09:39 / 01-07-2025
DTX dövlətə xəyanətdə ittiham olunan şəxsi saxlayıb
09:24 / 01-07-2025
Putin repressiyalarının növbəti qurbanını axtarırlar
09:03 / 01-07-2025
Süni intellekt dünyanı ələ keçirir - Foto
08:11 / 01-07-2025
“Trump Victory” ətiri satışdadır
08:05 / 01-07-2025
KTMT-çilər artan təhlükədən ciddi narahatdırlar
07:59 / 01-07-2025
Akula yeniyetməyə hücum edib
07:52 / 01-07-2025
ABŞ gözlənilmədən Moskvaya ultimatum verib
07:43 / 01-07-2025
“Rusiya İmperator Hərəkatı” qadağan edilə bilər
07:39 / 01-07-2025
İlon Mask “Amerika” Partiyası yaradacaq?
23:24 / 30-06-2025
Rus İcmasının Mədəniyyət Mərkəzi bağlanıb?
21:03 / 30-06-2025
Rusiyada öldürülən qardaşların cənazəsi Azərbaycana gətirilib - (Yenilənib)
18:51 / 30-06-2025
İran liderinin müşavirini öldürmək istəyiblər
18:44 / 30-06-2025
Aİ rəsmisi: "Rusiyada azərbaycanlılara qarşı törədilən zorakılıq..."
18:38 / 30-06-2025
Tramp mütəffiqlərin təklifinə əhəmiyyət vermir
18:03 / 30-06-2025
Daha 17 qanuna dəyişiklik edəcəklər
17:57 / 30-06-2025
Bakıda əməliyyat: FTX-nın iki əməkdaşı saxlanılıb - (Yenilənib) - Fotolar
17:51 / 30-06-2025
Azərbaycanın Rusiyadakı səfiri XİN-ə çağırılıb
17:45 / 30-06-2025
Bəylər Eyyubov yeni vəzifəyə təyin olunub
17:34 / 30-06-2025
Şuşada biznes forum keçiriləcək
17:18 / 30-06-2025
Ukraynalı nazir slovakiyalı həmkarının təklifini qəbul etmir
17:11 / 30-06-2025
İşçi qrupun ştat və xidməti maşınlarının sayı artırılıb
17:03 / 30-06-2025
Beş ölkədən Azərbayacana quş əti idxalına məhdudiyyət qoyulub
16:51 / 30-06-2025
Ersin Tatar Azərbaycana gəlir
16:46 / 30-06-2025
Ərdoğan Azərbaycana səfər edəcək
16:27 / 30-06-2025
Şahın atom bombası istəyi: ABŞ bunun qarşısını necə alıb?
16:10 / 30-06-2025
İyul ayının hava proqnozu açıqlanıb
16:02 / 30-06-2025
Azərbaycan və Bolqarıstan XİN-ləri arasında siyasi məsləhətləşmələr aparılıb
15:20 / 30-06-2025
Dərmanların qiyməti yenidən tənzimlənib
15:08 / 30-06-2025
Professor: Şovinizm Rusiyanı uçuruma aparır
14:52 / 30-06-2025
Mənsum İbrahimov: Teatrımızın səhnəsinə yeni Məcnunlar gəlir - Foto
16:17 / 26-06-2025
Azərbaycanı gülüstana çevirənlər! - Zahid Oruc yazır
13:16 / 29-06-2025
Putin Rusiyada şovinizmi qızışdırır
18:04 / 26-06-2025
Narkotik satan ata və oğlu tutulub
12:57 / 27-06-2025
Prokurorluq Bakıdakı partlayış hadisəsini araşdırır
00:02 / 27-06-2025
Emil Mehtiyev idarə rəisi təyin olunub
08:55 / 28-06-2025
İsrail-İran müharibəsi Orta Asiyanın yolunu bağlayıb?
00:01 / 28-06-2025
Jurnalist Seyfəddin Hüseynlinin qardaşları öldürülüb - (Yenilənib)
16:30 / 26-06-2025
Azərbaycandakı dinlərarası harmoniya Tolerantlıq Evində müzakirə olunub
12:14 / 26-06-2025
İlham Əliyevlə İran prezidenti arasında telefon danışığı olub
11:12 / 28-06-2025
Rəsmi Bakı Rusiyada azərbaycanlılara hücumlarla bağlı bəyanat yayıb
17:57 / 30-06-2025
Bakıda əməliyyat: FTX-nın iki əməkdaşı saxlanılıb - (Yenilənib) - Fotolar
13:15 / 26-06-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Stratfor: “Antirusiya sanksiyaları dünya maliyyə sistemini silkələyə bilər” – Təhlil
Tarix: 31-08-2018 02:31 | Bölmə: Siyasət
(Stratfor (ABŞ), 29.08.2018)
ABŞ antirusiya sanksiyalarından istifadəni niyə davam etdirəcək, amma çox da dərinə getməyəcək.
