00:13 / 16-06-2025
İran XİN-in binası vurulub - Ölən və yaralanan var
19:08 / 15-06-2025
İranda indiyədək 128 nəfər həlak olub
16:47 / 15-06-2025
Hidayət Heydərov ilk görüşdə məğlub olub
13:19 / 15-06-2025
Sabah leysan yağacaq, güclü külək əsəcək
13:10 / 15-06-2025
Şıx çimərliyində iki nəfər boğulub - Video
12:59 / 15-06-2025
Prezident yeni səfirlərin etimadnamələrini qəbul edib - Fotolar
10:00 / 15-06-2025
Mehriban Əliyeva Mlli Qurtuluş Günü ilə bağlı fotolar paylaşıb
09:14 / 15-06-2025
Vəhdət Partiyasının sədri dəyişib - Fotolar
08:50 / 15-06-2025
İranın zərbəsindən sonra İsraildə tədqiqat mərkəzi yanıb
00:49 / 15-06-2025
İlham Əliyev Milli Qurtuluş Günü münasibətilə paylaşım edib - Foto
00:16 / 15-06-2025
İranda daha bir general həlak olub
00:07 / 15-06-2025
Bu gün Milli Qurtuluş Günüdür
20:24 / 14-06-2025
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
19:00 / 14-06-2025
AZAL uçuşların sayını artırır
18:57 / 14-06-2025
İlham Əliyev krala məktub göndərib
18:19 / 14-06-2025
İranın 20-dən çox komandanı zərərsizləşdririlib
18:07 / 14-06-2025
Lənkəranda yeniyetmə dənizdə boğulub
17:50 / 14-06-2025
Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinə yeni hakim ezam olunub
16:01 / 14-06-2025
Ceyhun Bayramov Hakan Fidanla telefonda danışıb
15:09 / 14-06-2025
Azərbaycan və İran XİN başçıları telefonda müzakirə aparıblar
14:29 / 14-06-2025
İranın 9 nüvə alimi öldürülüb - Siyahı
13:32 / 14-06-2025
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Avropa İttifaqı və Çin arasında vacib birləşdirici tərəfdir"
12:36 / 14-06-2025
Sabah yağış yağacaq
11:49 / 14-06-2025
İranın Baş Qərargah rəisinin iki müavini həlak olub
08:51 / 14-06-2025
Əcnəbilər İrandan Azərbaycana keçərək təxliyə olunur - Fotolar
08:07 / 14-06-2025
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
07:38 / 14-06-2025
Bu gün orta məktəblərdə “Son zəng” çalınacaq
23:40 / 13-06-2025
Putin Pezeşkian və Netanyahu ilə telefon danışıqları aparıb
13:40 / 11-06-2025

