00:05 / 05-06-2025
Şahin Şərifov başından güllələnib
23:41 / 04-06-2025
Beş rayonda zəlzələ olub
21:59 / 04-06-2025
Azərbaycan və İran prezidentləri telefonla danışıblar
20:41 / 04-06-2025
Aqil Abbas "Ulduz"lu görüşlər"in qonağı olub - Fotolar
19:20 / 04-06-2025
Rusiya Dnestryanıya qoşun göndərmək istəyir
17:57 / 04-06-2025
Gölün dibində tapılan qədim qala arxeoloqları təəccübləndirib
17:28 / 04-06-2025
Qanunsuz dini təbliğat aparan əcnəbilər Azərbaycandan çıxarılıb
17:22 / 04-06-2025
Suriyadan daha 13 nəfəri Azərbaycana gətiriblər
16:47 / 04-06-2025
27 polisi narkotikə görə işdən çıxarıblar
16:36 / 04-06-2025
Muzey Mərkəzinə direktor təyin olunub - Foto
16:23 / 04-06-2025
Rezidenturaya qəbul üçün qeydiyyat başlayır
16:16 / 04-06-2025
Günəşdə "tac yağışı" qeydə alınıb
15:52 / 04-06-2025
Bəzi müəssisələrə sertifikatın verilməsi dayandırılıb
15:09 / 04-06-2025
İş və istirahət günlərinin yerləri dəyişdirilib
15:02 / 04-06-2025
Əsgərlərlə görüşə məhdudiyyət qoyulub - Səbəb
14:37 / 04-06-2025
AzTV-də yoxlamalar başlayıb
14:34 / 04-06-2025
Əli Əsədov Düşənbəyə gedib
14:09 / 04-06-2025
Oğuzda bəy toy günü qəzaya düşüb
14:05 / 04-06-2025
Minifutbol Federasiyasına iki milyon manat ayrılıb - Sərəncam
14:02 / 04-06-2025
Məhkəmə-Hüquq Şurasının yubiley medalı təsdiqlənib - Foto
13:25 / 04-06-2025
ABŞ-a zəhərli göbələk keçirən alimlər tutulub
13:15 / 04-06-2025
İlon Mask Donald Trampa qarşı çıxır
12:49 / 04-06-2025
Prezident Dövlət Agentliyinə 1,5 milyon manat ayırıb
12:32 / 04-06-2025
Ukraynanın aviabazalara zərbələri əlavə risklər yaradır
12:30 / 04-06-2025
Sabah yağış yağacaq
12:15 / 04-06-2025
Oğruları qadın paltarı geyinməyə məcbur ediblər - Video
12:09 / 04-06-2025
Xamnəi: Uranın zənginləşdirilməsindən imtina nüvə sənayemizi yararsız edər
12:05 / 04-06-2025
Abşeronda göldə balıqlar kütləvi qırılır
12:04 / 04-06-2025
Rusiya Arktikada nüvə gücünü artırır
10:14 / 01-06-2025
Hüsniyyə Mürvətova: "Kinoda Natəvan obrazını oynamaq istərdim” - Müsahibə
16:52 / 31-05-2025
Laçına növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
12:15 / 02-06-2025
Eşşəkcanın vəsiyyəti - Barat Əlioğlu yazır
15:47 / 01-06-2025
Həmyerlimiz Varşava Universitetində doktorluq dərəcəsi alıb - Fotolar
11:22 / 02-06-2025
Cəzaçəkmə müəssisəsindəki uçqun zamanı məhkum ölüb - (Yenilənib)
17:10 / 31-05-2025
Füzuli Hüseynov: "Mən belə aktyor tanımıram"
00:02 / 01-06-2025
Bu gün Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günüdür
22:31 / 01-06-2025
Futbola görə iğtişaş: ölənlər və çoxsaylı yaralı var
12:17 / 31-05-2025
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
20:08 / 01-06-2025
Kəlbəcərdə traktor minaya düşüb, yaralı var
16:29 / 31-05-2025
Mal-qara otaran şəxs minaya düşüb - (Yenilənib)
22:08 / 01-06-2025
Millimiz dünya çempionatının qalibi olub
Qarşıdurma sərhədləri: İran və Türkiyə təsir mübarizəsində nə qədər uzağa gedəcək?
