16:15 / 09-11-2025
Ən varlı ölkələr - Siyahı
15:58 / 09-11-2025
İtkin düşən 17 yaşlı şəxs tapılıb - Foto
15:52 / 09-11-2025
Xəzər sahilində daha 71 ölü suiti aşkarlanıb
14:18 / 09-11-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
10:00 / 09-11-2025
Prezident hərbi paradla bağlı paylaşım edib - Video
23:52 / 08-11-2025
Bakıda Zəfər Günü münasibətilə konsert və atəşfəşanlıq olub
20:20 / 08-11-2025
Bakıda keçirilən hərbi paradda iştirak edən ölkələr - Siyahı
20:17 / 08-11-2025
Bakıda hərbi parad olub - Video - (Yenilənib) - Fotolar
20:00 / 08-11-2025
Azərbaycan Ordusu regionda ön sıradadır - Fotolar
17:18 / 08-11-2025
Azərbaycan, Türkiyə və Pakistan liderləri birgə nahar edib - Foto
15:40 / 08-11-2025
Prezident: Qarabağ və Şərqi Zəngəzur dirçəlir
14:07 / 08-11-2025
İlham Əliyev: “İndi onlar təcridxanada Azərbaycan çayı içirlər” - Video
12:23 / 08-11-2025
Prezidentlə xanımı Şəhidlər xiyabanında - Fotolar
12:05 / 08-11-2025
Prezident və xanımı Fəxri xiyabanda - Fotolar
10:54 / 08-11-2025
Ərdoğan Azərbaycana gəlib - (Yenilənib)
00:14 / 08-11-2025
Mehriban Əliyeva: "Uca Tanrı xalqımızı və Vətənimizi qorusun!"
00:04 / 08-11-2025
Azərbaycanda Zəfər Günüdür
23:09 / 07-11-2025
Prezident İlham Əliyev Zəfər Günü münasibətilə paylaşım edib - Foto
21:17 / 07-11-2025
İlham Əliyev Məhəmməd Şahbaz Şəriflə görüşb - (Yenilənib) - Fotolar
20:50 / 07-11-2025
Dindarlar Azərbaycan prezidentinə müraciət ünvanlayıblar
19:39 / 07-11-2025
Cəlaloğlu: Azərbaycan və Ermənistandakı partiyalar arasında görüşlər keçirilməlidir
19:36 / 07-11-2025
Yaşar Güler Bakıya gəlib
19:33 / 07-11-2025
Pəncəli Teymurov və Vaqif Qurbanovun ailə üzvlərinə təqaüd təyin olunub
19:01 / 07-11-2025
General: Rusiya NATO-ya hücum edə bilər - Xəbərdarlıq
18:21 / 07-11-2025
Məşhur aktrisanın avtomobilinin qarşısını kəsiblər
18:10 / 07-11-2025
Dronlar Başqırdıstandakı əsas neft-kimya zavodunu vurub
18:06 / 07-11-2025
Hava limanında partlayış olub
18:00 / 07-11-2025
Rus ordusu Donetsk və Xarkovda irəliləyib
17:38 / 07-11-2025
"Bakı Metropoliteni" gücləndirilmiş iş rejiminə keçəcək
12:50 / 05-11-2025
“Oğru dünyası”na qarşı əməliyyat: Mirzə Əliyev öldürülüb - Foto
16:49 / 06-11-2025
Deputat: Ermənistan Azərbaycan qarşısında götürdüyü öhdəlikləri yerinə yetirməlidir
15:24 / 05-11-2025
Ukraynanın iki şəhərində dəhşətli vəziyyət yaranıb
13:35 / 05-11-2025
Prezident 10 nəfəri təltif edib - Siyahı
15:08 / 06-11-2025
Azərbaycan qonşu ölkəni problemdən xilas edir - Foto
19:39 / 07-11-2025
Cəlaloğlu: Azərbaycan və Ermənistandakı partiyalar arasında görüşlər keçirilməlidir
13:05 / 06-11-2025
Mərkəzi Asiya liderləri Trampla görüşdə nəyə ümid edirlər?
