00:00 / 20-05-2022
Müharibə nəticəsində Ukraynada ölənlərin sayı açıqlanıb
23:23 / 19-05-2022
İlham Əliyev, Şarl Mişel və Nikol Paşinyan növbəti dəfə görüşəcək
23:23 / 19-05-2022
Çavuşoğlu: “Ermənistan Azərbaycanın xoş niyyətli yaxınlaşmalara cavab verməlidir”
22:17 / 19-05-2022
Mədəniyyət Nazirliyi Xalq artistinin ölümü ilə bağlı nekroloq yayıb
20:54 / 19-05-2022
ABŞ Ukraynaya əlavə 100 milyon dollar yardım ayırıb
20:18 / 19-05-2022
14 ölkədən Azərbaycana uçuşlar bərpa olunur – Siyahı
19:56 / 19-05-2022
Rusiyaya qarşı hərbi tribunal yaradılır
19:41 / 19-05-2022
İran prezidenti İlham Əliyevi ölkəsinə səfərə dəvət edib
18:55 / 19-05-2022
Xalq artisti vəfat edib - Foto
18:45 / 19-05-2022
Müəllimlərin sertifikatlaşdırılması üçün yeni sənəd hazırlanır
18:38 / 19-05-2022
Ordumuzun mövqeləri yenidən atəşə tutulub
18:27 / 19-05-2022
ICESCO-nun Baş direktoru Şuşada: “Bura mədəniyyətin paytaxtıdır”
18:21 / 19-05-2022
Özəlləşdirmədən əldə edilən vəsaitdən istifadə qaydası dəyişib
18:16 / 19-05-2022
Üzüm tingləri ilə bağlı yeni dövlət standartı təsdiqlənib
18:05 / 19-05-2022
Şahin Mustafayev İran prezidenti ilə görüşüb
18:04 / 19-05-2022
Azərbaycan əleyhinə növbəti kampaniya başlayır
18:00 / 19-05-2022
Əfv Komissiyası daha 100-dən çox müraciətə baxıb
17:51 / 19-05-2022
Bakıda ICESCO-nun regional ofisi açılacaq
17:43 / 19-05-2022
Milli Məclisin daha bir komitəsinin iclasında 13 məsələ müzakirə olunub
17:35 / 19-05-2022
71 yaşlı sabiq baş həkimə ağır cəza verilib
17:23 / 19-05-2022
Sabiq icra başçısı barədə həbs müddəti uzadılıb
17:20 / 19-05-2022
Azərbaycan səfirliyi Türkiyəni millli bayramı münasibətilə təbrik edib
17:09 / 19-05-2022
Mərkəzi Bank dolların sabaha olan rəsmi məzənnəsini açıqlayıb
17:01 / 19-05-2022
Daha bir partiyaya ofis verilib
16:57 / 19-05-2022
Bakıda multikultural perspektivlərlə bağlı beynəlxalq konfrans keçirilib
16:42 / 19-05-2022
DÇ-2022: hakimlərin adları açıqlanıb
16:36 / 19-05-2022
Ölkəmizdə koronavirusa yoluxma sayı açıqlanıb
16:32 / 19-05-2022
Gender komissiyalarının yaradıldığı bələdiyyələr məlum olub
11:34 / 19-05-2022
Daha bir ölkə Finlandiya və İsveçin NATO-ya üzvlüyünə qarşı çıxır
08:56 / 17-05-2022
Etibar Məmmədov: “Yaxın zamanlarda Rusiyanın dağılma prosesi başlayacaq” - Müsahibə
17:53 / 16-05-2022
İranda gərginlik: 40 şəhərdə sosial tələblə keçirilən aksiyalar siyasi xarakter alır
11:02 / 19-05-2022
AMEA-nın institut direktoru faciəli şəkildə həyatını itirib
12:57 / 17-05-2022
Putin Türkiyəyə gedir? - Peskovdan açıqlama
15:49 / 16-05-2022
Həbsdə olan partiya sədrini yenidən məhkəməyə veriblər - Foto
16:21 / 17-05-2022
İlham Əliyev-Vladimir Putin-Nikol Paşinyan görüşü ola bilər
12:50 / 17-05-2022
Rusiyalı oliqarxlar şəxsi təyyarə və yaxtalarını Türkiyəyə aparır - Fotolar
13:49 / 19-05-2022
Sərdar Cəlaloğlu: “Ukraynaya vurulan ziyanı etiraf edən lider Rusiyada hakimiyyətə gələcək”
12:53 / 19-05-2022
Azərbaycanda daha bir dövlət qurumu yaradılır - Fərman
11:32 / 17-05-2022
Milli Məclisin Aparat rəhbəri vəzifəsinə təyinat olub - Foto
Taxıl qıtlığı: dünya gözünü Avropa istehsalçılarına zilləyib
Tarix: 11-03-2022 16:09 | Bölmə: Araşdırma / Slayd
Dünyanın iki ən böyük taxıl ixracatçısı olan Rusiya və Ukrayna arasındakı müharibə qiymətləri rekord səviyyəyə çatdırıb və ilin sonunda Avropa, Asiya, Yaxın Şərq və Afrikadakı idxalçı ölkələrdə potensial qıtlıq qorxusunu artırıb.
Reyting.az xəbər verir ki, bunu “BNE Intellinews” saytı yazıb.
Təhlildə qeyd olunur:
Birlikdə Rusiya və Ukrayna qlobal buğda ticarətinin dörddə birindən çoxunu və qarğıdalının təxminən beşdə birini təşkil edir. Taxıl alıcıları çatışmazlığın bir hissəsini doldurmaq üçün Qazaxıstan, Polşa və Rumıniya kimi ikinci dərəcəli istehsalçılara, eləcə də Mərkəzi və Cənub-Şərqi Avropadan kiçik təchizatçılara müraciət edirlər, lakin bu, itkini kompensasiya etmək üçün kifayət deyil.
Ukraynadakı müharibə artıq onun Qara dəniz və Azov dənizi limanlarının gəmiçilik üçün bağlanması ilə nəticələnib. Xerson işğaldan qısa müddət sonra rus qoşunları tərəfindən ələ keçirilib, mühasirəyə alınmış Mariupol inkişaf etməkdə olan humanitar fəlakətin yeridir və Odessa Rusiyanın növbəti hədəfinə çevrilə bilər.
Ukraynanın böyük hissəsi bir neçə cəbhədə hücuma məruz qaldığı və milyonlarla insanın Rusiyanın işğalından qaçdığı bir vaxtda ölkənin əksər hissəsində yaz əkini davam etdirilməyəcək.
Rusiyanın bu il taxıl tədarük etmək qabiliyyəti və istəyi də sual altındadır. Rusiya prezidenti Vladimir Putin Moskvanın Qərbə qarşı sanksiyalarla cavab zərbəsi endirəcəyini açıqlayıb. Təfərrüatlar hələ açıqlanmayıb, lakin Putin 2022-ci ilin sonuna qədər Rusiya mallarının ixracını qadağan etməyi planlaşdırır.
