13:10 / 19-06-2025
Azərbaycan İsrail rəhbərliyinə yenidən müraciət edib
12:50 / 19-06-2025
Məleykə Əsədova Xalq artistini "ifşa etdi": "Hamını aldadır"
12:38 / 19-06-2025
Fordo tilsimi: İsrail bu obyekti necə məhv edəcək?
12:35 / 19-06-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12:30 / 19-06-2025
Dövlət qulluğuna qəbul imtahanı keçiriləcək
12:20 / 19-06-2025
"Hafka" əmlaklarını satıb
12:07 / 19-06-2025
Çimərliklərdə nöqsanlar aşkarlanıb
12:05 / 19-06-2025
Sumqayıtda tekstil fabrikində yanğın olub
12:04 / 19-06-2025
İsrail-İran savaşı bahalaşmaya səbəb olub
11:48 / 19-06-2025
Bakıda daha bir qanunsuz tikili sökülüb - Fotolar
11:42 / 19-06-2025
ABŞ-a viza istəyənlərin sosial media hesabları yoxlanılacaq
11:32 / 19-06-2025
Rusiya ikinci strateji müttəfiqini itirmək riski ilə üzləşib
11:15 / 19-06-2025
İğdır valisi Ermənistanla sərhəddəki hərbi hissələrə baş çəkib
11:11 / 19-06-2025
İlham Əliyev BP şirkətinin baş icraçı direktorunu qəbul edib
11:04 / 19-06-2025
İrəvanda aksiya: etirazçılar gecəni küçədə keçirib - Video
10:56 / 19-06-2025
Rus ordusu hücum üçün yeni prioritet seçib
10:44 / 19-06-2025
70 kiloqram qızılla tutulan Qəhrəman Məmmədovun həbs müddəti uzadılıb
10:23 / 19-06-2025
Bilgəh sanatoriyasında şok hadisə - Şöbə müdiri beşinci mərtəbədən yıxılıb
10:17 / 19-06-2025
Kanada Azərbaycana təşəkkür edib
10:01 / 19-06-2025
Vüqar Bayramov: "...qadınlar, bəzi hallarda isə kişilər 5 il tez pensiyaya çıxacaq"
09:57 / 19-06-2025
Sabah daha bir şəhidimizin dəfn mərasimi olacaq - Foto
09:51 / 19-06-2025
Yeni parkda gənc rəssamların sərgisi keçirilib - Fotolar
09:31 / 19-06-2025
Ağdamda 9.4 milyonluq tender ləğv olunub
09:25 / 19-06-2025
Xəzər dənizində zəlzələ olub
09:12 / 19-06-2025
Rusiya ilə Azərbaycan Xəzərdəki problemin həllinə çalışırlar - Foto
08:36 / 19-06-2025
Ramiz Duyğun dünyasını dəyişib
08:02 / 19-06-2025
Müharibə təhlükəsi: Britaniya yüksək hazırlıq vəziyyətindədir
07:56 / 19-06-2025
Xokkaydo sahillərində zəlzələ baş verib
07:52 / 19-06-2025
İsrail İrana xüsusi təyinatlılar yeridəcək?
07:47 / 19-06-2025
Avropa 1,5 milyard avroluq proqram hazırlayıb
11:37 / 16-06-2025
55 yaşlı məktəb yarıməsrlik məzunlarına qucaq açıb - Video
08:47 / 16-06-2025
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
22:59 / 17-06-2025
İranın keçmiş prezidenti Tehranda öldürülüb - (Yenilənib)
11:06 / 16-06-2025
Dünyada nüvə silahı ilə bağlı gərginlik artır
09:58 / 16-06-2025
İranda “Mossad”ın PUA və bombalar hazırlayan emalatxanası aşkar edilib
14:29 / 14-06-2025
İranın 9 nüvə alimi öldürülüb - Siyahı
00:13 / 16-06-2025
İran XİN-nin binası vurulub - Ölən və yaralanan var
12:35 / 16-06-2025
İsrail-İran qarşıdurması Cənubi Qafqazda necə əks-səda verir?
16:03 / 17-06-2025
Mollazadə: İrana qarşı hərbi əməliyyat məcburiyyətdən irəli gəlir
11:30 / 18-06-2025
Çindən Tehrana qeyri-müəyyən yükü olan təyyarələr uçur
10:23 / 19-06-2025
Bilgəh sanatoriyasında şok hadisə - Şöbə müdiri beşinci mərtəbədən yıxılıb
İsrail Ərdoğana niyə ehtiyac duyur?
