00:13 / 16-06-2025
İran XİN-in binası vurulub - Ölən və yaralanan var
19:08 / 15-06-2025
İranda indiyədək 128 nəfər həlak olub
16:47 / 15-06-2025
Hidayət Heydərov ilk görüşdə məğlub olub
13:19 / 15-06-2025
Sabah leysan yağacaq, güclü külək əsəcək
13:10 / 15-06-2025
Şıx çimərliyində iki nəfər boğulub - Video
12:59 / 15-06-2025
Prezident yeni səfirlərin etimadnamələrini qəbul edib - Fotolar
10:00 / 15-06-2025
Mehriban Əliyeva Mlli Qurtuluş Günü ilə bağlı fotolar paylaşıb
09:14 / 15-06-2025
Vəhdət Partiyasının sədri dəyişib - Fotolar
08:50 / 15-06-2025
İranın zərbəsindən sonra İsraildə tədqiqat mərkəzi yanıb
00:49 / 15-06-2025
İlham Əliyev Milli Qurtuluş Günü münasibətilə paylaşım edib - Foto
00:16 / 15-06-2025
İranda daha bir general həlak olub
00:07 / 15-06-2025
Bu gün Milli Qurtuluş Günüdür
20:24 / 14-06-2025
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
19:00 / 14-06-2025
AZAL uçuşların sayını artırır
18:57 / 14-06-2025
İlham Əliyev krala məktub göndərib
18:19 / 14-06-2025
İranın 20-dən çox komandanı zərərsizləşdririlib
18:07 / 14-06-2025
Lənkəranda yeniyetmə dənizdə boğulub
17:50 / 14-06-2025
Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinə yeni hakim ezam olunub
16:01 / 14-06-2025
Ceyhun Bayramov Hakan Fidanla telefonda danışıb
15:09 / 14-06-2025
Azərbaycan və İran XİN başçıları telefonda müzakirə aparıblar
14:29 / 14-06-2025
İranın 9 nüvə alimi öldürülüb - Siyahı
13:32 / 14-06-2025
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Avropa İttifaqı və Çin arasında vacib birləşdirici tərəfdir"
12:36 / 14-06-2025
Sabah yağış yağacaq
11:49 / 14-06-2025
İranın Baş Qərargah rəisinin iki müavini həlak olub
08:51 / 14-06-2025
Əcnəbilər İrandan Azərbaycana keçərək təxliyə olunur - Fotolar
08:07 / 14-06-2025
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
07:38 / 14-06-2025
Bu gün orta məktəblərdə “Son zəng” çalınacaq
23:40 / 13-06-2025
Putin Pezeşkian və Netanyahu ilə telefon danışıqları aparıb
13:40 / 11-06-2025
Professor: Zəngəzur və Dərələyəzin Ermənistana verilməsinin hüquqi qüvvəsi yoxdur
08:07 / 14-06-2025
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
14:57 / 12-06-2025
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
07:27 / 12-06-2025
Üç min avtomobilin olduğu yük gəmisi bir həftədir yanır
07:17 / 12-06-2025
Ağ ev Yaxın Şərqdən diplomatları və hərbçi ailələrini çıxarır
07:23 / 13-06-2025
İsrail İranı vurmağa başlayıb
21:06 / 11-06-2025
Acun Ilıcalı istefa verib
17:06 / 13-06-2025
Laçın şəhərinin Baş planı təsdiqlənib
22:53 / 11-06-2025
"Qarabağ" Marko Veşoviçlə yollarını ayırıb
21:38 / 12-06-2025
Erməniəsilli şəxslərin məhkəməsi davam edir - Yenilənib
18:49 / 13-06-2025
“Rəmzi qisas erası bitdi” - Ekspertlər İsrail-İran duelinin aqibətini necə görür?
15:00 / 11-06-2025
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
Yeni erməni tarixi dərslikləri Rusiyanı qəzəbləndirib
Tarix: 09-08-2024 11:39 | Bölmə: Slayd
Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Rusiyaya qarşı mübarizə gündəmini genişləndirib. 8-ci sinif üçün ölkə tarixi üzrə yeni dərsliyə “Şərqi Ermənistanın Rusiya tərəfindən işğalı” haqqında fraqment əlavə edilib.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
"İşğal" 1826-1828-ci illər Rusiya-İran müharibəsinin nəticələrindən sonra baş verib. O dövrdə yüz illər ərzində heç bir erməni dövləti mövcud olmamışdı və ermənilərin yaşadığı ərazi türklər və iranlılar tərəfindən bölünmüşdü. Əslində, Rusiya İran hissəsini (yaxud İrəvan və Naxçıvan xanlıqlarından ibarət “Şərqi Ermənistanı”) İranla müharibədən sonra “işğal edib”.
