19:29 / 23-06-2025
Britaniya İrana mesaj yollayıb
19:12 / 23-06-2025
Cəlaloğlu: "İranı əvvəlki məcrasına qaytarmaq istəyirlərsə, onda hakimiyyətdə Qacarlar oturmalıdır” - Müsahibə
18:53 / 23-06-2025
Yeni dünya düzəni Yaxın Şərqin simasını dəyişir
18:00 / 23-06-2025
Ağ Ev: "ABŞ Hörmüz boğazındakı vəziyyəti fəal şəkildə və diqqətlə izləyir"
17:43 / 23-06-2025
Bakıda narkotikə qarşı əməliyyat: saxlanılanlar var
17:20 / 23-06-2025
Agentlik TƏBİB-in 17 milyonluq tenderini ləğv edib
17:14 / 23-06-2025
Qərb Universiteti Tam Orta Məktəbi şagirdlərə attestat vermir? - Açıqlama
16:44 / 23-06-2025
İsrailin münaqişəyə son qoymaq niyyəti İrana çatdırılıb
16:30 / 23-06-2025
Dövlətə xəyanətdə ittiham olunan şəxsə hökm oxunub
16:03 / 23-06-2025
Elariz Məmmədoğlunun qızı məhkəmədə ifadə verəcək
15:49 / 23-06-2025
Erməni müğənnini “Qal, sənə qurban” mahnısını mənimsəmək istəyib
15:15 / 23-06-2025
Azərbaycan Suriyaya başsağlığı verib
15:14 / 23-06-2025
İran MAQATE ilə əməkdaşlığı dayandırmaq istəyir
15:03 / 23-06-2025
Anar Məmmədlinin cinayət işinə xitam verilməsi üçün vəsatət qaldırılıb
15:01 / 23-06-2025
Zelenski: Rusiya, İran və KXDR qatillər koalisiyasıdır
14:49 / 23-06-2025
Neftin qiyməti son beş ayda ən yüksək həddə çatıb
14:34 / 23-06-2025
ABŞ-nın hərbi bazası hücuma məruz qalıb
14:33 / 23-06-2025
Putin: İrana təcavüzün heç bir əsası yoxdur
14:23 / 23-06-2025
İlham Əliyev Goranboyda müəssisənin açılışını edib - (Yenilənib)
13:56 / 23-06-2025
Prezident Yevlaxa gedib - (Yenilənib) - Fotolar
13:10 / 23-06-2025
Prokuror "Toplum TV" işi üzrə ittiham aktını elan edib
12:46 / 23-06-2025
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
12:41 / 23-06-2025
Vüqar Bayramov: "Yeni dəyişikliklər bu boşluğu aradan qaldıracaq"
12:24 / 23-06-2025
Qarabağ zonasında daha 1420.9 hektar ərazi minalardan təmizlənib
12:00 / 23-06-2025
"Qarabağ" Duşan Tadiçi transfer etmək istəyir? - Klubdan açqlama
11:57 / 23-06-2025
Xüsusi karantin rejiminin müddəti uzadılıb
11:41 / 23-06-2025
Ermənilər Bakıda hakim qarşısına çıxarılıb
11:34 / 23-06-2025
İran ordusu: "Cənab Tramp, siz oyunçusunuz, biz isə..."
11:00 / 23-06-2025
Həbib Nurməhəmmədov: "Azərbaycana təşəkkür edirəm"
16:11 / 19-06-2025
İlham Əliyev Türkiyədə işgüzar səfərdədir - (Yenilənib) - Fotolar
17:28 / 20-06-2025
DTX əməliyyat keçirib: icra başçısı və müavinləri saxlanılıb - (Yenilənib)
11:32 / 19-06-2025
Rusiya ikinci strateji müttəfiqini itirmək riski ilə üzləşib
14:17 / 20-06-2025
"Ulduz"lu görüşlər"in növbəti qonağı Mətanət Vahid olub - Fotolar
06:06 / 22-06-2025
ABŞ İrana qarşı müharibəyə qoşulub - Üç nüvə obyekti vurulub - (Yenilənib)
13:08 / 21-06-2025
İranın ən böyük nüvə mərkəzinə zərbə endiriblər
14:57 / 22-06-2025
Həyat dolu ömür yolu - Milli Mətbuat-150 - Fotolar
12:30 / 20-06-2025
İsrail-İran davası: Münaqişənin sonu necə görünür?