Tarix: 31-03-2021 11:28 | Bölmə: Slayd
Yaxın Şərq üç güc oxuna bölündüyündən (Türkiyə, İran, İsrail və onun ərəb tərəfdaşları) bu, İsrail üçün İrana qarşı sıraları birləşdirmək fürsətidir. Ancaq bunu düzgün şəkildə həyata keçirmək üçün Türkiyəyə ehtiyac var. Artıq saysız-hesabsız səbəbə görə Türkiyə-İsrail barışığı üçün vaxt yetişib.
Reyting.az “Haaretz”-ə istinadla xəbər verir ki, İsrail nəşri bu tezisin bir sıra səbəblərini sadalayıb.
Birincisi, Türkiyə və İran düşmən olmasa da, Qafqazda, İraqda və Suriyada ortaya çıxan siyasi ziddiyyətlər ikitərəfli münasibətləri xeyli soyudub.
İkincisi, Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan onsuz da yəhudi dövləti ilə əlaqələrini bərpa etmək istədiyinə dair siqnallar göndərir. İsrail prezident Co Baydenin administrasiyası dövründə Amerikanın Ərdoğana soyuq münasibətinə təsir gücünə sahibdir.
Üçüncüsü, indi möhkəm diplomatik əlaqələrin bərpası nüvə sənədləri ilə bağlı danışıqlar öncəsi İranın mövqeyini maksimum dərəcədə artırmaq istəyini məhdudlaşdıracaq. Daha birləşmiş regional cəbhə İranı sabitliyi pozan əcinnə dövləti halına gətirəcək.
Nəhayət, İsrail köməkçi milli təhlükəsizlik hədəflərinə nail ola bilər, yəni Türkiyənin HƏMAS-a dəstəyini azaldar, təbii qaz tapıntılarının olduğu Aralıq dənizində gərginliyi zəiflədər, İsrailin NATO ilə daha çox inteqrasiyasını əngəlləyən Türkiyənin tərs siyasətlərini geri çevirər.
Ərdoğan vəziyyəti normallaşdırmaq istəyini göstərsə və 2 illik yoxluğundan sonra İsrailə yeni səfir təyin etsə də, indiyə qədər İsrail kəşfiyyatı və hərbi elitası Türkiyəni indi ortaya çıxmaqda olan təhlükə kimi görür.
İsrail Ərdoğanın HƏMAS döyüşçülərinə öz torpaqlarında davamlı yardımını “qırmızı xətt” kimi göstərir. HƏMAS-a ev sahibliyi etmək, Ərdoğanın İsrail əleyhinə çoxsaylı açıqlamaları və Türkiyənin İranla olan həssas münasibətləri nəzərə alınaraq, mümkün Türk fürsətçiliyi və qeyri-səmimiliyi ilə bağlı narahatlıqlar kimi başa düşülür.
Ancaq İsrailin hazırkı prioriteti İran, onun nüvə və dəqiq raket proqramı və “Hizbullah”dakı əsas köməkçi qüvvəsidir.
İsrailin ABŞ-a və beynəlxalq birliyə mesajı İrana qarşı birtərəfli qaydada hərəkət edəcəyi deməkdirsə, ABŞ prezidenti Baydenin hərəkəti olmadan Türkiyəni prosesə fəal şəkildə cəlb etmə bu mesajlara uyğundur. Strateji səbir İsraili “İbrahim razılaşmaları”nın əhval-ruhiyyəsindən istifadə edərək Türkiyə ilə normallaşmanı nəzərdə tutur, çünki bu fürsət pəncərəsi Yaxın Şərqin dəyişkən siyasi mənzərəsinə əsasən, bağlana bilər.
Enerji əməkdaşlığına dair danışıqlara yenidən başlama - İsrailin Aralıq dənizindəki mövcud ortaqlıqlarını pozmayacaq əməkdaşlıq - və Ərdoğan, habelə onun siyasi bazası üçün xüsusi narahatlıq doğuran məsələ olan Qəzza zolağında fələstinlilərin həyatını yaxşılaşdırmaq üçün humanitar təşəbbüslərə imkan yaratma kifayət edir.