Yalnız indi İranda ermənilər bunu qurtuluş kimi qəbul edərək, Rusiya imperiyasının nəzarətinə keçmiş öz tarixi vətənlərinə kütləvi şəkildə köçməyə başladılar. İran zadəganlarının nümayəndələri, tacirlər və hətta erməni əsilli məmurlar da daxil olmaqla, hamı köç edirdi. Bu da öz növbəsində Rusiyanın İrandakı səfiri Aleksandr Qriboyedovun faciəli şəkildə öldürülməsinə səbəb olub.
Təəccüblü deyil ki, Moskva tarixin bu cür yozumundan qəzəblənib.
“Ermənistanı və erməniləri fars dünyasında parçalanmaqdan xilas edən, qədim zamanlardan, sözün əsl mənasında, mahiyyət etibarilə mövcud olmayan erməni dövlətçiliyini ayağa qaldıran və yaradan Rusiyadır. Rusiya Ermənistanı işğal edən deyil. Dərsliklərdə isə bunun əksini yazırlar”, - deyə “Rossotrudniçestvo” rəhbəri Yevgeni Primakov qeyd edir.
“Tarixin yeni redaksiyasında belə üzə çıxacaq ki, Rusiya işğalçı olub, ermənilər İranın hakimiyyəti altında qayğısız yaşayıblar, lakin sonra vəhşi Rusiya gəlib Ermənistanı ilhaq edib”, - yerli politoloqlar vəziyyəti təsvir edirlər.
Etiraf etmək lazımdır ki, tarixlə bağlı oxşar fikirlər əvvəllər də Ermənistanda olub. Hələ Paşinyan hakimiyyətə gəlməmişdən əvvəl erməni tarixçilərindən biri bu sətirlərin müəllifi ilə söhbətində Ermənistanın Türkiyənin tərkibində mövcud olan hissəsinin (yəni “Qərbi Ermənistan”ın) “rus” hissəsindən daha yaxşı yaşadığına inandırırdı. Sadəcə, ona görə ki, “Qərbi ermənilər”də özünüidarə orqanları var idi, həm də Konstantinopol Patriarxlığının güclü təsiri var idi.
Düzdür, bütün bunlar sırf 19-cu əsrin sonlarına, Türkiyənin daxili siyasətinin radikallaşmasına qədər baş verib. Bundan sonra Türkiyənin erməni əhalisi (o cümlədən, hökumətə uğurla inteqrasiya edən və İstanbulda son dərəcə hörmətli insanlar olan nümayəndələr) işğal olunmuş xalq statusunu tam dərk etdilər. Bunun apoteozu “erməni soyqırımı” idi, “Türkiyə hakimiyyəti bir milyondan çox insanı məhv etdi”.
Rusiyada heç vaxt belə hal olmayıb. İstər Rusiya imperiyası dövründə, istərsə də SSRİ dövründə etnik ermənilər dövlət idarə sistemində, hətta Qafqazdan kənarda da mühüm rol oynayıblar. O yerə qədər ki, onlar Ali Sovetin Rəyasət Heyətinin sədrləri (parlament sədrləri) olublar və sovet ordusuna rəhbərlik ediblər. Heç vaxt, hətta iğtişaşlar və vətəndaş qarşıdurmaları dövründə də ermənilər özlərini “işğal edilmiş xalq” kimi hiss etməyiblər.
Ancaq problem ondadır ki, indi absurd görünən, uşaqlar üçün məktəb dərsliklərinə yazılanlar sabah onlara doğru görünəcək.
