00:09 / 04-10-2022
Cəbrayıl şəhərinin işğaldan azad olunmasından 2 il ötür
20:56 / 03-10-2022
Nazir İnam Kərimov şəhid anasının müraciətlərinə məhəl qoymur
20:10 / 03-10-2022
Azərbaycan prezidenti İsrailin müdafiə nazirini qəbul edib
20:07 / 03-10-2022
Azərbaycan Fransaya növbəti dəfə nota verib
19:33 / 03-10-2022
Baş nazir Bakının nəqliyyat problemini müzakirəyə çıxarıb - Fotolar
18:31 / 03-10-2022
Ermənilər Laçındakı evlərə minalar quraşdırıb - Fotolar
18:18 / 03-10-2022
Azərbaycan sülh müqaviləsinin elementlərini Ermənistana təqdim edib
18:03 / 03-10-2022
Deputat: “Ermənilərə izah ediblər ki, burcutmaq lazım deyil”
17:46 / 03-10-2022
Hərbi ekspert: “İşgəncə görüntülərinin nazirlərin görüşü ərəfəsindən yayılması təsadüfi deyil”
17:06 / 03-10-2022
Ölkəmizdə COVID-19-a yoluxma azalıb
15:27 / 03-10-2022
Nazirlikdə kadr dəyişikliyi olub - Təyinatlar
15:22 / 03-10-2022
İrandan Azərbaycana külli miqdarda narkotik keçirmək istəyiblər
15:04 / 03-10-2022
Kibertəxribatlar başlaya, yüksək rütbəli məmurlar hədəfə alına bilər
14:33 / 03-10-2022
Böyük məğlubiyyətin aşkar saxtakarlığı… - Təhlil
14:17 / 03-10-2022
Prezident idmançıları təltif edib - Siyahı
13:48 / 03-10-2022
Nobel mükafatı qalibinin adı açıqlanıb
13:36 / 03-10-2022
İşğaldan azad edilmiş ərazilərdə 2442 mina aşklarlanıb
13:00 / 03-10-2022
102 tələbəyə Prezident təqaüdü veriləcək - Sərəncam
12:55 / 03-10-2022
Türkiyədə azərbaycanlı deputatın oğlu oğurlanıb
12:41 / 03-10-2022
Ərdoğanın da iştirak edəcəyi tədbirə hazırlıqlar başlayıb
12:13 / 03-10-2022
Regional mədəniyyət idarələrində təyinatlar olub - Siyahı
12:05 / 03-10-2022
Azərbaycan prezidenti federasiya rəhbərini qəbul edib
11:35 / 03-10-2022
İlham Əliyev iki dövlətin rəhbərinə məktub ünvanlayıb
11:27 / 03-10-2022
Putinin nüvə təhdidi - Qərb bu şantaja tabe olacaqmı?
09:51 / 03-10-2022
Dünya bazarında neftin qiyməti yenidən artır
09:37 / 03-10-2022
Premyer Liqa klubunun baş məşqçisi istefaya göndərilib
09:30 / 03-10-2022
Bakıda klinikada ölüm hadisəsi baş verib
08:31 / 03-10-2022
7-ci tur: "Real" xal itkisi ilə üzləşib
08:15 / 03-10-2022
Kənan Hacının “Fəna fasiləsi” romanı çap olunub - Foto
07:54 / 03-10-2022
Ceyhun Bayramovla Ararat Mirzoyan görüşüb
20:29 / 29-09-2022
Elxan Qarayev: “Rusiyada hərbi səfərbərliyə cəlb olunan azərbaycanlılar kontrakt tələb etməlidir” - Müsahibə
09:46 / 29-09-2022
Ramiz Mehdiyevin kadrı AMEA-da narazılıq yaradıb - İnstitut direktoru ilə bağlı araşdırma başlayır
15:06 / 29-09-2022
Kreml üçün böyük dalan... - Rus ordusu Liman şəhərində mühasirəyə alınır
22:48 / 30-09-2022
Füzuli rayonunda iki nəfər minaya düşərək həlak olub - Yenilənib
18:34 / 01-10-2022
Dünya məlumatının 95 faizinin yayıldığı sualtı kabellərə və kosmosdakı infrastruktura hücum ola bilər - Admiraldan xəbərdarlıq
11:38 / 29-09-2022
2023-cü il “Heydər Əliyev İli” elan edilib - Sərəncam
16:24 / 30-09-2022
AMEA-nın yeni strukturu təsdiqlənib - Siyahı
08:33 / 30-09-2022
Müğənni-bəstəkar Rəhim Rəhimli vəfat edib - Yenilənib
12:54 / 29-09-2022
AMEA-nın sturukturu yenidən təşkil olunacaq
12:41 / 29-09-2022
Türkmənistan prezidenti niyə gülümsəmir?