16:26 / 20-06-2025
Professor: İraq ssenarisi İranda təkrar olunur
07:28 / 19-06-2025
Məşhur aktyor Papa XIV Leo ilə görüşüb
15:58 / 21-06-2025
Prezident icra başçısını vəzifədən azad edib
16:45 / 21-06-2025
Dövlət qulluqçuları təltif edilib - (Siyahı)
Cəlaloğlu: "İranı əvvəlki məcrasına qaytarmaq istəyirlərsə, onda hakimiyyətdə Qacarlar oturmalıdır” - Müsahibə
Tarix: 23-06-2025 19:12 | Bölmə: Slayd
ADP sədri deyir ki, Pəhləvilər Qacarları Rusiya, İngiltərə və Fransanın dəstəyi ilə devirdiyi üçün İranda onların hakimiyyətinin legitlimliyi yoxdur
Dünən ABŞ İranın əsas nüvə obyektlərinə dünyanın ən güclü silahı ilə zərbə endirdi və bu ölkənin nüvə texnologiyasının məhv edildiyini bildirdi.
Azərbaycan Demokrat Partiyasının (ADP) sədri Sərdar Cəlaloğlu İranda baş verən müharibə, müşahidə olunan proseslər və mümkün perspektivlər barədə “Reytinq” qəzetinin suallarına cavab verib:
- Hesab edirəm ki, İsrail-İran münaqişəsinə sadəcə olaraq İranın nüvə texnologiyasının əlindən alınması kimi baxmaq, proseslərin düzgün qiymətləndirilməsi baxımından yanlışlıq olardı. Əvvəla ona görə ki, nüvə silahı bir sıra ölkələrdə var və ABŞ bundan ciddi narahat deyil. Burada əsas məsələ İranın oynadığı rol - Amerikanın strateji-qlobal maraqlarına zidd olaraq Çinin iqtisadi baxımdan güclənməsində aktiv iştirak etməsidir. Çünki Çinin əsasən neft və digər bu kimi məhsullarını İran təmin edir.
Digər bir problem İranın Rusiya-Ukrayna müharibəsində oynadığı rol, açıq şəkildə Rusiyanı dəstəkləməsi, Moskvanı raketlər və pilotsuz uçuş aparatları ilə təmin etməsidir.
Bundan əlavə, Rusiyaya qarşı sanksiyaların yarılmasında İran aktiv iştirak edir. Bu baxımdan İran Çin və Rusiya ilə əlaqələrinə görə cəzalandırılır.
İkincisi, İranda hansı rejimin olmasına baxmayaraq, bu ölkənin bütövlüyü Qərbə və Amerikaya lazımdır, ən azından İslam dünyasını parçalamaq roluna görə.
- ABŞ prezidenti Donald Tramp İranda rejim dəyişikliyinin mümkünlüyünü də istisna etmir. Bu, nə dərəcədə realdır?
- Mənim qənaətimə görə, İranda hakimiyyət dəyişikliyinin iki yolu var. Birincisi demokratik yoldur. Yəni İran xalqı ayağa qalxır, etiraz edir və hakimiyyətini dəyişdirir. İndiki halda İrana xarici müdaxilə faktı var. Elmi şəkildə sübut edilib ki, belə xarici müdaxilələr zamanı xalq hakimiyyət ətrafında sıx birləşir, nəinki parçalanır. Bu baxımdan mən inanmıram ki, indiki şərtlər daxilində, yəni İsrail və Amerikanın İrana hücumu kontekstində xalq ayağa qalxsın və İrandakı rejimin dəyişdirilməsini tələb etsin.
İkinci yol hərbi çevrilişdir. Yəni İran hakimiyyəti daxilində hansısa qüvvə ortaya çıxa və hərbi çevrilişə əl ata bilər. Amma bu da az ehtimal olunur.
- Bu halda İranda hakimiyyət dəyişikliyini Amerika necə həyata keçirə bilər? Ümumiyyətlə, belə bir imkan varmı?
