? - Yeni detallar
2-09-2019, 08:06
Uşaqsız ailələrdə boşanma artıb - Statistika
27-08-2019, 22:16
Agentlik sədrinin biznes ortağı haqda yeni məlumatlar yayıldı - Fotolar
26-08-2019, 14:55
Komitə və ASC sədrlərinin keçirdiyi tenderlərin qalibi olan şirkət rəhbəri haqda sənədlər yayıldı - Siyahı
23-08-2019, 17:07
Deputat Ağalar Vəliyev xaricdə oğlunun adına nələr almayıb ki... - Siyahı yayıldı - Fotolar
26-06-2019, 12:20
Kimə hesabdan “2” yazaq? DSK sədri Tahir Budaqova, yoxsa MSK sədri Məzahir Pənahova... – Araşdırma
22-06-2019, 15:58
"Azəriqaz"dakı yoxlama niyə dayandırılıb? - Palatadan şübhəli qərar
10-05-2019, 13:38
İcra Hakimiyyəti heç bir səbəb göstərmədən bir ailəni evsiz qoydu
20-02-2019, 08:49
Dəmirqapı Dərbəndim: Rus işğalı, yoxsa... farsların əlindən nicat?
26-01-2019, 20:20
“Ən böyük Niyazi, ondan böyük yox” - Fazil Rəhmanzadə
19-01-2019, 20:14
Qarabağla bağlı növbəti təhlükəli plan işə düşüb - Ekspertlər
11-01-2019, 13:48
“O olmasın, bu olsun” əsəri farslar tərəfindən oğurlanıb? - Araşdırma
30-11-2018, 23:34
Təhsilə ayrılan büdcə vəsaitlərini mənimsəyirlər: İnvestisiya xərcləri artırılsa da, şəffaflıq təmin edilmir
14-10-2018, 00:06
Ali məktəblərə qəbul imtahanlarının yeni qaydaları narazılıq yaradıb
23-09-2018, 10:35
Minlərlə məzunun ali təhsil diplomu tanınmaya bilər - Xəbərdarlıq
26-05-2018, 21:11
On ikinci imza - Hacı Mirzə Səlim Axundzadə
20-05-2018, 01:47
Hökumət təhsildəki problemi həll edə bilmir - Ekspertlər
24-04-2018, 11:08
Çörəklə bağlı təhlükəli vəziyyət yaranıb; Un məmulatlarına zərərli maddələr qatılır - Ekspertlər
7-03-2018, 07:58
Azərbaycan qlobal qida terroruna məruz qalır - Ekspertlər
18-02-2018, 16:59
Ailə bünövrəsi və basdırılan minalar
17-12-2017, 14:28
Oğru məmurlara qarşı sərt cəza; Korrupsiya hesabına qurulmuş “iqtisadi imperiya”lar süquta yaxınlaşır
9-12-2017, 14:21
Nazirliyin proqnozları özünü doğrultmur; Naşı məmurlar əhalini xarici məhsullara möhtac qoyub
25-11-2017, 11:10
Yeni büdcə acınacaqlı vəziyyətdədir; Hökumət xalqın yaşayışında müsbət dəyişiklik edə bilməyəcək
Oleq Jdanovun fikrincə, Belarusun döyüş hazırlığının qəfil yoxlanılması ilə Lukaşenko Putin qarşısında zorakılıq nümayiş etdirməyə çalışır
Qabil Hüseynli: “Rusiya Ermənistan vasitəsi ilə Brüsseldə əldə olunan sülhyaratma prosesini pozmağa başlayıb. Amma Azərbaycan və Türkiyə Rusiyanın bölgədə sülhyaratma prosesini pozan biabırçı missiyasına əhəmiyyət vermir”
Anzor Masxadov rus ordusunun Çeçenistandakı cinayətləri haqqında tam hesabatı Ukrayna prezidentinə gətirib
Ukrayna PA-nın nümayəndəsi: “Qadınlarımıza və uşaqlarımıza qarşı kütləvi zorakılıqlar Qərbdə müvafiq ictimai reaksiya doğurur”