08:07 / 14-06-2025

14:57 / 12-06-2025

07:27 / 12-06-2025

07:17 / 12-06-2025

07:23 / 13-06-2025

21:06 / 11-06-2025

17:06 / 13-06-2025

22:53 / 11-06-2025

21:38 / 12-06-2025

18:49 / 13-06-2025

15:00 / 11-06-2025

Tehranın İsrailə cavabı niyə ləngiyir?
Tarix: 06-08-2024 12:19 | Bölmə: Slayd

2023-cü ilin oktyabrında Qəzza zolağında genişmiqyaslı böhranın başlaması ilə İranın İsrailə qarşı təhdidləri daha tez-tez eşidilməyə başlayıb və əsasən, İsrailin “lider ovları” ilə müşayiət olunub.
Bir ildən az müddətdə İsrail Tehranın rəhbərlik etdiyi “Müqavimət Oxu”nun ən azı 20 nümayəndəsini sıradan çıxarıb (Halbuki Tel-Əviv rəsmi olaraq cəmi 14 nəfər üçün məsuliyyəti öz üzərinə götürüb). Bunlar əsasən orta səviyyəli komandirlər idi, lakin onların arasında kifayət qədər əhəmiyyətli insanlar var. Məsələn, Livan “Hizbullah”ının "raket proqramının" yaradıcısı Fuad Şükr.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur ki, Tehran daim təhdidlər etsə də, eskalasiya üçün xüsusi səy göstərməyib:
HƏMAS Siyasi Bürosunun rəhbəri İsmayıl Haniyə Tehranda öldürüldükdən sonra işlər kökündən dəyişib. İran prezidentinin andiçmə mərasiminə də gələn yüksək rütbəli qonağın və “Müqavimət Oxu” üzvünün ölümü İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunda (“Sepah”) çox ağrılı qarşılanıb.
Gecikmiş cavab
İranın yeni hökuməti üçün çox yersiz olan Haniyə İran-İsrail asimmetrik münaqişəsinin “əhəmiyyətli qurbanları” siyahısına qoşularaq “Müqavimət Oxu”nun qurucusu Qasım Süleymani və "İranın nüvə proqramının atası" hesab edilən Möhsün Fəxrizadənin sıralarına qoşuldu...
İsrail Haniyənin ləğvi üçün məsuliyyəti öz üzərinə götürməsə də, sui-qəsd cəhdinin “əl yazısı” tamamilə aydın idi. Belə bir hərəkəti nəzarətsiz qoymaq daha cəsarətli hücumlar həyata keçirən israillilərə səssiz razılıq verməkdir.
Eyni zamanda, İran söz verə bilər, amma cavab zərbəsi endirməyə tələsmir.
Bunun bir neçə səbəbi var:
Birincisi (və ən bariz), cavabdan əvvəl "güc toplamaq" ehtiyacıdır. Həm iranlıların, həm də onların vəkil qruplarının əhəmiyyətli silah ehtiyatlarına baxmayaraq, “intiqam” statusuna iddialı hər bir hücum diqqətli hazırlıq tələb edir.
Tehran “Şəhid Süleymani” əməliyyatına (2020) hazırlaşmaq üçün 5 gün sərf edibsə, İsrailin Dəməşqdəki konsulluğa endirdiyi hava hücumuna cavab olan “Doğru vəd” (2024) əməliyyatı üçün az qala 2 həftə çəkdi.
Nəzərə alsaq ki, hər yeni əməliyyatla İran əvvəlki hərəkətlərinin məcmu effektini aşmağa çalışır, Tehran və Beyrutdakı son insidentlərə “cavab” hazırlamaq daha bir neçə həftə çəkə bilər.
Eyni zamanda, Tehranın bütün bu müddət ərzində susması qətiyyən lazım deyil - Livan “Hizbullah”ı və Yəmən husilərinin, eləcə də İraq İslami Müqavimətinin "təqib hücumları" daha ciddi addımlara hazırlıqları müşayiət edə bilər. Bu, ABŞ Dövlət Departamentinin İranın yaxın 48 saat ərzində İsraili vuracağı ilə bağlı bəyanatları ilə tamamilə uyğun deyil.
İkinci səbəb - hərəkəti mümkün qədər uzun müddətə uzatmaq və bununla da son təsirini maksimum dərəcədə artırmaq istəyidir. Məsələn, Tehran 2023-cü ilin sonuna qədər İsrailə qarşı aksiyalar həyata keçirərkən “Şəhid Süleymani” əməliyyatına istinad edərək, onun mübarizəsinin sistemliliyini və ayrılmazlığını vurğulayırdı.