Putinin 8 mart tarixli fərmanı 2022-ci il dekabrın 31-dək “xüsusi iqtisadi tədbirlərə” icazə verir (O cümlədən Rusiya hökuməti tərəfindən müəyyən ediləcək ölkələrə mal və ya malların idxalı və ixracına məhdudiyyətlər).
İqtisadiyyat Nazirliyi martın 10-da Qərb ölkələrinə qarşı sanksiyalardan əlavə, Rusiyanın Avrasiya İqtisadi İttifaqına (Aİİ) buğda, çovdar, arpa və qarğıdalı ixracını avqustun sonuna qədər dayandırmağı planlaşdırdığını bildirib. Bununla Rusiya daxili təklifi effektiv şəkildə artıracaq və qiymətlərdə artımın qarşısını alacaq.
Bəzi rus ixracatçıları hələ də mövcud müqavilələri yerinə yetirirlər; buna baxmayaraq, Rusiya gəmiçiliyi müharibə nəticəsində pozulur. Putinin sanksiya planlarının təfərrüatları hələ məlum olmadığından, ticarətçilər təmaslarını yerinə yetirə biləcəklərinə əmin olmadıqları üçün Rusiya taxılından yayınırlar.
Buğdanın qiyməti artıq 2011-ci ildə “Ərəb baharı” etirazlarına səbəb olan səviyyələri üstələyib. Yaxın Şərq və Şimali Afrikanın bir çox ölkəsi, o cümlədən Misir, Liviya, Yəmən və Livan da daxil olmaqla, Ukrayna taxılından ciddi şəkildə asılıdır. Onlar indi Cənub-Şərqi Avropanın Albaniya və Şimali Makedoniya kimi buğda idxal edən ölkələri kimi alternativ mənbələr axtarırlar. Misirin təchizat və daxili ticarət nazirinin müavini İbrahim Aşmavi martın 7-də “Reuters” agentliyinə bildirib ki, ölkəsi bu il Aİ ölkələrindən buğda idxal etməyi nəzərdən keçirir və ABŞ, Qazaxıstan və Rumıniya kimi ixracatçıları “xarici saymayacaq”.
Müharibə və bunun nəticəsində qlobal taxıl bazarlarının pozulması xüsusilə pis bir vaxta təsadüf edir, çünki keçən il Aralıq dənizi regionunda baş verən quraqlıqdan sonra Çinin kənd təsərrüfatı naziri qış buğdasının zəif məhsulu barədə xəbərdarlıq edib.
Hava ilə bağlı məsələlərə əlavə olaraq, 2021-ci ilin ortalarından neft, gübrə və digər kənd təsərrüfatı məhsullarının qiymətlərinin artması, qlobal iqtisadiyyatın tac böhranından çıxması nəticəsində artıq Rusiya işğalından əvvəl taxılın qiymətləri yüksəlmişdi. Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının Ərzaq Qiymətləri İndeksi fevral ayında rekord həddə çatıb. Qiymətlərin gündəlik dəyişməsi ilə buğda və digər taxılların yüksək qiymətlərinin fermerlər üçün daha yüksək giriş qiymətlərini nə dərəcədə kompensasiya edəcəyi hələ də bəlli deyil.
Polşa üçün çətin il…
Polşa 2021-ci ildə Rusiya və Ukraynadan sonra Avropanın ən böyük istehsalçısı olub. Ukraynadakı müharibənin yaratdığı enerji turbo qiymətləri olmadan belə, Polşada taxıl məhsulu baxımından çətin bir il olacaq. Rusiyanın hücumu bazarları sarsıtmazdan əvvəl Polşada taxıl məhsulu ilə bağlı proqnozlar elektrik enerjisi, nəqliyyat və hər şeydən əvvəl gübrələrin bahalaşması ilə bağlı azalırdı.
Keçən il Polşanın taxıl yığımı uzunmüddətli tendensiyaya uyğun olub və cəmi 3 faiz azalaraq 34,44 milyon tona düşüb və bu, tarixdə ikinci ən yaxşı nəticə olub. Məhsulun ən böyük hissəsi - yumşaq buğda ötən il 12,12 milyon ton və ya ümumi istehsalın 35,2 faizini təşkil edib.
Polşanın 2022-ci ildə məhsulu ilə bağlı dəqiq proqnozlar yoxdur, lakin müharibədən əvvəl bazar vəziyyəti kifayət qədər dəyişkən idi və indi daha da dəyişkən olur.
“Bəzi mühüm istehsal sahələrində 2022-ci ilin məhsulu, gübrədən istifadənin azalması ilə potensiala nisbətən tükənəcək. Bu, onların məhdud olması və dənli bitkilərin qiymətləri ilə gübrələrin qiymətləri arasında əlaqənin tarixən aşağı səviyyədə olması, onlardan istifadənin rentabelliyini aşağı salması ilə əlaqədar olacaqdır. Bundan əlavə, dekabrın ikinci yarısında Rusiya tərəfindən tədarükün azalması səbəbindən qaz qiymətlərinin artması gübrə qiymətlərinin daha da artmasına səbəb ola bilər”, - Polşa bankı PKO BP dekabrda bildirb.
Polşanın taxıl ixracı keçən il 8,58 milyon ton olub ki, bu da 2020-ci illə müqayisədə 6,3 faiz azdır. Bununla belə, avro və ABŞ dolları zlotiyə qarşı dəyər qazandıqca, ixracın dəyəri 12 faiz artaraq 1,93 milyard PLN (400 milyon avro) olub. 2020-ci ilin iyulundan 2021-ci ilin aprelinə qədər (Polşanın dövlət kənd təsərrüfatı məlumat mərkəzi KOWR-dan əldə edilən ən son məlumatlar) Polşa əsasən Almaniyaya taxıl ixrac edib - ümumi ixracın 42 faizi - Səudiyyə Ərəbistanı və Əlcəzair müvafiq olaraq təxminən 13 faiz və 11 faiz təşkil edib. İspaniya və Hollandiya hər biri 7 faiz, Mərakeş 4 faiz, Cənubi Afrika 3 faiz və Türkiyə 2 faiz idi.
Bəzi analitiklər deyirlər ki, müharibə nəticəsində Ukrayna və Rusiyadan ixracın pozulması Yaxın Şərq və Şimali Afrika bazarlarını Polşa istehsalçılarına aça bilər.
Polşa Baş nazirinin müavini və kənd təsərrüfatı naziri Henrik Kovalçuk martın 8-də deyib ki, müharibə dünyada və Polşada taxılın qiymətlərinin artmasına böyük təsir göstərəcək.
Nazir, həmçinin bildirib ki, bu, “açıq şəkildə digər kənd-ərzaq məhsullarının qiymətlərinin artmasına gətirib çıxaracaq”, -lakin əmin edib ki, Polşanın ərzaq təhlükəsizliyinə gəldikdə, “təhlükəsiz”dir. “Polşa böyük ərzaq ixracatçısıdır və bu, təkcə ölkə əhalisini deyil, həm də Ukraynadan olan qaçqınları qidalandırmaq üçün kifayətdir”, - Kovalçik deyib.