13:28 / 05-11-2025
Ukrayna daha təhlükəli vəziyyətlə üzləşir
09:17 / 06-11-2025
Kosmosda yeni tip nəhəng obyekt kəşf edilib
17:18 / 08-11-2025
Azərbaycan, Türkiyə və Pakistan liderləri birgə nahar edib - Foto
15:48 / 06-11-2025
Bakı Slavyan Universitetində konfrans keçirilib - Fotolar
12:28 / 05-11-2025
Azərbaycanlı ekspert İrəvanda - Birgə mexanizm yaradılması təklif olunur
Cəlaloğlu: "İranı əvvəlki məcrasına qaytarmaq istəyirlərsə, onda hakimiyyətdə Qacarlar oturmalıdır” - Müsahibə
Tarix: 23-06-2025 19:12 | Bölmə: Slayd
ADP sədri deyir ki, Pəhləvilər Qacarları Rusiya, İngiltərə və Fransanın dəstəyi ilə devirdiyi üçün İranda onların hakimiyyətinin legitlimliyi yoxdur
Dünən ABŞ İranın əsas nüvə obyektlərinə dünyanın ən güclü silahı ilə zərbə endirdi və bu ölkənin nüvə texnologiyasının məhv edildiyini bildirdi.
Azərbaycan Demokrat Partiyasının (ADP) sədri Sərdar Cəlaloğlu İranda baş verən müharibə, müşahidə olunan proseslər və mümkün perspektivlər barədə “Reytinq” qəzetinin suallarına cavab verib:
- Hesab edirəm ki, İsrail-İran münaqişəsinə sadəcə olaraq İranın nüvə texnologiyasının əlindən alınması kimi baxmaq, proseslərin düzgün qiymətləndirilməsi baxımından yanlışlıq olardı. Əvvəla ona görə ki, nüvə silahı bir sıra ölkələrdə var və ABŞ bundan ciddi narahat deyil. Burada əsas məsələ İranın oynadığı rol - Amerikanın strateji-qlobal maraqlarına zidd olaraq Çinin iqtisadi baxımdan güclənməsində aktiv iştirak etməsidir. Çünki Çinin əsasən neft və digər bu kimi məhsullarını İran təmin edir.
Digər bir problem İranın Rusiya-Ukrayna müharibəsində oynadığı rol, açıq şəkildə Rusiyanı dəstəkləməsi, Moskvanı raketlər və pilotsuz uçuş aparatları ilə təmin etməsidir.
Bundan əlavə, Rusiyaya qarşı sanksiyaların yarılmasında İran aktiv iştirak edir. Bu baxımdan İran Çin və Rusiya ilə əlaqələrinə görə cəzalandırılır.
İkincisi, İranda hansı rejimin olmasına baxmayaraq, bu ölkənin bütövlüyü Qərbə və Amerikaya lazımdır, ən azından İslam dünyasını parçalamaq roluna görə.
- ABŞ prezidenti Donald Tramp İranda rejim dəyişikliyinin mümkünlüyünü də istisna etmir. Bu, nə dərəcədə realdır?
- Mənim qənaətimə görə, İranda hakimiyyət dəyişikliyinin iki yolu var. Birincisi demokratik yoldur. Yəni İran xalqı ayağa qalxır, etiraz edir və hakimiyyətini dəyişdirir. İndiki halda İrana xarici müdaxilə faktı var. Elmi şəkildə sübut edilib ki, belə xarici müdaxilələr zamanı xalq hakimiyyət ətrafında sıx birləşir, nəinki parçalanır. Bu baxımdan mən inanmıram ki, indiki şərtlər daxilində, yəni İsrail və Amerikanın İrana hücumu kontekstində xalq ayağa qalxsın və İrandakı rejimin dəyişdirilməsini tələb etsin.
İkinci yol hərbi çevrilişdir. Yəni İran hakimiyyəti daxilində hansısa qüvvə ortaya çıxa və hərbi çevrilişə əl ata bilər. Amma bu da az ehtimal olunur.
- Bu halda İranda hakimiyyət dəyişikliyini Amerika necə həyata keçirə bilər? Ümumiyyətlə, belə bir imkan varmı?
- Fikrimcə, bu, İranın ali dini lideri Xamnəi və bu ölkənin idarəetməsində aparıcı rolu olan şəxsləri terror yolu ilə aradan götürməklə mümkün ola bilər. Bu məsələdə Amerikanın imkanları var.