Əsas məqamlar
Çox ehtimal ki, ABŞ ən yaxın bir neçə ayda Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalar tətbiq edəcək, amma bu tədbirlərin miqyası ABŞ Konqresi və Tramp administrasiyası arasında diskussiya və güzəştlərin nəticəsi olacaq.
Rusiyanın maliyyə sabitliyini saxlamaq və sanksiyaların təsirindən müdafiəyə yönələn strategiya çərçivəsində öz iqtisadi əlaqələrini rəngarəng etmək cəhdləri Moskvaya ciddi iqtisadi sarsıntılardan yayınmaq imkanı verəcək – ən azı, qısamüddətli perspektivdə.
Sanksiyaların sərtləşdirilməsinə baxmayaraq, ABŞ və Rusiya silahlanma üzərində nəzarət və Suriya münaqişəsi daxil olmaqla mübahisəli məsələlər üzrə danışıqlar aparmağı davam etdirəcək.
AВŞ və Rusiya arasındakı qarşıdurmada zəifləmə əlamətləri müşahidə olunmur və aradakı fikir ayrılıqları Vaşinqtonun Moskvaya qarşı sanksiyalardan yararlanmasında getdikcə daha aydın görünür. Vaşinqton avqustun 27-də kalibrləmə avadanlıqları və qaz trubinləri daxil olmaqla milli təhlükəsizliyə aid olan istənilən malın Rusiyaya ixracatını yasaqlayaraq Moskvaya qarşı sanksiyaları növbəti dəfə genişləndirib. Sanksiyalar Birləşmiş Krallıq ərazisində Rusiyanın keçmiş casusu Sergey Skripalın zəhərlənməsilə bağlı tətbiq edilib. İxracata bu yasaq sanksiyalar tədbirinin yalnız ilk qismidir, Kreml kimyəvi silah işlətməyi dayandırmağa etibarlı zəmanət verməsə və BMT-yə Rusiya ərazisində yoxlama keçirməyə icazə verməsə, ikinci zərf 90 gündən sonra qüvvəyə minə bilər. Moskva bu tələbləri yerinə yetirməsə, ABŞ hökuməti “Aeroflot”un ABŞ-a reyslərinə yasaq, Amerika banklarının Rusiya şirkətlərinə kredit verməsinə məhdudiyyətlər və diplomatik münasibətlərin məhdudlaşdırılması daxil olmaqla tam bir sıra tədbirlərin tətbiqi imkanını nəzərdən keçirə bilər. Təzəcə tətbiq edilmiş sanksiyaların ardınca Rusiyaya xeyli ziyan vura biləsi qanun layihəsi hazırlanıb. Amerikanın hər iki partiyadan senatorlar qrupu avqustun 2-də “Amerikanın təklükəsizliyinin Kreml təcavüzündən qorunması” qanun layihəsini baxılmağa çıxardıb, buna uyğun olaraq Rusiyanın Amerika seçkilərinə ehtimal edilən müdaxiləsilə bağlı Rusiyanın dövlət borcları və energetika layihələrinə qarşı sanksiyalar tətbiq edilə bilər. Amma senatorlar çətin ki bu qanun layihəsini indiki şəkildə keçirməyə nail olsunlar, çünki onların Konqresdəki bəzi həmkarları bu yeni sanksiyaların Rusiya iqtisadiyyatına çox güclü zərbə vura biləcəyi, habelə başqa ölkələrə toxunacağı haqda həyəcan ifadə ediblər. Vaşinqton ABŞ-ın gördüyü tədbirlərin sərtlik dərəcəsindən asılı olmayaraq Kremllə münasibətlər qurmaqda bir alət kimi sanksiyalardan çətin ki imtina etsin.
İndiki nöqtəyə necə çatmışıq
Moskva 2014-də Krımı ilhaq edəndə və Avromaydandan sonra Ukraynanın şərqində Rusiyayönlü könüllü yığmasına dəstək verəndə ABŞ Rusiya barəsində sanksiyaları tədricən sərtləşdirib. ABŞ Konqresi antirusiya sanksiyalarının sərtləşdirilməsində əsas rol oynayıb: xüsusən də 2017-nin avqustunda “Sanksiyalar vasitəsilə Amerikanın düşmənlərinə qarşı əks təsir haqda” qanun qəbul edib. Bu qanun təkcə antirusiya sanksiyalarını genişləndirməyib, həm də ABŞ Konqresi Moskvanın cavab güzəştləri haqda ona təqdim edilən məruzəni bəyənməsə, Moskvaya qarşı qüvvədə olan sanksiyaları ləğv etməyi ABŞ prezidenti Donald Trampa qadağan edib. Əslinə baxanda, bu dəyişikliklər zəmanət verir ki, indi Rusiya barəsində sanksiyaları tənzimləməkdə prezidentin deyil, məhz ABŞ Konqresinin hüququ var. ABŞ xəzinədarlığı bu qanun qəbul ediləndən sonra apreldə Rusiyanın bir neçə oliqarxına, şirkətlərinə, hökumət məmurlarına və bir banka qarşı sərt sanksiyalar tətbiq edilməsi üçün əsas olan “Kreml məruzəsi”ni təqdim edib. Bu sanksiyalar dünyada ikinci ən böyük alüminium şirkəti “Rusala” və sahibi Oleq Deripaskaya xüsusən ağır zərbə vurub.