Bölgədəki misilsiz tarixi rolunu və mövcud sabit güc proyeksiyasını nəzərə alaraq, Türkiyə yaxın gələcək üçün müstəqil bir Orta Şərq siyasətinə sahib olacaqdır.
Türkiyənin öz maraqlarını "İsrail-Körfəz" oxunun mənafeyinə və ya hərbi mövcudluğunu İrana qarşı bu oxa tabe edəcəyini düşünmək sadəlövhlükdür. İran Türkiyə üçün birbaşa təhdid deyil və sərhədyanı dövlətlər olaraq, iki ölkə ticarətdə və kürd separatçı hərəkatlarına qarşı mübarizə kimi ayrı-ayrı təhlükəsizlik sahələrində güclü tərəfdaşlardır.
Amma 2020-ci ildə Türkiyə hərbçiləri Suriyanın İdlib əyalətində “Hizbullah” və digər İran dəstəkli çox sayda döyüşçünü öldürüb. Bu yaxınlarda İran dəstəkli İraq milisləri Türkiyəni İraq ərazilərini zəbt etdiyi üçün təhdid edib, həm İran, həm də Türkiyə elçiləri indi İraq Kürdüstanında siyasi fərqliliyə görə XİN-ə çağrılıblar. İsrailin Suriya sərhədi boyunca yerləşmiş İranın dəstəkli milislər PKK ilə əməkdaşlıq edirlər.
Üstəlik, Türkiyə və İran 2020-ci ildə Azərbaycan və Ermənistan arasında Qarabağ münaqişəsinin əks tərəflərində görünüblər. Türkiyənin, xüsusilə, İsrailin Azərbaycana əsasən dron yardımı şəklində verdiyi dəstək bu müharibəni Azərbaycanın xeyrinə tamamlayıb.
Türkiyənin Qafqazdakı nüfuzunun artması İranı narahat edir. Çünki İranın şimalında azəri separatçılığı alovlana bilər, həm də Azərbaycan normallaşma səylərinə kömək etmək üçün İsrail ilə Türkiyə arasındakı danışıqlarda vasitəçilik edir.
Amerikanın Yaxın Şərqdən geri çəkildiyi bir zamanda normallaşma regional təhlükəsizlik arxitekturasını "İsrail-Körfəz" oxuna tərəf əyə, Türkiyədə bir dəyişiklik meydana gətirə bilər. İsrail ehtiyatla irəliləməlidir. Türkiyənin ABŞ-a dost müttəfiqlərə ehtiyacı olduğunu və “Müsəlman Qardaşlar” və HƏMAS kimi qolları dəstəkləməyə davam etdiyini bilməklə. Türkiyə ilə İsrail arasında İranı ehtiva edən ortaq maraq və normallaşma yolu ilə İsrailin xeyrinə həll edilə biləcək əhəmiyyətli məsələlər nəzərə alınmalıdır. Yəhudi dövləti köhnə keçmiş müttəfiqlə əlaqələrin bərpasını yaxşı-yaxşı düşünməlidir.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 31-03-2021 11:28 | Bölmə: Slayd
Yaxın Şərq üç güc oxuna bölündüyündən (Türkiyə, İran, İsrail və onun ərəb tərəfdaşları) bu, İsrail üçün İrana qarşı sıraları birləşdirmək fürsətidir. Ancaq bunu düzgün şəkildə həyata keçirmək üçün Türkiyəyə ehtiyac var. Artıq saysız-hesabsız səbəbə görə Türkiyə-İsrail barışığı üçün vaxt yetişib.
Reyting.az “Haaretz”-ə istinadla xəbər verir ki, İsrail nəşri bu tezisin bir sıra səbəblərini sadalayıb.
Birincisi, Türkiyə və İran düşmən olmasa da, Qafqazda, İraqda və Suriyada ortaya çıxan siyasi ziddiyyətlər ikitərəfli münasibətləri xeyli soyudub.
İkincisi, Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan onsuz da yəhudi dövləti ilə əlaqələrini bərpa etmək istədiyinə dair siqnallar göndərir. İsrail prezident Co Baydenin administrasiyası dövründə Amerikanın Ərdoğana soyuq münasibətinə təsir gücünə sahibdir.
Üçüncüsü, indi möhkəm diplomatik əlaqələrin bərpası nüvə sənədləri ilə bağlı danışıqlar öncəsi İranın mövqeyini maksimum dərəcədə artırmaq istəyini məhdudlaşdıracaq. Daha birləşmiş regional cəbhə İranı sabitliyi pozan əcinnə dövləti halına gətirəcək.
