12:36 / 14-06-2025
Sabah yağış yağacaq
Husilərin ABŞ-a cavabı və ərəblərin “qırmızı xətləri”
Tarix: 16-01-2024 11:58 | Bölmə: Slayd
Husilərin ABŞ-a cavabı və ərəblərin “qırmızı xətləri”

Yanvarın 14-də ABŞ və Böyük Britaniya Yəməndəki “Ənsarullah” hərəkatının (husilər) mövqelərinə yeni hava zərbələri endirib. Amerika və Britaniya döyüş təyyarələri Qırmızı dənizin sahilindəki Hudəyda əyalətinin şimalındakı əl-Luhiyyə bölgəsindəki hədəflərə hücum edib. Bununla belə, bu zərbələr “Rifahın Mühafizəsi Əməliyyatı” çərçivəsində ABŞ və İngiltərənin əvvəlki daha kütləvi hücumları kimi, çətin ki, husiləri Fələstin müqavimətinə dəstək üçün aparılan dəniz müharibəsindən əl çəkməyə inandırsın.

Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.

Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

“Ənsarullah” məqsədyönlü şəkildə Vaşinqtonun ABŞ-ın qırmızı xətlərinin haradan başladığını və cavabın necə ola biləcəyini yoxlamaq üçün etdiyi xəbərdarlıqlara məhəl qoymayıb. Husilər qəsdən ABŞ-ın “Rifah Mühafizəsi Əməliyyatı”nın müdafiə tədbirlərindən kənar reaksiyasına təhrik etməyə çalışdılar.

Gözlənilən hücum

Aydındır ki, 7 illik müharibədən və Səudiyyə-Əmirlik koalisiyasının amansızcasına bombalamasından sonra ABŞ-Britaniya hücumu husilər üçün milçək vızıltısı idi.

Amerikanın hücumları “Ənsarullah”ın nüfuzunu artırdı. Onun lideri Əbdülməlik əl-Husi dekabrın sonlarında televiziya ilə çıxışında bu gözlənilən ssenarini açıqlayıb və qeyd edib ki, “amerikalılar ölkəmizə hücum edərək və ya ona qarşı müharibə açaraq daha da güclənməyə və axmaqlıq etməyə çalışsalar, bu, cavabsız qalmayacaq”.

Yəmənli keçmiş diplomat Mustafa Numandan bundan əvvəl demişdi ki, “Ənsarullah” hərəkatını nəzərə almamaq olmaz və husilərin özləri də ABŞ-ın Yəmənə hücumunu təhrik etməkdən çəkinmirlər.

"Onlar amerikalıların və ya israillilərin hücumunu arzulayırlar, çünki bu, onları real müqavimət gücünə çevirəcək".

Bir sözlə, bu hücum husilər üçün olduqca gözlənilən və proqnozlaşdırıla bilən idi.

2023-cü ilin noyabr ayından etibarən “Ənsarullah” şəxsi heyətinin dənizdə döyüş əməliyyatları üçün hazırlığını gücləndirib. Xüsusilə, silahların saxlandığı yerlərdə yeni bunkerlər yaradılıb, hücum PUA-ları ilə təchiz edilmiş raket bölmələri və birləşmələrinin yenidən yerləşdirilməsi üçün tədbirlər görülüb. Eyni zamanda, saxta hərbi bazalar yaradılıb, burada saxta obyektlər və hədəflər yerləşdirilib. Yəni Səudiyyə-Əmirliyi koalisiyası ilə yeddi illik müharibə zamanı əldə edilmiş bütün təcrübədən istifadə edərək, mümkün olan hər şey edilib ki, amerikalıların hər hansı bir hücumu mənasız olsun. Böyük ehtimalla deyə bilərik ki, son hücumun nəticəsi məhz belə olub.

Vaşinqton bu addımı hərbi nöqteyi-nəzərdən daha çox siyasi nöqteyi-nəzərdən düşünərək atmağa qərar verdi və buna görə də bu qədər yöndəmsiz idi.
Aydın və yaxşı işlənmiş hərbi plan olmadan husilərin hərəkətlərinə “heç olmasa bir şəkildə” cavab vermək cəhdi vəziyyəti daha da gərginləşdirdi, bu, husilərin populyarlığının artmasına töhfə verməklə yanaşı, həm də onların populyarlığının artmasına səbəb ola bilər.

“Ənsarullah” necə cavab verəcək?

Həm Hörmüz boğazı ərazisində, həm də Fars körfəzi sularında “müqavimət oxu” qüvvələrinin “cavab zərbələri” gözlənilə bilər.