- Fikrimcə, bu, İranın ali dini lideri Xamnəi və bu ölkənin idarəetməsində aparıcı rolu olan şəxsləri terror yolu ilə aradan götürməklə mümkün ola bilər. Bu məsələdə Amerikanın imkanları var.
Bildiyiniz kimi, hətta İran generallarının bir çoxunu evlərində yatan zaman məhv ediblər.
İranda rejimin dəyişdirilməsi Amerikanın terror və sui-qəsdlər yolu ilə, yəni İranın indiki rəhbərlərini neytrallaşdırmaqla həyata keçirə bilər. Bəs, bu nə dərəcədə effektiv olacaq və Amerika belə bir addım atacaqmı? Bu suala dəqiq cavab vermək mümkün deyil.
- Beynəlxalq media İran hakimiyyətinə alternativ kimi keçmiş şahın oğlunun üzərində fokuslanıb. Bunu ciddi alternativ kimi qiymətləndirmək mümkündürmü?
- Əgər, söhbət İrandakı tarixi hadisələri əvvəlki məcarasına qaytarmaqdan gedirsə, onda Qacarlar nəslinin davamçıları İranda hakimiyyətdə oturmalıdır. Çünki Pəhləvilər Rusiya, İngiltərə və Fransanın dəstəyi ilə Qacarları deviriblər. Bu məntiqə əsasən, İranda Pəhləvilərin hakimiyyətinin heç bir qanuni legitlimliyi yoxdur, çünki onlar xarici qüvvələrin əli ilə hakimiyyətə gətiriliblər. Qacarlardan isə mən bildiyim qədər, Avropada yaşayan Babək Qacar var və o da iddialıdır. Yəni əgər, İranda şahlıq sistemindən bəhs olunarsa, o zaman Qacarların əlindən hakimiyyət alınıbsa, indi iqtidar nədən bizə qayıtmasın? Qacarların davamçıları da bu məntiqdən çıxış edirlər. Bu halda İrandakı azərbaycanlılar da, əgər şahlıq sistemi haqqında danışılırsa, Qacarların hakimiyyətə gəlməsində maraqlı olmalıdırlar.
Əslində mən anlatmaq istəyirəm ki, İranda hakimiyyət dəyişikliyi məsələsinin özü belə, bu ölkədə çox ciddi parçalanmalara gətirib çıxara bilər.
- Hansı variantlar reallığa daha uyğundur?
- Bir neçə variant haqqında mülahizə irəli sürmək olar. Məsələn, İranda İslam rejimi qalır, amma rəhbərlikdə dəyişiklik baş verir.
İkincisi, həm rəhbərlik, həm də rejim dəyişilir. Bu zaman demokratik sistemə keçid ediləcək, yoxsa şahlıq üsul-idarəsinə, bilinmir. Daha doğrusu, əslində, şahın oğlunun təbliği İranın demokratiyaya keçidinin qarşısında ən böyük maneədir. Elə Cənubi Azərbaycanın azadlıq yolunda da maneələrdən biridir.
Heç kəs İranın demokratiyaya keçidinə dair bir şey fikirləşmir. Əgər düşünülsəydi, İrandakı demokratik qüvvələrə dəstək verilərdi. Ona görə də bu məsələ açıq qalır. Məsələn, Tramp “rejim dəyişikliyini” istisna etməyəndə bilinmir ki, söhbət nədən gedir. Yəni rejimin başında duran şəxs gedəcək, yoxsa İslam Respublikası ləğv edilib yerində başqa biri yaradılacaq? Bu zaman İranda hansı hakimiyyət formasının yaradılacağı sualı açıq qalır.
Ümumən Trampın bəyanatları ekspront verilir. Yəni bunu sağlam məntiqlə, hərtərəfli düşünüb, sonda deyilən fikir kimi qəbul etmək çətindir.
Tramp həm də güc faktoruna əsaslanır və istənilən ideyanı güc yolu ilə həyata keçirə biləcəyini düşünür.