Tarix: 03-06-2025 13:47 | Bölmə: Slayd
Suriyada Bəşər Əsəd hakimiyyətinin süqutundan, İsrail HƏMAS və “Hizbullah”a qarşı bir sıra nisbətən uğurlu əməliyyatlar həyata keçirdikdən sonra İranın Yaxın Şərqdəki təsiri nəzərəçarpacaq dərəcədə zəifləyib. Bununla belə, İslam Respublikası (İİR) təslim olmaq niyyətində deyil və öz maraqlarının müdafiəsində davam edir. Bəzən husilərin İsrailə zərbələri kimi güc yolu ilə, bəzən də diplomatiya və hədələrlə.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
İranın əsas cəbhə xətləri onun hüdudlarından çox-çox kənarda idi - o, Suriya, Yəmən, Livan və Fələstinlə həmsərhəd deyil. Eyni zamanda, sərhədlərinin uzunluğuna və coğrafi mövqeyinə görə Tehranın kifayət qədər başqa problemləri də var.
Əfqan “Taliban”ları onu gərginlikdə saxlayır. Zaman-zaman Bəlucistandakı “Ceyş əl-Ədl”dən olan yaraqlılar özlərini xatırladır, Pakistanla münasibətlərdə gərginlik yaradır.
İranlıların İraqda davam edən güclü təsirinə baxmayaraq, varlı Səudiyyə Ərəbistanının artan rəqabəti fonunda ABŞ orada hərbi mövcudluğunu qoruyur.
Qərbdə iranlıların Yaxın Şərqdə və Qafqazda nüfuz uğrunda əsrlər boyu mübarizə apardıqları NATO üzvü olan güclü Türkiyə var.
Ölkə liderləri Hindistan və Pakistan arasında baş verən açıq qarşıdurmadan qaçsalar belə, Türkiyə ilə rəqabət ən ciddi problemlərdən biri olaraq qalır. Bu mübarizənin simvolu Dəməşqdə hakimiyyət dəyişikliyi idi. 13 il ərzində İran orada Türkiyə üzərində üstünlüyə malik idi. İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusu, (İİKK - “Sepah”) “Hizbullah” və Rusiya tərəfindən dəstəklənən Əsəd irəliləyirdi, türkiyəyönlü müxalifət müqavimət göstərib gizlənməli oldu, amma hər şey alt-üst oldu. Türkiyə zirvəyə çıxdı və iranlılar qaçmağa məcbur oldular.
İranla yer dəyişdirən Türkiyə Suriyada devrilmiş rəqibi ilə eyni problemlərlə üzləşdi. Amma Ankara Tehrandan daha şanslı idi. Səudiyyəlilər Suriyanın yeni lideri Əhməd əl-Şaraanı ərəb ailəsinə qəbul etdilər: o, ilk səfərini Ər-Riyada etdi.
Təbii ki, onlar da Əsədi Ərəb Dövlətləri Liqasına qaytarmışdılar, lakin sonradan proses ABŞ-nın sanksiyaları ilə xeyli çətinləşdi. İndi də Rəcəb Tayyib Ərdoğanın təsiri ilə Donald Tramp məhdudiyyətləri aradan qaldırdı və “Körfəz ölkələri” Suriyaya təhlükəsiz şəkildə sərmayə qoya bilər.
Genişlənən Türkiyə təsirinə ikinci təhlükə İsraildir. Əvvəllər Suriyanın cənubunda iranlıları vururdu, indi tikilməkdə olan türk hərbi bazalarını bombalayır. Tramp müttəfiqləri arasında münaqişəni həll etməyə çalışır; Bakıda Türkiyə və İsrail təhlükəsizlik qüvvələri arasında gərginliyin azaldılması ilə bağlı görüşlər keçirilir. Lakin Qəzzada vaxtaşırı gərginləşən vəziyyət Ankara ilə Təl-Əviv arasındakı gərginliyin aradan qalxmasına imkan vermir.