ABŞ Maliyyə Nazirliyinin Xarici aktivlərə nəzarət üzrə İdarəsi ümumilikdə, demək olar, 500 rusiyalı və Rusiya şirkətlərinə qarşı sanksiyalar tətbiq edərək bu şirkətləri gəlirin, təxminən, dörddə birindən, Rusiya iqtisadiyyyatını isə on milyardlarla dollardan məhrum edib. Bundan başqa, Rusiya Amerika bazarından asılılıq üzündən daha təsirli itkiyə məruz qalıb: Rusiyanın qiymətli kağızları yarıdan çox dəyər itirib. Sanksiyalar habelə Kareliyada Nadvoitsadakı alüminium zavodunun bağlanmasına səbəb olub, çünki o öz işində ABŞ-a sıx bağlıydı. “Rusala”nın Rusiyanın başqa hissələrindəki müəssisələri istehsal tempini aşağı salmağa məcbur olub.
Rusiya cavab tədbirləri görür
Kreml ABŞ-ın bu hərəkətlərinə cavabda Rusiya iqtisadiyyatını sanksiyaların təsirindən qorumaq qabiliyyəti olan, yəni Rusiyanın tufandan keçə və əhatəli iqtisadi sarsıntılardan yayına bilməsi üçün uzunmüddətli strategiya hazırlayıb. Rusiya xəzinə və pul siyasətinə yenidən baxıb və vergi yığılması sistemini elə şəkildə təkmilləşdirib ki, neftin daha aşağı qiymətlərində (bir barrelə 67 dollar əvəzinə 61 dollar) büdcəni doldurmaq imkanı olsun. Bununla yanaşı, dünyada neft qiymətlərinin 2014-cü ildəki düşümdən sonra dayanıqlı artımı da büdcəni tarazlamaq və avrobondların yeni buraxılışından asılılığı azaltmaqda Rusiyaya yardım edib. Nəticədə Moskva öz valyuta ehtiyatlarının həcmini 450 milyard dollaradək artırmağa və Milli Rufah Fonduna 77 milyard dollardan çox pul keçirməyə nail olub.
Bu arada RF Mərkəzi Bankı Amerikanın xəzinə istiqrazlarının böyük qismindən qurtulub və diqqətini qızıl yığmağa cəmləyib. Bu ondan xəbər verir ki, Moskva daha ciddi sanksiyalara hazırlaşır. Gələn il baş verəcək əlavə dəyərə verginin artırılması Rusiya büdcəsini dolduran neftin qiymətini, təxminən, bir barrelə 50 dollaradək azaltmaq imkanı verəcək – bu, 2008-ci ildən bəri ən aşağı səviyyədir. Bu arada pensiya islahatı – hərçənd o, rusiyalılar üçün son dərəcə qeyri-populyardır – gələn ildən başlayaraq Rusiya büdcəsini daha uzun müddətə yaxşılaşdırmağa yönəlib. “Norilskiy nikel” və “Alrosa” daxil olmaqla Rusiyanın böyük şirkətləri Çin və Hindistan kimi ölkələrdəki əcnəbi müştərilərlə sövdələşməni dollarla deyil, publdan istifadə etmək mexanizmini artıq sınaqdan keçirir.
Son nəticədə İran, Suriya və ya Şimali Koreya kimi başqa rəqiblərə qarşı olduğu kimi Moskvaya qarşı ABŞ sanksiyalarının hədəfi bundan ibarətdir ki, Vaşinqton və müttəfiqlərinin maraqlarına zidd çıxan Rusiyanın davranışı dəyişilsin – xüsusən də Rusiyanın Ukrayna və Suriya münaqişələrində iştirakı, habelə ABŞ-da və Avropanın bəzi ölkələrində seçkilərə müdaxiləsi xüsusunda. Bundan savayı, sanksiyaların Kremldə fikir ayrılığı törədə biləcəyi və yaxud oliqarxlarla Rusiya hökumətinin arasını vura bilcəyi Vaşinqton üçün mümkün bonus ola bilər.
Təzyiqi artırmağın vaxtıdır?
Son nəticədə yeni sanksiyaların effekti ABŞ-ın bu tədbirləri hansı dərəcədə həyata keçirməyi qət edəcəyindən asılıdır – bu qərar Amerika hökumətinin müxtəlif qanadları arasındakı diskussiyaların nəticəsi olacaq. Ən nəhayətdə, antirusiya sanksiyaları haqda qanunların böyük hissəsini məhz ABŞ Konqresi qəbul edir, Maliyyə Nazirliyi və prezident bu sanksiyaları tətbiq edir.
