Keçmiş səfir: “Azərbaycan hərbi gücünə dayaqlanıb Ermənistanın bir hissəsini işğal edə bilər”
Tarix: 05-08-2020 19:13 | Bölmə: Siyasət
Keçmiş səfir: “Azərbaycan hərbi gücünə dayaqlanıb Ermənistanın bir hissəsini işğal edə bilər”

Qarabağ münaqişəsi bölgəni genişmiqyaslı müharibəyə aparır?

Reyting.az
“Khabaronline”-a istinadla xəbər verir ki, İranın Azərbaycandakı keçmiş səfiri Əfşar Süleymaninin məqaləsi belə adlanır.

Süleymani öz məqaləsində yazır: “Son günlərdə və həftələrdə Azərbaycan Respublikası ilə Ermənistan arasında hərbi münaqişə yenidən güclənib və bu münaqişə ilə bağlı yeni spekulyasiyalar artır.

Bölgə mediasında israillilərin ermənilərə Azərbaycan Respublikası barədə hərbi-kəşfiyyat məlumatları ötürdükləri barədə xəbərlər yayılıb. Ancaq indiyə qədər rəsmilər bu məsələyə münasibət bildirməyib. Hətta Rusiyadan Gürcüstan vasitəsilə Ermənistana silah göndərilməsi ilə bağlı müzakirələr aparılıb və sonradan Gürcüstan rəsmiləri tərəfindən rədd edilib”.

Əfşar Süleymani daha sonra yazır: “Şübhəsiz ki, Dağlıq Qarabağ böhranının araşdırılmasında nəzərə alınmalı olan ən vacib amil Rusiyanın roludur. Çünki bu ölkə bölgədəki inkişaflarda çox böyük nüfuz sahibidir və atəşkəsin qurulmasında da mühüm rol oynayır.

Rusların Ermənistanda da təsiri çoxdur. Ancaq Rusiyanın rolunu araşdırmadan əvvəl nəzərə alınmalı digər amillər də var.

Gözlənildiyi kimi, iqtisadi problemlərə, koronavirus böhranına və s. daxili məsələlərə görə kölgədə qalmağa çalışan Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan xalqa verdiyi vədləri yerinə yetirməkdə çətinlik çəkir. Odur ki, diqqəti bu məsələlərdən yayındırmaq istəyir”.

Müəllif qeyd edir ki, Azərbaycan və Türkiyənin enerji iqtisadiyyatının strateji nöqtəsi olan və demək olar ki, Azərbaycan Respublikası iqtisadiyyatının magistral yolu olan Tovuz strateji bölgəsindən Bakı-Tbilisi-Ceyhan və Bakı-Ərzurum qaz kəmərləri keçir. Ancaq son döyüşlər zamanı boru kəmərlərinə və enerji təhlükəsizliyinə təhlükə yaranmadı.

“Ümumiyyətlə, Dağlıq Qarabağ böhranının davam edəcəyini proqnozlaşdırmaq olar. Minsk Qrupunun (ABŞ, Rusiya və Fransa) səyləri Dağlıq Qarabağ münaqişəsini həll edə bilməyib və 1994-cü il Bişkek Sazişindən bəri bir neçə il ərzində səylər nəticəsiz qalıb. Azərbaycan hər zaman ərazisini hərbi yolla geri almağa çalışıb, Rusiya və ABŞ kimi digər dünya gücləri bunun qarşısını alıb. Çünki Rusiya daha çox Azərbaycan ərazilərinin işğalına cəlb olunub və güzəştlər əldə etmək üçün Azərbaycanı öz təsir dairəsinə salmağa çalışır.

Bu amillərin mövcudluğu bu böhranın həllində əhəmiyyətli irəliləyişin qarşısını alıb. Hətta BMT Təhlükəsizlik Şurasının Ermənistan qoşunlarının Azərbaycandan çıxarılmasına dair dörd qətnaməsi hələ də yerinə yetirilməyib”.

Keçmiş səfirin fikrincə, münaqişə davam edərsə, Ermənistan çox əziyyət çəkəcək, çünki bu, ölkənin inkişafı üçün böyük bir maneədir: “Onun Azərbaycanla sərhədi bağlanıb və Türkiyə ilə problemləri var. Koronavirus böhranının bütün ölkələr üçün xüsusi nəticələri olsa da, ümumiyyətlə, Azərbaycanın iqtisadi vəziyyətinin Ermənistandan yaxşı olduğunu söyləmək olar”.

“Bu böhranda Türkiyə kimi ölkələrin mövqeləri də araşdırıla bilər. Bu ölkənin Ermənistanla problemləri var və sərhədləri bağlıdır, Azərbaycana dəstək verdiyini bildirdi və son günlərdə iki ölkə arasında hərbi təlimlərin şahidi olduq. Lakin Türkiyənin Azərbaycana hərbi dəstəyi yeni bir qarşıdurmaya səbəb olmayacaq. Əlbəttə, hərbi manevrlərə əlavə olaraq, Ankara siyasi dəstək, ikitərəfli hərbi əməkdaşlıq və Azərbaycana silah tədarükü kimi digər tədbirləri də planlaşdıra bilər, amma Türkiyə hərbi qüvvələrinin Azərbaycanda döyüşmək üçün istifadə edilməsi ehtimalı azdır”.