İndiyə qədər digər ABŞ liderləri də İranın nüvə silahı əldə etməsinə qarşı idi, amma heç biri İranı bombalamaqla problemi həll edə biləcəyini ağlına gətirmirdi. Lakin Tramp gəldi və bu yolu seçdi. Avanturist siyasətçi olduğu üçün Trampın hansı addımı atacağını təhlil etmək və proqnozlaşdırmaq çətindir.
Mənə elə gəlir ki, İranda rejim dəyişikliyi etmək son dərəcə çətin olacaq. Bu, yalnız çevriliş yolu ilə mümkündür. Xalqın iradəsinə zidd bir qüvvə hakimiyyətə gələrsə, bu, İranda uzunmüddətli destablizasiya ilə müşahidə edilə bilər. Hər halda nəzərə almaq lazımdır ki, indi İran cəbhədə tək deyil.
- Amma son olaylara baxanda belə qənaətə gəlmək olar ki, İranın ən yaxın müttəfiqləri ona dəstək vermir...
- Çin və Rusiya açıq şəkildə İranı dəstəklədi. Hətta Vladimir Putin bəyan etdi ki, əgər İrana atom silahı lazımdırsa, biz verə bilərik. Sonra İranda nüvə təhqiqatlarının davamını müdafiə etdi, bu ölkəyə istənilən dəstəyin veriləcəyi bəyan olundu. Bu baxımdan İranı nüvə silahından mərhum etmək təkcə İrandan asılı deyil. Görünən budur ki, Rusiya bu məsələdə fərqli mövqe nümayiş etdirir və bu, təsadüfi deyil.
Trampın ən böyük səhvlərindən biri Rusiya ilə bağlıdır. Məsələn, Tramp Ukrayna-Rusiya müharibəsində açıq şəkildə Rusiyanı müdafiə etdi. Lakin Rusiya ABŞ-İran münaqişəsində İranı dəstəklədi. Bu da Trampın düzgün proqnozlaşdırma apara bilmədiyinin göstəricisidir. Görünür, Trampın məsələləri zorla həll etməkdən savayı yolu yoxdur. Odur ki, indi çox çətin dövrdür və proqnozlaşdırmaq da asan deyil. Çünki burada söhbət yalnız İran və Amerikadan yox, bütövlükdə qlobal siyasətdə fundamental dəyişikliklərdən gedir. Eləcə də yeni qruplaşmalardan və qüvvələrdən.
Gizli diplomatiyadan çox az məlumatımız var. Biz yalnız hadisələrin ümumi məntiqindən çıxış edib, fikrimizi deyə bilərik. Amma bir də var, pərdə arxasında İran ilə Rusiya, eləcə də Çin ilə İran arasında hansı gizli sövdələşmələr mövcuddur. Bu gün Çin, Rusiya və Pakistan kimi nüvə dövlətləri açıq şəkildə İranı müdafiə edirlər. Bu onu göstərir ki, İranı güc yolu ilə yerində oturzdurmaq ya mümkün olmayacaq, ya da çox çətin olacaq. Yəni Ukraynada olduğu kimi, bir müddət sonra bu dövlətlər İrana silah, lazım gəlsə, canlı qüvvə göndərə bilərlər. Şimali Koreya da bu baxımdan İranın yanındadır. Yəni dünyada açıq qütbləşmə gedir. Bir yandan ABŞ-İsrail və onu dəstəkləyən güclər qruplaşır, digər tərəfdə isə İran və ətrafındakılar dayanıb.
Maraqlı bir məqamı da qeyd etmək istərdim. Qlobal siyasətdə hadisələrin mədəniyyətlərarası toqquşma ilə gedəcəyinə dair nəzəriyyələr, fikirlər var, bəzi dairələr də bu istiqamətdə iş aparırdı. Ona görə də, İslam ölkələrini qeyri-islam ölkələri ilə vuruşdururdular. Amma indi dini müstəvidə deyil, qlobal siyasətdə, dünyanın gələcək nizamında yer almaq uğrunda qruplaşma gedir. İndi bir tərəfdə Çin, Rusiya və onun ətrafında qruplaşan dövlətlərdir, digər tərəfdə Amerika-İsrail və onların ətrafında olanlardır. Üçüncü qüvvə isə dünya siyasətində iştirak etməyə gücü və potensialı olamayanlardır. Odur ki, bu qrupların da sərhədləri tam aydın şəkildə bilinmir. Məsələn, Pakistan ABŞ-la müttəfiqdir, amma bu gün İranın yanındadır. Yəni hadisələrin gedişatında hamı öz mövqeyini və cəbhəsini müəyyən etməyib. Biz indi qlobal siyasətdə transformasiyanın başlanması mərhələsindəyik.