2023-cü ilin sonundan bəri pisləşən Fələstindəki vəziyyət İran və Türkiyəni təbii müttəfiq etməli idi. Ankara Suriyada şiə oxu ilə bütün rəqabətə baxmayaraq, hətta İsraillə münaqişənin kəskinləşməsi zamanı onunla həmrəy olduğunu bildirib. Məsələn, Türkiyə İsrailin Dəməşqdəki İran konsulluğuna hücumunu pisləyib və ötən il İranın İsrailə pilotsuz təyyarə və raket zərbələri endirməsini pisləməyib.
İsrailin Suriyanın cənubunu işğal etmək cəhdləri və Türkiyə bazalarına zərbələr endirməsi də Ankara və Tehranın mövqelərini yaxınlaşdırır. İranın Suriyada olmaması isə 13 ildir aktual olan qarşıdurma məsələsini aradan qaldırır. Ancaq hər şey o qədər də sadə deyil.
İran və Türkiyə ehtiyatla da olsa, nüfuz uğrunda mübarizəni davam etdirir. Hətta eyni Suriyada. Aprel ayında ələvi etirazları və onların vəhşicəsinə yatırılmasından sonra Ərdoğan bunları söylədi: “Suriya ilə bağlı bəzi qüvvələr dostluğumuza dəyər verməli və özlərini cinayətkar təşkilat kimi yox, dövlət kimi aparmalı, Türkiyənin səbrini sınamamalıdır”.
Görünür, Türkiyə prezidenti İranı nəzərdə tuturdu.
Üstəlik, mart ayında Türkiyə ilə İran arasında iki ölkə səfirlərinin xalça üzərinə çağırılması ilə əsl diplomatik qalmaqal yaşanıb. Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri Hakan Fidan İranı Suriyadakı kürd silahlılarına (YPG) dəstək verməkdə ittiham edib.
Arxadan getməyən rəqabəti son vaxtlar Zəngəzur dəhlizinin müzakirəsi ilə bağlı baş verənlər yaxşı göstərir. Mayın 22-də İranın Ermənistandakı səfiri Mehdi Sobhani bildirib ki, Azərbaycanı onun Naxçıvan eksklavı ilə və daha sonra Türkiyə ilə birləşdirən dəhliz olmayacaq.
Prinsipcə, Tehranın bu məsələdə mövqeyi yeni deyil. İİR rəhbərliyi xüsusilə Türkiyənin Suriyada hökmranlıq etdiyi bir şəraitdə şimal sərhədlərində türk qurşağının formalaşmasına imkan vermək istəmir.
Lakin bu çıxış ajiotaj yaradıb. Gözlənildiyi kimi, Azərbaycan mediası təkcə İranı deyil, həm də erməni həmkarlarını ittiham etməyə tələsdi. Ərdoğan daha yüksək səviyyədə müzakirəyə qoşuldu.
Mayın 28-də Türkiyə prezidenti respublikanın Müstəqillik Günü münasibətilə rayonda üçüncü hava limanının istifadəyə verildiyi Laçın şəhərinə gəlib. Ərdoğan təyyarədə jurnalistlərə “Zəngəzur dəhlizi”nin Türkiyəni türk dünyasına inteqrasiya edəcəyini açıqlayıb və İranın bu layihəyə dəstək verəcəyinə ümid etdiyini bildirib.
Beləliklə, Ərdoğan kifayət qədər yumşaq formada Tehrana təzyiq göstərməyə çalışır və göstərir ki, dəhlizin işləməsi məsələsi Türkiyə, Ermənistan və Azərbaycan arasında həll olunmalıdır.
İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra da İran öz şimalında heç bir “türk qövsü” istəmədiyini açıq şəkildə bildirdi. 2021-ci ilin payızında İslam Respublikası Azərbaycanla sərhəddə genişmiqyaslı hərbi təlimlər keçirib.