ABŞ Rusiyanın suveren borcu və Rusiyanın ən böyük dövlət bankları üçün qadağa kimi qəti addıma gedərsə, Moskva borclar üzrə elə bir yükəsk xərclərlə üzləşəcək ki, bank sisteminə dəstək üçün Rusiyanın Mərkəzi Bankı işə qarışmalı olacaq. “Amerika təhlükəsizliyinin Kreml təcavüzündən qorunması haqda” qanun indiki şəkildə qəbul edilsə, bu, Rusiyanın rublun volatilliyini (qiymət dəyişkənliyini səciyyələndirən statistik maliyyə göstəricisi-red.) saxlamaq bacarığını məhdudlaşdıracaq ki, bu da inflyasiya artımına səbəb olacaq. Rusiyaya xarici yatırımların həcmi uzunmüddətli perspektivdə azalacaq, onun Qərb texnologiyası və bazarlarına çıxışı isə məhdudlaşacaq.
Təəccüblü deyil ki, ABŞ bu qanunu qəbul edəcəyi halda Rusiya qəti cavab tədbirləri görəcəyi haqda xəbərdarlıq edib –baş nazir Dmitri Medvedyev bu addımı “iqtisadi müharibə elan etmək” adlandırıb. Rusiya indiki ana qədər ona qarşı tətbiq edilən sanksiyalara güzgülü şəkildə cavab verib, habelə ABŞ-ın Suriya, Ukrayna və Şimali Koreya kimi ölkələrdə strateji maraqlarının gerçəkləşməsinə mane olaraq asimmetrik cavabla çıxış edib. Sanksiyalar nə qədər sərt olsa, Moskvanın qıcığı bir o qədər dağıdıcı olacaq.
Amma Tramp administrasiyası belə sərt kursa qarşı çıxır. Maliyyə Nazirliyi bir neçə dəfə xəbərdarlıq edib ki, Rusiyanın suveren borcları və banklarına qarşı sanksiyalar kürəsəl maliyyə bazarlarının durumuna mənfi təsir edə bilər, çünki Moskva suveren bondların, haradasa, üçdə birini Rusiyadan qıraqda saxlayır.
Amerikanın bəzi senatorları da sanksiyaların kürəsəl bazarlara potensial mənfi təsirini bəhanə edərək belə sərt tədbirlərə qarşı çıxıblar. Məsələn, “Rusala” qarşı sanksiyalar alüminiumun kürəsəl qiymətinə mənfi təsir edib. Beləliklə, “Amerikanın təhlükəsizliyinin Kremldən qorunması haqda” qanun çətin ki tam həcmdə qəbul edilsin.
Uzlaşmağa az qalıb
Konqreslə Tramp arasında uzlaşma daha ağlabatan görünür. Vaşinqton bu çərçivədə Moskvaya iqtisadi basqını artıracaq, amma birbaşa Rusiyanın dövlət borcu, ya da banklarına sanksiyalar tətbiq ediləcək dərəcədə deyil. Lakin Tramp və Konqres arasında əvvəlki fikir ayrılıqlarına, habelə sanksiyalar tətbiqinin təxirə salınmasına baxmayaraq, son nəticə həmişə sanksiyaların sərtləşdirilməsi olub – Tramp həvəslə olmasa da, Rusiyaya iqtisadi basqını artırmağa həmişə razılaşıb. Bununla belə, Tramp administrasiyası eyham vurub ki, sanksiyaları müəyyən şərtlərlə yumşalda, ya da ləğv edə bilər – prezidentin sanksiyaların yumşaldılması əvəzində Rusiyaya Ukrayna və Suriya üzrə güzəştlərə getmək təklifi verməyə hazır olması, habelə Vaşinqtonun sanksiyalarından qurtulmaq üçün Deripaskaya “Rusala”da payı azaltmağa inandırmaq cəhdləri bundan xəbər verir.
Beləliklə sanksiyalaırn mülayimcə sərtləşdirilməsi ABŞ və Rusiya arasında danışıqlar prosesini poza bilməz. Moskva və Vaşinqton tam bir sıra mübahisəli məqamlar üzrə danışıqlar aparmağı davam etdirəcək ki, bu da silahlanma üzərində nəzarət və Suriya kimi məsələlərdə müəyyən irəliləyişə səbəb ola bilər. (Misalçün, milli təhlükəsizlik üzrə müşavir Con Bolton Cenevrədə rusiyalı həmkarı Nikolay Patruşevlə danışıqlar aparıb). Amma ABŞ antirusiya sanksiyaları məsələsində çox da uzağa getməyə başlamasa da, Rusiya ilə münasibətləri Vaşinqtona əlverişli zəmində qurmaq üçün bu cür tədbirlərin görülməsi təhdidindən faydalanmağı sürdürəcək.(Tərcümə Strateq.az-ındır)
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 31-08-2018 02:31 | Bölmə: Siyasət
(Stratfor (ABŞ), 29.08.2018)
ABŞ antirusiya sanksiyalarından istifadəni niyə davam etdirəcək, amma çox da dərinə getməyəcək.