“Aydındır ki, ekspertlərin əhəmiyyətli hissəsi və cəmiyyətin əksər hissəsi belə bir dərsliyə mənfi münasibət bəsləyir, lakin biz başa düşməliyik ki, bu cür fikirlərin uzun müddət geniş kütlələrə çatdırılması ilə tarixin alternativ variantını yaratmaq olar. Yeni nəsillər Ermənistanın tarixinə oxşar yanaşma ilə böyüyəcək”, - Strateji Araşdırmalar və Təşəbbüslər üzrə Analitik Mərkəzin (ACSSI) rəhbəri Ayk Xalatyan deyir.
Üstəlik, Ermənistanda onlar artıq tarixi yenidən yazmağa çalışırlar: işıqlandırma yanaşmalarında qəribə dəyişikliklər təkcə Ermənistan-Rusiya münasibətlərinə və Ermənistanın Rusiya İmperiyası və Sovet İttifaqının tərkibində olan tarixinə deyil, həm də sırf erməni mövzularına aiddir.
“Bu mövzularda hazırkı hakimiyyətin fikri onların Türkiyə ilə yaxınlaşmasına, Azərbaycanla isə “sülhə” mane ola bilər”, - deyə Xalatyan izah edir.
Bütün postsovet məkanında tarixi yenidən yazmağa cəhdlər edilməsi problemi daha da ağırlaşdırır. Demək olar ki, hər bir ölkədə onların əsrlər boyu rus işğalının dabanı altında yaşadıqlarına dair miflər yaradılır. Halbuki belə deyildi.
“İşğal və müstəmləkəçilik tarixinin Rusiya dövrü ilə bağlı hissəsi onunla əlaqəlidir ki, postsovet məkanının obyektiv müasir xalqları (həmçinin onların dövləti, iqtisadiyyatı, sənayesi, elmi) məhz XX əsrdə, onların Rusiya İmperiyasının və Sovet İttifaqının tərkibində olduğu vaxt formalaşıb. Bu, onların maksimum tərəqqi dövrü idi. Onlarda Rusiyaya düşmən olan yeni kimlik formalaşdırarkən, Rusiyanın tərkibində olan xalqlara qeyri-bərabər, sədaqətsiz münasibətdə ittiham edərək bu nailiyyətlərin üstündən xətt çəkməyə çalışırlar”, - Avrasiya Analitik Klubunun rəhbəri Nikita Mendkoviç bildirib.
Belə görünürdü ki, bu cür silinmə xalqları təkcə tarixi yaddaşından deyil, həm də milli qürurunun bir hissəsini, o zamanlar bir parçası olduqları dövlətin böyük nailiyyətlərində iştirakdan məhrum edir. Bütün bu rəvayətlər Moskva tərəfindən dayandırılana qədər davam edəcək.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 09-08-2024 11:39 | Bölmə: Slayd
Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Rusiyaya qarşı mübarizə gündəmini genişləndirib. 8-ci sinif üçün ölkə tarixi üzrə yeni dərsliyə “Şərqi Ermənistanın Rusiya tərəfindən işğalı” haqqında fraqment əlavə edilib.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
"İşğal" 1826-1828-ci illər Rusiya-İran müharibəsinin nəticələrindən sonra baş verib. O dövrdə yüz illər ərzində heç bir erməni dövləti mövcud olmamışdı və ermənilərin yaşadığı ərazi türklər və iranlılar tərəfindən bölünmüşdü. Əslində, Rusiya İran hissəsini (yaxud İrəvan və Naxçıvan xanlıqlarından ibarət “Şərqi Ermənistanı”) İranla müharibədən sonra “işğal edib”.
Yalnız indi İranda ermənilər bunu qurtuluş kimi qəbul edərək, Rusiya imperiyasının nəzarətinə keçmiş öz tarixi vətənlərinə kütləvi şəkildə köçməyə başladılar. İran zadəganlarının nümayəndələri, tacirlər və hətta erməni əsilli məmurlar da daxil olmaqla, hamı köç edirdi. Bu da öz növbəsində Rusiyanın İrandakı səfiri Aleksandr Qriboyedovun faciəli şəkildə öldürülməsinə səbəb olub.
Təəccüblü deyil ki, Moskva tarixin bu cür yozumundan qəzəblənib.
“Ermənistanı və erməniləri fars dünyasında parçalanmaqdan xilas edən, qədim zamanlardan, sözün əsl mənasında, mahiyyət etibarilə mövcud olmayan erməni dövlətçiliyini ayağa qaldıran və yaradan Rusiyadır. Rusiya Ermənistanı işğal edən deyil. Dərsliklərdə isə bunun əksini yazırlar”, - deyə “Rossotrudniçestvo” rəhbəri Yevgeni Primakov qeyd edir.
