08:47 / 16-06-2025
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
08:23 / 16-06-2025
İran İsraili zülmətə qərq edib
00:13 / 16-06-2025
İran XİN-nin binası vurulub - Ölən və yaralanan var
19:08 / 15-06-2025
İranda indiyədək 128 nəfər həlak olub
16:47 / 15-06-2025
Hidayət Heydərov ilk görüşdə məğlub olub
13:19 / 15-06-2025
Sabah leysan yağacaq, güclü külək əsəcək
13:10 / 15-06-2025
Şıx çimərliyində iki nəfər boğulub - Video
12:59 / 15-06-2025
Prezident yeni səfirlərin etimadnamələrini qəbul edib - Fotolar
10:00 / 15-06-2025
Mehriban Əliyeva Mlli Qurtuluş Günü ilə bağlı fotolar paylaşıb
09:14 / 15-06-2025
Vəhdət Partiyasının sədri dəyişib - Fotolar
08:50 / 15-06-2025
İranın zərbəsindən sonra İsraildə tədqiqat mərkəzi yanıb
00:49 / 15-06-2025
İlham Əliyev Milli Qurtuluş Günü münasibətilə paylaşım edib - Foto
00:16 / 15-06-2025
İranda daha bir general həlak olub
00:07 / 15-06-2025
Bu gün Milli Qurtuluş Günüdür
20:24 / 14-06-2025
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
19:00 / 14-06-2025
AZAL uçuşların sayını artırır
18:57 / 14-06-2025
İlham Əliyev krala məktub göndərib
18:19 / 14-06-2025
İranın 20-dən çox komandanı zərərsizləşdririlib
18:07 / 14-06-2025
Lənkəranda yeniyetmə dənizdə boğulub
17:50 / 14-06-2025
Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinə yeni hakim ezam olunub
16:01 / 14-06-2025
Ceyhun Bayramov Hakan Fidanla telefonda danışıb
15:09 / 14-06-2025
Azərbaycan və İran XİN başçıları telefonda müzakirə aparıblar
14:29 / 14-06-2025
İranın 9 nüvə alimi öldürülüb - Siyahı
13:32 / 14-06-2025
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Avropa İttifaqı və Çin arasında vacib birləşdirici tərəfdir"
12:36 / 14-06-2025
Sabah yağış yağacaq
11:49 / 14-06-2025
İranın Baş Qərargah rəisinin iki müavini həlak olub
08:51 / 14-06-2025
Əcnəbilər İrandan Azərbaycana keçərək təxliyə olunur - Fotolar
08:07 / 14-06-2025
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
07:38 / 14-06-2025
Bu gün orta məktəblərdə “Son zəng” çalınacaq
13:40 / 11-06-2025

08:07 / 14-06-2025

14:57 / 12-06-2025

07:27 / 12-06-2025

07:17 / 12-06-2025

07:23 / 13-06-2025

21:06 / 11-06-2025

17:06 / 13-06-2025

22:53 / 11-06-2025

21:38 / 12-06-2025

18:49 / 13-06-2025

15:00 / 11-06-2025

Pezeşkianın Mərkəzi Asiya, xüsusən Türkmənistan siyasəti necə olacaq?
Tarix: 29-07-2024 12:48 | Bölmə: Slayd