Əvvəlki prezident İbrahim Rəisinin dövründə ölkələr arasında münasibətlər gərgin idi. Bakıda İran casusları həbs edilib, Tehranda Azərbaycan səfirliyinə hücum olub. Lakin Rəisinin hakimiyyətinin sonunda “bir ərimə” yaranmağa başladı. İran nəqliyyat kommunikasiyalarının qarşısının alınması səylərinə qoşulub və öz ərazisindən “Zəngəzur dəhlizi”nə alternativ yaratmağa razılaşıb.
Yeni lider Məsud Pezeşkianın dövründə bu səylər daha da nəzərə çarpdı. Naxçıvanı İranın şimalından keçməklə Azərbaycanla birləşdirəcək 107 kilometrlik dəmir yolunun Araz dəhlizinin təşviqi tətbiq olundu.
Aprelin sonlarında İran prezidenti (xatırlayırıq ki, etnik cəhətdən yarı azərbaycanlıdır) Bakıya gələrək Azərbaycan dilində şeir oxudu. Üstəlik, may ayında iranlılar və azərbaycanlılar Qarabağda “Araz 2025” hərbi təlimləri keçiriblər.
Müsbət trendlər
Türkiyə ilə İran arasında gərginlik nöqtələri getdikcə azalsa da, fələstinlilərin iztirabları birləşdirici amil olsa da, Suriyada milli azlıqlarla bağlı vəziyyətlər və Zəngəzur dəhlizi Ankara və Tehranın müttəfiq olmaqdan çox uzaq olduğunu göstərir.
Ərdoğan Suriyadakı qələbəsindən sonra Boğaziçi ilə Fars körfəzinin birləşdirilməsini nəzərdə tutan “İnkişaf Yolu” layihəsini reallaşdırdığı İraqda da İrana rəqabət aparmaq istəyir.
Bir sıra amillər yaxın gələcəkdə fikir ayrılıqlarının münaqişə səviyyəsinə çatmasına mane olacaq. Pezeşkianın rəhbərliyi altında İran və Azərbaycan arasında münasibətlərin normallaşması Cənubi Qafqazda rəqabəti yumşaldır.
Həm Türkiyə, həm də İran İsrailə təhlükə kimi baxır və buna görə də bir-birini məhv etmək ümumi düşməni gücləndirmək deməkdir.
Həmçinin Ərdoğanla Tramp arasında yaxınlaşma tendensiyası və onun İranla müqavilə bağlamaq cəhdləri də var. Hər iki proses uzanarsa, Yaxın Şərqdə gərginliyin azalmasına gətirib çıxarar.
Amma ABŞ İranla razılığa gələ bilməsə belə, bu, Ankaranın ABŞ ordusunun köməyi ilə Tehranı zəiflətməsinə stimul yaratmayacaq. Türkiyə, Səudiyyə Ərəbistanı, BƏƏ və Qətər kimi, ABŞ-a öz ərazilərinin İrana qarşı zərbələr üçün istifadə edilməsinə icazə verməyəcəklərini açıq şəkildə bəyan edib.
Rusiya da münasibətlərdə hamarlaşdırıcı amil kimi çıxış edə bilər. Rusiyanın İranla yaxın hərbi və siyasi, Türkiyə ilə isə enerji əlaqələri var. İstanbul Ukrayna üzrə dialoq platformasıdır və İran Omanda ABŞ-la danışıqlarda Rusiya ilə məsləhətləşir. İranlılar BRİKS-in bir hissəsidir və türklər də qoşulmaq arzusunu bildiriblər.
Əgər İran-Türkiyə qarşıdurmasının hüdudlarından danışırıqsa, o zaman son on beş ildə regionda rəqabətin ən çətin dövrlərində belə, ölkələr özlərini praqmatik aparmaq bacarığını nümayiş etdiriblər.