Litvada gübrə çatışmazlığı var
Əkin mövsümünün arxada qalması ilə Litvada ehtiyac duyduğu gübrələrin təxminən beşdə biri çatışmır. Ukraynanın taxıl ixracına qadağa qoyulması ilə bağlı xəbərlər vəziyyəti daha da gərginləşdirir, bir çox litvalı fermerlər çörəyin həddindən artıq baha olacağını proqnozlaşdırırlar.
“Taxılın qiymət artımının ilk dalğası ötən ilin payızında olub. Təxminən 30-50 faiz səviyyəsində idi və COVID pandemiyasının nəticəsi olan taxıl tədarükünün pozulması ilə əlaqədar idi. Biz dibini gözləyirdik, lakin Ukrayna müharibəsi hər şeyi kökündən dəyişdirdi. Ukrayna və Rusiya ən böyük taxıl ixracatçıları olduğundan, müharibə bazara birbaşa təsir deməkdir. Taxıl birjalarında gündəlik dalğalanmalar ağlasığmazdır - 5-15 faiz, yəni bir ton buğdanın qiyməti gündəlik 70 avroya qalxa bilər. Bu arada köhnə məhsul da bahalaşır”, - Litvanın taxıl bazarının əsas oyunçusu olan “Agrokoncerno grudai” şirkətinin rəhbəri Karolis Simas bildirib.
Yerli fermerlər də Rusiyanın gübrə ixracına qoyulan qadağaya hazırlaşırlar. Simas deyir ki, Litva Kanada, Çili və Mərakeş kimi uzaqlardan gübrə idxal etməli olacaq.
Xatırladaq ki, Litva hökuməti kalium əsaslı əsas gübrə ixracatçısı və avtoritar Belarus hökumətinin iri pul inəyi “Belaruskali” ilə müqaviləni kəsib.
“Bir çox fermerlər bundan sonra nə edəcəyini bilmirlər. Çoxları gözləmə oyunu oynayır, yəni qiymətlər qalxacaq”, - deyə Simas bildirib. İcraçı əlavə edib ki, hələlik Litvada keçənilki məhsuldan təxminən 1,5 milyon ton taxıl var ki, bu da bir ilə qədər davam edə bilər.
Quraqlıq
Polşadan sonra Qazaxıstan 2021-ci ildə regionun dördüncü ən böyük taxıl ixracatçısı olub, bu il Mərkəzi Asiya üzrə dağıdıcı quraqlıq ilə yadda qalıb və Qazaxıstanda məhsul illik 18 faiz azalaraq cəmi 17 milyon tona düşüb ki, bu da son on ildə ən aşağı göstəricidir.
Ölkə əvvəlcə 2021-2022-ci illər mövsümündə tədarükünü yüksək ehtiyatlar və Rusiyadan taxıl idxalı hesabına dəstəkləyəcəyini gözləyirdi. Amma Rusiyaya qarşı sanksiyaların bu planlara necə təsir edəcəyi bəlli deyil. Bundan əlavə, məhsul çatışmazlığına və minlərlə mal-qaranın ölümünə səbəb olan 2021-ci il quraqlığından sonra Orta Asiyanın 2022-ci ildə də oxşar quraqlıqla üzləşəcəyi gözlənilir.
Qazaxıstan 2021-ci il iyulun 1-də başlayan bu marketinq ili üçün 7,3 milyon ton taxıl tədarükünü planlaşdırır ki, bu da əvvəlki marketinq ilində satılan 6,5 milyon tondan çox, lakin Mərkəzi Asiya ölkəsinin gələn ildə ixrac etməyi planlaşdırdığı 9 milyon tondan azdır, - “İnterfax” xəbər agentliyi fevralın 17-də kənd təsərrüfatı nazirliyinin rəqəmlərinə istinadla məlumat yayıb.
İşğaldan sonra Qazaxıstan Rusiyaya bağlı marşrutlardan yan keçmək üçün Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu (TCITR) vasitəsilə taxıl ixracını artırmağa başladı. Türkiyəyə taxıl satışı Qazaxıstanın TCITR vasitəsilə əldə edəcəyi ən yaxın gəlir kimi qiymətləndirilir. Qazaxıstan Ukrayna müharibəsi başlayandan taxıl qiymətlərinin kəskin bahalaşmasından faydalanmağa hazırlaşır.
Rumıniyada rekord məhsul yığılıb
Qazaxıstandan fərqli olaraq, Rumıniyanın 2021-ci ildə buğda məhsulu 2020-ci ildəki quraqlıqdan sonra hasilatı bərpa edib, 14 ilin ən yüksək səviyyəsinə çataraq 11,3 milyon tona çatıb. Hətta müharibədən əvvəl Rumıniya Rusiyanın taxıla ixrac vergisi tətbiq etmək qərarından faydalanıb. Bu, Rumıniyaya adətən böyük miqdarda Rusiya taxılını idxal edən Misir kimi ölkələrdə bazar payı əldə etməyə imkan verib.
Mövcud böhrana baxmayaraq, Rumıniya hökuməti taxıl ixracını qadağan etməmək qərarına gəlib. Martın 9-da çörəkçilər və taxıl tacirləri ilə görüşdükdən sonra kənd təsərrüfatı naziri Adrian Çesnoyu belə qənaətə gəlib ki, bazarda qıtlıq gözləmək üçün heç bir səbəb yoxdur, baxmayaraq ki, monitorinq davam edəcək.
Çesnoyu qeyd edib ki, Rumıniya bir ildə 11 milyon tondan çox buğda istehsal edə bilər, daxili istehlak isə təxminən 4,3 milyon tondur. Fermerlərin nümayəndələri deyirlər ki, martın birinci yarısında yağan yağıntılar 2022-ci ilin normal kənd təsərrüfatı ili olacağından xəbər verir.
İxrac qadağaları, yanacaq çatışmazlığı…
Mərkəzi və Cənub-Şərqi Avropadakı kiçik ixracatçıların bəziləri taxıl ixracını qadağan edərək və ya məhdudlaşdıraraq fərqli yanaşma nümayiş etdirdilər.
Macarıstanın Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi martın 6-da taxıl ixracına nəzarət elan edib. İxrac üçün nəzərdə tutulan buğda, çovdar, arpa, yulaf, qarğıdalı, soya və günəbaxan Milli Qida Zəncirinin Təhlükəsizliyi Təşkilatında qeydiyyata alınmalı və hökumətin prioritet hüququ olmalıdır. Kənd təsərrüfatı naziri İstvan Naqi bu qərarın taxıl və xammal qiymətlərinin kəskin yüksəlməsindən sonra verildiyini söyləyib; Rusiyanın Ukraynanı işğalından sonra Macarıstan taxılına tələbat artıb.
Qərar taxıl idxalının təxminən yarısını Macarıstandan əldə edən qonşu Sloveniyada çaşqınlıq yaradıb. Sloveniyanın kənd təsərrüfatı naziri Yoze Podqorsek martın 8-də Macarıstanın taxıl ixracına qoyduğu qadağanın qida sektorunda tədarük zəncirinin pozulmasına səbəb olacağı ilə bağlı narahatlığını ifadə edib.