Bildiyiniz kimi, hətta İran generallarının bir çoxunu evlərində yatan zaman məhv ediblər.
İranda rejimin dəyişdirilməsi Amerikanın terror və sui-qəsdlər yolu ilə, yəni İranın indiki rəhbərlərini neytrallaşdırmaqla həyata keçirə bilər. Bəs, bu nə dərəcədə effektiv olacaq və Amerika belə bir addım atacaqmı? Bu suala dəqiq cavab vermək mümkün deyil.
- Beynəlxalq media İran hakimiyyətinə alternativ kimi keçmiş şahın oğlunun üzərində fokuslanıb. Bunu ciddi alternativ kimi qiymətləndirmək mümkündürmü?
- Əgər, söhbət İrandakı tarixi hadisələri əvvəlki məcarasına qaytarmaqdan gedirsə, onda Qacarlar nəslinin davamçıları İranda hakimiyyətdə oturmalıdır. Çünki Pəhləvilər Rusiya, İngiltərə və Fransanın dəstəyi ilə Qacarları deviriblər. Bu məntiqə əsasən, İranda Pəhləvilərin hakimiyyətinin heç bir qanuni legitlimliyi yoxdur, çünki onlar xarici qüvvələrin əli ilə hakimiyyətə gətiriliblər. Qacarlardan isə mən bildiyim qədər, Avropada yaşayan Babək Qacar var və o da iddialıdır. Yəni əgər, İranda şahlıq sistemindən bəhs olunarsa, o zaman Qacarların əlindən hakimiyyət alınıbsa, indi iqtidar nədən bizə qayıtmasın? Qacarların davamçıları da bu məntiqdən çıxış edirlər. Bu halda İrandakı azərbaycanlılar da, əgər şahlıq sistemi haqqında danışılırsa, Qacarların hakimiyyətə gəlməsində maraqlı olmalıdırlar.
Əslində mən anlatmaq istəyirəm ki, İranda hakimiyyət dəyişikliyi məsələsinin özü belə, bu ölkədə çox ciddi parçalanmalara gətirib çıxara bilər.
- Hansı variantlar reallığa daha uyğundur?
- Bir neçə variant haqqında mülahizə irəli sürmək olar. Məsələn, İranda İslam rejimi qalır, amma rəhbərlikdə dəyişiklik baş verir.
İkincisi, həm rəhbərlik, həm də rejim dəyişilir. Bu zaman demokratik sistemə keçid ediləcək, yoxsa şahlıq üsul-idarəsinə, bilinmir. Daha doğrusu, əslində, şahın oğlunun təbliği İranın demokratiyaya keçidinin qarşısında ən böyük maneədir. Elə Cənubi Azərbaycanın azadlıq yolunda da maneələrdən biridir.
Heç kəs İranın demokratiyaya keçidinə dair bir şey fikirləşmir. Əgər düşünülsəydi, İrandakı demokratik qüvvələrə dəstək verilərdi. Ona görə də bu məsələ açıq qalır. Məsələn, Tramp “rejim dəyişikliyini” istisna etməyəndə bilinmir ki, söhbət nədən gedir. Yəni rejimin başında duran şəxs gedəcək, yoxsa İslam Respublikası ləğv edilib yerində başqa biri yaradılacaq? Bu zaman İranda hansı hakimiyyət formasının yaradılacağı sualı açıq qalır.
Ümumən Trampın bəyanatları ekspront verilir. Yəni bunu sağlam məntiqlə, hərtərəfli düşünüb, sonda deyilən fikir kimi qəbul etmək çətindir.
Tramp həm də güc faktoruna əsaslanır və istənilən ideyanı güc yolu ilə həyata keçirə biləcəyini düşünür.
İndiyə qədər digər ABŞ liderləri də İranın nüvə silahı əldə etməsinə qarşı idi, amma heç biri İranı bombalamaqla problemi həll edə biləcəyini ağlına gətirmirdi. Lakin Tramp gəldi və bu yolu seçdi. Avanturist siyasətçi olduğu üçün Trampın hansı addımı atacağını təhlil etmək və proqnozlaşdırmaq çətindir.
