Qafqazda sülh: Ağ ev Paşinyanı qorumalıdır
Tarix: 29-10-2025 11:43 | Bölmə: Slayd
Qafqazda sülh: Ağ ev Paşinyanı qorumalıdır

Daxili tənqidlərə baxmayaraq, Ermənistan lideri Qafqazda sülh və inteqrasiyaya nail olmaq üçün səylə çalışır.

Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə “The National Interest” yazıb.

ABŞ nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

2018-ci ilin “məxməri inqilab”ı nəticəsində hakimiyyətə gəldikdən sonra çətin vəziyyətə düşən baş nazir 2020-ci il Qarabağ müharibəsinin nəticələri, Kremlin dəstəklədiyi Erməni Apostol Kilsəsinin (EAK) açıq düşmənçiliyi və iddia edilən dövlət çevrilişi cəhdləri ilə üzləşib. Paşinyanın Azərbaycanla və Qərbdəki yaxın dövlətlərlə sülhə nail olmaq cəhdi ona nüfuzlu rəqiblər qazandırıb - Rusiya hökumətindən tutmuş diaspor təşkilatlarına və keçmiş erməni liderlərinə qədər. Üfüqdə yekun sülh razılaşması və gələn il keçirilməsi nəzərdə tutulan parlament seçkiləri ilə bu risk daha yüksəkdir.

Nikol Paşinyan hakimiyyətdə qala bilsə, Ermənistanı çoxdan gözlənilən sülh dövrünə apara bilər. Əks halda, ölkə qonşusu Gürcüstanla olduğu kimi, yenidən Moskvanın orbitinə sürüklənmə təhlükəsi ilə üz-üzə alacaq və bu, Cənubi Qafqazda münaqişəni yenidən alovlandıra bilər.

ABŞ prezidenti Donald Tramp avqustun 8-də Vaşinqtonda keçirilən sülh sammitində Paşinyanı cəsarətinə görə tərifləyib.

30 illik amansız münaqişədən, xüsusən də Bakının qələbəsindən sonra Azərbaycanla sülhə nail olmaq siyasi baxımdan çətin olub. Əgər Vaşinqton bu sülhü təmin etmək istəyirsə, Paşinyanın siyasi sağ qalmasını da təmin etməlidir.

ABŞ Nikol Paşinyana onun siyasətinin nəzərəçarpacaq faydalar verdiyini sübut etməyə köməklik göstərə bilər.

Ermənistanın “Sülh kəsişməsi” təşəbbüsünə və inkişaf etməkdə olan süni intellekt sahəsinə strateji investisiyalar iqtisadiyyatı stimullaşdıracaq, iş yerləri yaradacaq və Ermənistanın mühüm tranzit qovşağı kimi rolunu gücləndirəcək.

Vaşinqton, həmçinin yenilənmiş müharibənin ağır yükünü çəkməməsinə baxmayaraq, sülhə qarşı çıxan yaxşı maliyyələşən diasporların təzyiqlərinə müqavimət göstərməlidir. Bu, ümidvericidir ki, Ermənistan sülh səylərinin ilk nəzərəçarpacaq nəticələrini görməyə başlayır. Azərbaycan malların Ermənistana tranzitinə icazə verəcəyini açıqlayıb və Qazaxıstan buğdasının ilk yükü Azərbaycan ərazisindən Ermənistana keçəcək.

Ermənistanın tranzit qovşağı kimi rolu birbaşa ABŞ maraqlarına uyğundur: Rusiya və İrandan yan keçən, Şərqi Asiyadan Avropaya əsas quru ticarət yolu olan Orta Dəhliz hazırda Azərbaycan, Gürcüstan və Türkiyə ərazisini qət edir, lakin Gürcüstanın hakim “Gürcü arzusu” partiyasının Moskvaya meyl etməsi onun etibarlılığını şübhəyə alır. Odur ki, Ermənistan mühüm alternativ ola bilər.

Paşinyan 2023-cü ilin oktyabrında Ermənistanı dəmir yolları, avtomobil yolları, boru kəmərləri və elektrik xətlərinin bərpası vasitəsilə regional əlaqə kimi nəzərdə tutan "Sülh kəsişməsi" təşəbbüsünü irəli sürərkən bunu qabaqcadan görmüşdü. Onilliklər ərzində bu, Ermənistanın regional təcrid olunması, Türkiyə və Azərbaycanla sərhədlərin bağlanması ilə bağlı idi.

Moskva çətin ki, geri çəkilsin, çünki Rusiya səfiri Sergey Kopırkin açıq şəkildə bəyan edib ki, Rusiya nəinki ondan əl çəkmir, həm də Cənubi Qafqaz respublikası ilə münasibətləri öz diqqət mərkəzində saxlayır. O, Ermənistanın “qardaş və müttəfiq ölkə” olduğunu və Rusiyanın Şirakdakı 102-ci Hərbi Bazasının Ermənistanın təhlükəsizliyi üçün həyati əhəmiyyət kəsb edən struktur olduğunu bildirib.

Epşteyn yazır ki, vaxtilə Ermənistan üçün vazkeçilməz müttəfiq hesab edilən Rusiyaya inam kəskin şəkildə azalıb. 2019-cu ildə ermənilərin 93 faizi İrəvanla Moskva arasında münasibətləri “yaxşı” kimi qiymətləndirsə də, 2024-cü ilin sentyabrında bu rəqəm cəmi 35 faizə düşüb.

Çoxları Rusiyaya Qarabağ münaqişəsi zamanı Ermənistana xəyanət edən dövlət kimi baxırdı. Keçmiş prezident Robert Koçaryan kimi rusiyapərəst fiqurlar daha pis vəziyyətdədirlər: hazırda onun reytinqi cəmi 2 faiz təşkil edir.

Moskva Paşinyanı devirməyə müvəffəq olsa, o, çox güman ki, erməni narazılığından və millətçiliyindən istifadə edərək Azərbaycanla münaqişəni yenidən qızışdıracaq. Əlbəttə, özündən asılılığı saxlamaq üçün.

Vaşinqton üçün Paşinyanın uğur qazanmasına kömək etmək sadəcə, bir liderin və onun sağ qala biləcəyinin sübutu deyil. Postsovet məkanında birgə yaşama, Ermənistanın gələcəyi, hətta ola bilsin ki, Cənubi Qafqazda sabitlik bundan asılıdır.

Y. QACAR




Bölməyə aid digər xəbərlər
21-10-2025, 13:59 Ukrayna parçalana bilər