Serbiya prezidenti Aleksandar Vuçic martın 10-dan etibarən neft, buğda, qarğıdalı və unun ixracına qadağa qoyulduğunu açıqlayıb. Buğda və qarğıdalı ilə bağlı vəziyyətdən də danışan Vuçiç bildirib ki, Serbiyanın özünə və bölgəyə kifayət qədər ehtiyatı olacaq.
Statistika idarəsinin məlumatlarına görə, 2021-ci ilin yayında tərəvəz və digər bitkilərin istehsalına təsir edən quraqlığa baxmayaraq, Serbiya güclü buğda məhsulu əldə edib və məhsul 23,1 faiz artaraq 3,538 milyon tona çatıb.
Serbiya artıq Açıq Balkanın qurucusu Şimali Makedoniyaya taxıl göndərməyi öhdəsinə götürüb. Vuçiç bildirib ki, Serbiya qonşusuna 50 min ton buğda və 25 min ton qarğıdalı tədarük edəcək. Bu yaxınlarda Rusiya buğdasının son göndərişini alan Albaniya da qıtlıq qorxusu fonunda Serbiya taxılını təmin etmək niyyətindədir.
Bolqarıstan ixraca rəsmi qadağa elan etməyib, lakin Milli Taxıl İstehsalçıları Assosiasiyası (NAZ) Bolqarıstanın ixracı azaltmaq üçün inzibati yoxlamaların sayını artıraraq taxıl gəmilərinin yüklənməsini yavaşlatdığını söyləyib. Assosiasiya yükün qeyri-rəsmi və Aİ qanunvericiliyinə zidd olaraq limanlarda bloklandığını iddia edir.
Martın 9-da maliyyə naziri Assen Vassilev Ukraynadan idxalın çatışmazlığını kompensasiya etmək üçün buğda, qarğıdalı və günəbaxan toxumlarına 1,1 milyard leva (511,3 milyon avro) xərcləyəcəyini dedikdə hökumət öz mövqeyini açıqlayıb. Sofiya həmçinin ixraca mane olması ilə bağlı iddiaları araşdırmaq niyyətindədir.
Bölgədəki digər ştatlar məhdudiyyətlər elan etməyiblər, lakin rəsmilər qiymətləri narahatlıqla izləyirlər. Məsələn, Çexiya hər il təxminən 8 milyon ton taxıl istehsal edir ki, bunun da 5 milyon tonu daxili istehlakdır. Beləliklə, mövcud məlumatlara görə, Çexiya taxıl çatışmazlığı ilə təhdid edilməməlidir. Lakin bu, yəqin ki, ölkəni ərzaq qiymətlərinin artımından qoruya bilməyəcək. Denik.cz-nin yazdığına görə, aqrar analitik Petr Havel deyib ki, istehsalın azaldılması qlobal qiymətlərə təsir göstərəcək və qiymətlər yüksələcək, bu da dolayı yolla Çexiyada qiymətlərə təsir edəcək.
Taxılın bahalaşması xüsusilə ötən ilin sonunda enerjinin bahalaşması səbəbindən dəyəri xeyli artmış çörəkbişirənləri narahat edir. Çörəkçilər və Şirniyyatçılar Assosiasiyasının icraçı direktoru Bohumil Hlavatı deyib: "Çörək olmayacağından qorxmuruq, amma daha baha olacaq".
İri fermerləri təmsil edən Çexiya Aqrar Palatası hökumətin gələcəkdə kənd təsərrüfatı sənayesinə, xüsusilə də planlaşdırılan orqanik layihələrə və bitki mühafizə vasitələrinin istifadəsinə qoyulan məhdudiyyətlərə münasibətini dəyişməsini istəyir. “Bütün bunlar istehsalın azalmasına gətirib çıxaracaq ki, Avropa indi onu ödəyə bilməz”, - deyə direktor Yan Dolezal əlavə edib.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 11-03-2022 16:09 | Bölmə: Araşdırma / Slayd
Dünyanın iki ən böyük taxıl ixracatçısı olan Rusiya və Ukrayna arasındakı müharibə qiymətləri rekord səviyyəyə çatdırıb və ilin sonunda Avropa, Asiya, Yaxın Şərq və Afrikadakı idxalçı ölkələrdə potensial qıtlıq qorxusunu artırıb.
Reyting.az xəbər verir ki, bunu “BNE Intellinews” saytı yazıb.
Təhlildə qeyd olunur:
Birlikdə Rusiya və Ukrayna qlobal buğda ticarətinin dörddə birindən çoxunu və qarğıdalının təxminən beşdə birini təşkil edir. Taxıl alıcıları çatışmazlığın bir hissəsini doldurmaq üçün Qazaxıstan, Polşa və Rumıniya kimi ikinci dərəcəli istehsalçılara, eləcə də Mərkəzi və Cənub-Şərqi Avropadan kiçik təchizatçılara müraciət edirlər, lakin bu, itkini kompensasiya etmək üçün kifayət deyil.
Ukraynadakı müharibə artıq onun Qara dəniz və Azov dənizi limanlarının gəmiçilik üçün bağlanması ilə nəticələnib. Xerson işğaldan qısa müddət sonra rus qoşunları tərəfindən ələ keçirilib, mühasirəyə alınmış Mariupol inkişaf etməkdə olan humanitar fəlakətin yeridir və Odessa Rusiyanın növbəti hədəfinə çevrilə bilər.
Ukraynanın böyük hissəsi bir neçə cəbhədə hücuma məruz qaldığı və milyonlarla insanın Rusiyanın işğalından qaçdığı bir vaxtda ölkənin əksər hissəsində yaz əkini davam etdirilməyəcək.
Rusiyanın bu il taxıl tədarük etmək qabiliyyəti və istəyi də sual altındadır. Rusiya prezidenti Vladimir Putin Moskvanın Qərbə qarşı sanksiyalarla cavab zərbəsi endirəcəyini açıqlayıb. Təfərrüatlar hələ açıqlanmayıb, lakin Putin 2022-ci ilin sonuna qədər Rusiya mallarının ixracını qadağan etməyi planlaşdırır.
Putinin 8 mart tarixli fərmanı 2022-ci il dekabrın 31-dək “xüsusi iqtisadi tədbirlərə” icazə verir (O cümlədən Rusiya hökuməti tərəfindən müəyyən ediləcək ölkələrə mal və ya malların idxalı və ixracına məhdudiyyətlər).
İqtisadiyyat Nazirliyi martın 10-da Qərb ölkələrinə qarşı sanksiyalardan əlavə, Rusiyanın Avrasiya İqtisadi İttifaqına (Aİİ) buğda, çovdar, arpa və qarğıdalı ixracını avqustun sonuna qədər dayandırmağı planlaşdırdığını bildirib. Bununla Rusiya daxili təklifi effektiv şəkildə artıracaq və qiymətlərdə artımın qarşısını alacaq.