İranın Ali lideri Əli Xamnəi Məsud Pezeşkianı rəsmi olaraq ölkə prezidenti kimi təsdiqləyib. İRİB telekanalı tərəfindən yayımlanan mərasim Tehranda yüksək vəzifəli məmurlar və ilahiyyatçıların iştirakı ilə baş tutub.
Pezeşkianın andiçmə mərasimi iyulun 30-da parlament binasında keçiriləcək. Mərasimdə 300-dən çox xarici qonaq iştirak edəcək. Aşqabadı xarici işlər naziri Rəşid Meredov təmsil edəcək.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Türkmənistan demək olar ki, bütün Orta Asiya üçün İran və Fars körfəzinə açılan qapıdır. Region ölkələri təyyarə qəzasında həlak olan prezident İbrahim Rəisinin müəyyən etdiyi “Şərqə Baxış” strateji kursunun dəyişməz qalacağını gözləyirlər.
Məsud Pezeşkian vəzifəyə başlama ərəfəsində “Mənim yeni dünyaya mesajım” adlı məqaləsində İranın gələcək xarici siyasətinin konturlarını açıqlayıb ki, bu da ekspertlərin qeyd etdiyi kimi, onun strateji istiqamətini dəyişməyəcək, əksinə, daha çoxşaxəli xarakter alacaq.
“Məsud Pezeşkian cəhd etsə belə, çətin ki, İranın mərhum prezidenti İbrahim Rəisinin dövründə ölkə Rəhbərinin razılığı ilə qurulan strateji inkişaf kursunu dəyişə bilsin”. Bunu Beynəlxalq Araşdırmalar İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, tarix elmləri üzrə fəlsəfə doktoru Aleksandr Knyazev bildirib.
Ekspertin fikrincə, birincisi, onun həqiqətən də bütün seçki şüarlarını və səs toplamaq məqsədi daşıyan bəyanatlarını həyata keçirməyə çalışacağı fakt deyil. Məsud Pezeşkian özü də dəfələrlə bəyan edib ki, Rəhbərin ölkəni idarə etdiyi kursla gedəcək.
İkincisi, İranın siyasi sisteminin özündə bir çox faktiki işləyən nəzarət və tarazlıq var. Prezidentin müəyyən qərarlar hər zaman parlamentdə edilə bilər, onların böyük əksəriyyəti Rəhbərin kursunun tərəfdarları tərəfindən təmsil olunur.
“Buna görə də Pezeşkianın səs-küylü seçki vədlərini həyata keçirə bilməsi və Rəhbərin daxili və xarici siyasətdə müəyyən etdiyi qırmızı xətləri aşması ilə bağlı müəyyən skeptisizm var”, - Knyazev deyir.
Ona görə də İbrahim Rəisinin daha əvvəl elan etdiyi “Şərqə Bax” strategiyası İranın xarici siyasət konsepsiyasının mühüm hissəsi olaraq qalacaq.
“İran formalaşmaqda olan çoxqütblü dünyanın mühüm aktorlarından biridir və bu mövqeyi hökumətin başçısı dəyişdirə bilməz”, - Knyazev vurğulayıb.
Yeni prezident, ekspertin fikrincə, ilk növbədə, mümkün qədər İranın daxili həyatına, iqtisadiyyatın və sosial sferanın İran cəmiyyətinin maraqlarına uyğun idarə olunmasına diqqət yetirməlidir.
“Məsud Pezeşkian seçkiqabağı çıxışlarında əslində birgə hərtərəfli fəaliyyət planının, nüvə sazişinin müəllifi olan Cavad Zərifi xarici işlər naziri təyin etmək niyyətindən danışıb. Lakin Həsən Ruhaninin prezidentliyi dövründə ölkənin maraqlarına vurulan bütün zərərlərdən sonra, çətin ki, həm parlament, həm də digər konstitusiya qurumları belə bir təyinatla razılaşsınlar. Bu sövdələşmənin reanimasiyası indi tamamilə qeyri-realdır, yalnız ona görə ki, ABŞ rəhbərliyinin İranla qarşıdurma üçün bir çox başqa səbəbləri var. ABŞ İranın bütün inkişaf modelini və dövlət strukturunu dəyişmək istərdi və nüvə sazişi onlar üçün yalnız beynəlxalq ictimai rəyi manipulyasiya etmək üçün bir vasitə idi. ABŞ-nın bu mövqeyi Amerikanın özündə qarşıdan gələn prezident seçkilərinin nəticələrindən asılı olmayaraq dəyişməz qalacaq. Əgər payızda ABŞ-da Donald Tramp qalib gəlsə, o zaman Amerikanın İrana qarşı siyasətinin daha da sərtləşməsini gözləmək olar”, - Knyazev belə hesab edir.
Məsud Pezeşkianın andiçmə mərasimi iki hissəyə bölünür. İyulun 28-də Xamnəi Pezeşkianı ölkə prezidenti vəzifəsinə rəsmən təsdiqləyib və iyulun 30-da o, and içəcək. Tədbirdə 80 ölkədən nümayəndə heyətləri iştirak edib: Enrike Mora, Geraldo Alkmin, Vyaçeslav Volodin, Məhəmməd Əl-Şia Sudani, Şahbaz Şərif, habelə Türkmənistanın xarici işlər naziri Rəşid Meredov və s.