Tehran və Ankara Moskvanın dəstəyi ilə “Astana formatı” yaradıb və Ərdoğan Cənubi Qafqazda İranı öz “3+3” təşəbbüsünə cəlb edə bilib.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 03-06-2025 13:47 | Bölmə: Slayd
Suriyada Bəşər Əsəd hakimiyyətinin süqutundan, İsrail HƏMAS və “Hizbullah”a qarşı bir sıra nisbətən uğurlu əməliyyatlar həyata keçirdikdən sonra İranın Yaxın Şərqdəki təsiri nəzərəçarpacaq dərəcədə zəifləyib. Bununla belə, İslam Respublikası (İİR) təslim olmaq niyyətində deyil və öz maraqlarının müdafiəsində davam edir. Bəzən husilərin İsrailə zərbələri kimi güc yolu ilə, bəzən də diplomatiya və hədələrlə.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
İranın əsas cəbhə xətləri onun hüdudlarından çox-çox kənarda idi - o, Suriya, Yəmən, Livan və Fələstinlə həmsərhəd deyil. Eyni zamanda, sərhədlərinin uzunluğuna və coğrafi mövqeyinə görə Tehranın kifayət qədər başqa problemləri də var.
Əfqan “Taliban”ları onu gərginlikdə saxlayır. Zaman-zaman Bəlucistandakı “Ceyş əl-Ədl”dən olan yaraqlılar özlərini xatırladır, Pakistanla münasibətlərdə gərginlik yaradır.
İranlıların İraqda davam edən güclü təsirinə baxmayaraq, varlı Səudiyyə Ərəbistanının artan rəqabəti fonunda ABŞ orada hərbi mövcudluğunu qoruyur.
Qərbdə iranlıların Yaxın Şərqdə və Qafqazda nüfuz uğrunda əsrlər boyu mübarizə apardıqları NATO üzvü olan güclü Türkiyə var.
Ölkə liderləri Hindistan və Pakistan arasında baş verən açıq qarşıdurmadan qaçsalar belə, Türkiyə ilə rəqabət ən ciddi problemlərdən biri olaraq qalır. Bu mübarizənin simvolu Dəməşqdə hakimiyyət dəyişikliyi idi. 13 il ərzində İran orada Türkiyə üzərində üstünlüyə malik idi. İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusu, (İİKK - “Sepah”) “Hizbullah” və Rusiya tərəfindən dəstəklənən Əsəd irəliləyirdi, türkiyəyönlü müxalifət müqavimət göstərib gizlənməli oldu, amma hər şey alt-üst oldu. Türkiyə zirvəyə çıxdı və iranlılar qaçmağa məcbur oldular.
İranla yer dəyişdirən Türkiyə Suriyada devrilmiş rəqibi ilə eyni problemlərlə üzləşdi. Amma Ankara Tehrandan daha şanslı idi. Səudiyyəlilər Suriyanın yeni lideri Əhməd əl-Şaraanı ərəb ailəsinə qəbul etdilər: o, ilk səfərini Ər-Riyada etdi.
Təbii ki, onlar da Əsədi Ərəb Dövlətləri Liqasına qaytarmışdılar, lakin sonradan proses ABŞ-nın sanksiyaları ilə xeyli çətinləşdi. İndi də Rəcəb Tayyib Ərdoğanın təsiri ilə Donald Tramp məhdudiyyətləri aradan qaldırdı və “Körfəz ölkələri” Suriyaya təhlükəsiz şəkildə sərmayə qoya bilər.
Genişlənən Türkiyə təsirinə ikinci təhlükə İsraildir. Əvvəllər Suriyanın cənubunda iranlıları vururdu, indi tikilməkdə olan türk hərbi bazalarını bombalayır. Tramp müttəfiqləri arasında münaqişəni həll etməyə çalışır; Bakıda Türkiyə və İsrail təhlükəsizlik qüvvələri arasında gərginliyin azaldılması ilə bağlı görüşlər keçirilir. Lakin Qəzzada vaxtaşırı gərginləşən vəziyyət Ankara ilə Təl-Əviv arasındakı gərginliyin aradan qalxmasına imkan vermir.