Çox güman ki, İran rəhbərliyi ilkin olaraq əsas proksi qrupların resurslarını növbələyərək “dalğalar” şəklində hücumlar təşkil etmək imkanını nəzərdən keçirir.
Qəzza ilə bağlı danışıqlar prosesini pozmaq istəməməsi də Tehranın strategiyasında müəyyən rol oynayır. Co Bayden administrasiyasının təklif etdiyi “Sülh planı”nın həyata keçirilməsi İranın maraqlarına tam uyğun olmasa da, İranın təsir şəbəkəsinin diplomatik həll yolu ilə davam etməyə hazır olduğunu vurğulayır.
Nəhayət, İsraillə İran arasında birbaşa toqquşma Tehranın əleyhdarlarının əllərini dərhal azad edəcək və onlara onu təcavüzdə ittiham etməyə imkan verəcək. Nəzərə alsaq ki, İran rəhbərliyi Qərblə münasibətlərin tədricən yumşaldılmasına göz dikib, heç kim rəqiblərinə əlavə kart vermək istəmir.
“Ayır və buyur”
Hələlik Tehran “Yaxın Şərq böhranı”nı mümkün qədər uzun müddət saxlamağı düşünür, eyni zamanda, öz ritorikasını şişirdir və təkcə İsrail ərazisinə deyil, həm də onun qonşuları və tərəfdaşlarının hədəflərinə sarsıdıcı zərbələr vəd edir.
Son 24 saat ərzində Tehrandan xəbərdarlıq bəyanatlarının tezliyi, o cümlədən, Ağ evin sanksiyasına məruz qaldığı iddia edilən İsrailin İran ərazisinə gözlənilən qabaqlayıcı zərbəsi ilə bağlı region mediasında şayiələrin yayılması fonunda artıb. Manipulyasiyaların son məqsədi İran əleyhinə “anti-raket koalisiyasını” (ABŞ-nın tələsik şəkildə yığdığı) hələ son formalaşmadan əvvəl dağıtmaqdır.
Üstəlik, İsrailin potensial müdafiəçilərinin əksəriyyəti bu və ya digər şəkildə Tehranın əks-hərəkətlərinin gücünü artıq hiss ediblər. Onlar xüsusilə Səudiyyə Ərəbistanı və BƏƏ tərəfindən yaxşı xatırlanır, bunun üçün husilərlə qarşıdurma çox milyard dollar itki ilə nəticələnib.
İranın “ictimai hədə-qorxu” taktikası müəyyən qədər öz bəhrəsini verir. Məsələn, Misir ABŞ-nın İsrailin hava məkanını mümkün hücumlardan “birgə qorumaq” çağırışından səliqə ilə yayındı. Tehranın təhdidlərini ciddi qəbul edən Qahirə iki ölkə arasında onsuz da mürəkkəb olan diplomatik həll prosesini pozmamağı seçib və münaqişədən uzaqlaşıb.
İsrailin ikinci “köhnə müttəfiqi” İordaniya da sual altındadır. Əmman İsrail ərazisini atəşə tutmaqda iştirak etsə belə, kral evinin böyük Fələstin icması ilə münasibətlərini gərginləşdirməmək üçün öz töhfəsini azaltmağa çalışacaq.
Güman ki, İsrailin hava məkanının “təmizlənməsi”nin əsas yükünü son nəticədə Səudiyyə Ərəbistanı, BƏƏ və Bəhreyn bu ölkələrdə Vaşinqtonun iştirakı ilə yaradılmış hərbi infrastruktura arxalanaraq öz üzərinə götürəcək. Prosesdə qüvvələri Qırmızı dənizdə cəmləşmiş beynəlxalq koalisiya da iştirak edəcək.
Əslində, ortaya çıxan müdafiə modeli tamamilə “Doğru vəd” əməliyyatı təcrübəsinə əsaslanır və Tehranın Haniyənin qisasını almaq üçün əvvəlki taktikalarından çox da uzaqlaşacağını güman etmir.
Münaqişə tərəfləri birləşmiş hərbi güclərini və hadisələrin istənilən inkişafına hazır olduqlarını nümayiş etdirməkdə davam etsələr də, hamı İran və İsrail arasında növbəti eskalasiya raundunun verilmiş ssenari çərçivəsində baş tutmasını və regionu böyük münaqişəyə sövq etməməsinə üstünlük verəcək.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 06-08-2024 12:19 | Bölmə: Slayd