Bəzi rus ixracatçıları hələ də mövcud müqavilələri yerinə yetirirlər; buna baxmayaraq, Rusiya gəmiçiliyi müharibə nəticəsində pozulur. Putinin sanksiya planlarının təfərrüatları hələ məlum olmadığından, ticarətçilər təmaslarını yerinə yetirə biləcəklərinə əmin olmadıqları üçün Rusiya taxılından yayınırlar.
Buğdanın qiyməti artıq 2011-ci ildə “Ərəb baharı” etirazlarına səbəb olan səviyyələri üstələyib. Yaxın Şərq və Şimali Afrikanın bir çox ölkəsi, o cümlədən Misir, Liviya, Yəmən və Livan da daxil olmaqla, Ukrayna taxılından ciddi şəkildə asılıdır. Onlar indi Cənub-Şərqi Avropanın Albaniya və Şimali Makedoniya kimi buğda idxal edən ölkələri kimi alternativ mənbələr axtarırlar. Misirin təchizat və daxili ticarət nazirinin müavini İbrahim Aşmavi martın 7-də “Reuters” agentliyinə bildirib ki, ölkəsi bu il Aİ ölkələrindən buğda idxal etməyi nəzərdən keçirir və ABŞ, Qazaxıstan və Rumıniya kimi ixracatçıları “xarici saymayacaq”.
Müharibə və bunun nəticəsində qlobal taxıl bazarlarının pozulması xüsusilə pis bir vaxta təsadüf edir, çünki keçən il Aralıq dənizi regionunda baş verən quraqlıqdan sonra Çinin kənd təsərrüfatı naziri qış buğdasının zəif məhsulu barədə xəbərdarlıq edib.
Hava ilə bağlı məsələlərə əlavə olaraq, 2021-ci ilin ortalarından neft, gübrə və digər kənd təsərrüfatı məhsullarının qiymətlərinin artması, qlobal iqtisadiyyatın tac böhranından çıxması nəticəsində artıq Rusiya işğalından əvvəl taxılın qiymətləri yüksəlmişdi. Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının Ərzaq Qiymətləri İndeksi fevral ayında rekord həddə çatıb. Qiymətlərin gündəlik dəyişməsi ilə buğda və digər taxılların yüksək qiymətlərinin fermerlər üçün daha yüksək giriş qiymətlərini nə dərəcədə kompensasiya edəcəyi hələ də bəlli deyil.
Polşa üçün çətin il…
Polşa 2021-ci ildə Rusiya və Ukraynadan sonra Avropanın ən böyük istehsalçısı olub. Ukraynadakı müharibənin yaratdığı enerji turbo qiymətləri olmadan belə, Polşada taxıl məhsulu baxımından çətin bir il olacaq. Rusiyanın hücumu bazarları sarsıtmazdan əvvəl Polşada taxıl məhsulu ilə bağlı proqnozlar elektrik enerjisi, nəqliyyat və hər şeydən əvvəl gübrələrin bahalaşması ilə bağlı azalırdı.
Keçən il Polşanın taxıl yığımı uzunmüddətli tendensiyaya uyğun olub və cəmi 3 faiz azalaraq 34,44 milyon tona düşüb və bu, tarixdə ikinci ən yaxşı nəticə olub. Məhsulun ən böyük hissəsi - yumşaq buğda ötən il 12,12 milyon ton və ya ümumi istehsalın 35,2 faizini təşkil edib.
Polşanın 2022-ci ildə məhsulu ilə bağlı dəqiq proqnozlar yoxdur, lakin müharibədən əvvəl bazar vəziyyəti kifayət qədər dəyişkən idi və indi daha da dəyişkən olur.
“Bəzi mühüm istehsal sahələrində 2022-ci ilin məhsulu, gübrədən istifadənin azalması ilə potensiala nisbətən tükənəcək. Bu, onların məhdud olması və dənli bitkilərin qiymətləri ilə gübrələrin qiymətləri arasında əlaqənin tarixən aşağı səviyyədə olması, onlardan istifadənin rentabelliyini aşağı salması ilə əlaqədar olacaqdır. Bundan əlavə, dekabrın ikinci yarısında Rusiya tərəfindən tədarükün azalması səbəbindən qaz qiymətlərinin artması gübrə qiymətlərinin daha da artmasına səbəb ola bilər”, - Polşa bankı PKO BP dekabrda bildirb.
Polşanın taxıl ixracı keçən il 8,58 milyon ton olub ki, bu da 2020-ci illə müqayisədə 6,3 faiz azdır. Bununla belə, avro və ABŞ dolları zlotiyə qarşı dəyər qazandıqca, ixracın dəyəri 12 faiz artaraq 1,93 milyard PLN (400 milyon avro) olub. 2020-ci ilin iyulundan 2021-ci ilin aprelinə qədər (Polşanın dövlət kənd təsərrüfatı məlumat mərkəzi KOWR-dan əldə edilən ən son məlumatlar) Polşa əsasən Almaniyaya taxıl ixrac edib - ümumi ixracın 42 faizi - Səudiyyə Ərəbistanı və Əlcəzair müvafiq olaraq təxminən 13 faiz və 11 faiz təşkil edib. İspaniya və Hollandiya hər biri 7 faiz, Mərakeş 4 faiz, Cənubi Afrika 3 faiz və Türkiyə 2 faiz idi.
Bəzi analitiklər deyirlər ki, müharibə nəticəsində Ukrayna və Rusiyadan ixracın pozulması Yaxın Şərq və Şimali Afrika bazarlarını Polşa istehsalçılarına aça bilər.
Polşa Baş nazirinin müavini və kənd təsərrüfatı naziri Henrik Kovalçuk martın 8-də deyib ki, müharibə dünyada və Polşada taxılın qiymətlərinin artmasına böyük təsir göstərəcək.
Nazir, həmçinin bildirib ki, bu, “açıq şəkildə digər kənd-ərzaq məhsullarının qiymətlərinin artmasına gətirib çıxaracaq”, -lakin əmin edib ki, Polşanın ərzaq təhlükəsizliyinə gəldikdə, “təhlükəsiz”dir. “Polşa böyük ərzaq ixracatçısıdır və bu, təkcə ölkə əhalisini deyil, həm də Ukraynadan olan qaçqınları qidalandırmaq üçün kifayətdir”, - Kovalçik deyib.
Litvada gübrə çatışmazlığı var
Əkin mövsümünün arxada qalması ilə Litvada ehtiyac duyduğu gübrələrin təxminən beşdə biri çatışmır. Ukraynanın taxıl ixracına qadağa qoyulması ilə bağlı xəbərlər vəziyyəti daha da gərginləşdirir, bir çox litvalı fermerlər çörəyin həddindən artıq baha olacağını proqnozlaşdırırlar.