Mənə elə gəlir ki, İranda rejim dəyişikliyi etmək son dərəcə çətin olacaq. Bu, yalnız çevriliş yolu ilə mümkündür. Xalqın iradəsinə zidd bir qüvvə hakimiyyətə gələrsə, bu, İranda uzunmüddətli destablizasiya ilə müşahidə edilə bilər. Hər halda nəzərə almaq lazımdır ki, indi İran cəbhədə tək deyil.
- Amma son olaylara baxanda belə qənaətə gəlmək olar ki, İranın ən yaxın müttəfiqləri ona dəstək vermir...
- Çin və Rusiya açıq şəkildə İranı dəstəklədi. Hətta Vladimir Putin bəyan etdi ki, əgər İrana atom silahı lazımdırsa, biz verə bilərik. Sonra İranda nüvə təhqiqatlarının davamını müdafiə etdi, bu ölkəyə istənilən dəstəyin veriləcəyi bəyan olundu. Bu baxımdan İranı nüvə silahından mərhum etmək təkcə İrandan asılı deyil. Görünən budur ki, Rusiya bu məsələdə fərqli mövqe nümayiş etdirir və bu, təsadüfi deyil.
Trampın ən böyük səhvlərindən biri Rusiya ilə bağlıdır. Məsələn, Tramp Ukrayna-Rusiya müharibəsində açıq şəkildə Rusiyanı müdafiə etdi. Lakin Rusiya ABŞ-İran münaqişəsində İranı dəstəklədi. Bu da Trampın düzgün proqnozlaşdırma apara bilmədiyinin göstəricisidir. Görünür, Trampın məsələləri zorla həll etməkdən savayı yolu yoxdur. Odur ki, indi çox çətin dövrdür və proqnozlaşdırmaq da asan deyil. Çünki burada söhbət yalnız İran və Amerikadan yox, bütövlükdə qlobal siyasətdə fundamental dəyişikliklərdən gedir. Eləcə də yeni qruplaşmalardan və qüvvələrdən.
Gizli diplomatiyadan çox az məlumatımız var. Biz yalnız hadisələrin ümumi məntiqindən çıxış edib, fikrimizi deyə bilərik. Amma bir də var, pərdə arxasında İran ilə Rusiya, eləcə də Çin ilə İran arasında hansı gizli sövdələşmələr mövcuddur. Bu gün Çin, Rusiya və Pakistan kimi nüvə dövlətləri açıq şəkildə İranı müdafiə edirlər. Bu onu göstərir ki, İranı güc yolu ilə yerində oturzdurmaq ya mümkün olmayacaq, ya da çox çətin olacaq. Yəni Ukraynada olduğu kimi, bir müddət sonra bu dövlətlər İrana silah, lazım gəlsə, canlı qüvvə göndərə bilərlər. Şimali Koreya da bu baxımdan İranın yanındadır. Yəni dünyada açıq qütbləşmə gedir. Bir yandan ABŞ-İsrail və onu dəstəkləyən güclər qruplaşır, digər tərəfdə isə İran və ətrafındakılar dayanıb.
Maraqlı bir məqamı da qeyd etmək istərdim. Qlobal siyasətdə hadisələrin mədəniyyətlərarası toqquşma ilə gedəcəyinə dair nəzəriyyələr, fikirlər var, bəzi dairələr də bu istiqamətdə iş aparırdı. Ona görə də, İslam ölkələrini qeyri-islam ölkələri ilə vuruşdururdular. Amma indi dini müstəvidə deyil, qlobal siyasətdə, dünyanın gələcək nizamında yer almaq uğrunda qruplaşma gedir. İndi bir tərəfdə Çin, Rusiya və onun ətrafında qruplaşan dövlətlərdir, digər tərəfdə Amerika-İsrail və onların ətrafında olanlardır. Üçüncü qüvvə isə dünya siyasətində iştirak etməyə gücü və potensialı olamayanlardır. Odur ki, bu qrupların da sərhədləri tam aydın şəkildə bilinmir. Məsələn, Pakistan ABŞ-la müttəfiqdir, amma bu gün İranın yanındadır. Yəni hadisələrin gedişatında hamı öz mövqeyini və cəbhəsini müəyyən etməyib. Biz indi qlobal siyasətdə transformasiyanın başlanması mərhələsindəyik.