Rəşid Meredov
Meredov həm də Türkmənistan-İran İqtisadi Əməkdaşlıq Komissiyasının sədridir. Müvafiq sərəncamı ötən gün ölkə prezidenti Serdar Berdiməhəmmədov imzalayıb. Özü isə telefonla təbrik etməklə kifayətlənərək evdə qalmağa üstünlük verib. Lakin o, iranlı vəzifədaşını Aşqabada səfərə dəvət edib. Mərkəzi Asiya dövlətlərinin digər liderləri də eyni şeyi ediblər. Pezeşkian Astanada, Daşkənddə, Düşənbədə və Bişkekdə gözlənilir.
Mərkəzi Asiya üzrə ekspert Serdar Aytakovun NG-yə verdiyi məlumata görə, Türkmənistanla İran arasındakı münasibətləri ümumiyyətlə, hamar və mehriban qonşuluq adlandırmaq olar, amma bəzən o, sərhəd keçidi məsələlərində, ilk növbədə, ağır yük maşınları ilə bağlı “situasiya anlaşılmazlıqları” ilə mürəkkəbləşir.
“Axı Türkmənistan demək olar ki, bütün Mərkəzi Asiya üçün İran və Fars körfəzinə açılan qapıdır. Rusiyanın Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizinin inkişafını kəskin şəkildə gücləndirmək niyyətini nəzərə alaraq qeyd etmək lazımdır ki, Türkmənistan və onun İranla münasibətləri bu planlarda əsas rol oynaya bilər. Türkmənistan və İran arasında Səraxs dəmir yolu keçidi uzun müddətdir fəaliyyətdədir və artıq Rusiya da daxil olmaqla, həm İrana, həm də Fars körfəzinə və Hindistana dəmir yolu daşımaları üçün istifadə olunur”, - Aytakov qeyd edib.
Ekspert hesab edir ki, bu münasibətlər həm Türkmənistanın, həm də Rusiyanın qaz siyasətində xüsusi əhəmiyyət kəsb edə bilər. Xüsusilə, “Qazprom” bu yaxınlarda Tehranla İranın qaz sənayesinin inkişafı və Rusiya qazının İslam Respublikasına tədarükü ilə bağlı bir sıra müqavilələr imzalayıb.
“Türkmənistan da öz növbəsində bu yaxınlarda Tehranla 10 milyard kubmetr qazın tədarükü ilə bağlı əsas müqavilələrdən birini imzalayıb. Svop sistemi ilə (SWAP) o, “Dövlətabad” yatağından İran vasitəsilə İraqa qədər nəql olunacaq. Bu qaz alqı-satqısı müqaviləsinə əsasən, İran tərəfi türkmən qazının yeganə alıcısıdır və Türkmənistan ərazisində üç kompressor stansiyası tikməli, yeni qaz kəməri çəkməlidir.
“Qazprom”un da Asiya-Mərkəz sisteminin qollarından biri ilə Rusiya qazını Türkmənistan ərazisi ilə, lakin hələ də sovet boru kəməri ilə İrana çatdırmaq imkanı var”, - Aytakov vurğulayıb.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 29-07-2024 12:48 | Bölmə: Slayd