“Taxılın qiymət artımının ilk dalğası ötən ilin payızında olub. Təxminən 30-50 faiz səviyyəsində idi və COVID pandemiyasının nəticəsi olan taxıl tədarükünün pozulması ilə əlaqədar idi. Biz dibini gözləyirdik, lakin Ukrayna müharibəsi hər şeyi kökündən dəyişdirdi. Ukrayna və Rusiya ən böyük taxıl ixracatçıları olduğundan, müharibə bazara birbaşa təsir deməkdir. Taxıl birjalarında gündəlik dalğalanmalar ağlasığmazdır - 5-15 faiz, yəni bir ton buğdanın qiyməti gündəlik 70 avroya qalxa bilər. Bu arada köhnə məhsul da bahalaşır”, - Litvanın taxıl bazarının əsas oyunçusu olan “Agrokoncerno grudai” şirkətinin rəhbəri Karolis Simas bildirib.
Yerli fermerlər də Rusiyanın gübrə ixracına qoyulan qadağaya hazırlaşırlar. Simas deyir ki, Litva Kanada, Çili və Mərakeş kimi uzaqlardan gübrə idxal etməli olacaq.
Xatırladaq ki, Litva hökuməti kalium əsaslı əsas gübrə ixracatçısı və avtoritar Belarus hökumətinin iri pul inəyi “Belaruskali” ilə müqaviləni kəsib.
“Bir çox fermerlər bundan sonra nə edəcəyini bilmirlər. Çoxları gözləmə oyunu oynayır, yəni qiymətlər qalxacaq”, - deyə Simas bildirib. İcraçı əlavə edib ki, hələlik Litvada keçənilki məhsuldan təxminən 1,5 milyon ton taxıl var ki, bu da bir ilə qədər davam edə bilər.
Quraqlıq
Polşadan sonra Qazaxıstan 2021-ci ildə regionun dördüncü ən böyük taxıl ixracatçısı olub, bu il Mərkəzi Asiya üzrə dağıdıcı quraqlıq ilə yadda qalıb və Qazaxıstanda məhsul illik 18 faiz azalaraq cəmi 17 milyon tona düşüb ki, bu da son on ildə ən aşağı göstəricidir.
Ölkə əvvəlcə 2021-2022-ci illər mövsümündə tədarükünü yüksək ehtiyatlar və Rusiyadan taxıl idxalı hesabına dəstəkləyəcəyini gözləyirdi. Amma Rusiyaya qarşı sanksiyaların bu planlara necə təsir edəcəyi bəlli deyil. Bundan əlavə, məhsul çatışmazlığına və minlərlə mal-qaranın ölümünə səbəb olan 2021-ci il quraqlığından sonra Orta Asiyanın 2022-ci ildə də oxşar quraqlıqla üzləşəcəyi gözlənilir.
Qazaxıstan 2021-ci il iyulun 1-də başlayan bu marketinq ili üçün 7,3 milyon ton taxıl tədarükünü planlaşdırır ki, bu da əvvəlki marketinq ilində satılan 6,5 milyon tondan çox, lakin Mərkəzi Asiya ölkəsinin gələn ildə ixrac etməyi planlaşdırdığı 9 milyon tondan azdır, - “İnterfax” xəbər agentliyi fevralın 17-də kənd təsərrüfatı nazirliyinin rəqəmlərinə istinadla məlumat yayıb.
İşğaldan sonra Qazaxıstan Rusiyaya bağlı marşrutlardan yan keçmək üçün Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu (TCITR) vasitəsilə taxıl ixracını artırmağa başladı. Türkiyəyə taxıl satışı Qazaxıstanın TCITR vasitəsilə əldə edəcəyi ən yaxın gəlir kimi qiymətləndirilir. Qazaxıstan Ukrayna müharibəsi başlayandan taxıl qiymətlərinin kəskin bahalaşmasından faydalanmağa hazırlaşır.
Rumıniyada rekord məhsul yığılıb
Qazaxıstandan fərqli olaraq, Rumıniyanın 2021-ci ildə buğda məhsulu 2020-ci ildəki quraqlıqdan sonra hasilatı bərpa edib, 14 ilin ən yüksək səviyyəsinə çataraq 11,3 milyon tona çatıb. Hətta müharibədən əvvəl Rumıniya Rusiyanın taxıla ixrac vergisi tətbiq etmək qərarından faydalanıb. Bu, Rumıniyaya adətən böyük miqdarda Rusiya taxılını idxal edən Misir kimi ölkələrdə bazar payı əldə etməyə imkan verib.
Mövcud böhrana baxmayaraq, Rumıniya hökuməti taxıl ixracını qadağan etməmək qərarına gəlib. Martın 9-da çörəkçilər və taxıl tacirləri ilə görüşdükdən sonra kənd təsərrüfatı naziri Adrian Çesnoyu belə qənaətə gəlib ki, bazarda qıtlıq gözləmək üçün heç bir səbəb yoxdur, baxmayaraq ki, monitorinq davam edəcək.
Çesnoyu qeyd edib ki, Rumıniya bir ildə 11 milyon tondan çox buğda istehsal edə bilər, daxili istehlak isə təxminən 4,3 milyon tondur. Fermerlərin nümayəndələri deyirlər ki, martın birinci yarısında yağan yağıntılar 2022-ci ilin normal kənd təsərrüfatı ili olacağından xəbər verir.
İxrac qadağaları, yanacaq çatışmazlığı…
Mərkəzi və Cənub-Şərqi Avropadakı kiçik ixracatçıların bəziləri taxıl ixracını qadağan edərək və ya məhdudlaşdıraraq fərqli yanaşma nümayiş etdirdilər.
Macarıstanın Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi martın 6-da taxıl ixracına nəzarət elan edib. İxrac üçün nəzərdə tutulan buğda, çovdar, arpa, yulaf, qarğıdalı, soya və günəbaxan Milli Qida Zəncirinin Təhlükəsizliyi Təşkilatında qeydiyyata alınmalı və hökumətin prioritet hüququ olmalıdır. Kənd təsərrüfatı naziri İstvan Naqi bu qərarın taxıl və xammal qiymətlərinin kəskin yüksəlməsindən sonra verildiyini söyləyib; Rusiyanın Ukraynanı işğalından sonra Macarıstan taxılına tələbat artıb.
Qərar taxıl idxalının təxminən yarısını Macarıstandan əldə edən qonşu Sloveniyada çaşqınlıq yaradıb. Sloveniyanın kənd təsərrüfatı naziri Yoze Podqorsek martın 8-də Macarıstanın taxıl ixracına qoyduğu qadağanın qida sektorunda tədarük zəncirinin pozulmasına səbəb olacağı ilə bağlı narahatlığını ifadə edib.
Serbiya prezidenti Aleksandar Vuçic martın 10-dan etibarən neft, buğda, qarğıdalı və unun ixracına qadağa qoyulduğunu açıqlayıb. Buğda və qarğıdalı ilə bağlı vəziyyətdən də danışan Vuçiç bildirib ki, Serbiyanın özünə və bölgəyə kifayət qədər ehtiyatı olacaq.
Statistika idarəsinin məlumatlarına görə, 2021-ci ilin yayında tərəvəz və digər bitkilərin istehsalına təsir edən quraqlığa baxmayaraq, Serbiya güclü buğda məhsulu əldə edib və məhsul 23,1 faiz artaraq 3,538 milyon tona çatıb.