Y. QACAR
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 23-06-2025 19:12 | Bölmə: Slayd
ADP sədri deyir ki, Pəhləvilər Qacarları Rusiya, İngiltərə və Fransanın dəstəyi ilə devirdiyi üçün İranda onların hakimiyyətinin legitlimliyi yoxdur
Dünən ABŞ İranın əsas nüvə obyektlərinə dünyanın ən güclü silahı ilə zərbə endirdi və bu ölkənin nüvə texnologiyasının məhv edildiyini bildirdi.
Azərbaycan Demokrat Partiyasının (ADP) sədri Sərdar Cəlaloğlu İranda baş verən müharibə, müşahidə olunan proseslər və mümkün perspektivlər barədə “Reytinq” qəzetinin suallarına cavab verib:
- Hesab edirəm ki, İsrail-İran münaqişəsinə sadəcə olaraq İranın nüvə texnologiyasının əlindən alınması kimi baxmaq, proseslərin düzgün qiymətləndirilməsi baxımından yanlışlıq olardı. Əvvəla ona görə ki, nüvə silahı bir sıra ölkələrdə var və ABŞ bundan ciddi narahat deyil. Burada əsas məsələ İranın oynadığı rol - Amerikanın strateji-qlobal maraqlarına zidd olaraq Çinin iqtisadi baxımdan güclənməsində aktiv iştirak etməsidir. Çünki Çinin əsasən neft və digər bu kimi məhsullarını İran təmin edir.
Digər bir problem İranın Rusiya-Ukrayna müharibəsində oynadığı rol, açıq şəkildə Rusiyanı dəstəkləməsi, Moskvanı raketlər və pilotsuz uçuş aparatları ilə təmin etməsidir.
Bundan əlavə, Rusiyaya qarşı sanksiyaların yarılmasında İran aktiv iştirak edir. Bu baxımdan İran Çin və Rusiya ilə əlaqələrinə görə cəzalandırılır.
İkincisi, İranda hansı rejimin olmasına baxmayaraq, bu ölkənin bütövlüyü Qərbə və Amerikaya lazımdır, ən azından İslam dünyasını parçalamaq roluna görə.
- ABŞ prezidenti Donald Tramp İranda rejim dəyişikliyinin mümkünlüyünü də istisna etmir. Bu, nə dərəcədə realdır?
- Mənim qənaətimə görə, İranda hakimiyyət dəyişikliyinin iki yolu var. Birincisi demokratik yoldur. Yəni İran xalqı ayağa qalxır, etiraz edir və hakimiyyətini dəyişdirir. İndiki halda İrana xarici müdaxilə faktı var. Elmi şəkildə sübut edilib ki, belə xarici müdaxilələr zamanı xalq hakimiyyət ətrafında sıx birləşir, nəinki parçalanır. Bu baxımdan mən inanmıram ki, indiki şərtlər daxilində, yəni İsrail və Amerikanın İrana hücumu kontekstində xalq ayağa qalxsın və İrandakı rejimin dəyişdirilməsini tələb etsin.
İkinci yol hərbi çevrilişdir. Yəni İran hakimiyyəti daxilində hansısa qüvvə ortaya çıxa və hərbi çevrilişə əl ata bilər. Amma bu da az ehtimal olunur.
- Bu halda İranda hakimiyyət dəyişikliyini Amerika necə həyata keçirə bilər? Ümumiyyətlə, belə bir imkan varmı?
- Fikrimcə, bu, İranın ali dini lideri Xamnəi və bu ölkənin idarəetməsində aparıcı rolu olan şəxsləri terror yolu ilə aradan götürməklə mümkün ola bilər. Bu məsələdə Amerikanın imkanları var.