2023-cü ilin oktyabrında Qəzza zolağında genişmiqyaslı böhranın başlaması ilə İranın İsrailə qarşı təhdidləri daha tez-tez eşidilməyə başlayıb və əsasən, İsrailin “lider ovları” ilə müşayiət olunub.
Bir ildən az müddətdə İsrail Tehranın rəhbərlik etdiyi “Müqavimət Oxu”nun ən azı 20 nümayəndəsini sıradan çıxarıb (Halbuki Tel-Əviv rəsmi olaraq cəmi 14 nəfər üçün məsuliyyəti öz üzərinə götürüb). Bunlar əsasən orta səviyyəli komandirlər idi, lakin onların arasında kifayət qədər əhəmiyyətli insanlar var. Məsələn, Livan “Hizbullah”ının "raket proqramının" yaradıcısı Fuad Şükr.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur ki, Tehran daim təhdidlər etsə də, eskalasiya üçün xüsusi səy göstərməyib:
HƏMAS Siyasi Bürosunun rəhbəri İsmayıl Haniyə Tehranda öldürüldükdən sonra işlər kökündən dəyişib. İran prezidentinin andiçmə mərasiminə də gələn yüksək rütbəli qonağın və “Müqavimət Oxu” üzvünün ölümü İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunda (“Sepah”) çox ağrılı qarşılanıb.
Gecikmiş cavab
İranın yeni hökuməti üçün çox yersiz olan Haniyə İran-İsrail asimmetrik münaqişəsinin “əhəmiyyətli qurbanları” siyahısına qoşularaq “Müqavimət Oxu”nun qurucusu Qasım Süleymani və "İranın nüvə proqramının atası" hesab edilən Möhsün Fəxrizadənin sıralarına qoşuldu...
İsrail Haniyənin ləğvi üçün məsuliyyəti öz üzərinə götürməsə də, sui-qəsd cəhdinin “əl yazısı” tamamilə aydın idi. Belə bir hərəkəti nəzarətsiz qoymaq daha cəsarətli hücumlar həyata keçirən israillilərə səssiz razılıq verməkdir.
Eyni zamanda, İran söz verə bilər, amma cavab zərbəsi endirməyə tələsmir.
Bunun bir neçə səbəbi var:
Birincisi (və ən bariz), cavabdan əvvəl "güc toplamaq" ehtiyacıdır. Həm iranlıların, həm də onların vəkil qruplarının əhəmiyyətli silah ehtiyatlarına baxmayaraq, “intiqam” statusuna iddialı hər bir hücum diqqətli hazırlıq tələb edir.
Tehran “Şəhid Süleymani” əməliyyatına (2020) hazırlaşmaq üçün 5 gün sərf edibsə, İsrailin Dəməşqdəki konsulluğa endirdiyi hava hücumuna cavab olan “Doğru vəd” (2024) əməliyyatı üçün az qala 2 həftə çəkdi.
Nəzərə alsaq ki, hər yeni əməliyyatla İran əvvəlki hərəkətlərinin məcmu effektini aşmağa çalışır, Tehran və Beyrutdakı son insidentlərə “cavab” hazırlamaq daha bir neçə həftə çəkə bilər.
Eyni zamanda, Tehranın bütün bu müddət ərzində susması qətiyyən lazım deyil - Livan “Hizbullah”ı və Yəmən husilərinin, eləcə də İraq İslami Müqavimətinin "təqib hücumları" daha ciddi addımlara hazırlıqları müşayiət edə bilər. Bu, ABŞ Dövlət Departamentinin İranın yaxın 48 saat ərzində İsraili vuracağı ilə bağlı bəyanatları ilə tamamilə uyğun deyil.
İkinci səbəb - hərəkəti mümkün qədər uzun müddətə uzatmaq və bununla da son təsirini maksimum dərəcədə artırmaq istəyidir. Məsələn, Tehran 2023-cü ilin sonuna qədər İsrailə qarşı aksiyalar həyata keçirərkən “Şəhid Süleymani” əməliyyatına istinad edərək, onun mübarizəsinin sistemliliyini və ayrılmazlığını vurğulayırdı.