Serbiya artıq Açıq Balkanın qurucusu Şimali Makedoniyaya taxıl göndərməyi öhdəsinə götürüb. Vuçiç bildirib ki, Serbiya qonşusuna 50 min ton buğda və 25 min ton qarğıdalı tədarük edəcək. Bu yaxınlarda Rusiya buğdasının son göndərişini alan Albaniya da qıtlıq qorxusu fonunda Serbiya taxılını təmin etmək niyyətindədir.
Bolqarıstan ixraca rəsmi qadağa elan etməyib, lakin Milli Taxıl İstehsalçıları Assosiasiyası (NAZ) Bolqarıstanın ixracı azaltmaq üçün inzibati yoxlamaların sayını artıraraq taxıl gəmilərinin yüklənməsini yavaşlatdığını söyləyib. Assosiasiya yükün qeyri-rəsmi və Aİ qanunvericiliyinə zidd olaraq limanlarda bloklandığını iddia edir.
Martın 9-da maliyyə naziri Assen Vassilev Ukraynadan idxalın çatışmazlığını kompensasiya etmək üçün buğda, qarğıdalı və günəbaxan toxumlarına 1,1 milyard leva (511,3 milyon avro) xərcləyəcəyini dedikdə hökumət öz mövqeyini açıqlayıb. Sofiya həmçinin ixraca mane olması ilə bağlı iddiaları araşdırmaq niyyətindədir.
Bölgədəki digər ştatlar məhdudiyyətlər elan etməyiblər, lakin rəsmilər qiymətləri narahatlıqla izləyirlər. Məsələn, Çexiya hər il təxminən 8 milyon ton taxıl istehsal edir ki, bunun da 5 milyon tonu daxili istehlakdır. Beləliklə, mövcud məlumatlara görə, Çexiya taxıl çatışmazlığı ilə təhdid edilməməlidir. Lakin bu, yəqin ki, ölkəni ərzaq qiymətlərinin artımından qoruya bilməyəcək. Denik.cz-nin yazdığına görə, aqrar analitik Petr Havel deyib ki, istehsalın azaldılması qlobal qiymətlərə təsir göstərəcək və qiymətlər yüksələcək, bu da dolayı yolla Çexiyada qiymətlərə təsir edəcək.
Taxılın bahalaşması xüsusilə ötən ilin sonunda enerjinin bahalaşması səbəbindən dəyəri xeyli artmış çörəkbişirənləri narahat edir. Çörəkçilər və Şirniyyatçılar Assosiasiyasının icraçı direktoru Bohumil Hlavatı deyib: "Çörək olmayacağından qorxmuruq, amma daha baha olacaq".
İri fermerləri təmsil edən Çexiya Aqrar Palatası hökumətin gələcəkdə kənd təsərrüfatı sənayesinə, xüsusilə də planlaşdırılan orqanik layihələrə və bitki mühafizə vasitələrinin istifadəsinə qoyulan məhdudiyyətlərə münasibətini dəyişməsini istəyir. “Bütün bunlar istehsalın azalmasına gətirib çıxaracaq ki, Avropa indi onu ödəyə bilməz”, - deyə direktor Yan Dolezal əlavə edib.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
22-03-2022, 13:10
Dünya ticarətinin 80 faizini təşkil edən gəmiçilik məhv edilib
11-03-2022, 16:09
Taxıl qıtlığı: dünya gözünü Avropa istehsalçılarına zilləyib
11-03-2022, 14:33
Böyük güclər Ukrayna səmasını niyə qapatmaq istəmir?
17-02-2022, 15:45
Kürdə su azalır: "Vəziyyət yaxın illərdə düzəlməyəcək" - Araşdırma
11-11-2021, 16:47
Pandemiyanın daha bir fəsadı - Alimlər həyəcan təbili çalır
11-11-2021, 13:51
Ermənilərin törətdiyi ekoloji fəlakət beynəlxalq səviyyədə müzakirəyə çıxarılıb - Araşdırma
31-10-2021, 09:46
Baş tutmayan 12-ci abortun “fəsadı”: bioloji ana məşhur qızdan üzr istəyəcək - Fotolar
24-10-2021, 15:13
Naqafil güllə xanım-operatorun həyatına son qoyub - Fotolar
27-08-2021, 15:45
Azərbaycandakı əcnəbilərə vaksin vurulmur: pasportu necə alsınlar?
3-03-2021, 15:15
Koronavirusdan sağalanların səhhətində başqa problemlər yaranır
8-02-2021, 13:53
Azərbaycanın bir neçə universitetində dərslər bərpa olunmayacaq
6-11-2020, 12:21
Qarabağda ermənilərin yandırdığı və ya donuz tövləsinə çevrilən məbədlər - Araşdırma
7-08-2020, 14:27
Yeni idarəetmə sistemi gəlir: dövlət şirkətləri büdcənin “pulsoran”ı rolundan çıxarılacaq
19-06-2020, 15:03
Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi Azərbaycan insanının qorxu indeksini öyrənmək üçün sorğu keçirib
12-06-2020, 14:15
Qarabağ üsyanı - 100 il: Mübarizə tariximizin şanlı səhifəsi
30-04-2020, 18:51
“8-ci kilometr bazarı”nın sahibi ilə bağlı müəmmalı hadisə: onu gecəyarısı kim və ya kimlər soyub?
2-04-2020, 13:39
Koronavirusdan sonra... - Dünyada böyük dəyişiklik gözlənilir
9-10-2019, 19:10
Ölkə təhsilində ciddi problemlər aşkarlanıb - Araşdırma
18-09-2019, 12:29
“Leş mafiyası”nı kimlər himayə edir? - Yeni detallar
2-09-2019, 08:06
Uşaqsız ailələrdə boşanma artıb - Statistika
27-08-2019, 22:16
Agentlik sədrinin biznes ortağı haqda yeni məlumatlar yayıldı - Fotolar
26-08-2019, 14:55
Komitə və ASC sədrlərinin keçirdiyi tenderlərin qalibi olan şirkət rəhbəri haqda sənədlər yayıldı - Siyahı
23-08-2019, 17:07
Deputat Ağalar Vəliyev xaricdə oğlunun adına nələr almayıb ki... - Siyahı yayıldı - Fotolar
26-06-2019, 12:20
Kimə hesabdan “2” yazaq? DSK sədri Tahir Budaqova, yoxsa MSK sədri Məzahir Pənahova... – Araşdırma
22-06-2019, 15:58
"Azəriqaz"dakı yoxlama niyə dayandırılıb? - Palatadan şübhəli qərar
10-05-2019, 13:38
İcra Hakimiyyəti heç bir səbəb göstərmədən bir ailəni evsiz qoydu
20-02-2019, 08:49
Dəmirqapı Dərbəndim: Rus işğalı, yoxsa... farsların əlindən nicat?