Bildiyiniz kimi, hətta İran generallarının bir çoxunu evlərində yatan zaman məhv ediblər.
İranda rejimin dəyişdirilməsi Amerikanın terror və sui-qəsdlər yolu ilə, yəni İranın indiki rəhbərlərini neytrallaşdırmaqla həyata keçirə bilər. Bəs, bu nə dərəcədə effektiv olacaq və Amerika belə bir addım atacaqmı? Bu suala dəqiq cavab vermək mümkün deyil.
- Beynəlxalq media İran hakimiyyətinə alternativ kimi keçmiş şahın oğlunun üzərində fokuslanıb. Bunu ciddi alternativ kimi qiymətləndirmək mümkündürmü?
- Əgər, söhbət İrandakı tarixi hadisələri əvvəlki məcarasına qaytarmaqdan gedirsə, onda Qacarlar nəslinin davamçıları İranda hakimiyyətdə oturmalıdır. Çünki Pəhləvilər Rusiya, İngiltərə və Fransanın dəstəyi ilə Qacarları deviriblər. Bu məntiqə əsasən, İranda Pəhləvilərin hakimiyyətinin heç bir qanuni legitlimliyi yoxdur, çünki onlar xarici qüvvələrin əli ilə hakimiyyətə gətiriliblər. Qacarlardan isə mən bildiyim qədər, Avropada yaşayan Babək Qacar var və o da iddialıdır. Yəni əgər, İranda şahlıq sistemindən bəhs olunarsa, o zaman Qacarların əlindən hakimiyyət alınıbsa, indi iqtidar nədən bizə qayıtmasın? Qacarların davamçıları da bu məntiqdən çıxış edirlər. Bu halda İrandakı azərbaycanlılar da, əgər şahlıq sistemi haqqında danışılırsa, Qacarların hakimiyyətə gəlməsində maraqlı olmalıdırlar.
Əslində mən anlatmaq istəyirəm ki, İranda hakimiyyət dəyişikliyi məsələsinin özü belə, bu ölkədə çox ciddi parçalanmalara gətirib çıxara bilər.
- Hansı variantlar reallığa daha uyğundur?
- Bir neçə variant haqqında mülahizə irəli sürmək olar. Məsələn, İranda İslam rejimi qalır, amma rəhbərlikdə dəyişiklik baş verir.
İkincisi, həm rəhbərlik, həm də rejim dəyişilir. Bu zaman demokratik sistemə keçid ediləcək, yoxsa şahlıq üsul-idarəsinə, bilinmir. Daha doğrusu, əslində, şahın oğlunun təbliği İranın demokratiyaya keçidinin qarşısında ən böyük maneədir. Elə Cənubi Azərbaycanın azadlıq yolunda da maneələrdən biridir.
Heç kəs İranın demokratiyaya keçidinə dair bir şey fikirləşmir. Əgər düşünülsəydi, İrandakı demokratik qüvvələrə dəstək verilərdi. Ona görə də bu məsələ açıq qalır. Məsələn, Tramp “rejim dəyişikliyini” istisna etməyəndə bilinmir ki, söhbət nədən gedir. Yəni rejimin başında duran şəxs gedəcək, yoxsa İslam Respublikası ləğv edilib yerində başqa biri yaradılacaq? Bu zaman İranda hansı hakimiyyət formasının yaradılacağı sualı açıq qalır.
Ümumən Trampın bəyanatları ekspront verilir. Yəni bunu sağlam məntiqlə, hərtərəfli düşünüb, sonda deyilən fikir kimi qəbul etmək çətindir.
Tramp həm də güc faktoruna əsaslanır və istənilən ideyanı güc yolu ilə həyata keçirə biləcəyini düşünür.
İndiyə qədər digər ABŞ liderləri də İranın nüvə silahı əldə etməsinə qarşı idi, amma heç biri İranı bombalamaqla problemi həll edə biləcəyini ağlına gətirmirdi. Lakin Tramp gəldi və bu yolu seçdi. Avanturist siyasətçi olduğu üçün Trampın hansı addımı atacağını təhlil etmək və proqnozlaşdırmaq çətindir.