17:50 / 29-09-2022
Nazirliyin yeni layihəsi - "Anamın kitabı" təqdim olunacaq - Video
17:31 / 30-09-2022
Ukraynanın 4 vilayəti Rusiyanın tərkibinə daxil edilib - Foto
Kürdə su azalır: "Vəziyyət yaxın illərdə düzəlməyəcək" - Araşdırma
Tarix: 17-02-2022 15:45 | Bölmə: Araşdırma
Azərbaycan alimləri Kür çayının suyunun azalmasının səbəblərini araşdırıb.
AMEA akademik H. Əliyev adına Coğrafiya İnstitutundan Reyting.az-a bildirilib ki, bu məqsədlə institutun Landşaftşünaslıq və landşaft planlaşdırılması şöbəsinin əməkdaşları 4 gün müddətində ezamiyyətdə olublar.
Məqsəd Kür çayının aşağı axınında çay və ətraf ərazilərdəki təbii-antropogen ekosistemlərdə baş verən dinamiki dəyişmələri öyrənmək olub:
"Əraziyə səfər edən tədqiqatçılar çayın aşağı axınında baş verən suyun azalması prosesinin bilavasitə Kür çayı hövzəsində intensivləşən təbii və antropogen təsirlərlə bağlı olduğunu müəyyən ediblər.
Alimlər bildiriblər ki, iqlim dəyişmələri və Xəzər dənizinin səviyyə tərəddüdləri çay və çayətrafı ekositemlərə ciddi təsir göstərir. Hava temperaturunun ölkə ərazisində 0,8-130C artması və yağıntıların azalması suya olan tələbatı çoxaldıb ki, bu da Kür çayı hövzəsindəki çaylardan daha çox su götürülməsinə və onlarda suyun azalmasına, bəzən isə qurumasına gətirib çıxarıb. Dənizin səviyyəsinin 1978-ci ildən 1995-ci ilə kimi 2,5 m-dən çox qalxması dəniz sularının çayın aşağı axınında çay yatağına dolmasına səbəb olub. Bu zaman duzlu dəniz suyu ağır olduğundan çay yatağının dibi ilə yuxarıya doğru irəliləyib. Müşahidələr göstərir ki, çay yatağının indiki vəziyyəti 1,5 il əvvəlki dövrlə müqayisədə 2 dəfəyə qədər kiçilib. Yatağın quruyan hissələrində artıq davamlı yulğun-liğvər kolluqları əmələ gəlib.
Kür çayında suyun azalmasında başlıca faktorlardan biri də çay hövzəsində aparılan düşünülməmiş, elmi cəhətdən əsaslandırılmamış, ekoloji cəhətdən tədqiq edilməmiş antropogen təsirlərdir. Bunlara aşağıdakılar aiddir:
1. Lazımsız ərazilərdə yeni suvarılan torpaqların istifadəyə verilməsi ilə köhnə suvarılan sahələrin susuz qalması;
2. Kür çayının deltasında balıq yetişdirmək üçün geniş imkanların olmasına baxmayaraq Kür-Araz ovalığının daxili hissələrində suvarılan əkinaltı və otlaq sahələrdə süni balıq gölməçələrinin yaradılması;
3. Kürün qolları üzərində kütləvi şəkildə su anbarlarının tikilməsi ilə çayın aşağı axınında suyun azalması;
4. Qum-çınqıl karxanalarında çay yatağına müdaxilə ilə asılı gətirmələrin təbii dinamiki vəziyyətinin pozulması;
5. Antropogen təsirlərlə Kür hövzəsi çaylarında dib eroziyasının artması nəticəsində çay yatağında hidrogeomorfoloji şəraitin kəskin dəyişməsi;
6. Çay suyundan özbaşına su götürülmələri və s.
Bütün bu səbəblər yaxın illərdə vəziyyətin düzələcəyini vəd etmir. 2022-ci ilin isti dövründə yarana biləcək su çatışmazlığına qarşı indidən ciddi tədbirlər görülməlidir. Əks təqdirdə Kür ətrafının sakinləri içməli su qıtlığından yenə də əziyyət çəkəcəklər".
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-02-2022 15:45 | Bölmə: Araşdırma
Azərbaycan alimləri Kür çayının suyunun azalmasının səbəblərini araşdırıb.
AMEA akademik H. Əliyev adına Coğrafiya İnstitutundan Reyting.az-a bildirilib ki, bu məqsədlə institutun Landşaftşünaslıq və landşaft planlaşdırılması şöbəsinin əməkdaşları 4 gün müddətində ezamiyyətdə olublar.