Y. QACAR
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 23-06-2025 19:12 | Bölmə: Slayd
ADP sədri deyir ki, Pəhləvilər Qacarları Rusiya, İngiltərə və Fransanın dəstəyi ilə devirdiyi üçün İranda onların hakimiyyətinin legitlimliyi yoxdur
Dünən ABŞ İranın əsas nüvə obyektlərinə dünyanın ən güclü silahı ilə zərbə endirdi və bu ölkənin nüvə texnologiyasının məhv edildiyini bildirdi.
Azərbaycan Demokrat Partiyasının (ADP) sədri Sərdar Cəlaloğlu İranda baş verən müharibə, müşahidə olunan proseslər və mümkün perspektivlər barədə “Reytinq” qəzetinin suallarına cavab verib:
- Hesab edirəm ki, İsrail-İran münaqişəsinə sadəcə olaraq İranın nüvə texnologiyasının əlindən alınması kimi baxmaq, proseslərin düzgün qiymətləndirilməsi baxımından yanlışlıq olardı. Əvvəla ona görə ki, nüvə silahı bir sıra ölkələrdə var və ABŞ bundan ciddi narahat deyil. Burada əsas məsələ İranın oynadığı rol - Amerikanın strateji-qlobal maraqlarına zidd olaraq Çinin iqtisadi baxımdan güclənməsində aktiv iştirak etməsidir. Çünki Çinin əsasən neft və digər bu kimi məhsullarını İran təmin edir.
Digər bir problem İranın Rusiya-Ukrayna müharibəsində oynadığı rol, açıq şəkildə Rusiyanı dəstəkləməsi, Moskvanı raketlər və pilotsuz uçuş aparatları ilə təmin etməsidir.
Bundan əlavə, Rusiyaya qarşı sanksiyaların yarılmasında İran aktiv iştirak edir. Bu baxımdan İran Çin və Rusiya ilə əlaqələrinə görə cəzalandırılır.
İkincisi, İranda hansı rejimin olmasına baxmayaraq, bu ölkənin bütövlüyü Qərbə və Amerikaya lazımdır, ən azından İslam dünyasını parçalamaq roluna görə.
- ABŞ prezidenti Donald Tramp İranda rejim dəyişikliyinin mümkünlüyünü də istisna etmir. Bu, nə dərəcədə realdır?
- Mənim qənaətimə görə, İranda hakimiyyət dəyişikliyinin iki yolu var. Birincisi demokratik yoldur. Yəni İran xalqı ayağa qalxır, etiraz edir və hakimiyyətini dəyişdirir. İndiki halda İrana xarici müdaxilə faktı var. Elmi şəkildə sübut edilib ki, belə xarici müdaxilələr zamanı xalq hakimiyyət ətrafında sıx birləşir, nəinki parçalanır. Bu baxımdan mən inanmıram ki, indiki şərtlər daxilində, yəni İsrail və Amerikanın İrana hücumu kontekstində xalq ayağa qalxsın və İrandakı rejimin dəyişdirilməsini tələb etsin.
İkinci yol hərbi çevrilişdir. Yəni İran hakimiyyəti daxilində hansısa qüvvə ortaya çıxa və hərbi çevrilişə əl ata bilər. Amma bu da az ehtimal olunur.
- Bu halda İranda hakimiyyət dəyişikliyini Amerika necə həyata keçirə bilər? Ümumiyyətlə, belə bir imkan varmı?
- Fikrimcə, bu, İranın ali dini lideri Xamnəi və bu ölkənin idarəetməsində aparıcı rolu olan şəxsləri terror yolu ilə aradan götürməklə mümkün ola bilər. Bu məsələdə Amerikanın imkanları var.
Bildiyiniz kimi, hətta İran generallarının bir çoxunu evlərində yatan zaman məhv ediblər.
İranda rejimin dəyişdirilməsi Amerikanın terror və sui-qəsdlər yolu ilə, yəni İranın indiki rəhbərlərini neytrallaşdırmaqla həyata keçirə bilər. Bəs, bu nə dərəcədə effektiv olacaq və Amerika belə bir addım atacaqmı? Bu suala dəqiq cavab vermək mümkün deyil.
- Beynəlxalq media İran hakimiyyətinə alternativ kimi keçmiş şahın oğlunun üzərində fokuslanıb. Bunu ciddi alternativ kimi qiymətləndirmək mümkündürmü?