Mənə elə gəlir ki, İranda rejim dəyişikliyi etmək son dərəcə çətin olacaq. Bu, yalnız çevriliş yolu ilə mümkündür. Xalqın iradəsinə zidd bir qüvvə hakimiyyətə gələrsə, bu, İranda uzunmüddətli destablizasiya ilə müşahidə edilə bilər. Hər halda nəzərə almaq lazımdır ki, indi İran cəbhədə tək deyil.
- Amma son olaylara baxanda belə qənaətə gəlmək olar ki, İranın ən yaxın müttəfiqləri ona dəstək vermir...
- Çin və Rusiya açıq şəkildə İranı dəstəklədi. Hətta Vladimir Putin bəyan etdi ki, əgər İrana atom silahı lazımdırsa, biz verə bilərik. Sonra İranda nüvə təhqiqatlarının davamını müdafiə etdi, bu ölkəyə istənilən dəstəyin veriləcəyi bəyan olundu. Bu baxımdan İranı nüvə silahından mərhum etmək təkcə İrandan asılı deyil. Görünən budur ki, Rusiya bu məsələdə fərqli mövqe nümayiş etdirir və bu, təsadüfi deyil.
Trampın ən böyük səhvlərindən biri Rusiya ilə bağlıdır. Məsələn, Tramp Ukrayna-Rusiya müharibəsində açıq şəkildə Rusiyanı müdafiə etdi. Lakin Rusiya ABŞ-İran münaqişəsində İranı dəstəklədi. Bu da Trampın düzgün proqnozlaşdırma apara bilmədiyinin göstəricisidir. Görünür, Trampın məsələləri zorla həll etməkdən savayı yolu yoxdur. Odur ki, indi çox çətin dövrdür və proqnozlaşdırmaq da asan deyil. Çünki burada söhbət yalnız İran və Amerikadan yox, bütövlükdə qlobal siyasətdə fundamental dəyişikliklərdən gedir. Eləcə də yeni qruplaşmalardan və qüvvələrdən.
Gizli diplomatiyadan çox az məlumatımız var. Biz yalnız hadisələrin ümumi məntiqindən çıxış edib, fikrimizi deyə bilərik. Amma bir də var, pərdə arxasında İran ilə Rusiya, eləcə də Çin ilə İran arasında hansı gizli sövdələşmələr mövcuddur. Bu gün Çin, Rusiya və Pakistan kimi nüvə dövlətləri açıq şəkildə İranı müdafiə edirlər. Bu onu göstərir ki, İranı güc yolu ilə yerində oturzdurmaq ya mümkün olmayacaq, ya da çox çətin olacaq. Yəni Ukraynada olduğu kimi, bir müddət sonra bu dövlətlər İrana silah, lazım gəlsə, canlı qüvvə göndərə bilərlər. Şimali Koreya da bu baxımdan İranın yanındadır. Yəni dünyada açıq qütbləşmə gedir. Bir yandan ABŞ-İsrail və onu dəstəkləyən güclər qruplaşır, digər tərəfdə isə İran və ətrafındakılar dayanıb.
Maraqlı bir məqamı da qeyd etmək istərdim. Qlobal siyasətdə hadisələrin mədəniyyətlərarası toqquşma ilə gedəcəyinə dair nəzəriyyələr, fikirlər var, bəzi dairələr də bu istiqamətdə iş aparırdı. Ona görə də, İslam ölkələrini qeyri-islam ölkələri ilə vuruşdururdular. Amma indi dini müstəvidə deyil, qlobal siyasətdə, dünyanın gələcək nizamında yer almaq uğrunda qruplaşma gedir. İndi bir tərəfdə Çin, Rusiya və onun ətrafında qruplaşan dövlətlərdir, digər tərəfdə Amerika-İsrail və onların ətrafında olanlardır. Üçüncü qüvvə isə dünya siyasətində iştirak etməyə gücü və potensialı olamayanlardır. Odur ki, bu qrupların da sərhədləri tam aydın şəkildə bilinmir. Məsələn, Pakistan ABŞ-la müttəfiqdir, amma bu gün İranın yanındadır. Yəni hadisələrin gedişatında hamı öz mövqeyini və cəbhəsini müəyyən etməyib. Biz indi qlobal siyasətdə transformasiyanın başlanması mərhələsindəyik.