Nəhayət, İsrail köməkçi milli təhlükəsizlik hədəflərinə nail ola bilər, yəni Türkiyənin HƏMAS-a dəstəyini azaldar, təbii qaz tapıntılarının olduğu Aralıq dənizində gərginliyi zəiflədər, İsrailin NATO ilə daha çox inteqrasiyasını əngəlləyən Türkiyənin tərs siyasətlərini geri çevirər.
Ərdoğan vəziyyəti normallaşdırmaq istəyini göstərsə və 2 illik yoxluğundan sonra İsrailə yeni səfir təyin etsə də, indiyə qədər İsrail kəşfiyyatı və hərbi elitası Türkiyəni indi ortaya çıxmaqda olan təhlükə kimi görür.
İsrail Ərdoğanın HƏMAS döyüşçülərinə öz torpaqlarında davamlı yardımını “qırmızı xətt” kimi göstərir. HƏMAS-a ev sahibliyi etmək, Ərdoğanın İsrail əleyhinə çoxsaylı açıqlamaları və Türkiyənin İranla olan həssas münasibətləri nəzərə alınaraq, mümkün Türk fürsətçiliyi və qeyri-səmimiliyi ilə bağlı narahatlıqlar kimi başa düşülür.
Ancaq İsrailin hazırkı prioriteti İran, onun nüvə və dəqiq raket proqramı və “Hizbullah”dakı əsas köməkçi qüvvəsidir.
İsrailin ABŞ-a və beynəlxalq birliyə mesajı İrana qarşı birtərəfli qaydada hərəkət edəcəyi deməkdirsə, ABŞ prezidenti Baydenin hərəkəti olmadan Türkiyəni prosesə fəal şəkildə cəlb etmə bu mesajlara uyğundur. Strateji səbir İsraili “İbrahim razılaşmaları”nın əhval-ruhiyyəsindən istifadə edərək Türkiyə ilə normallaşmanı nəzərdə tutur, çünki bu fürsət pəncərəsi Yaxın Şərqin dəyişkən siyasi mənzərəsinə əsasən, bağlana bilər.
Enerji əməkdaşlığına dair danışıqlara yenidən başlama - İsrailin Aralıq dənizindəki mövcud ortaqlıqlarını pozmayacaq əməkdaşlıq - və Ərdoğan, habelə onun siyasi bazası üçün xüsusi narahatlıq doğuran məsələ olan Qəzza zolağında fələstinlilərin həyatını yaxşılaşdırmaq üçün humanitar təşəbbüslərə imkan yaratma kifayət edir.
Bölgədəki misilsiz tarixi rolunu və mövcud sabit güc proyeksiyasını nəzərə alaraq, Türkiyə yaxın gələcək üçün müstəqil bir Orta Şərq siyasətinə sahib olacaqdır.
Türkiyənin öz maraqlarını "İsrail-Körfəz" oxunun mənafeyinə və ya hərbi mövcudluğunu İrana qarşı bu oxa tabe edəcəyini düşünmək sadəlövhlükdür. İran Türkiyə üçün birbaşa təhdid deyil və sərhədyanı dövlətlər olaraq, iki ölkə ticarətdə və kürd separatçı hərəkatlarına qarşı mübarizə kimi ayrı-ayrı təhlükəsizlik sahələrində güclü tərəfdaşlardır.
Amma 2020-ci ildə Türkiyə hərbçiləri Suriyanın İdlib əyalətində “Hizbullah” və digər İran dəstəkli çox sayda döyüşçünü öldürüb. Bu yaxınlarda İran dəstəkli İraq milisləri Türkiyəni İraq ərazilərini zəbt etdiyi üçün təhdid edib, həm İran, həm də Türkiyə elçiləri indi İraq Kürdüstanında siyasi fərqliliyə görə XİN-ə çağrılıblar. İsrailin Suriya sərhədi boyunca yerləşmiş İranın dəstəkli milislər PKK ilə əməkdaşlıq edirlər.
Üstəlik, Türkiyə və İran 2020-ci ildə Azərbaycan və Ermənistan arasında Qarabağ münaqişəsinin əks tərəflərində görünüblər. Türkiyənin, xüsusilə, İsrailin Azərbaycana əsasən dron yardımı şəklində verdiyi dəstək bu müharibəni Azərbaycanın xeyrinə tamamlayıb.