- Əgər, söhbət İrandakı tarixi hadisələri əvvəlki məcarasına qaytarmaqdan gedirsə, onda Qacarlar nəslinin davamçıları İranda hakimiyyətdə oturmalıdır. Çünki Pəhləvilər Rusiya, İngiltərə və Fransanın dəstəyi ilə Qacarları deviriblər. Bu məntiqə əsasən, İranda Pəhləvilərin hakimiyyətinin heç bir qanuni legitlimliyi yoxdur, çünki onlar xarici qüvvələrin əli ilə hakimiyyətə gətiriliblər. Qacarlardan isə mən bildiyim qədər, Avropada yaşayan Babək Qacar var və o da iddialıdır. Yəni əgər, İranda şahlıq sistemindən bəhs olunarsa, o zaman Qacarların əlindən hakimiyyət alınıbsa, indi iqtidar nədən bizə qayıtmasın? Qacarların davamçıları da bu məntiqdən çıxış edirlər. Bu halda İrandakı azərbaycanlılar da, əgər şahlıq sistemi haqqında danışılırsa, Qacarların hakimiyyətə gəlməsində maraqlı olmalıdırlar.
Əslində mən anlatmaq istəyirəm ki, İranda hakimiyyət dəyişikliyi məsələsinin özü belə, bu ölkədə çox ciddi parçalanmalara gətirib çıxara bilər.
- Hansı variantlar reallığa daha uyğundur?
- Bir neçə variant haqqında mülahizə irəli sürmək olar. Məsələn, İranda İslam rejimi qalır, amma rəhbərlikdə dəyişiklik baş verir.
İkincisi, həm rəhbərlik, həm də rejim dəyişilir. Bu zaman demokratik sistemə keçid ediləcək, yoxsa şahlıq üsul-idarəsinə, bilinmir. Daha doğrusu, əslində, şahın oğlunun təbliği İranın demokratiyaya keçidinin qarşısında ən böyük maneədir. Elə Cənubi Azərbaycanın azadlıq yolunda da maneələrdən biridir.
Heç kəs İranın demokratiyaya keçidinə dair bir şey fikirləşmir. Əgər düşünülsəydi, İrandakı demokratik qüvvələrə dəstək verilərdi. Ona görə də bu məsələ açıq qalır. Məsələn, Tramp “rejim dəyişikliyini” istisna etməyəndə bilinmir ki, söhbət nədən gedir. Yəni rejimin başında duran şəxs gedəcək, yoxsa İslam Respublikası ləğv edilib yerində başqa biri yaradılacaq? Bu zaman İranda hansı hakimiyyət formasının yaradılacağı sualı açıq qalır.
Ümumən Trampın bəyanatları ekspront verilir. Yəni bunu sağlam məntiqlə, hərtərəfli düşünüb, sonda deyilən fikir kimi qəbul etmək çətindir.
Tramp həm də güc faktoruna əsaslanır və istənilən ideyanı güc yolu ilə həyata keçirə biləcəyini düşünür.
İndiyə qədər digər ABŞ liderləri də İranın nüvə silahı əldə etməsinə qarşı idi, amma heç biri İranı bombalamaqla problemi həll edə biləcəyini ağlına gətirmirdi. Lakin Tramp gəldi və bu yolu seçdi. Avanturist siyasətçi olduğu üçün Trampın hansı addımı atacağını təhlil etmək və proqnozlaşdırmaq çətindir.
Mənə elə gəlir ki, İranda rejim dəyişikliyi etmək son dərəcə çətin olacaq. Bu, yalnız çevriliş yolu ilə mümkündür. Xalqın iradəsinə zidd bir qüvvə hakimiyyətə gələrsə, bu, İranda uzunmüddətli destablizasiya ilə müşahidə edilə bilər. Hər halda nəzərə almaq lazımdır ki, indi İran cəbhədə tək deyil.
- Amma son olaylara baxanda belə qənaətə gəlmək olar ki, İranın ən yaxın müttəfiqləri ona dəstək vermir...