Əsas məqamlar
Çox ehtimal ki, ABŞ ən yaxın bir neçə ayda Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalar tətbiq edəcək, amma bu tədbirlərin miqyası ABŞ Konqresi və Tramp administrasiyası arasında diskussiya və güzəştlərin nəticəsi olacaq.
Rusiyanın maliyyə sabitliyini saxlamaq və sanksiyaların təsirindən müdafiəyə yönələn strategiya çərçivəsində öz iqtisadi əlaqələrini rəngarəng etmək cəhdləri Moskvaya ciddi iqtisadi sarsıntılardan yayınmaq imkanı verəcək – ən azı, qısamüddətli perspektivdə.
Sanksiyaların sərtləşdirilməsinə baxmayaraq, ABŞ və Rusiya silahlanma üzərində nəzarət və Suriya münaqişəsi daxil olmaqla mübahisəli məsələlər üzrə danışıqlar aparmağı davam etdirəcək.
AВŞ və Rusiya arasındakı qarşıdurmada zəifləmə əlamətləri müşahidə olunmur və aradakı fikir ayrılıqları Vaşinqtonun Moskvaya qarşı sanksiyalardan yararlanmasında getdikcə daha aydın görünür. Vaşinqton avqustun 27-də kalibrləmə avadanlıqları və qaz trubinləri daxil olmaqla milli təhlükəsizliyə aid olan istənilən malın Rusiyaya ixracatını yasaqlayaraq Moskvaya qarşı sanksiyaları növbəti dəfə genişləndirib. Sanksiyalar Birləşmiş Krallıq ərazisində Rusiyanın keçmiş casusu Sergey Skripalın zəhərlənməsilə bağlı tətbiq edilib. İxracata bu yasaq sanksiyalar tədbirinin yalnız ilk qismidir, Kreml kimyəvi silah işlətməyi dayandırmağa etibarlı zəmanət verməsə və BMT-yə Rusiya ərazisində yoxlama keçirməyə icazə verməsə, ikinci zərf 90 gündən sonra qüvvəyə minə bilər. Moskva bu tələbləri yerinə yetirməsə, ABŞ hökuməti “Aeroflot”un ABŞ-a reyslərinə yasaq, Amerika banklarının Rusiya şirkətlərinə kredit verməsinə məhdudiyyətlər və diplomatik münasibətlərin məhdudlaşdırılması daxil olmaqla tam bir sıra tədbirlərin tətbiqi imkanını nəzərdən keçirə bilər. Təzəcə tətbiq edilmiş sanksiyaların ardınca Rusiyaya xeyli ziyan vura biləsi qanun layihəsi hazırlanıb. Amerikanın hər iki partiyadan senatorlar qrupu avqustun 2-də “Amerikanın təklükəsizliyinin Kreml təcavüzündən qorunması” qanun layihəsini baxılmağa çıxardıb, buna uyğun olaraq Rusiyanın Amerika seçkilərinə ehtimal edilən müdaxiləsilə bağlı Rusiyanın dövlət borcları və energetika layihələrinə qarşı sanksiyalar tətbiq edilə bilər. Amma senatorlar çətin ki bu qanun layihəsini indiki şəkildə keçirməyə nail olsunlar, çünki onların Konqresdəki bəzi həmkarları bu yeni sanksiyaların Rusiya iqtisadiyyatına çox güclü zərbə vura biləcəyi, habelə başqa ölkələrə toxunacağı haqda həyəcan ifadə ediblər. Vaşinqton ABŞ-ın gördüyü tədbirlərin sərtlik dərəcəsindən asılı olmayaraq Kremllə münasibətlər qurmaqda bir alət kimi sanksiyalardan çətin ki imtina etsin.
İndiki nöqtəyə necə çatmışıq
Moskva 2014-də Krımı ilhaq edəndə və Avromaydandan sonra Ukraynanın şərqində Rusiyayönlü könüllü yığmasına dəstək verəndə ABŞ Rusiya barəsində sanksiyaları tədricən sərtləşdirib. ABŞ Konqresi antirusiya sanksiyalarının sərtləşdirilməsində əsas rol oynayıb: xüsusən də 2017-nin avqustunda “Sanksiyalar vasitəsilə Amerikanın düşmənlərinə qarşı əks təsir haqda” qanun qəbul edib. Bu qanun təkcə antirusiya sanksiyalarını genişləndirməyib, həm də ABŞ Konqresi Moskvanın cavab güzəştləri haqda ona təqdim edilən məruzəni bəyənməsə, Moskvaya qarşı qüvvədə olan sanksiyaları ləğv etməyi ABŞ prezidenti Donald Trampa qadağan edib. Əslinə baxanda, bu dəyişikliklər zəmanət verir ki, indi Rusiya barəsində sanksiyaları tənzimləməkdə prezidentin deyil, məhz ABŞ Konqresinin hüququ var. ABŞ xəzinədarlığı bu qanun qəbul ediləndən sonra apreldə Rusiyanın bir neçə oliqarxına, şirkətlərinə, hökumət məmurlarına və bir banka qarşı sərt sanksiyalar tətbiq edilməsi üçün əsas olan “Kreml məruzəsi”ni təqdim edib. Bu sanksiyalar dünyada ikinci ən böyük alüminium şirkəti “Rusala” və sahibi Oleq Deripaskaya xüsusən ağır zərbə vurub.