İranın Ali lideri Əli Xamnəi Məsud Pezeşkianı rəsmi olaraq ölkə prezidenti kimi təsdiqləyib. İRİB telekanalı tərəfindən yayımlanan mərasim Tehranda yüksək vəzifəli məmurlar və ilahiyyatçıların iştirakı ilə baş tutub.
Pezeşkianın andiçmə mərasimi iyulun 30-da parlament binasında keçiriləcək. Mərasimdə 300-dən çox xarici qonaq iştirak edəcək. Aşqabadı xarici işlər naziri Rəşid Meredov təmsil edəcək.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Türkmənistan demək olar ki, bütün Orta Asiya üçün İran və Fars körfəzinə açılan qapıdır. Region ölkələri təyyarə qəzasında həlak olan prezident İbrahim Rəisinin müəyyən etdiyi “Şərqə Baxış” strateji kursunun dəyişməz qalacağını gözləyirlər.
Məsud Pezeşkian vəzifəyə başlama ərəfəsində “Mənim yeni dünyaya mesajım” adlı məqaləsində İranın gələcək xarici siyasətinin konturlarını açıqlayıb ki, bu da ekspertlərin qeyd etdiyi kimi, onun strateji istiqamətini dəyişməyəcək, əksinə, daha çoxşaxəli xarakter alacaq.
“Məsud Pezeşkian cəhd etsə belə, çətin ki, İranın mərhum prezidenti İbrahim Rəisinin dövründə ölkə Rəhbərinin razılığı ilə qurulan strateji inkişaf kursunu dəyişə bilsin”. Bunu Beynəlxalq Araşdırmalar İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, tarix elmləri üzrə fəlsəfə doktoru Aleksandr Knyazev bildirib.
Ekspertin fikrincə, birincisi, onun həqiqətən də bütün seçki şüarlarını və səs toplamaq məqsədi daşıyan bəyanatlarını həyata keçirməyə çalışacağı fakt deyil. Məsud Pezeşkian özü də dəfələrlə bəyan edib ki, Rəhbərin ölkəni idarə etdiyi kursla gedəcək.
İkincisi, İranın siyasi sisteminin özündə bir çox faktiki işləyən nəzarət və tarazlıq var. Prezidentin müəyyən qərarlar hər zaman parlamentdə edilə bilər, onların böyük əksəriyyəti Rəhbərin kursunun tərəfdarları tərəfindən təmsil olunur.
“Buna görə də Pezeşkianın səs-küylü seçki vədlərini həyata keçirə bilməsi və Rəhbərin daxili və xarici siyasətdə müəyyən etdiyi qırmızı xətləri aşması ilə bağlı müəyyən skeptisizm var”, - Knyazev deyir.
Ona görə də İbrahim Rəisinin daha əvvəl elan etdiyi “Şərqə Bax” strategiyası İranın xarici siyasət konsepsiyasının mühüm hissəsi olaraq qalacaq.
“İran formalaşmaqda olan çoxqütblü dünyanın mühüm aktorlarından biridir və bu mövqeyi hökumətin başçısı dəyişdirə bilməz”, - Knyazev vurğulayıb.
Yeni prezident, ekspertin fikrincə, ilk növbədə, mümkün qədər İranın daxili həyatına, iqtisadiyyatın və sosial sferanın İran cəmiyyətinin maraqlarına uyğun idarə olunmasına diqqət yetirməlidir.
“Məsud Pezeşkian seçkiqabağı çıxışlarında əslində birgə hərtərəfli fəaliyyət planının, nüvə sazişinin müəllifi olan Cavad Zərifi xarici işlər naziri təyin etmək niyyətindən danışıb. Lakin Həsən Ruhaninin prezidentliyi dövründə ölkənin maraqlarına vurulan bütün zərərlərdən sonra, çətin ki, həm parlament, həm də digər konstitusiya qurumları belə bir təyinatla razılaşsınlar. Bu sövdələşmənin reanimasiyası indi tamamilə qeyri-realdır, yalnız ona görə ki, ABŞ rəhbərliyinin İranla qarşıdurma üçün bir çox başqa səbəbləri var. ABŞ İranın bütün inkişaf modelini və dövlət strukturunu dəyişmək istərdi və nüvə sazişi onlar üçün yalnız beynəlxalq ictimai rəyi manipulyasiya etmək üçün bir vasitə idi. ABŞ-nın bu mövqeyi Amerikanın özündə qarşıdan gələn prezident seçkilərinin nəticələrindən asılı olmayaraq dəyişməz qalacaq. Əgər payızda ABŞ-da Donald Tramp qalib gəlsə, o zaman Amerikanın İrana qarşı siyasətinin daha da sərtləşməsini gözləmək olar”, - Knyazev belə hesab edir.
Məsud Pezeşkianın andiçmə mərasimi iki hissəyə bölünür. İyulun 28-də Xamnəi Pezeşkianı ölkə prezidenti vəzifəsinə rəsmən təsdiqləyib və iyulun 30-da o, and içəcək. Tədbirdə 80 ölkədən nümayəndə heyətləri iştirak edib: Enrike Mora, Geraldo Alkmin, Vyaçeslav Volodin, Məhəmməd Əl-Şia Sudani, Şahbaz Şərif, habelə Türkmənistanın xarici işlər naziri Rəşid Meredov və s.