- Çin və Rusiya açıq şəkildə İranı dəstəklədi. Hətta Vladimir Putin bəyan etdi ki, əgər İrana atom silahı lazımdırsa, biz verə bilərik. Sonra İranda nüvə təhqiqatlarının davamını müdafiə etdi, bu ölkəyə istənilən dəstəyin veriləcəyi bəyan olundu. Bu baxımdan İranı nüvə silahından mərhum etmək təkcə İrandan asılı deyil. Görünən budur ki, Rusiya bu məsələdə fərqli mövqe nümayiş etdirir və bu, təsadüfi deyil.
Trampın ən böyük səhvlərindən biri Rusiya ilə bağlıdır. Məsələn, Tramp Ukrayna-Rusiya müharibəsində açıq şəkildə Rusiyanı müdafiə etdi. Lakin Rusiya ABŞ-İran münaqişəsində İranı dəstəklədi. Bu da Trampın düzgün proqnozlaşdırma apara bilmədiyinin göstəricisidir. Görünür, Trampın məsələləri zorla həll etməkdən savayı yolu yoxdur. Odur ki, indi çox çətin dövrdür və proqnozlaşdırmaq da asan deyil. Çünki burada söhbət yalnız İran və Amerikadan yox, bütövlükdə qlobal siyasətdə fundamental dəyişikliklərdən gedir. Eləcə də yeni qruplaşmalardan və qüvvələrdən.
Gizli diplomatiyadan çox az məlumatımız var. Biz yalnız hadisələrin ümumi məntiqindən çıxış edib, fikrimizi deyə bilərik. Amma bir də var, pərdə arxasında İran ilə Rusiya, eləcə də Çin ilə İran arasında hansı gizli sövdələşmələr mövcuddur. Bu gün Çin, Rusiya və Pakistan kimi nüvə dövlətləri açıq şəkildə İranı müdafiə edirlər. Bu onu göstərir ki, İranı güc yolu ilə yerində oturzdurmaq ya mümkün olmayacaq, ya da çox çətin olacaq. Yəni Ukraynada olduğu kimi, bir müddət sonra bu dövlətlər İrana silah, lazım gəlsə, canlı qüvvə göndərə bilərlər. Şimali Koreya da bu baxımdan İranın yanındadır. Yəni dünyada açıq qütbləşmə gedir. Bir yandan ABŞ-İsrail və onu dəstəkləyən güclər qruplaşır, digər tərəfdə isə İran və ətrafındakılar dayanıb.
Maraqlı bir məqamı da qeyd etmək istərdim. Qlobal siyasətdə hadisələrin mədəniyyətlərarası toqquşma ilə gedəcəyinə dair nəzəriyyələr, fikirlər var, bəzi dairələr də bu istiqamətdə iş aparırdı. Ona görə də, İslam ölkələrini qeyri-islam ölkələri ilə vuruşdururdular. Amma indi dini müstəvidə deyil, qlobal siyasətdə, dünyanın gələcək nizamında yer almaq uğrunda qruplaşma gedir. İndi bir tərəfdə Çin, Rusiya və onun ətrafında qruplaşan dövlətlərdir, digər tərəfdə Amerika-İsrail və onların ətrafında olanlardır. Üçüncü qüvvə isə dünya siyasətində iştirak etməyə gücü və potensialı olamayanlardır. Odur ki, bu qrupların da sərhədləri tam aydın şəkildə bilinmir. Məsələn, Pakistan ABŞ-la müttəfiqdir, amma bu gün İranın yanındadır. Yəni hadisələrin gedişatında hamı öz mövqeyini və cəbhəsini müəyyən etməyib. Biz indi qlobal siyasətdə transformasiyanın başlanması mərhələsindəyik.
