21:06 / 27-01-2023
Azərbaycan və İranın XİN rəhbərləri telefonla danışıb
21:02 / 27-01-2023
Azərbaycan hərbçinin meyitinin qalıqlarını Ermənistana təhvil verib
19:38 / 27-01-2023
Özbəkistan XİN başçısı Ceyhun Bayramova zəng edib
19:16 / 27-01-2023
Partiya İrana tələblər irəli sürüb - Bəyanat
18:53 / 27-01-2023
Ermənilər Tehranda etiraz aksiyası keçirir
18:38 / 27-01-2023
Professor: “İran bu terrora görə cavab verməlidir”
18:09 / 27-01-2023
Hikmət Hacıyevlə Böyük Britaniyanın səfiri görüşüb
17:54 / 27-01-2023
Belarusa yeni sanksiyalar tətbiq olunacaq
17:30 / 27-01-2023
Səfirliyə hücum edən terrorçunun fotosu yayılıb
17:23 / 27-01-2023
Dolların qarşıdakı 3 günə olan rəsmi məzənnəsi açıqlanıb
17:11 / 27-01-2023
Ərdoğan səfirliyə hücumu qınayıb
17:05 / 27-01-2023
Bakıda Cümə namazında İrandakı səfirliyimizə terror hücumu pislənilib
16:43 / 27-01-2023
Tehran şəhərinin polis rəisi yeni vəzifəyə təyin olunub
16:36 / 27-01-2023
Ölkəmizdə daha 3 nəfər COVİD-dən ölüb
16:36 / 27-01-2023
BQP: "Səfirliyə hücum azğınlaşan fars-molla rejiminin anti-Azərbaycan təbliğatının nəticəsidir"
16:29 / 27-01-2023
Danimarka səfiri Türkiyə XİN-ə çağırılıb
16:23 / 27-01-2023
Hikmət Hacıyev İsrail səfiri ilə görüşüb
16:17 / 27-01-2023
"Qarabağ"ın Konfrans Liqasındakı rəqibi cərimələnib
16:15 / 27-01-2023
Güneydəki soydaşlarımızın yeni mübarizəsi başlayır - Bəyanat
15:27 / 27-01-2023
Səfir İran rejiminə səsləndi: "Terror aktını törədənlərin tam cəzalandırılmasını tələb edirik"
15:13 / 27-01-2023
Misir prezidenti Azərbaycana gəlib - Fotolar
15:10 / 27-01-2023
İran səfiri Azərbaycan XİN-ə çağırılıb
15:06 / 27-01-2023
Mikayıl Cabbarov: "Öncə Vətən”
15:04 / 27-01-2023
Sərdar Cəlaloğlu: “Səfirliyimizə hücum İranın Azərbaycana qarşı siyasətinin nəticəsidir”
14:59 / 27-01-2023
Mehriban Əliyeva terror hücumunda həlak olan mühafizəçinin ailəsinə başsağlığı verib
14:26 / 27-01-2023
Azərbaycan səfirliyinə terror hücumunu İran dövləti təşkil edib
14:03 / 27-01-2023
İrandakı səfirliyə terror aktı ilə bağlı cinayət işi açılıb
13:53 / 27-01-2023
Səfirliyimizə hücumun arxasında hansı terror təşkilatı dayanır: ASALA yoxsa SEPAH?
13:46 / 27-01-2023
Ombudsman: "Tehrandakı səfirliyimizə qarşı terror hücumunu pisləyirik"
13:36 / 27-01-2023
YAP-dan bəyanat: “İran Azərbaycan xalqından üzr istəməlidir
13:00 / 23-01-2023
İstirahət mərkəzində yanğın: 4 nəfər həyatını itirib, xəsarət alanlar var - (Yenilənib)
18:04 / 23-01-2023
İranın molla rejimi Anna Akopyanın məsləhətinə möhtac qalıb
16:27 / 24-01-2023
Tofiq Zülfüqarov: “Məsələ bitdi, problem Azərbaycanda, ölkə qanunları ilə həll ediləcək”
19:24 / 23-01-2023
Artıq hesablanmış pensiya pulları necə geri alınacaq? - Detallar
15:24 / 26-01-2023
Prokurorluq Gömrük Komitəsinin daha bir idarəsində əməliyyat keçirə bilər
16:46 / 24-01-2023
Ermənilər Ukraynadan dron oğurlayır
19:08 / 26-01-2023
Gömrük Komitəsində əməliyyat: iki nəfər həbs ounub - Yenilənib
11:27 / 23-01-2023
Əmək pensiyalarının artımı neçə min nəfəri əhatə edəcək?