Rəşid Meredov
Meredov həm də Türkmənistan-İran İqtisadi Əməkdaşlıq Komissiyasının sədridir. Müvafiq sərəncamı ötən gün ölkə prezidenti Serdar Berdiməhəmmədov imzalayıb. Özü isə telefonla təbrik etməklə kifayətlənərək evdə qalmağa üstünlük verib. Lakin o, iranlı vəzifədaşını Aşqabada səfərə dəvət edib. Mərkəzi Asiya dövlətlərinin digər liderləri də eyni şeyi ediblər. Pezeşkian Astanada, Daşkənddə, Düşənbədə və Bişkekdə gözlənilir.
Mərkəzi Asiya üzrə ekspert Serdar Aytakovun NG-yə verdiyi məlumata görə, Türkmənistanla İran arasındakı münasibətləri ümumiyyətlə, hamar və mehriban qonşuluq adlandırmaq olar, amma bəzən o, sərhəd keçidi məsələlərində, ilk növbədə, ağır yük maşınları ilə bağlı “situasiya anlaşılmazlıqları” ilə mürəkkəbləşir.
“Axı Türkmənistan demək olar ki, bütün Mərkəzi Asiya üçün İran və Fars körfəzinə açılan qapıdır. Rusiyanın Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizinin inkişafını kəskin şəkildə gücləndirmək niyyətini nəzərə alaraq qeyd etmək lazımdır ki, Türkmənistan və onun İranla münasibətləri bu planlarda əsas rol oynaya bilər. Türkmənistan və İran arasında Səraxs dəmir yolu keçidi uzun müddətdir fəaliyyətdədir və artıq Rusiya da daxil olmaqla, həm İrana, həm də Fars körfəzinə və Hindistana dəmir yolu daşımaları üçün istifadə olunur”, - Aytakov qeyd edib.
Ekspert hesab edir ki, bu münasibətlər həm Türkmənistanın, həm də Rusiyanın qaz siyasətində xüsusi əhəmiyyət kəsb edə bilər. Xüsusilə, “Qazprom” bu yaxınlarda Tehranla İranın qaz sənayesinin inkişafı və Rusiya qazının İslam Respublikasına tədarükü ilə bağlı bir sıra müqavilələr imzalayıb.
“Türkmənistan da öz növbəsində bu yaxınlarda Tehranla 10 milyard kubmetr qazın tədarükü ilə bağlı əsas müqavilələrdən birini imzalayıb. Svop sistemi ilə (SWAP) o, “Dövlətabad” yatağından İran vasitəsilə İraqa qədər nəql olunacaq. Bu qaz alqı-satqısı müqaviləsinə əsasən, İran tərəfi türkmən qazının yeganə alıcısıdır və Türkmənistan ərazisində üç kompressor stansiyası tikməli, yeni qaz kəməri çəkməlidir.
“Qazprom”un da Asiya-Mərkəz sisteminin qollarından biri ilə Rusiya qazını Türkmənistan ərazisi ilə, lakin hələ də sovet boru kəməri ilə İrana çatdırmaq imkanı var”, - Aytakov vurğulayıb.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 08:47
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
Bu gün, 00:13
İran XİN-nin binası vurulub - Ölən və yaralanan var
Dünən, 13:19
Sabah leysan yağacaq, güclü külək əsəcək
14-06-2025, 20:24
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
14-06-2025, 15:09