2019-cu ildə bu sularda Səudiyyə Ərəbistanı və BƏƏ limanlarına yanaşmış tankerlərə, sonra isə Hörmüz boğazında iki Britaniya gəmisinə silsilə hücumlar edilib. Qərb hücumda iştirakını etiraf etməyən İranı suçlayıb. Dəniz müharibəsinin neft nəqlinin 30 faizə qədərinin keçdiyi Fars körfəzi və Hörmüz boğazına doğru genişlənməsi heç bir halda istisna oluna bilməz.

Bundan əlavə, hələ Yəmənə zərbələr endirməzdən əvvəl də Qırmızı dəniz və Ədən körfəzindən uzaq sularda İsrail gəmilərinə hücum cəhdləri müşahidə olunub.

Maldiv adalarının qərbində və şimal-qərbində iki İsrail tankeri PUA-ların hücumuna məruz qalıb. Hər iki gəmi Bab əl-Məndəb boğazına doğru gedirdi, lakin oradan 2000 km aralıda hücumla üzləşib. Atəşdən sonra gəmilər istiqamətini dəyişib.

Xatırladaq ki, dekabrın əvvəlində Hindistan sahilləri yaxınlığında Hind okeanında İsrailə gedən gəmiyə hücum edilib. Bundan əlavə, husilər indi nəinki bu və ya digər şəkildə İsrail, onun vətəndaşları və şirkətləri ilə əlaqəsi olan gəmilərə, həm də Yəmənə qarşı təcavüzdə iştirak edən və “Rifah Keşikçisi Əməliyyatı”na qoşulan ölkələrə hücum etməyə başlaya bilər. Buna görə də, “Müqavimət Oxu” bütün Hind okeanının şimal-qərbində əməliyyatları genişləndirsə, ABŞ-ın husilərə qarşı yenidən istifadə edə biləcəyi silah arsenalı çox məhdud olacaq.

Bu hücumların icraçıları artıq husilər deyil, - 2019-cu ildə Səudiyyənin “Aramco” zavoduna edilən hücumlar zamanı Yəmən üsyançıları məsuliyyəti öz üzərinə götürdüyü kimi, daha müasir silahlarla təchiz edilmiş digər oyunçular olacaq. PUA və qanadlı raketlərin Yəmənin cənubundan deyil, İraq və İrandan şimal və şimal-şərqdən əraziyə yaxınlaşdığı bildirilib.

Amerika yol ayrıcındadır

ABŞ öz qarşısına yeni mürəkkəb vəzifələr qoyub.

“Dəniz müharibəsi”nin mümkün genişlənməsini dayandırmaq əvəzinə ona necə cavab vermək olar? “Ənsarullah”, “Rifahın Keşikçisi” çərçivəsində öz fəaliyyətinin nəticələrinə əsaslanan təbliğat uğurlarından necə məhrum ola bilər? Bütün bunlarla, Ağ evin açıq şəkildə maraqlı olmadığı regional eskalasiyadan necə qaçmaq olar?

Bayden administrasiyası Netanyahu rejiminin girovluğundadır.

Xatırladaq ki, Bayden əvvəllər Yəmən böhranının həllinə kömək etmək üçün səy göstərmiş və hətta Tramp administrasiyasının husilərə münasibətini yenidən nəzərdən keçirərək, onları terror təşkilatları siyahısından çıxarmışdı. Eyni zamanda, Vaşinqton üçün Yəməndəki münaqişəyə tez son qoyulması o demək olardı ki, Birləşmiş Ştatlar səudiyyəlilərin gözünə daha heç vaxt etibar edilə bilməyəcək tərəfdaş kimi baxmayacaq.

Əvvəlki illərdə amerikalılar Səudiyyə Ərəbistanına məhdud dəstək verdilər, lakin “Ənsarullah”ı həlledici məğlubiyyətə uğratmaq üçün Yəməndə Səudiyyə və BƏƏ hərbi əməliyyatlarına qoşulmaqdan imtina etdilər. Üstəlik, Amerika Konqresi vaxtaşırı Yəməndəki humanitar fəlakətin səbəb olduğu Ər-Riyada silah tədarükünə məhdudiyyətlər tətbiq etmək kimi hər cür anti-Səudiyyə qanun layihələrinin təşəbbüskarı olub. Əgər Birləşmiş Ştatlar indi Yəməndə böyük müharibəyə səbəb olarsa, bu, Yəmən münaqişəsini tez bir zamanda sona çatdırmaq üçün özünün bütün səylərini puça çıxardığı anlamına gələcək.

Məlum olub ki, Vaşinqtonun “ərəb dostları” onlardan bunu tələb edəndə, onlar Yəməndə döyüşməkdən çəkiniblər, lakin indi üzə çıxır ki, onlar yəhudi müttəfiqi naminə bu qarşıdurmaya “qapıdan” girməyə qərar veriblər.