Məqsəd Kür çayının aşağı axınında çay və ətraf ərazilərdəki təbii-antropogen ekosistemlərdə baş verən dinamiki dəyişmələri öyrənmək olub:
"Əraziyə səfər edən tədqiqatçılar çayın aşağı axınında baş verən suyun azalması prosesinin bilavasitə Kür çayı hövzəsində intensivləşən təbii və antropogen təsirlərlə bağlı olduğunu müəyyən ediblər.
Alimlər bildiriblər ki, iqlim dəyişmələri və Xəzər dənizinin səviyyə tərəddüdləri çay və çayətrafı ekositemlərə ciddi təsir göstərir. Hava temperaturunun ölkə ərazisində 0,8-130C artması və yağıntıların azalması suya olan tələbatı çoxaldıb ki, bu da Kür çayı hövzəsindəki çaylardan daha çox su götürülməsinə və onlarda suyun azalmasına, bəzən isə qurumasına gətirib çıxarıb. Dənizin səviyyəsinin 1978-ci ildən 1995-ci ilə kimi 2,5 m-dən çox qalxması dəniz sularının çayın aşağı axınında çay yatağına dolmasına səbəb olub. Bu zaman duzlu dəniz suyu ağır olduğundan çay yatağının dibi ilə yuxarıya doğru irəliləyib. Müşahidələr göstərir ki, çay yatağının indiki vəziyyəti 1,5 il əvvəlki dövrlə müqayisədə 2 dəfəyə qədər kiçilib. Yatağın quruyan hissələrində artıq davamlı yulğun-liğvər kolluqları əmələ gəlib.
Kür çayında suyun azalmasında başlıca faktorlardan biri də çay hövzəsində aparılan düşünülməmiş, elmi cəhətdən əsaslandırılmamış, ekoloji cəhətdən tədqiq edilməmiş antropogen təsirlərdir. Bunlara aşağıdakılar aiddir:
1. Lazımsız ərazilərdə yeni suvarılan torpaqların istifadəyə verilməsi ilə köhnə suvarılan sahələrin susuz qalması;
2. Kür çayının deltasında balıq yetişdirmək üçün geniş imkanların olmasına baxmayaraq Kür-Araz ovalığının daxili hissələrində suvarılan əkinaltı və otlaq sahələrdə süni balıq gölməçələrinin yaradılması;
3. Kürün qolları üzərində kütləvi şəkildə su anbarlarının tikilməsi ilə çayın aşağı axınında suyun azalması;
4. Qum-çınqıl karxanalarında çay yatağına müdaxilə ilə asılı gətirmələrin təbii dinamiki vəziyyətinin pozulması;
5. Antropogen təsirlərlə Kür hövzəsi çaylarında dib eroziyasının artması nəticəsində çay yatağında hidrogeomorfoloji şəraitin kəskin dəyişməsi;
6. Çay suyundan özbaşına su götürülmələri və s.
Bütün bu səbəblər yaxın illərdə vəziyyətin düzələcəyini vəd etmir. 2022-ci ilin isti dövründə yarana biləcək su çatışmazlığına qarşı indidən ciddi tədbirlər görülməlidir. Əks təqdirdə Kür ətrafının sakinləri içməli su qıtlığından yenə də əziyyət çəkəcəklər".
Bölməyə aid digər xəbərlər
23-08-2022, 11:06
Professor Azərbaycan prezidentinə müraciət edib: “Elmimizi xilas edin!”
22-03-2022, 13:10
Dünya ticarətinin 80 faizini təşkil edən gəmiçilik məhv edilib
11-03-2022, 16:09
Taxıl qıtlığı: dünya gözünü Avropa istehsalçılarına zilləyib
11-03-2022, 14:33
Böyük güclər Ukrayna səmasını niyə qapatmaq istəmir?
17-02-2022, 15:45
Kürdə su azalır: "Vəziyyət yaxın illərdə düzəlməyəcək" - Araşdırma
11-11-2021, 16:47
Pandemiyanın daha bir fəsadı - Alimlər həyəcan təbili çalır
11-11-2021, 13:51
Ermənilərin törətdiyi ekoloji fəlakət beynəlxalq səviyyədə müzakirəyə çıxarılıb - Araşdırma
31-10-2021, 09:46
Baş tutmayan 12-ci abortun “fəsadı”: bioloji ana məşhur qızdan üzr istəyəcək - Fotolar
24-10-2021, 15:13
Naqafil güllə xanım-operatorun həyatına son qoyub - Fotolar
27-08-2021, 15:45
Azərbaycandakı əcnəbilərə vaksin vurulmur: pasportu necə alsınlar?