2023-cü ilin sonundan bəri pisləşən Fələstindəki vəziyyət İran və Türkiyəni təbii müttəfiq etməli idi. Ankara Suriyada şiə oxu ilə bütün rəqabətə baxmayaraq, hətta İsraillə münaqişənin kəskinləşməsi zamanı onunla həmrəy olduğunu bildirib. Məsələn, Türkiyə İsrailin Dəməşqdəki İran konsulluğuna hücumunu pisləyib və ötən il İranın İsrailə pilotsuz təyyarə və raket zərbələri endirməsini pisləməyib.
İsrailin Suriyanın cənubunu işğal etmək cəhdləri və Türkiyə bazalarına zərbələr endirməsi də Ankara və Tehranın mövqelərini yaxınlaşdırır. İranın Suriyada olmaması isə 13 ildir aktual olan qarşıdurma məsələsini aradan qaldırır. Ancaq hər şey o qədər də sadə deyil.
İran və Türkiyə ehtiyatla da olsa, nüfuz uğrunda mübarizəni davam etdirir. Hətta eyni Suriyada. Aprel ayında ələvi etirazları və onların vəhşicəsinə yatırılmasından sonra Ərdoğan bunları söylədi: “Suriya ilə bağlı bəzi qüvvələr dostluğumuza dəyər verməli və özlərini cinayətkar təşkilat kimi yox, dövlət kimi aparmalı, Türkiyənin səbrini sınamamalıdır”.
Görünür, Türkiyə prezidenti İranı nəzərdə tuturdu.
Üstəlik, mart ayında Türkiyə ilə İran arasında iki ölkə səfirlərinin xalça üzərinə çağırılması ilə əsl diplomatik qalmaqal yaşanıb. Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri Hakan Fidan İranı Suriyadakı kürd silahlılarına (YPG) dəstək verməkdə ittiham edib.
Arxadan getməyən rəqabəti son vaxtlar Zəngəzur dəhlizinin müzakirəsi ilə bağlı baş verənlər yaxşı göstərir. Mayın 22-də İranın Ermənistandakı səfiri Mehdi Sobhani bildirib ki, Azərbaycanı onun Naxçıvan eksklavı ilə və daha sonra Türkiyə ilə birləşdirən dəhliz olmayacaq.
Prinsipcə, Tehranın bu məsələdə mövqeyi yeni deyil. İİR rəhbərliyi xüsusilə Türkiyənin Suriyada hökmranlıq etdiyi bir şəraitdə şimal sərhədlərində türk qurşağının formalaşmasına imkan vermək istəmir.
Lakin bu çıxış ajiotaj yaradıb. Gözlənildiyi kimi, Azərbaycan mediası təkcə İranı deyil, həm də erməni həmkarlarını ittiham etməyə tələsdi. Ərdoğan daha yüksək səviyyədə müzakirəyə qoşuldu.
Mayın 28-də Türkiyə prezidenti respublikanın Müstəqillik Günü münasibətilə rayonda üçüncü hava limanının istifadəyə verildiyi Laçın şəhərinə gəlib. Ərdoğan təyyarədə jurnalistlərə “Zəngəzur dəhlizi”nin Türkiyəni türk dünyasına inteqrasiya edəcəyini açıqlayıb və İranın bu layihəyə dəstək verəcəyinə ümid etdiyini bildirib.
Beləliklə, Ərdoğan kifayət qədər yumşaq formada Tehrana təzyiq göstərməyə çalışır və göstərir ki, dəhlizin işləməsi məsələsi Türkiyə, Ermənistan və Azərbaycan arasında həll olunmalıdır.
İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra da İran öz şimalında heç bir “türk qövsü” istəmədiyini açıq şəkildə bildirdi. 2021-ci ilin payızında İslam Respublikası Azərbaycanla sərhəddə genişmiqyaslı hərbi təlimlər keçirib.
