12:36 / 14-06-2025
Sabah yağış yağacaq
Rusiya və İran daha da yaxınlaşır
Tarix: 08-12-2023 11:31 | Bölmə: Slayd
Rusiya və İran daha da yaxınlaşır

BƏƏ və Səudiyyə Ərəbistanında aparılan danışıqların ertəsi günü Rusiya prezidenti Vladimir Putin Moskvaya gələn İran prezidenti İbrahim Rəisi ilə danışıb. Bu danışıqlar bir çox səbəblərə görə vacibdir. O cümlədən, ona görə ki, onlar neft-qaz bazarında vəziyyətin inkişafı üçün mühüm amilə çevriləcəklər. Gələn il qara qızılın qiyməti aparıcı neft istehsalçılarının maraqlarının uzlaşdırılmasının mümkün olub-olmamasından asılıdır. Bundan başqa, iki ölkə arasında münasibətlərdə azad ticarət zonasının yaradılması mövzusu mühüm əhəmiyyət kəsb edir və bunun sayəsində Rusiya-İran ticarət dövriyyəsi xeyli artacaq.

Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.

Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

Rusiya prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskovun jurnalistlərə verdiyi məlumata görə, Putin və Rəisi arasında aparılan danışıqlardan sonra mətbuat üçün birgə bəyanat gözlənilmir. Ər-Riyadda fərqli idi. Putin və vəliəhd şahzadə Məhəmməd bin Salman arasında aparılan danışıqların yekununda verilən birgə bəyanatda ikitərəfli münasibətlərin müxtəlif aspektlərinə və dünyadakı vəziyyətə toxunulub. Xüsusilə də, Rusiya İran və Səudiyyə Ərəbistanı arasında münasibətlərin normallaşmasını alqışlayıb.

Bəyanatda “hər iki tərəfin Fələstindəki vəziyyətlə bağlı inkişafları müzakirə etdiyi, Qəzzada baş verən humanitar fəlakətdən dərin narahatlığını ifadə etdiyi və Fələstin ərazilərində hərbi əməliyyatların dayandırılmasının vacibliyi” vurğulanıb. HƏMAS və ya İsrailə qarşı heç bir qınama və ya dəstək olmayıb.

İki ölkə arasındakı münasibətlərin ən mühüm məsələsinə dair bəyanatda qeyd olunub ki, hər iki ölkə OPEC+-un neft bazarının sabitliyini artırmaq səylərini alqışlayır. Eyni zamanda, bu qarşılıqlı fəaliyyət formatı çərçivəsində belə işlərin vacibliyi qeyd olunub.

OPEC+, xatırlayırıq ki, neft hasilatını 1 milyon barel azaltmaq qərarına gəlib. 2024-cü ilin birinci rübü üçün gündə. Səudiyyə Ərəbistanının energetika naziri Əbdüləziz bin Salman “Bloomberg”-ə müsahibəsində bu azalmanın uzadılacağını etiraf edib. Eyni zamanda, o, Rusiyanın bu məhdudiyyətə əməl etməsini arzuladığını bildirib.

Yeri gəlmişkən, yeni kvotalara açıq şəkildə yalnız Anqola qarşı çıxıb.

Səudiyyə Ərəbistanının energetika naziri müsahibəsində qeyd edib ki, krallıq “Rusiyadakı dostlarımızı xam neft və neft məhsullarının ixracı ilə bağlı məlumatları paylaşmağa razı salmaq” istəyir. Buradan belə nəticəyə gəlmək olar ki, Ər-Riyad OPEC+ katibliyində Rusiya neftinin ixracına dair məlumatların keyfiyyətindən razı deyil.

Səudiyyə Ərəbistanından fərqli olaraq, İranla Rusiyanın neft ixracı ilə bağlı heç bir anlaşılmazlığı yoxdur. Bu ölkə ilə, eləcə də Cənub qonşusu ilə iqtisadi əlaqələr indi yüksəlişdədir. TASS-ın dərc etdiyi Putin və Rəisi arasında aparılan danışıqların materiallarında qeyd olunub ki, yaxın gələcəkdə İran və Avrasiya İqtisadi İttifaqı (Aİİ) arasında azad ticarət sazişinin imzalanması planlaşdırılır. Bu, çox mühüm sazişdir. O, 2018-ci ildən qüvvədə olan oxşar müvəqqəti sazişi əvəz edəcək və çoxlu sayda mallar üçün rüsumların 90 faizə qədərinin ləğvini nəzərdə tutur. Rusiya Federasiyası ilə İran arasında ticarət əlaqələri kəskin şəkildə intensivləşir.

Rusiya Federasiyası Dövlət Dumasının spikeri Vyaçeslav Volodinin yanvarın əvvəlində bildirdiyi kimi, 2022-ci ildə iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsi 70 faiz artaraq 4,6 milyard dollar təşkil edib, bu çox deyil.

Müqayisə üçün: 2022-ci ildə Türkiyə ilə ticarət dövriyyəsi 62 milyard dollara çatıb.

Bir sözlə, İran hazırda Rusiyanın ən mühüm ticarət tərəfdaşı deyil. Bu ölkənin də Rusiya Federasiyası kimi ciddi iqtisadi sanksiyalar altında olduğunu nəzərə alsaq, bəlkə də belə qalacaq. Bununla belə, onun Rusiya üçün əhəmiyyəti artacaq.

İran beynəlxalq arenada mühüm oyunçu kimi Rusiya Federasiyası üçün də maraqlıdır. Qəzzadakı münaqişə ilə bağlı Tehran İsrail əleyhinə sərt mövqe tutur. Amma hadisələrin göstərdiyi kimi, İran rəsmilərinin hədələyici ritorikasına baxmayaraq, İran hərbi əməliyyatların gedişinə birbaşa müdaxilə etməyəcək. İran lideri Putinlə söhbətinin mətbuata açıq olan hissəsində Qəzzadakı hadisələrlə bağlı İranın nöqteyi-nəzərini çatdırmayıb. O, İsrailin hərəkətlərini “soyqırım və insanlığa qarşı cinayət” adlandırıb.

Rusiyaya birbaşa təsir edən proseslərin getdiyi Cənubi Qafqazda da ölkənin rolu vacibdir.

Putin bildirib: “Bizim böyük infrastruktur layihələrimiz var, biz onları uzun müddətdir müzakirə edirik və indi Şimal-Cənub dəmir yolunun tikintisinin praktiki həyata keçirilməsinə gəlmişik”.

Bu, İran və Rusiya Federasiyasını Azərbaycan ərazisindən keçirəcək Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizi layihəsi demək idi. Yeni marşrutların açılması məsələsi də Azərbaycan-Ermənistan münasibətləri kontekstində mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Əsasən, İranın mövqeyinə görə Bakı Ermənistan ərazisindən keçən Zəngəzur dəhlizinin yaradılmasından imtina edib. Yaxud ən azından Azərbaycan hakimiyyətinin bu layihəyə marağının itirdiyi bildirilirdi.

Putin həmkarı ilə Tehranda görüşməkdən çəkinməyəcəyini qeyd edib. “Dünən bilirsiniz, mən regionda idim. Birbaşa ölkənizin ərazisi üzərindən uçub və sözün düzü, Tehrana enib görüşmək istəyirdim”, - deyə o, Rəisi artıq Moskvaya uçduğu üçün bunu artıq edə bilməyəcəyini bildirib.

Y. QACAR




Bölməyə aid digər xəbərlər