3-03-2021, 15:15
Koronavirusdan sağalanların səhhətində başqa problemlər yaranır
8-02-2021, 13:53
Azərbaycanın bir neçə universitetində dərslər bərpa olunmayacaq
6-11-2020, 12:21
Qarabağda ermənilərin yandırdığı və ya donuz tövləsinə çevrilən məbədlər - Araşdırma
7-08-2020, 14:27
Yeni idarəetmə sistemi gəlir: dövlət şirkətləri büdcənin “pulsoran”ı rolundan çıxarılacaq
19-06-2020, 15:03
Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi Azərbaycan insanının qorxu indeksini öyrənmək üçün sorğu keçirib
12-06-2020, 14:15
Qarabağ üsyanı - 100 il: Mübarizə tariximizin şanlı səhifəsi
30-04-2020, 18:51
“8-ci kilometr bazarı”nın sahibi ilə bağlı müəmmalı hadisə: onu gecəyarısı kim və ya kimlər soyub?
2-04-2020, 13:39
Koronavirusdan sonra... - Dünyada böyük dəyişiklik gözlənilir
9-10-2019, 19:10
Ölkə təhsilində ciddi problemlər aşkarlanıb - Araşdırma
18-09-2019, 12:29
“Leş mafiyası”nı kimlər himayə edir? - Yeni detallar
2-09-2019, 08:06
Uşaqsız ailələrdə boşanma artıb - Statistika
27-08-2019, 22:16
Agentlik sədrinin biznes ortağı haqda yeni məlumatlar yayıldı - Fotolar
26-08-2019, 14:55
Komitə və ASC sədrlərinin keçirdiyi tenderlərin qalibi olan şirkət rəhbəri haqda sənədlər yayıldı - Siyahı
23-08-2019, 17:07
Deputat Ağalar Vəliyev xaricdə oğlunun adına nələr almayıb ki... - Siyahı yayıldı - Fotolar
26-06-2019, 12:20
Kimə hesabdan “2” yazaq? DSK sədri Tahir Budaqova, yoxsa MSK sədri Məzahir Pənahova... – Araşdırma
22-06-2019, 15:58
"Azəriqaz"dakı yoxlama niyə dayandırılıb? - Palatadan şübhəli qərar
10-05-2019, 13:38
İcra Hakimiyyəti heç bir səbəb göstərmədən bir ailəni evsiz qoydu
20-02-2019, 08:49
Dəmirqapı Dərbəndim: Rus işğalı, yoxsa... farsların əlindən nicat?
26-01-2019, 20:20
“Ən böyük Niyazi, ondan böyük yox” - Fazil Rəhmanzadə
19-01-2019, 20:14
Qarabağla bağlı növbəti təhlükəli plan işə düşüb - Ekspertlər
11-01-2019, 13:48
“O olmasın, bu olsun” əsəri farslar tərəfindən oğurlanıb? - Araşdırma
30-11-2018, 23:34
Təhsilə ayrılan büdcə vəsaitlərini mənimsəyirlər: İnvestisiya xərcləri artırılsa da, şəffaflıq təmin edilmir
14-10-2018, 00:06
Ali məktəblərə qəbul imtahanlarının yeni qaydaları narazılıq yaradıb
23-09-2018, 10:35
Minlərlə məzunun ali təhsil diplomu tanınmaya bilər - Xəbərdarlıq
26-05-2018, 21:11
On ikinci imza - Hacı Mirzə Səlim Axundzadə
20-05-2018, 01:47
Hökumət təhsildəki problemi həll edə bilmir - Ekspertlər
24-04-2018, 11:08
Çörəklə bağlı təhlükəli vəziyyət yaranıb; Un məmulatlarına zərərli maddələr qatılır - Ekspertlər
7-03-2018, 07:58
Azərbaycan qlobal qida terroruna məruz qalır - Ekspertlər
18-02-2018, 16:59
Ailə bünövrəsi və basdırılan minalar
17-12-2017, 14:28
Oğru məmurlara qarşı sərt cəza; Korrupsiya hesabına qurulmuş “iqtisadi imperiya”lar süquta yaxınlaşır
9-12-2017, 14:21
Nazirliyin proqnozları özünü doğrultmur; Naşı məmurlar əhalini xarici məhsullara möhtac qoyub
Tofiq Zülfüqarov: “Vətən müharibəsi erməni cəmiyyətini qorxudub, onların ruhunu sındırıb. Bilirlər ki, azərbaycanlılar öz torpaqları uğrunda ölməyə hazırdır. Amma ermənilər Qarabağ və ya Zəngəzur naminə ölmək istəmir”
ADP sədri deyir ki, artıq Rusiya Ermənistanın davranışlarına görə münaqişənin yatırılmasında deyil, davam etməsində maraqlıdır
AMİP lideri deyir ki, Ukraynada baş verənlər anqlosaks-rus müharibəsi deyil, dünyanın faşist Rusiyası ilə müharibəsidir
Əli Məsimli deyir ki, Azərbaycan əhalisinin xeyli hissəsi pis yaşayır, özünü gündəlik tələbat malları ilə lazımı səviyyədə təmin edə bilmir