26-01-2019, 20:20
“Ən böyük Niyazi, ondan böyük yox” - Fazil Rəhmanzadə
19-01-2019, 20:14
Qarabağla bağlı növbəti təhlükəli plan işə düşüb - Ekspertlər
11-01-2019, 13:48
“O olmasın, bu olsun” əsəri farslar tərəfindən oğurlanıb? - Araşdırma
30-11-2018, 23:34
Təhsilə ayrılan büdcə vəsaitlərini mənimsəyirlər: İnvestisiya xərcləri artırılsa da, şəffaflıq təmin edilmir
14-10-2018, 00:06
Ali məktəblərə qəbul imtahanlarının yeni qaydaları narazılıq yaradıb
23-09-2018, 10:35
Minlərlə məzunun ali təhsil diplomu tanınmaya bilər - Xəbərdarlıq
26-05-2018, 21:11
On ikinci imza - Hacı Mirzə Səlim Axundzadə
20-05-2018, 01:47
Hökumət təhsildəki problemi həll edə bilmir - Ekspertlər
24-04-2018, 11:08
Çörəklə bağlı təhlükəli vəziyyət yaranıb; Un məmulatlarına zərərli maddələr qatılır - Ekspertlər
7-03-2018, 07:58
Azərbaycan qlobal qida terroruna məruz qalır - Ekspertlər
18-02-2018, 16:59
Ailə bünövrəsi və basdırılan minalar
17-12-2017, 14:28
Oğru məmurlara qarşı sərt cəza; Korrupsiya hesabına qurulmuş “iqtisadi imperiya”lar süquta yaxınlaşır
9-12-2017, 14:21
Nazirliyin proqnozları özünü doğrultmur; Naşı məmurlar əhalini xarici məhsullara möhtac qoyub
25-11-2017, 11:10
Yeni büdcə acınacaqlı vəziyyətdədir; Hökumət xalqın yaşayışında müsbət dəyişiklik edə bilməyəcək
Dünən, 20:18
14 ölkədən Azərbaycana uçuşlar bərpa olunur – Siyahı
Dünən, 18:38
Ordumuzun mövqeləri yenidən atəşə tutulub
Dünən, 13:49
Sərdar Cəlaloğlu: “Ukraynaya vurulan ziyanı etiraf edən lider Rusiyada hakimiyyətə gələcək”
Dünən, 11:53
Putin uduzur: Rusiyanın B planı da iflasa uğrayır
18-05-2022, 19:02
Türkiyə NATO üzvlüyündən çıxarıla bilərmi?
18-05-2022, 18:14
Professor: “İsveç çalışacaq ki, cinayətkarları Türkiyəyə verməsin və...”
18-05-2022, 17:11
Putinin hərbi taktikası... - Mütəxəssislər nə deyir?
18-05-2022, 15:49
İsveç və Finlandiya məsələsində Türkiyənin sözü keçəcək?
17-05-2022, 11:49
Dünya ərzaq qıtlığı ilə üzləşir - Qlobal böhranın ciddi təsirləri olacaq
17-05-2022, 08:56
Etibar Məmmədov: “Yaxın zamanlarda Rusiyanın dağılma prosesi başlayacaq” - Müsahibə
16-05-2022, 18:19
Professor: “Azərbaycanın dözüm limitinin bitməsi Ermənistan üçün fəlakətli olacaq”
16-05-2022, 17:53
İranda gərginlik: 40 şəhərdə sosial tələblə keçirilən aksiyalar siyasi xarakter alır
16-05-2022, 17:14
Putin KTMT ölkələrinin liderlərinə yeni təklif verib - Birgə bəyanat
16-05-2022, 17:09
Türkiyəyə qarşı təhlükəli oyun: “S-300”-ləri Ukraynaya verib “F-35” almaq istəyirlər
16-05-2022, 16:34
Rusiya nüvə silahı ilə bağlı siyasətini dəyişəcək
16-05-2022, 15:58
Türkiyənin şərti nə olacaq?
16-05-2022, 10:55
Tehranda Putini qəbul etməyə hazırdırlar
15-05-2022, 09:35
"Avroviziya 2022"-nin qalibi Ukrayna olub
14-05-2022, 15:38
Ermənilər mövqelərimizi atəşə tutub
14-05-2022, 14:48
Milyarderin daha bir mülkünə həbs qoyulub
14-05-2022, 14:37
Dünya Türkiyənin ayağına gəlir: iki ölkənin NATO-ya üzvlüyü qarşılığında Ankara nələri tələb edir?
14-05-2022, 13:43
Hikmət Hacıyev: “Erməni lobbisi Azərbaycana qarşı qarayaxma kampaniyasını davam edirir”
14-05-2022, 13:32
Rusiyalı oliqarxların Putinlə bağlı gizli səs yazısı yayılıb
14-05-2022, 10:46
Rusiya ordusu Xarkov ətrafındakı döyüşlərdə məğlub olub
14-05-2022, 09:28
Azərbaycandan qaçan aparat rəhbəri axtarışa verilib - Fotolar
13-05-2022, 17:31
Daha bir ölkə Putinin məşuqəsinə sanksiya tətbiq edib
13-05-2022, 17:11
Rusiyalı oliqarxların müəmmalı ölümü... - Bəzilərinin qətlində kəşfiyyatın adı hallanır
13-05-2022, 15:55
NATO yenilənir: Türkiyə və dostları bundan uduş əldə edəcək
13-05-2022, 15:40
Zaur Əliyev TƏBİB-in Müşahidə Şurasının sədri, həmkarların sədri isə üzv təyin olunub
13-05-2022, 15:20
Bu qurumlar Səhiyyə Nazirliyinin tabeliyinə verildi, yeni işçi qrupu yaradıldı - TƏBİB-lə bağlı dəyişikliklər
13-05-2022, 13:06
Mayın 21-i və 22-də qəbul imtahanı keçiriləcək
13-05-2022, 11:57
Pensiya yaşı, staj və... - Penisya təyinatı ilə bağlı yeni qanunlar qəbul olunub (Detallar)
12-05-2022, 14:25
Ermənistan müxalifəti Paşinyana məğlub olur - Deputatın şərhi
12-05-2022, 12:20
Rusiyaya hərbi təhlükə artır
12-05-2022, 11:05
Martınenko: “Moskvada tektonik dəyişikliklər baş verir” - Müsahibə
12-05-2022, 09:57
Ordumuzun mövqeləri yenidən atəşə tutulub
11-05-2022, 19:26
Rusiya generalları arasında qarşıdurma yaranıb
Oleq Jdanovun fikrincə, Belarusun döyüş hazırlığının qəfil yoxlanılması ilə Lukaşenko Putin qarşısında zorakılıq nümayiş etdirməyə çalışır
Qabil Hüseynli: “Rusiya Ermənistan vasitəsi ilə Brüsseldə əldə olunan sülhyaratma prosesini pozmağa başlayıb. Amma Azərbaycan və Türkiyə Rusiyanın bölgədə sülhyaratma prosesini pozan biabırçı missiyasına əhəmiyyət vermir”
Anzor Masxadov rus ordusunun Çeçenistandakı cinayətləri haqqında tam hesabatı Ukrayna prezidentinə gətirib
Ukrayna PA-nın nümayəndəsi: “Qadınlarımıza və uşaqlarımıza qarşı kütləvi zorakılıqlar Qərbdə müvafiq ictimai reaksiya doğurur”