“Tarixin yeni redaksiyasında belə üzə çıxacaq ki, Rusiya işğalçı olub, ermənilər İranın hakimiyyəti altında qayğısız yaşayıblar, lakin sonra vəhşi Rusiya gəlib Ermənistanı ilhaq edib”, - yerli politoloqlar vəziyyəti təsvir edirlər.
Etiraf etmək lazımdır ki, tarixlə bağlı oxşar fikirlər əvvəllər də Ermənistanda olub. Hələ Paşinyan hakimiyyətə gəlməmişdən əvvəl erməni tarixçilərindən biri bu sətirlərin müəllifi ilə söhbətində Ermənistanın Türkiyənin tərkibində mövcud olan hissəsinin (yəni “Qərbi Ermənistan”ın) “rus” hissəsindən daha yaxşı yaşadığına inandırırdı. Sadəcə, ona görə ki, “Qərbi ermənilər”də özünüidarə orqanları var idi, həm də Konstantinopol Patriarxlığının güclü təsiri var idi.
Düzdür, bütün bunlar sırf 19-cu əsrin sonlarına, Türkiyənin daxili siyasətinin radikallaşmasına qədər baş verib. Bundan sonra Türkiyənin erməni əhalisi (o cümlədən, hökumətə uğurla inteqrasiya edən və İstanbulda son dərəcə hörmətli insanlar olan nümayəndələr) işğal olunmuş xalq statusunu tam dərk etdilər. Bunun apoteozu “erməni soyqırımı” idi, “Türkiyə hakimiyyəti bir milyondan çox insanı məhv etdi”.
Rusiyada heç vaxt belə hal olmayıb. İstər Rusiya imperiyası dövründə, istərsə də SSRİ dövründə etnik ermənilər dövlət idarə sistemində, hətta Qafqazdan kənarda da mühüm rol oynayıblar. O yerə qədər ki, onlar Ali Sovetin Rəyasət Heyətinin sədrləri (parlament sədrləri) olublar və sovet ordusuna rəhbərlik ediblər. Heç vaxt, hətta iğtişaşlar və vətəndaş qarşıdurmaları dövründə də ermənilər özlərini “işğal edilmiş xalq” kimi hiss etməyiblər.
Ancaq problem ondadır ki, indi absurd görünən, uşaqlar üçün məktəb dərsliklərinə yazılanlar sabah onlara doğru görünəcək.
“Aydındır ki, ekspertlərin əhəmiyyətli hissəsi və cəmiyyətin əksər hissəsi belə bir dərsliyə mənfi münasibət bəsləyir, lakin biz başa düşməliyik ki, bu cür fikirlərin uzun müddət geniş kütlələrə çatdırılması ilə tarixin alternativ variantını yaratmaq olar. Yeni nəsillər Ermənistanın tarixinə oxşar yanaşma ilə böyüyəcək”, - Strateji Araşdırmalar və Təşəbbüslər üzrə Analitik Mərkəzin (ACSSI) rəhbəri Ayk Xalatyan deyir.
Üstəlik, Ermənistanda onlar artıq tarixi yenidən yazmağa çalışırlar: işıqlandırma yanaşmalarında qəribə dəyişikliklər təkcə Ermənistan-Rusiya münasibətlərinə və Ermənistanın Rusiya İmperiyası və Sovet İttifaqının tərkibində olan tarixinə deyil, həm də sırf erməni mövzularına aiddir.
“Bu mövzularda hazırkı hakimiyyətin fikri onların Türkiyə ilə yaxınlaşmasına, Azərbaycanla isə “sülhə” mane ola bilər”, - deyə Xalatyan izah edir.
Bütün postsovet məkanında tarixi yenidən yazmağa cəhdlər edilməsi problemi daha da ağırlaşdırır. Demək olar ki, hər bir ölkədə onların əsrlər boyu rus işğalının dabanı altında yaşadıqlarına dair miflər yaradılır. Halbuki belə deyildi.