Y. QACAR
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 10:00
Prezident hərbi paradla bağlı paylaşım edib - Video
Dünən, 20:00
Azərbaycan Ordusu regionda ön sıradadır - Fotolar
Dünən, 15:40
Prezident: Qarabağ və Şərqi Zəngəzur dirçəlir
Dünən, 00:04
Azərbaycanda Zəfər Günüdür
7-11-2025, 19:39
Cəlaloğlu: Azərbaycan və Ermənistandakı partiyalar arasında görüşlər keçirilməlidir
7-11-2025, 16:16
İlham Əliyev bir qrup şəxsi təltif edib
7-11-2025, 15:39
Tural Sadıqlı, Qurban Məmmədov və digərlərinin cinayət işi məhkəmə baxışına verilib
7-11-2025, 14:55
“Lukoil” Azərbaycandakı yataqları tərk edəcək - Səbəb
6-11-2025, 16:49
Deputat: Ermənistan Azərbaycan qarşısında götürdüyü öhdəlikləri yerinə yetirməlidir
6-11-2025, 15:08
Azərbaycan qonşu ölkəni problemdən xilas edir - Foto
6-11-2025, 13:56
“Tərtər işi”: həbsdəki generalla bağlı qərar verilib
6-11-2025, 13:05
Mərkəzi Asiya liderləri Trampla görüşdə nəyə ümid edirlər?
6-11-2025, 10:03
Vəzifəli şəxslərə cinayət işi açılıb
6-11-2025, 09:17
Kosmosda yeni tip nəhəng obyekt kəşf edilib
5-11-2025, 18:17
Prezident elm adamların təltif edib - Sərəncam
5-11-2025, 15:24
Ukraynanın iki şəhərində dəhşətli vəziyyət yaranıb
5-11-2025, 13:28
Ukrayna daha təhlükəli vəziyyətlə üzləşir
5-11-2025, 12:50
“Oğru dünyası”na qarşı əməliyyat: Mirzə Əliyev öldürülüb - Foto
4-11-2025, 19:17
Mərkəzi Asiya Rusiyadan qurtula biləcəkmi?
4-11-2025, 14:01
Şərti sərhəddə yenidən gərginlik ola bilər - Ekspert
4-11-2025, 13:29
Dini konfessiyalar Zəfər Günü ilə əlaqədar birgə bəyanat yayıblar
4-11-2025, 10:58
Keçmiş vəzifəli şəxslərə hökm oxunub
4-11-2025, 09:27
2025-ci ilin ən böyük buğda istehsalçıları... - Siyahı
3-11-2025, 18:33
Ermənistan vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələri Azərbaycana səfər edəcək
3-11-2025, 14:49
Ramiz Mehdiyevə bağlı QHT-lər, icra başçıları və özəl ali təhsil ocağı var - Professor
3-11-2025, 13:36
İlham Əliyev AMEA-da - Çıxış (Yenilənib) - Fotolar
3-11-2025, 13:22
Rus ordusu Ukraynanın daha bir şəhərinə daxil olub - Foto
3-11-2025, 11:26
Kreml İranı Suriya ilə barışdırmaq istəyir?
3-11-2025, 09:52
Ən böyük idxalçı ölkələrin adı açıqlanıb - Siyahı
2-11-2025, 12:58
Üç vəzifəli şəxs həbs edilib - (Yenilənib) - Əməliyyat
2-11-2025, 12:07
Ruslar Ukrayna şəhərini tam ələ keçirmək üzrədir
31-10-2025, 19:59
Baş redaktor barəsində həbs qətimkan tədbiri seçilib
31-10-2025, 11:46
Ermənistan Hindistandan silahalmada yeni səhifə açır
31-10-2025, 11:16
İki itkin şəhidimiz Xocalıda dəfn edilib - Fotolar
31-10-2025, 10:54
Elm və Təhsil Nazirliyində yoxlamalar başlayıb
30-10-2025, 18:29
Hərbi ekspert: Nüvə eskalasiyası bəşəriyyəti qorxulu istiqamətə aparır
30-10-2025, 13:39
Dünyanın qızıl ehtiyatı azalıb - Foto
30-10-2025, 11:23
Məktəb direktorlarının işə qəbulu üçün qeydiyyat başlayıb
30-10-2025, 10:31
Dünyada doğum azalır - Professor səbəbini deyib
29-10-2025, 11:43
Qafqazda sülh: Ağ ev Paşinyanı qorumalıdır
29-10-2025, 10:26
Kiberdələduzluqla bağlı növbəti xəbərdarlıq edilib - Video
Mikayıl Mikayılov deyir ki, festivalda nümayiş olunan tamaşa Azərbaycanla Meksika arasında teatr əlaqələrinin başlanğıcı sayıla bilər
ADP sədri ehtimal edir ki, “Tərtər işi” yaxşı araşdırılsa, onun da altından Mehdiyev və əlaltıları çıxacaq
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