Azərbaycan və İran XİN başçıları telefonda müzakirə aparıblar
14-06-2025, 08:07
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
13-06-2025, 22:31
İran İsrailə raket hücumuna başlayıb
13-06-2025, 17:43
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
13-06-2025, 16:44
Keçmiş səfir: Çin və Rusiyanın İranın yanında duracağına inanmıram
13-06-2025, 11:24
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
13-06-2025, 10:40
143 milyon manatlıq mənimsəmə üzrə yenidən məhkəmə olub
13-06-2025, 09:57
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
13-06-2025, 09:27
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
13-06-2025, 08:30
AZAL son hadisələrlə əlaqədar bəzi reysləri ləğv edib - Siyahı
13-06-2025, 07:23
İsrail İranı vurmağa başlayıb
12-06-2025, 17:51
Nə Bayden, nə də Tramp Rusiyanın çökməsini istəmir
12-06-2025, 17:09
Təqaüd və sosial müavinətlər artırılıb - Fərman
12-06-2025, 14:57
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
12-06-2025, 13:07
İranı vurmağa hazırlaşırlar
11-06-2025, 15:00
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
11-06-2025, 14:27
Qəbul imtahanının nəticəsi elan edilib
11-06-2025, 12:12
Dron müharibəsinin dərsləri
11-06-2025, 08:09
NATO Ukrayna ilə bağlı qərar verməyə hazırlaşır
10-06-2025, 16:32
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
10-06-2025, 13:54
Rusiya təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
10-06-2025, 13:07
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
10-06-2025, 11:18
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
9-06-2025, 22:32
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
6-06-2025, 10:11
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
5-06-2025, 17:33
İqlim dəyişikliyi münaqişələri artıracaq
5-06-2025, 13:29
Kilsə ilə Paşinyan arasında qarşıdurma böyüyür
5-06-2025, 12:08
Moskva və Bakı “Rus Evi”nə dair hələ də razılığa gəlməyib
5-06-2025, 10:05
Federasiya rəhbərini icra başçısı bıçaqlatdırıb? - Yenilənib
4-06-2025, 11:27
Vaşinqton Qafqaza böyük diplomatik diqqət yetirir
4-06-2025, 11:10
Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiya hazırlanıb
4-06-2025, 10:13
Azərbaycan və Ermənistanın dövlət komissiyaları arasında görüş olub
4-06-2025, 08:08
Sabirabaddakı yanğında 4 nəfər həyatını itirib - (Yenilənib)
3-06-2025, 17:32
Məhkəmələrə hakimlər təyin edilib - (Siyahı)
3-06-2025, 17:26
Dünyanın bir hissəsi su altında qalacaq
3-06-2025, 15:18
Müharibə daha təhlükəli fazaya keçib
3-06-2025, 12:29
Xaricdə yaşayan daha 7 nəfər haqqında həbs qərarı çıxarılıb