“İşğal və müstəmləkəçilik tarixinin Rusiya dövrü ilə bağlı hissəsi onunla əlaqəlidir ki, postsovet məkanının obyektiv müasir xalqları (həmçinin onların dövləti, iqtisadiyyatı, sənayesi, elmi) məhz XX əsrdə, onların Rusiya İmperiyasının və Sovet İttifaqının tərkibində olduğu vaxt formalaşıb. Bu, onların maksimum tərəqqi dövrü idi. Onlarda Rusiyaya düşmən olan yeni kimlik formalaşdırarkən, Rusiyanın tərkibində olan xalqlara qeyri-bərabər, sədaqətsiz münasibətdə ittiham edərək bu nailiyyətlərin üstündən xətt çəkməyə çalışırlar”, - Avrasiya Analitik Klubunun rəhbəri Nikita Mendkoviç bildirib.
Belə görünürdü ki, bu cür silinmə xalqları təkcə tarixi yaddaşından deyil, həm də milli qürurunun bir hissəsini, o zamanlar bir parçası olduqları dövlətin böyük nailiyyətlərində iştirakdan məhrum edir. Bütün bu rəvayətlər Moskva tərəfindən dayandırılana qədər davam edəcək.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 00:13
İran XİN-in binası vurulub - Ölən və yaralanan var
Dünən, 13:19
Sabah leysan yağacaq, güclü külək əsəcək
14-06-2025, 20:24
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
14-06-2025, 15:09
Azərbaycan və İran XİN başçıları telefonda müzakirə aparıblar
14-06-2025, 14:29
İranın 9 nüvə alimi öldürülüb - Siyahı
14-06-2025, 08:51
Əcnəbilər İrandan Azərbaycana keçərək təxliyə olunur - Fotolar
14-06-2025, 08:07
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
13-06-2025, 22:31
İran İsrailə raket hücumuna başlayıb
13-06-2025, 17:43
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
13-06-2025, 16:44
Keçmiş səfir: Çin və Rusiyanın İranın yanında duracağına inanmıram
13-06-2025, 11:24
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
13-06-2025, 10:40
143 milyon manatlıq mənimsəmə üzrə yenidən məhkəmə olub
13-06-2025, 09:57
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
13-06-2025, 09:27
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
13-06-2025, 08:30
AZAL son hadisələrlə əlaqədar bəzi reysləri ləğv edib - Siyahı
13-06-2025, 07:23
İsrail İranı vurmağa başlayıb
12-06-2025, 17:51
Nə Bayden, nə də Tramp Rusiyanın çökməsini istəmir
12-06-2025, 17:09
Təqaüd və sosial müavinətlər artırılıb - Fərman
12-06-2025, 14:57
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
12-06-2025, 13:07
İranı vurmağa hazırlaşırlar
11-06-2025, 15:00
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
11-06-2025, 14:27
Qəbul imtahanının nəticəsi elan edilib
11-06-2025, 12:12
Dron müharibəsinin dərsləri
11-06-2025, 08:09
NATO Ukrayna ilə bağlı qərar verməyə hazırlaşır
10-06-2025, 16:32
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
10-06-2025, 13:54
Rusiya təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
10-06-2025, 13:07
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
10-06-2025, 11:18
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
9-06-2025, 22:32
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
6-06-2025, 10:11
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
5-06-2025, 17:33
İqlim dəyişikliyi münaqişələri artıracaq
5-06-2025, 13:29
Kilsə ilə Paşinyan arasında qarşıdurma böyüyür
5-06-2025, 12:08
Moskva və Bakı “Rus Evi”nə dair hələ də razılığa gəlməyib
5-06-2025, 10:05
Federasiya rəhbərini icra başçısı bıçaqlatdırıb? - Yenilənib
4-06-2025, 11:27
Vaşinqton Qafqaza böyük diplomatik diqqət yetirir
4-06-2025, 11:10
Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiya hazırlanıb
4-06-2025, 10:13
Azərbaycan və Ermənistanın dövlət komissiyaları arasında görüş olub
4-06-2025, 08:08
Sabirabaddakı yanğında 4 nəfər həyatını itirib - (Yenilənib)
3-06-2025, 17:32
Məhkəmələrə hakimlər təyin edilib - (Siyahı)
3-06-2025, 17:26
Dünyanın bir hissəsi su altında qalacaq
3-06-2025, 15:18
Müharibə daha təhlükəli fazaya keçib
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