ABŞ Maliyyə Nazirliyinin Xarici aktivlərə nəzarət üzrə İdarəsi ümumilikdə, demək olar, 500 rusiyalı və Rusiya şirkətlərinə qarşı sanksiyalar tətbiq edərək bu şirkətləri gəlirin, təxminən, dörddə birindən, Rusiya iqtisadiyyyatını isə on milyardlarla dollardan məhrum edib. Bundan başqa, Rusiya Amerika bazarından asılılıq üzündən daha təsirli itkiyə məruz qalıb: Rusiyanın qiymətli kağızları yarıdan çox dəyər itirib. Sanksiyalar habelə Kareliyada Nadvoitsadakı alüminium zavodunun bağlanmasına səbəb olub, çünki o öz işində ABŞ-a sıx bağlıydı. “Rusala”nın Rusiyanın başqa hissələrindəki müəssisələri istehsal tempini aşağı salmağa məcbur olub.
Rusiya cavab tədbirləri görür
Kreml ABŞ-ın bu hərəkətlərinə cavabda Rusiya iqtisadiyyatını sanksiyaların təsirindən qorumaq qabiliyyəti olan, yəni Rusiyanın tufandan keçə və əhatəli iqtisadi sarsıntılardan yayına bilməsi üçün uzunmüddətli strategiya hazırlayıb. Rusiya xəzinə və pul siyasətinə yenidən baxıb və vergi yığılması sistemini elə şəkildə təkmilləşdirib ki, neftin daha aşağı qiymətlərində (bir barrelə 67 dollar əvəzinə 61 dollar) büdcəni doldurmaq imkanı olsun. Bununla yanaşı, dünyada neft qiymətlərinin 2014-cü ildəki düşümdən sonra dayanıqlı artımı da büdcəni tarazlamaq və avrobondların yeni buraxılışından asılılığı azaltmaqda Rusiyaya yardım edib. Nəticədə Moskva öz valyuta ehtiyatlarının həcmini 450 milyard dollaradək artırmağa və Milli Rufah Fonduna 77 milyard dollardan çox pul keçirməyə nail olub.
Bu arada RF Mərkəzi Bankı Amerikanın xəzinə istiqrazlarının böyük qismindən qurtulub və diqqətini qızıl yığmağa cəmləyib. Bu ondan xəbər verir ki, Moskva daha ciddi sanksiyalara hazırlaşır. Gələn il baş verəcək əlavə dəyərə verginin artırılması Rusiya büdcəsini dolduran neftin qiymətini, təxminən, bir barrelə 50 dollaradək azaltmaq imkanı verəcək – bu, 2008-ci ildən bəri ən aşağı səviyyədir. Bu arada pensiya islahatı – hərçənd o, rusiyalılar üçün son dərəcə qeyri-populyardır – gələn ildən başlayaraq Rusiya büdcəsini daha uzun müddətə yaxşılaşdırmağa yönəlib. “Norilskiy nikel” və “Alrosa” daxil olmaqla Rusiyanın böyük şirkətləri Çin və Hindistan kimi ölkələrdəki əcnəbi müştərilərlə sövdələşməni dollarla deyil, publdan istifadə etmək mexanizmini artıq sınaqdan keçirir.
Son nəticədə İran, Suriya və ya Şimali Koreya kimi başqa rəqiblərə qarşı olduğu kimi Moskvaya qarşı ABŞ sanksiyalarının hədəfi bundan ibarətdir ki, Vaşinqton və müttəfiqlərinin maraqlarına zidd çıxan Rusiyanın davranışı dəyişilsin – xüsusən də Rusiyanın Ukrayna və Suriya münaqişələrində iştirakı, habelə ABŞ-da və Avropanın bəzi ölkələrində seçkilərə müdaxiləsi xüsusunda. Bundan savayı, sanksiyaların Kremldə fikir ayrılığı törədə biləcəyi və yaxud oliqarxlarla Rusiya hökumətinin arasını vura bilcəyi Vaşinqton üçün mümkün bonus ola bilər.
Təzyiqi artırmağın vaxtıdır?
Son nəticədə yeni sanksiyaların effekti ABŞ-ın bu tədbirləri hansı dərəcədə həyata keçirməyi qət edəcəyindən asılıdır – bu qərar Amerika hökumətinin müxtəlif qanadları arasındakı diskussiyaların nəticəsi olacaq. Ən nəhayətdə, antirusiya sanksiyaları haqda qanunların böyük hissəsini məhz ABŞ Konqresi qəbul edir, Maliyyə Nazirliyi və prezident bu sanksiyaları tətbiq edir.