Zərbələrin gəmiçiliyi qorumaq bəhanəsi ilə həyata keçirilməsi o qədər də vacib deyil, çünki əslində onlar Bab əl-Məndəbin və Qırmızı dənizin gəmi nəqliyyatı üçün açılmasına heç bir təsir göstərə bilməzdi, əksinə, yalnız orada vəziyyəti mürəkkəbləşdirdi.

Himayəsi altında “Rifahat Keşikçisi”nin həyata keçirildiyi Birləşmiş Dəniz Qüvvələri (CMF) Amerika ilə İngiltərənin Yəmənə endirdiyi zərbələrdən sonra gəmilərə verilən təlimatları yeniləyib və onlara Bab əl-Məndəb boğazından keçməmək barədə xəbərdarlıq edib.

ABŞ və İngiltərənin bütün bu hərəkətləri gəmiçiliyi qorumaq əməliyyatı kimi deyil, daha çox İsraili dəstəkləmək kontekstində qiymətləndirilir.

Husilər üçün İslam dünyası


Ərəb və İslam dövlətlərinin əksəriyyətinin mövqeyi də göstəricidir. Xüsusilə Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan ABŞ və İngiltərəni Yəmənin “Ənsarullah” hərəkatının hədəflərinə zərbə endirərkən qeyri-mütənasib güc tətbiq etməkdə ittiham edib.

“Onlar qeyri-mütənasib güc tətbiq etdilər, Qırmızı dənizi qan dənizinə çevirməyə çalışırlar, İsrail də Fələstində bunu edir”, – Türkiyə prezidenti jurnalistlərlə söhbətində vurğulayıb.

Oman ABŞ və Böyük Britaniyanın husilərə qarşı hücumlarını pisləyib. Məsqət Yəmənə hücumları "ciddi problem" adlandırıb və bildirib ki, İsrail amansız müharibəsini və Qəzza zolağının mühasirəsini heç bir məsuliyyət və cəzalandırmadan davam etdirir.

Öz növbəsində, Səudiyyə Ərəbistanı naviqasiyanın təhlükəsizliyinin qorunmasının vacibliyinə diqqət çəksə də, ABŞ və Britaniyanı “təmkinli olmağa” çağırıb.

Anqlo-saksların hava məkanından istifadə edib-etməməsindən asılı olmayaraq, husilərin Səudiyyə Ərəbistanı ilə bağlı xüsusi şikayətləri yoxdur. Ər-Riyad “Rifah Keşikçisi”ndə iştirak etmir və əksinə, amerikalıları yeni “anti-husi” ittifaqlar yaratmaq əvəzinə problemin mahiyyətinə yaxınlaşmağa və husiləri dəniz müharibəsinin səbəbini aradan qaldırmağa çağırıb: “İsraili Qəzzaya təcavüzünü dayandırmağa məcbur edin”.

Dünənki müxaliflər “Ənsarullah” və Səudiyyə Ərəbistanı Qəzzada İsrail təcavüzünə son qoymaq kimi ortaq məqsədlər güdürlər, lakin müxtəlif yollarla onlara doğru irəliləyirlər.

Bəhreyn işi

Bununla belə, “Ənsarullah”ın sözçüsü Yəhya Sari deyib: “Bəhreyn rejiminin bu hücumda iştirakı ərəb ölkələrinə xəyanət və məkrli zərbədir. Hücumlar cavabsız qalmayacaq. Qüvvələrimiz quruda və dənizdə bütün təhlükə mənbələrinə hücum etməkdən çəkinməyəcək”.

Beləliklə, Bəhreyn "ifrat" olaraq təyin olundu - "Tərəqqinin Keşikçisi" iştirakçılarına qoşulmağa qərar verən yeganə ərəb dövləti.

Bununla belə, husilərin Səudiyyə ərazisi vasitəsilə Bəhreynə hücum etmək cəhdləri “Ənsarullah”la Səudiyyə Ərəbistanı arasında gərginliyi artıra bilər. Yaxud husilər bir müddət əvvəl olduğu kimi Səudiyyə Ərəbistanında yerləşdirilən Bəhreyn kontingentinə hücum edə bilərdi, lakin qeyd etmək lazımdır ki, o zaman bu, Səudiyyə Ərəbistanının heç bir cavab hərəkətinə səbəb olmadı.

“Ənsarullah” və Ər-Riyad qarşıdurmaya qayıtmaqdansa, sülh yolunda bütün ziddiyyətləri həll etməyə daha çox meyllidirlər.

Birləşmiş Ştatlar və müttəfiqlərinin Yəmənə yeni hücumları “Ənsarullah” üçün əlverişli olan ərəb paytaxtlarının sayını artırsa da, əlbəttə ki, husilər də qisas hərəkətlərində ərəb ölkələrinin “qırmızı xətlərini” keçməkdən çəkinməlidirlər.

Y. QACAR




Bölməyə aid digər xəbərlər