16:36 / 27-01-2023
BQP: "Səfirliyə hücum azğınlaşan fars-molla rejiminin anti-Azərbaycan təbliğatının nəticəsidir"
11:50 / 24-01-2023
2023-cü ildə Rusiya ordusu: o, qüdrətini qoruya biləcəkmi? - Təhlil
18:30 / 24-01-2023
Qarabağ erməniləri Vardanyanı girov götürə bilər
16:53 / 23-01-2023
Avtomobillərin şüşələrinə örtüklərin çəkilməsi qaydası təsdiqlənib - Qərar
Kürdə su azalır: "Vəziyyət yaxın illərdə düzəlməyəcək" - Araşdırma
Tarix: 17-02-2022 15:45 | Bölmə: Araşdırma
Azərbaycan alimləri Kür çayının suyunun azalmasının səbəblərini araşdırıb.
AMEA akademik H. Əliyev adına Coğrafiya İnstitutundan Reyting.az-a bildirilib ki, bu məqsədlə institutun Landşaftşünaslıq və landşaft planlaşdırılması şöbəsinin əməkdaşları 4 gün müddətində ezamiyyətdə olublar.
Məqsəd Kür çayının aşağı axınında çay və ətraf ərazilərdəki təbii-antropogen ekosistemlərdə baş verən dinamiki dəyişmələri öyrənmək olub:
"Əraziyə səfər edən tədqiqatçılar çayın aşağı axınında baş verən suyun azalması prosesinin bilavasitə Kür çayı hövzəsində intensivləşən təbii və antropogen təsirlərlə bağlı olduğunu müəyyən ediblər.
Alimlər bildiriblər ki, iqlim dəyişmələri və Xəzər dənizinin səviyyə tərəddüdləri çay və çayətrafı ekositemlərə ciddi təsir göstərir. Hava temperaturunun ölkə ərazisində 0,8-130C artması və yağıntıların azalması suya olan tələbatı çoxaldıb ki, bu da Kür çayı hövzəsindəki çaylardan daha çox su götürülməsinə və onlarda suyun azalmasına, bəzən isə qurumasına gətirib çıxarıb. Dənizin səviyyəsinin 1978-ci ildən 1995-ci ilə kimi 2,5 m-dən çox qalxması dəniz sularının çayın aşağı axınında çay yatağına dolmasına səbəb olub. Bu zaman duzlu dəniz suyu ağır olduğundan çay yatağının dibi ilə yuxarıya doğru irəliləyib. Müşahidələr göstərir ki, çay yatağının indiki vəziyyəti 1,5 il əvvəlki dövrlə müqayisədə 2 dəfəyə qədər kiçilib. Yatağın quruyan hissələrində artıq davamlı yulğun-liğvər kolluqları əmələ gəlib.
Kür çayında suyun azalmasında başlıca faktorlardan biri də çay hövzəsində aparılan düşünülməmiş, elmi cəhətdən əsaslandırılmamış, ekoloji cəhətdən tədqiq edilməmiş antropogen təsirlərdir. Bunlara aşağıdakılar aiddir:
1. Lazımsız ərazilərdə yeni suvarılan torpaqların istifadəyə verilməsi ilə köhnə suvarılan sahələrin susuz qalması;
2. Kür çayının deltasında balıq yetişdirmək üçün geniş imkanların olmasına baxmayaraq Kür-Araz ovalığının daxili hissələrində suvarılan əkinaltı və otlaq sahələrdə süni balıq gölməçələrinin yaradılması;
3. Kürün qolları üzərində kütləvi şəkildə su anbarlarının tikilməsi ilə çayın aşağı axınında suyun azalması;
4. Qum-çınqıl karxanalarında çay yatağına müdaxilə ilə asılı gətirmələrin təbii dinamiki vəziyyətinin pozulması;
5. Antropogen təsirlərlə Kür hövzəsi çaylarında dib eroziyasının artması nəticəsində çay yatağında hidrogeomorfoloji şəraitin kəskin dəyişməsi;
6. Çay suyundan özbaşına su götürülmələri və s.
Bütün bu səbəblər yaxın illərdə vəziyyətin düzələcəyini vəd etmir. 2022-ci ilin isti dövründə yarana biləcək su çatışmazlığına qarşı indidən ciddi tədbirlər görülməlidir. Əks təqdirdə Kür ətrafının sakinləri içməli su qıtlığından yenə də əziyyət çəkəcəklər".
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-02-2022 15:45 | Bölmə: Araşdırma
Azərbaycan alimləri Kür çayının suyunun azalmasının səbəblərini araşdırıb.
AMEA akademik H. Əliyev adına Coğrafiya İnstitutundan Reyting.az-a bildirilib ki, bu məqsədlə institutun Landşaftşünaslıq və landşaft planlaşdırılması şöbəsinin əməkdaşları 4 gün müddətində ezamiyyətdə olublar.