ABŞ Rusiyanın suveren borcu və Rusiyanın ən böyük dövlət bankları üçün qadağa kimi qəti addıma gedərsə, Moskva borclar üzrə elə bir yükəsk xərclərlə üzləşəcək ki, bank sisteminə dəstək üçün Rusiyanın Mərkəzi Bankı işə qarışmalı olacaq. “Amerika təhlükəsizliyinin Kreml təcavüzündən qorunması haqda” qanun indiki şəkildə qəbul edilsə, bu, Rusiyanın rublun volatilliyini (qiymət dəyişkənliyini səciyyələndirən statistik maliyyə göstəricisi-red.) saxlamaq bacarığını məhdudlaşdıracaq ki, bu da inflyasiya artımına səbəb olacaq. Rusiyaya xarici yatırımların həcmi uzunmüddətli perspektivdə azalacaq, onun Qərb texnologiyası və bazarlarına çıxışı isə məhdudlaşacaq.
Təəccüblü deyil ki, ABŞ bu qanunu qəbul edəcəyi halda Rusiya qəti cavab tədbirləri görəcəyi haqda xəbərdarlıq edib –baş nazir Dmitri Medvedyev bu addımı “iqtisadi müharibə elan etmək” adlandırıb. Rusiya indiki ana qədər ona qarşı tətbiq edilən sanksiyalara güzgülü şəkildə cavab verib, habelə ABŞ-ın Suriya, Ukrayna və Şimali Koreya kimi ölkələrdə strateji maraqlarının gerçəkləşməsinə mane olaraq asimmetrik cavabla çıxış edib. Sanksiyalar nə qədər sərt olsa, Moskvanın qıcığı bir o qədər dağıdıcı olacaq.
Amma Tramp administrasiyası belə sərt kursa qarşı çıxır. Maliyyə Nazirliyi bir neçə dəfə xəbərdarlıq edib ki, Rusiyanın suveren borcları və banklarına qarşı sanksiyalar kürəsəl maliyyə bazarlarının durumuna mənfi təsir edə bilər, çünki Moskva suveren bondların, haradasa, üçdə birini Rusiyadan qıraqda saxlayır.
Amerikanın bəzi senatorları da sanksiyaların kürəsəl bazarlara potensial mənfi təsirini bəhanə edərək belə sərt tədbirlərə qarşı çıxıblar. Məsələn, “Rusala” qarşı sanksiyalar alüminiumun kürəsəl qiymətinə mənfi təsir edib. Beləliklə, “Amerikanın təhlükəsizliyinin Kremldən qorunması haqda” qanun çətin ki tam həcmdə qəbul edilsin.
Uzlaşmağa az qalıb
Konqreslə Tramp arasında uzlaşma daha ağlabatan görünür. Vaşinqton bu çərçivədə Moskvaya iqtisadi basqını artıracaq, amma birbaşa Rusiyanın dövlət borcu, ya da banklarına sanksiyalar tətbiq ediləcək dərəcədə deyil. Lakin Tramp və Konqres arasında əvvəlki fikir ayrılıqlarına, habelə sanksiyalar tətbiqinin təxirə salınmasına baxmayaraq, son nəticə həmişə sanksiyaların sərtləşdirilməsi olub – Tramp həvəslə olmasa da, Rusiyaya iqtisadi basqını artırmağa həmişə razılaşıb. Bununla belə, Tramp administrasiyası eyham vurub ki, sanksiyaları müəyyən şərtlərlə yumşalda, ya da ləğv edə bilər – prezidentin sanksiyaların yumşaldılması əvəzində Rusiyaya Ukrayna və Suriya üzrə güzəştlərə getmək təklifi verməyə hazır olması, habelə Vaşinqtonun sanksiyalarından qurtulmaq üçün Deripaskaya “Rusala”da payı azaltmağa inandırmaq cəhdləri bundan xəbər verir.
Beləliklə sanksiyalaırn mülayimcə sərtləşdirilməsi ABŞ və Rusiya arasında danışıqlar prosesini poza bilməz. Moskva və Vaşinqton tam bir sıra mübahisəli məqamlar üzrə danışıqlar aparmağı davam etdirəcək ki, bu da silahlanma üzərində nəzarət və Suriya kimi məsələlərdə müəyyən irəliləyişə səbəb ola bilər. (Misalçün, milli təhlükəsizlik üzrə müşavir Con Bolton Cenevrədə rusiyalı həmkarı Nikolay Patruşevlə danışıqlar aparıb). Amma ABŞ antirusiya sanksiyaları məsələsində çox da uzağa getməyə başlamasa da, Rusiya ilə münasibətləri Vaşinqtona əlverişli zəmində qurmaq üçün bu cür tədbirlərin görülməsi təhdidindən faydalanmağı sürdürəcək.(Tərcümə Strateq.az-ındır)
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 08:05
KTMT-çilər artan təhlükədən ciddi narahatdırlar
Bu gün, 07:39
İlon Mask “Amerika” Partiyası yaradacaq?