Əvvəlki prezident İbrahim Rəisinin dövründə ölkələr arasında münasibətlər gərgin idi. Bakıda İran casusları həbs edilib, Tehranda Azərbaycan səfirliyinə hücum olub. Lakin Rəisinin hakimiyyətinin sonunda “bir ərimə” yaranmağa başladı. İran nəqliyyat kommunikasiyalarının qarşısının alınması səylərinə qoşulub və öz ərazisindən “Zəngəzur dəhlizi”nə alternativ yaratmağa razılaşıb.
Yeni lider Məsud Pezeşkianın dövründə bu səylər daha da nəzərə çarpdı. Naxçıvanı İranın şimalından keçməklə Azərbaycanla birləşdirəcək 107 kilometrlik dəmir yolunun Araz dəhlizinin təşviqi tətbiq olundu.
Aprelin sonlarında İran prezidenti (xatırlayırıq ki, etnik cəhətdən yarı azərbaycanlıdır) Bakıya gələrək Azərbaycan dilində şeir oxudu. Üstəlik, may ayında iranlılar və azərbaycanlılar Qarabağda “Araz 2025” hərbi təlimləri keçiriblər.
Müsbət trendlər
Türkiyə ilə İran arasında gərginlik nöqtələri getdikcə azalsa da, fələstinlilərin iztirabları birləşdirici amil olsa da, Suriyada milli azlıqlarla bağlı vəziyyətlər və Zəngəzur dəhlizi Ankara və Tehranın müttəfiq olmaqdan çox uzaq olduğunu göstərir.
Ərdoğan Suriyadakı qələbəsindən sonra Boğaziçi ilə Fars körfəzinin birləşdirilməsini nəzərdə tutan “İnkişaf Yolu” layihəsini reallaşdırdığı İraqda da İrana rəqabət aparmaq istəyir.
Bir sıra amillər yaxın gələcəkdə fikir ayrılıqlarının münaqişə səviyyəsinə çatmasına mane olacaq. Pezeşkianın rəhbərliyi altında İran və Azərbaycan arasında münasibətlərin normallaşması Cənubi Qafqazda rəqabəti yumşaldır.
Həm Türkiyə, həm də İran İsrailə təhlükə kimi baxır və buna görə də bir-birini məhv etmək ümumi düşməni gücləndirmək deməkdir.
Həmçinin Ərdoğanla Tramp arasında yaxınlaşma tendensiyası və onun İranla müqavilə bağlamaq cəhdləri də var. Hər iki proses uzanarsa, Yaxın Şərqdə gərginliyin azalmasına gətirib çıxarar.
Amma ABŞ İranla razılığa gələ bilməsə belə, bu, Ankaranın ABŞ ordusunun köməyi ilə Tehranı zəiflətməsinə stimul yaratmayacaq. Türkiyə, Səudiyyə Ərəbistanı, BƏƏ və Qətər kimi, ABŞ-a öz ərazilərinin İrana qarşı zərbələr üçün istifadə edilməsinə icazə verməyəcəklərini açıq şəkildə bəyan edib.
Rusiya da münasibətlərdə hamarlaşdırıcı amil kimi çıxış edə bilər. Rusiyanın İranla yaxın hərbi və siyasi, Türkiyə ilə isə enerji əlaqələri var. İstanbul Ukrayna üzrə dialoq platformasıdır və İran Omanda ABŞ-la danışıqlarda Rusiya ilə məsləhətləşir. İranlılar BRİKS-in bir hissəsidir və türklər də qoşulmaq arzusunu bildiriblər.
Əgər İran-Türkiyə qarşıdurmasının hüdudlarından danışırıqsa, o zaman son on beş ildə regionda rəqabətin ən çətin dövrlərində belə, ölkələr özlərini praqmatik aparmaq bacarığını nümayiş etdiriblər.