Məqsəd Kür çayının aşağı axınında çay və ətraf ərazilərdəki təbii-antropogen ekosistemlərdə baş verən dinamiki dəyişmələri öyrənmək olub:
"Əraziyə səfər edən tədqiqatçılar çayın aşağı axınında baş verən suyun azalması prosesinin bilavasitə Kür çayı hövzəsində intensivləşən təbii və antropogen təsirlərlə bağlı olduğunu müəyyən ediblər.
Alimlər bildiriblər ki, iqlim dəyişmələri və Xəzər dənizinin səviyyə tərəddüdləri çay və çayətrafı ekositemlərə ciddi təsir göstərir. Hava temperaturunun ölkə ərazisində 0,8-130C artması və yağıntıların azalması suya olan tələbatı çoxaldıb ki, bu da Kür çayı hövzəsindəki çaylardan daha çox su götürülməsinə və onlarda suyun azalmasına, bəzən isə qurumasına gətirib çıxarıb. Dənizin səviyyəsinin 1978-ci ildən 1995-ci ilə kimi 2,5 m-dən çox qalxması dəniz sularının çayın aşağı axınında çay yatağına dolmasına səbəb olub. Bu zaman duzlu dəniz suyu ağır olduğundan çay yatağının dibi ilə yuxarıya doğru irəliləyib. Müşahidələr göstərir ki, çay yatağının indiki vəziyyəti 1,5 il əvvəlki dövrlə müqayisədə 2 dəfəyə qədər kiçilib. Yatağın quruyan hissələrində artıq davamlı yulğun-liğvər kolluqları əmələ gəlib.
Kür çayında suyun azalmasında başlıca faktorlardan biri də çay hövzəsində aparılan düşünülməmiş, elmi cəhətdən əsaslandırılmamış, ekoloji cəhətdən tədqiq edilməmiş antropogen təsirlərdir. Bunlara aşağıdakılar aiddir:
1. Lazımsız ərazilərdə yeni suvarılan torpaqların istifadəyə verilməsi ilə köhnə suvarılan sahələrin susuz qalması;
2. Kür çayının deltasında balıq yetişdirmək üçün geniş imkanların olmasına baxmayaraq Kür-Araz ovalığının daxili hissələrində suvarılan əkinaltı və otlaq sahələrdə süni balıq gölməçələrinin yaradılması;
3. Kürün qolları üzərində kütləvi şəkildə su anbarlarının tikilməsi ilə çayın aşağı axınında suyun azalması;
4. Qum-çınqıl karxanalarında çay yatağına müdaxilə ilə asılı gətirmələrin təbii dinamiki vəziyyətinin pozulması;
5. Antropogen təsirlərlə Kür hövzəsi çaylarında dib eroziyasının artması nəticəsində çay yatağında hidrogeomorfoloji şəraitin kəskin dəyişməsi;
6. Çay suyundan özbaşına su götürülmələri və s.
Bütün bu səbəblər yaxın illərdə vəziyyətin düzələcəyini vəd etmir. 2022-ci ilin isti dövründə yarana biləcək su çatışmazlığına qarşı indidən ciddi tədbirlər görülməlidir. Əks təqdirdə Kür ətrafının sakinləri içməli su qıtlığından yenə də əziyyət çəkəcəklər".
Bölməyə aid digər xəbərlər
16-12-2022, 10:33
Ermənilərin statistik yalanı - Qarabağda nə qədər erməni yaşayır?
23-08-2022, 11:06
Professor Azərbaycan prezidentinə müraciət edib: “Elmimizi xilas edin!”
22-03-2022, 13:10
Dünya ticarətinin 80 faizini təşkil edən gəmiçilik məhv edilib
11-03-2022, 16:09
Taxıl qıtlığı: dünya gözünü Avropa istehsalçılarına zilləyib
11-03-2022, 14:33
Böyük güclər Ukrayna səmasını niyə qapatmaq istəmir?
17-02-2022, 15:45
Kürdə su azalır: "Vəziyyət yaxın illərdə düzəlməyəcək" - Araşdırma
11-11-2021, 16:47
Pandemiyanın daha bir fəsadı - Alimlər həyəcan təbili çalır
11-11-2021, 13:51
Ermənilərin törətdiyi ekoloji fəlakət beynəlxalq səviyyədə müzakirəyə çıxarılıb - Araşdırma
31-10-2021, 09:46
Baş tutmayan 12-ci abortun “fəsadı”: bioloji ana məşhur qızdan üzr istəyəcək - Fotolar
24-10-2021, 15:13
Naqafil güllə xanım-operatorun həyatına son qoyub - Fotolar
27-08-2021, 15:45
Azərbaycandakı əcnəbilərə vaksin vurulmur: pasportu necə alsınlar?