Dünən, 23:24
Rus İcmasının Mədəniyyət Mərkəzi bağlanıb?
Dünən, 13:13
Mirzoyan Lavrova xəbərdarlıq edib
Dünən, 09:24
Fransa Ermənistanın Azərbaycanla şərti sərhədinə yaxın ərazilərə nüvə tullantıları daşıyır
Dünən, 08:02
Putinin Çinə səfəri planlaşdırılıb
29-06-2025, 16:18
Deputatlarımızın Moskvaya səfəri ləğv olunub
28-06-2025, 18:01
Səbinə Əliyeva Rusiya Ombudsmanına məktub ünvanlayıb
28-06-2025, 13:41
Hacızadə: İran səfirinin Qərbi Azərbaycan İcması ilə bağlı təhrifəri qəzəb doğurur
25-06-2025, 19:56
Ceyhun Bayramov İranın yeni səfirini qəbul edib
25-06-2025, 17:27
Ceyhun Bayramov Sudanın yeni səfiri ilə görüşüb
25-06-2025, 15:35
Tramp Haaqada Zelenski ilə görüşəcək
25-06-2025, 12:06
Tramp “B-2” və “İranı bombala” mahınısı ilə şok yaradıb
25-06-2025, 11:39
Rusiya hərbi gəmisi Manş kanalından gizli keçir
25-06-2025, 08:38
NATO bu gün tarixi qərarlar verə bilər
25-06-2025, 00:29
Orban: Dörd ölkə Zelenskini NATO sammitində görmək istəmir
25-06-2025, 00:17
İranın nüvə proqramını məhv edə bilməyiblər
24-06-2025, 16:59
Rəsmi Bakı: "İsrail və İran arasında atəşkəsi alqışlayırıq"
24-06-2025, 16:26
Tramp İran və İsrail arasında vasitəçiliyi necə edib?
24-06-2025, 14:56
Azərbaycan ilk dəfə BMT-nin Bürosuna sədr seçilib
24-06-2025, 11:08
İsrail İranla atəşkəs razılaşmasını rəsmən təsdiqləyib
24-06-2025, 07:50
Zaxarova: Qərb İranda hakimiyyəti dəyişməyə cəhd edir
24-06-2025, 07:44
Polkovnik İran XİN-nin bəyanatını dəyərləndirib
24-06-2025, 07:09
İran və İsrail atəşkəsə razılaşıblar?
23-06-2025, 15:15
Azərbaycan Suriyaya başsağlığı verib
23-06-2025, 15:01
Zelenski: Rusiya, İran və KXDR qatillər koalisiyasıdır
23-06-2025, 13:10
Prokuror "Toplum TV" işi üzrə ittiham aktını elan edib
23-06-2025, 11:41
Ermənilər Bakıda hakim qarşısına çıxarılıb
23-06-2025, 07:39
İsrail planının son mərhələsindədir?
23-06-2025, 00:17
ABŞ vətəndaşları İrandan Azərbaycana təxliyə olunub
22-06-2025, 20:20
Rəsmi Bakı ABŞ-ın İranı bombalaması barədə bəyanat yayıb
22-06-2025, 08:01
Tramp: “İrana zərbələrimiz İsrailin təhlükəsizliyini gücləndirib”
22-06-2025, 06:26
BMT: “Dünya üçün fəlakətli nəticələr ola bilər”
21-06-2025, 21:23
Ceyhun Bayramov Suriya XİN başçısı ilə görüşüb
21-06-2025, 19:27
Deputat: “Muxtariyyətin ləğvi barədə düşünmək lazımdır”
21-06-2025, 17:15
Trampın xüsusi nümayəndəsi vədlərinə əməl etmir
21-06-2025, 17:02
Deputatlar daha 12 qanunu müzakirəyə çıxarır
21-06-2025, 15:10
ABŞ Yaxın Şərqdəki mühüm aviabazadan onlarla təyyarəni çıxarıb - Foto
21-06-2025, 09:32
“SalamNews” və “İnteraz”ın rəhbərinin şikayətinə "yox" deyilib
21-06-2025, 08:46
İstanbulda Paşinyana dialoqu xatırladıblar
21-06-2025, 08:26
ABŞ İranda rəhbərliyi dəyişmək istəyir
20-06-2025, 20:06
Paşinyan Türkiyədə Ərdoğanla görüşüb - (Yenilənib) - Foto
20-06-2025, 19:30
Daha bir hərbi qarşıdurma riski yaranır - Xəbərdarlıq
20-06-2025, 18:56
İsveçrə səfirliyinin əməkdaşları Azərbaycana təxliyə edilib
20-06-2025, 17:15
İcra başçısından Musa Şəkiliyevin həbsinə reaksiya: "Siz Qaxa zəng edin"
20-06-2025, 16:28
Ceyhun Bayramov Kaya Kallasla telefonda danışıb
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