Çox güman ki, İran rəhbərliyi ilkin olaraq əsas proksi qrupların resurslarını növbələyərək “dalğalar” şəklində hücumlar təşkil etmək imkanını nəzərdən keçirir.
Qəzza ilə bağlı danışıqlar prosesini pozmaq istəməməsi də Tehranın strategiyasında müəyyən rol oynayır. Co Bayden administrasiyasının təklif etdiyi “Sülh planı”nın həyata keçirilməsi İranın maraqlarına tam uyğun olmasa da, İranın təsir şəbəkəsinin diplomatik həll yolu ilə davam etməyə hazır olduğunu vurğulayır.
Nəhayət, İsraillə İran arasında birbaşa toqquşma Tehranın əleyhdarlarının əllərini dərhal azad edəcək və onlara onu təcavüzdə ittiham etməyə imkan verəcək. Nəzərə alsaq ki, İran rəhbərliyi Qərblə münasibətlərin tədricən yumşaldılmasına göz dikib, heç kim rəqiblərinə əlavə kart vermək istəmir.
“Ayır və buyur”
Hələlik Tehran “Yaxın Şərq böhranı”nı mümkün qədər uzun müddət saxlamağı düşünür, eyni zamanda, öz ritorikasını şişirdir və təkcə İsrail ərazisinə deyil, həm də onun qonşuları və tərəfdaşlarının hədəflərinə sarsıdıcı zərbələr vəd edir.
Son 24 saat ərzində Tehrandan xəbərdarlıq bəyanatlarının tezliyi, o cümlədən, Ağ evin sanksiyasına məruz qaldığı iddia edilən İsrailin İran ərazisinə gözlənilən qabaqlayıcı zərbəsi ilə bağlı region mediasında şayiələrin yayılması fonunda artıb. Manipulyasiyaların son məqsədi İran əleyhinə “anti-raket koalisiyasını” (ABŞ-nın tələsik şəkildə yığdığı) hələ son formalaşmadan əvvəl dağıtmaqdır.
Üstəlik, İsrailin potensial müdafiəçilərinin əksəriyyəti bu və ya digər şəkildə Tehranın əks-hərəkətlərinin gücünü artıq hiss ediblər. Onlar xüsusilə Səudiyyə Ərəbistanı və BƏƏ tərəfindən yaxşı xatırlanır, bunun üçün husilərlə qarşıdurma çox milyard dollar itki ilə nəticələnib.
İranın “ictimai hədə-qorxu” taktikası müəyyən qədər öz bəhrəsini verir. Məsələn, Misir ABŞ-nın İsrailin hava məkanını mümkün hücumlardan “birgə qorumaq” çağırışından səliqə ilə yayındı. Tehranın təhdidlərini ciddi qəbul edən Qahirə iki ölkə arasında onsuz da mürəkkəb olan diplomatik həll prosesini pozmamağı seçib və münaqişədən uzaqlaşıb.
İsrailin ikinci “köhnə müttəfiqi” İordaniya da sual altındadır. Əmman İsrail ərazisini atəşə tutmaqda iştirak etsə belə, kral evinin böyük Fələstin icması ilə münasibətlərini gərginləşdirməmək üçün öz töhfəsini azaltmağa çalışacaq.
Güman ki, İsrailin hava məkanının “təmizlənməsi”nin əsas yükünü son nəticədə Səudiyyə Ərəbistanı, BƏƏ və Bəhreyn bu ölkələrdə Vaşinqtonun iştirakı ilə yaradılmış hərbi infrastruktura arxalanaraq öz üzərinə götürəcək. Prosesdə qüvvələri Qırmızı dənizdə cəmləşmiş beynəlxalq koalisiya da iştirak edəcək.
Əslində, ortaya çıxan müdafiə modeli tamamilə “Doğru vəd” əməliyyatı təcrübəsinə əsaslanır və Tehranın Haniyənin qisasını almaq üçün əvvəlki taktikalarından çox da uzaqlaşacağını güman etmir.
Münaqişə tərəfləri birləşmiş hərbi güclərini və hadisələrin istənilən inkişafına hazır olduqlarını nümayiş etdirməkdə davam etsələr də, hamı İran və İsrail arasında növbəti eskalasiya raundunun verilmiş ssenari çərçivəsində baş tutmasını və regionu böyük münaqişəyə sövq etməməsinə üstünlük verəcək.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 00:13