Tehran və Ankara Moskvanın dəstəyi ilə “Astana formatı” yaradıb və Ərdoğan Cənubi Qafqazda İranı öz “3+3” təşəbbüsünə cəlb edə bilib.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 17:22
Suriyadan daha 13 nəfəri Azərbaycana gətiriblər
Dünən, 16:23
Rezidenturaya qəbul üçün qeydiyyat başlayır
Dünən, 15:09
İş və istirahət günlərinin yerləri dəyişdirilib
Dünən, 15:02
Əsgərlərlə görüşə məhdudiyyət qoyulub - Səbəb
Dünən, 11:27
Vaşinqton Qafqaza böyük diplomatik diqqət yetirir
Dünən, 11:10
Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiya hazırlanıb
3-06-2025, 17:32
Məhkəmələrə hakimlər təyin edilib - (Siyahı)
3-06-2025, 17:26
Dünyanın bir hissəsi su altında qalacaq
3-06-2025, 15:18
Müharibə daha təhlükəli fazaya keçib
3-06-2025, 12:29
Xaricdə yaşayan daha 7 nəfər haqqında həbs qərarı çıxarılıb
3-06-2025, 11:57
Şəhidimiz Suraxanıda dəfn olunub - (Yenilənib) - Foto
3-06-2025, 10:34
Ərdoğan Zelenski, Putin və Trampla Türkiyədə görüşmək istəyir
3-06-2025, 09:58
Türkiyədə güclü zəlzələ olub - Ölən və xəsarət alanlar var
3-06-2025, 08:26
Yerin maqnit qasırğası artıb
2-06-2025, 14:02
50 minlik qoşun hücumdadır, Ukrayna Sumını itirə bilər - (Yenilənib)
2-06-2025, 11:00
Paşinyan kilsəyə niyə müharibə elan edib?
2-06-2025, 08:58
Azərbaycan ərazisində zəlzələ olub
1-06-2025, 20:08
Kəlbəcərdə traktor minaya düşüb, yaralı var
31-05-2025, 16:52
Laçına növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
30-05-2025, 18:30
Asim Mollazadə: Azərbaycan və müttəfiqləri qitələrarası sistem yaradır
30-05-2025, 14:10
Azərbaycan-Türkiyə-Pakistan ittifaqı qlobal xarakter daşıyır - Ekspert
30-05-2025, 13:00
Azərbaycan və Çin arasında viza ləğvi barədə saziş təsdiqlənib
30-05-2025, 12:44
Böyük Qayıdışa dair II Dövlət Proqramı hazırlanacaq - Sərəncam
30-05-2025, 11:35
Paşinyan “2018-in uğuru”nu xərcləyir - Yeni seçkilər “Vətəndaş müqaviləsi”nə nə vəd edir?
30-05-2025, 09:44
Xoş günlər zamanın sürətinə təsir edir?
30-05-2025, 07:59
COVID-in yeni ştammı daha təhlükəlidir
30-05-2025, 07:51
İki gün sonra sülh danışıqları olacaq
29-05-2025, 16:23
Hərbçimiz minaya düşüb - Yenilənib
29-05-2025, 16:02
Laçına növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
29-05-2025, 15:21
Yeni dünya müharibəsi qaçılmazdır - Sorğu
29-05-2025, 13:41
İlham Əliyev iş adamlarını qəbul edib - Fotolar
29-05-2025, 13:11
Trampın Yaxın Şərq strategiyası: Bu yol İranla razılaşmadan keçir
29-05-2025, 11:41
Nüvə silahı olan dövlətlər arasında gərginlik artır
29-05-2025, 09:55
İyunun 1-də I və IV ixtisas qrupları üzrə qəbul imtahanı keçiriləcək
29-05-2025, 09:51
Lisey və gimnaziyalara qəbul qaydaları dəyişib
28-05-2025, 17:53
Tramp İlham Əliyevə məktub göndərib
28-05-2025, 17:52
Laçında üç ölkə rəhbərinin Zirvə görüşü keçirilib - (Yenilənib) - Video
28-05-2025, 11:33
Laçın Beynəlxalq Hava Limanının açılış mərasimi olub - Video
27-05-2025, 13:42
Ermənistanda 10 min fərarini axtarışa veriblər
27-05-2025, 10:55
Zəngəzur dəhlizi Tehran ilə Kreml arasında problem yaradıb
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