Türkiyənin Qafqazdakı nüfuzunun artması İranı narahat edir. Çünki İranın şimalında azəri separatçılığı alovlana bilər, həm də Azərbaycan normallaşma səylərinə kömək etmək üçün İsrail ilə Türkiyə arasındakı danışıqlarda vasitəçilik edir.
Amerikanın Yaxın Şərqdən geri çəkildiyi bir zamanda normallaşma regional təhlükəsizlik arxitekturasını "İsrail-Körfəz" oxuna tərəf əyə, Türkiyədə bir dəyişiklik meydana gətirə bilər. İsrail ehtiyatla irəliləməlidir. Türkiyənin ABŞ-a dost müttəfiqlərə ehtiyacı olduğunu və “Müsəlman Qardaşlar” və HƏMAS kimi qolları dəstəkləməyə davam etdiyini bilməklə. Türkiyə ilə İsrail arasında İranı ehtiva edən ortaq maraq və normallaşma yolu ilə İsrailin xeyrinə həll edilə biləcək əhəmiyyətli məsələlər nəzərə alınmalıdır. Yəhudi dövləti köhnə keçmiş müttəfiqlə əlaqələrin bərpasını yaxşı-yaxşı düşünməlidir.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 12:38
Fordo tilsimi: İsrail bu obyekti necə məhv edəcək?
Bu gün, 09:57
Sabah daha bir şəhidimizin dəfn mərasimi olacaq - Foto
Dünən, 16:25
Trampın İrana hücumunu dayandırmaq istəyirlər
Dünən, 13:12
Ağdama növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
Dünən, 12:34
İsrailin raketdən müdafiə vasitələri tükənir - Foto
Dünən, 10:52
İranın qonşuları çətin vəziyyətdədir
Dünən, 08:30
Günəşdə güclü partlayış baş verib
17-06-2025, 18:48
Rusiya Ayda hərbi təyinatlı obyekt tikəcək
17-06-2025, 17:42
İrandakı rejimi dəyişirlər?
17-06-2025, 16:03
Mollazadə: İrana qarşı hərbi əməliyyat məcburiyyətdən irəli gəlir
17-06-2025, 13:26
Professor: İranı beş yerə bölmək istəyirlər
17-06-2025, 11:19
Ərdoğan İranı niyə dəstəkləyir?
17-06-2025, 08:11
Vaşinqton Tehranla danışıqlara tələsir
17-06-2025, 07:02
Tramp sakinləri Tehranı təcili tərk etməyə çağırır
16-06-2025, 12:35
İsrail-İran qarşıdurması Cənubi Qafqazda necə əks-səda verir?
16-06-2025, 11:06
Dünyada nüvə silahı ilə bağlı gərginlik artır
16-06-2025, 08:47
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
16-06-2025, 00:13
İran XİN-nin binası vurulub - Ölən və yaralanan var
14-06-2025, 08:07
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
13-06-2025, 17:43
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
13-06-2025, 16:44
Keçmiş səfir: Çin və Rusiyanın İranın yanında duracağına inanmıram
13-06-2025, 11:24
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
13-06-2025, 10:40
143 milyon manatlıq mənimsəmə üzrə yenidən məhkəmə olub
13-06-2025, 09:57
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
13-06-2025, 09:27
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
13-06-2025, 08:30
AZAL son hadisələrlə əlaqədar bəzi reysləri ləğv edib - Siyahı
13-06-2025, 07:23
İsrail İranı vurmağa başlayıb
12-06-2025, 17:51
Nə Bayden, nə də Tramp Rusiyanın çökməsini istəmir
12-06-2025, 17:09
Təqaüd və sosial müavinətlər artırılıb - Fərman
12-06-2025, 14:57
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
12-06-2025, 13:07
İranı vurmağa hazırlaşırlar
11-06-2025, 15:00
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
11-06-2025, 14:27
Qəbul imtahanının nəticəsi elan edilib
11-06-2025, 12:12
Dron müharibəsinin dərsləri
11-06-2025, 08:09
NATO Ukrayna ilə bağlı qərar verməyə hazırlaşır
10-06-2025, 16:32
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
10-06-2025, 13:54
Rusiya təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