Ə. Süleymani rəsmi Tehranın Qarabağ münaqişəsindəki mövqeyinə də toxunub:

“İranın Dağlıq Qarabağ münaqişəsindəki mövqeyinə gəlincə, İslam Respublikası həmişə bu münaqişəni danışıqlar və dialoq yolu ilə ölkələrin ərazi bütövlüyü çərçivəsində həll etməyə çalışıb.

Digər tərəfdən, İsrailin də Azərbaycanla hərbi əməkdaşlığı var. Hətta Ermənistan və İsrail arasında münasibətlərin qurulması ilə bağlı söz-söhbətlər yayılıb və bu, təbii görünür - onun İslam dünyasını müdafiə edəcəyini gözləmək olmaz. Ancaq bu vaxt çətin görünən məsələ İsrail ilə Azərbaycan və Ermənistan arasındakı münasibətlərin bərabərpaylı olmasıdır. İsrail İranın yaxın qonşuları ilə daha yaxın münasibətlər axtarır və bunu yaxşı fürsət kimi görür. Hətta görürük ki, İsrail ilə hərbi əməkdaşlıqda Azərbaycan hərbi potensialını gücləndirmək üçün PUA istehsalında şəriklik edir. Eyni zamanda, İsrailin çoxdankı siyasətini unutmamalıyıq. Sionist rejim hər zaman qeyri-ərəb müsəlman ölkələri ilə münasibətlərini möhkəmləndirməyə çalışıb.

İslam İnqilabının qələbəsindən əvvəl də İran bu məsələdə İsrail üçün vacib idi, çünki İranla münasibətləri ilə digər müsəlman ölkələrinə təsirlərini artırmağa çalışır və Azərbaycan yenə də İsrail üçün bu rolu oynayır. Rejim Qafqaz bölgəsindəki varlığını möhkəmləndirməyə çalışır. Ancaq Ermənistanla yaxşı münasibətləri yoxdur, digər tərəfdən Gürcüstan və Azərbaycanla da yaxşı münasibətlərə malikdir”.

Müəllif fikrini belə davam etdirir: “Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə gəldikdə, böhranda iştirak edən iki əsas ölkə, yəni Ermənistan – işğalçı ölkə, Azərbaycan isə işğala məruz qalmış ölkədir və transregional dövlətlərin bu məsələdə rolu daha vacibdir. Əhəmiyyətli regional aktyorların təsiri yoxdursa və iki ölkəni başlı-başına buraxsalar, Azərbaycan iqtisadi və hərbi gücünə dayaqlanıb hətta Ermənistanın bir hissəsini işğal edə bilər. Ancaq Ermənistanı Rusiya, ABŞ və hətta Avropa kimi ölkələr dəstəklədiyi zaman böhranın davam edəcəyi təbiidir.

Digər tərəfdən, Rusiya, postsovet ərazilər üzərində hegemonluğunu qurmağa çalışır. Sahələr fərqli hökumətlərə bölünür. O, Cənubi Qafqazda və başqa yerlərdə təsirini itirmək istəmir. Orta Asiyada və digər qonşu ölkələrdə də. Eyni siyasəti qonşuluğunda – Ukrayna, Moldova və Belarusa qarşı da aparır. Rusiya KTMT üzvlərini (Qırğızıstan, Qazaxıstan, Tacikistan və Ermənistan) bir gecədə keçmiş Sovet İttifaqına qatmağı çalışır. Müvafiq olaraq, Rusiyanın müsbətlər əvəzinə mənfi hərəkətlərə keçdiyini gördük. Bu ölkənin mənfi hərəkəti qonşu dövlətlərin böyüməsinə və inkişafına mane olub.

Rusiya Baltikyanı və Şərqi Avropada uğur qazana bilməyib, çünki əksəriyyəti NATO və Avropa Birliyinin üzvüdür. Beləliklə, Rusiyanın Qafqaz bölgəsi ölkələrinin NATO və ya Avropa Birliyinə üzv olmasının qarşısını almaq üçün öz nəzarətində saxlamaq istədiyini görmək olar. Moskva qorxu yaradaraq gücünü və təsirini qoruyur. Rusiya öz planını yürütdükcə, müsəlman ölkələri yalnız müşahidəçi qaldıqda və Qərb tərəfindən heç bir tədbir görülməyincə Dağlıq Qarabağdakı vəziyyət eyni məcrada davam edəcək. Azərbaycanla Ermənistan arasındakı qarşıdurmalar ara-sıra baş verəcək, lakin bu münaqişələr tammiqyaslı müharibəyə çevrilməyəcək”.

Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}