İran XİN-in binası vurulub - Ölən və yaralanan var
Dünən, 13:19
Sabah leysan yağacaq, güclü külək əsəcək
14-06-2025, 20:24
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
14-06-2025, 15:09
Azərbaycan və İran XİN başçıları telefonda müzakirə aparıblar
14-06-2025, 14:29
İranın 9 nüvə alimi öldürülüb - Siyahı
14-06-2025, 08:51
Əcnəbilər İrandan Azərbaycana keçərək təxliyə olunur - Fotolar
14-06-2025, 08:07
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
13-06-2025, 22:31
İran İsrailə raket hücumuna başlayıb
13-06-2025, 17:43
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
13-06-2025, 16:44
Keçmiş səfir: Çin və Rusiyanın İranın yanında duracağına inanmıram
13-06-2025, 11:24
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
13-06-2025, 10:40
143 milyon manatlıq mənimsəmə üzrə yenidən məhkəmə olub
13-06-2025, 09:57
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
13-06-2025, 09:27
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
13-06-2025, 08:30
AZAL son hadisələrlə əlaqədar bəzi reysləri ləğv edib - Siyahı
13-06-2025, 07:23
İsrail İranı vurmağa başlayıb
12-06-2025, 17:51
Nə Bayden, nə də Tramp Rusiyanın çökməsini istəmir
12-06-2025, 17:09
Təqaüd və sosial müavinətlər artırılıb - Fərman
12-06-2025, 14:57
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
12-06-2025, 13:07
İranı vurmağa hazırlaşırlar
11-06-2025, 15:00
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
11-06-2025, 14:27
Qəbul imtahanının nəticəsi elan edilib
11-06-2025, 12:12
Dron müharibəsinin dərsləri
11-06-2025, 08:09
NATO Ukrayna ilə bağlı qərar verməyə hazırlaşır
10-06-2025, 16:32
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
10-06-2025, 13:54
Rusiya təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
10-06-2025, 13:07
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
10-06-2025, 11:18
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
9-06-2025, 22:32
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
6-06-2025, 10:11
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
5-06-2025, 17:33
İqlim dəyişikliyi münaqişələri artıracaq
5-06-2025, 13:29
Kilsə ilə Paşinyan arasında qarşıdurma böyüyür
5-06-2025, 12:08
Moskva və Bakı “Rus Evi”nə dair hələ də razılığa gəlməyib
5-06-2025, 10:05
Federasiya rəhbərini icra başçısı bıçaqlatdırıb? - Yenilənib
4-06-2025, 11:27
Vaşinqton Qafqaza böyük diplomatik diqqət yetirir
4-06-2025, 11:10
Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiya hazırlanıb
4-06-2025, 10:13
Azərbaycan və Ermənistanın dövlət komissiyaları arasında görüş olub
4-06-2025, 08:08
Sabirabaddakı yanğında 4 nəfər həyatını itirib - (Yenilənib)
3-06-2025, 17:32
Məhkəmələrə hakimlər təyin edilib - (Siyahı)
3-06-2025, 17:26
Dünyanın bir hissəsi su altında qalacaq
3-06-2025, 15:18
Müharibə daha təhlükəli fazaya keçib