Y. QACAR
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 19:12
Cəlaloğlu: "İranı əvvəlki məcrasına qaytarmaq istəyirlərsə, onda hakimiyyətdə Qacarlar oturmalıdır” - Müsahibə
Bu gün, 18:53
Yeni dünya düzəni Yaxın Şərqin simasını dəyişir
Bu gün, 15:14
İran MAQATE ilə əməkdaşlığı dayandırmaq istəyir
Bu gün, 14:49
Neftin qiyməti son beş ayda ən yüksək həddə çatıb
Bu gün, 13:56
Prezident Yevlaxa gedib - (Yenilənib) - Fotolar
Bu gün, 11:57
Xüsusi karantin rejiminin müddəti uzadılıb
Dünən, 08:55
Tehran geri çəkilmək istəmir
21-06-2025, 19:32
DTX-nın saxladığı sabiq icra başçısı həbs edilib
21-06-2025, 18:12
“Real Ermənistan” erməniləri niyə qorxudur?
21-06-2025, 16:45
Dövlət qulluqçuları təltif edilib - (Siyahı)
21-06-2025, 15:58
Prezident icra başçısını vəzifədən azad edib
21-06-2025, 13:08
İranın ən böyük nüvə mərkəzinə zərbə endiriblər
21-06-2025, 12:54
Naxçıvanın Konstitusiyası dəyişir
21-06-2025, 11:50
NATO-nun mövcudluğu sual altına düşüb
20-06-2025, 16:26
Professor: İraq ssenarisi İranda təkrar olunur
20-06-2025, 12:30
İsrail-İran davası: Münaqişənin sonu necə görünür?
20-06-2025, 11:08
Paşinyan Türkiyədə sülh sazişini müzakirə edəcək
20-06-2025, 09:12
DTX-nın saxladığı vitse-prezidentin məhkəməsi başlayıb
19-06-2025, 13:36
NATO-da böyük dəyişiklik olacaq
19-06-2025, 12:38
Fordo tilsimi: İsrail bu obyekti necə məhv edəcək?
19-06-2025, 11:32
Rusiya ikinci strateji müttəfiqini itirmək riski ilə üzləşib
19-06-2025, 09:57
Sabah daha bir şəhidimizin dəfn mərasimi olacaq - Foto
19-06-2025, 09:12
Rusiya ilə Azərbaycan Xəzərdəki problemin həllinə çalışırlar - Foto
18-06-2025, 16:25
Trampın İrana hücumunu dayandırmaq istəyirlər
18-06-2025, 13:18
Müəllimlərin sertifikatlaşdırılması prosesinə başlanılıb - (Yenilənib)
18-06-2025, 12:34
İsrailin raketdən müdafiə vasitələri tükənir - Foto
18-06-2025, 11:30
Çindən Tehrana qeyri-müəyyən yükü olan təyyarələr uçur
18-06-2025, 10:52
İranın qonşuları çətin vəziyyətdədir
18-06-2025, 08:30
Günəşdə güclü partlayış baş verib
17-06-2025, 18:48
Rusiya Ayda hərbi təyinatlı obyekt tikəcək
17-06-2025, 17:42
İrandakı rejimi dəyişirlər?
17-06-2025, 16:03
Mollazadə: İrana qarşı hərbi əməliyyat məcburiyyətdən irəli gəlir
17-06-2025, 13:26
Professor: İranı beş yerə bölmək istəyirlər
17-06-2025, 11:19
Ərdoğan İranı niyə dəstəkləyir?
17-06-2025, 08:11
Vaşinqton Tehranla danışıqlara tələsir
17-06-2025, 07:02
Tramp sakinləri Tehranı təcili tərk etməyə çağırır
16-06-2025, 12:35
İsrail-İran qarşıdurması Cənubi Qafqazda necə əks-səda verir?
16-06-2025, 11:06
Dünyada nüvə silahı ilə bağlı gərginlik artır
16-06-2025, 08:47
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
16-06-2025, 00:13
İran XİN-nin binası vurulub - Ölən və yaralanan var
14-06-2025, 08:07
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