3-03-2021, 15:15
Koronavirusdan sağalanların səhhətində başqa problemlər yaranır
8-02-2021, 13:53
Azərbaycanın bir neçə universitetində dərslər bərpa olunmayacaq
6-11-2020, 12:21
Qarabağda ermənilərin yandırdığı və ya donuz tövləsinə çevrilən məbədlər - Araşdırma
7-08-2020, 14:27
Yeni idarəetmə sistemi gəlir: dövlət şirkətləri büdcənin “pulsoran”ı rolundan çıxarılacaq
19-06-2020, 15:03
Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi Azərbaycan insanının qorxu indeksini öyrənmək üçün sorğu keçirib
12-06-2020, 14:15
Qarabağ üsyanı - 100 il: Mübarizə tariximizin şanlı səhifəsi
30-04-2020, 18:51
“8-ci kilometr bazarı”nın sahibi ilə bağlı müəmmalı hadisə: onu gecəyarısı kim və ya kimlər soyub?
2-04-2020, 13:39
Koronavirusdan sonra... - Dünyada böyük dəyişiklik gözlənilir
9-10-2019, 19:10
Ölkə təhsilində ciddi problemlər aşkarlanıb - Araşdırma
18-09-2019, 12:29
“Leş mafiyası”nı kimlər himayə edir? - Yeni detallar
2-09-2019, 08:06
Uşaqsız ailələrdə boşanma artıb - Statistika
27-08-2019, 22:16
Agentlik sədrinin biznes ortağı haqda yeni məlumatlar yayıldı - Fotolar
26-08-2019, 14:55
Komitə və ASC sədrlərinin keçirdiyi tenderlərin qalibi olan şirkət rəhbəri haqda sənədlər yayıldı - Siyahı
23-08-2019, 17:07
Deputat Ağalar Vəliyev xaricdə oğlunun adına nələr almayıb ki... - Siyahı yayıldı - Fotolar
26-06-2019, 12:20
Kimə hesabdan “2” yazaq? DSK sədri Tahir Budaqova, yoxsa MSK sədri Məzahir Pənahova... – Araşdırma
22-06-2019, 15:58
"Azəriqaz"dakı yoxlama niyə dayandırılıb? - Palatadan şübhəli qərar
10-05-2019, 13:38
İcra Hakimiyyəti heç bir səbəb göstərmədən bir ailəni evsiz qoydu
20-02-2019, 08:49
Dəmirqapı Dərbəndim: Rus işğalı, yoxsa... farsların əlindən nicat?
26-01-2019, 20:20
“Ən böyük Niyazi, ondan böyük yox” - Fazil Rəhmanzadə
19-01-2019, 20:14
Qarabağla bağlı növbəti təhlükəli plan işə düşüb - Ekspertlər
11-01-2019, 13:48
“O olmasın, bu olsun” əsəri farslar tərəfindən oğurlanıb? - Araşdırma
30-11-2018, 23:34
Təhsilə ayrılan büdcə vəsaitlərini mənimsəyirlər: İnvestisiya xərcləri artırılsa da, şəffaflıq təmin edilmir
14-10-2018, 00:06
Ali məktəblərə qəbul imtahanlarının yeni qaydaları narazılıq yaradıb
23-09-2018, 10:35
Minlərlə məzunun ali təhsil diplomu tanınmaya bilər - Xəbərdarlıq
26-05-2018, 21:11
On ikinci imza - Hacı Mirzə Səlim Axundzadə
20-05-2018, 01:47
Hökumət təhsildəki problemi həll edə bilmir - Ekspertlər
24-04-2018, 11:08
Çörəklə bağlı təhlükəli vəziyyət yaranıb; Un məmulatlarına zərərli maddələr qatılır - Ekspertlər
7-03-2018, 07:58
Azərbaycan qlobal qida terroruna məruz qalır - Ekspertlər
18-02-2018, 16:59
Ailə bünövrəsi və basdırılan minalar
Qabil Hüseynli: “Separatçıların nəzarətindəki ərazidə təxminən 12 min silahlı var və anti-terror əməliyyatı buna uyğun hazırlanmalıdır”
ADP sədri deyir ki, Azərbaycan və Türkiyə məsələni Rusiya ilə həll etməli, Moskva prosesdən çəkilməlidir
DQC sədri deyir ki, PA rəhbəri Ramiz Mehdiyev Qərbi Azərbaycan məsələsi ilə məşğul olan onlarla zyalını təqiblərə məruz qoyub
ADR sıralarını tərk etmiş siyasətçi-həkim deyir ki, Azərbaycan siyasəti büsbütün yenilənməli, ilk növbədə partiyalar birləşməlidir
Qabil Hüseynli deyir ki, sülhməramlılar Qarabağda həddini aşır və Ukraynadan sonra Rusiyanın məğlubiyyəti ilə bağlı qərar Cənubi Qafqazda verilə bilər
