11:52 / 19-04-2024
BDU tələbəsi intihar edib
10:39 / 19-04-2024
Bitcoin ucuzlaşıb
Türkiyə Cənubi Qafqazda xüsusi missiya üçün NATO-dan kart-blanş alıb - Politoloq
Tarix: 16-06-2021 11:11 | Bölmə: Slayd
Türkiyə Cənubi Qafqazda xüsusi missiya üçün NATO-dan kart-blanş alıb

“İyunun 14-də Brüssüldə keçirilən NATO sammiti ərəfəsində bir çoxları bu tədbiri az qala dünyanın yenidən bölüşdürülməsi kimi təqdim edirdi. Halbuki, bölmək, bölüşdürmək, dəyişmək və s. bu kimi geosiyasi texnologiyalar artıq çoxdan tarixə qovuşmaqdadır. Çünki müasir geosiyasət tamamilə başqa meyarlar üzərində qururlub”.

Reyting.az xəbər verir ki, bunu politoloq Ərəstun Oruclu deyib.

Onun sözlərinə görə, müasir texnologiyalara sahib ola bilməyin və nəqliyyat dəhlizlərinin qurulması kimi vəzifələrin ön plana çıxdığı dövrümüzdə başlıca geosiyasi vəzifələr də nəqliyyat-kommunikasiya qovşaqlarına nəzarəti təmin etməkdir ki, bu da hərbi güclə yanaşı həm də ciddi maliyyə və iqtisadi təsirlərə malik olmağı tələb edir. Ə. Oruclu bildirib ki, müasir dünyada nüfuz uğrunda savaş döyüş meydanlarından çox banklarda və birjalarda gedir: “Amma real geosiyasi vasitə olan hərbi gücü də hələlik heç kəs ləğv etməyib. Bu mənada elə geosiyasi vəzifələrin hərbi-siyasi alyans olan NATO-nun sammitində müzakirəsi bunun əyani göstəricisidir. Sammit ərəfəsində xeyli müxtəlif proqnozlar verilirdi ki, onların da yalnız kiçik bir qismi özünü doğrultdu”.


Ə. Oruclu

Ə. Oruclu hesab edir ki, ilk olaraq NATO-Türkiyə münasibətləri kontekstində ən ağlasığmaz ehtimallar gündəmi tutsa da, heç nə dəyişməyib: “Daha doğrusu, dəyişdi, amma ehtimal edilənlərin tam əksinə: istər Qərb ölkələrinin liderləri, istərsə də NATO rəhbərliyi Türkiyənin xüsusi rolunu önə çəkməklə münasibətlərdə heç bir antoqonist ziddiyyətlərin olmadığını nümayiş etdirdilər. Bu da gözlənilən idi”.

Politoloq əlavə edib ki, NATO və onun aparıcı üzvü ABŞ üçün prioritet vəzifələr iki dünya gücünün - Çinin və Rusiyanın geosiyasi planlarının qarşısına sipər çəkməkdir: “Aydındır ki, bu halda Türkiyə istər NATO-ya, istərsə də ABŞ-a rəqib deyil, tərəfdaş qismində lazımdır və onlar da zatən tərəfdaşdırlar. Elə buna görə də izolyasionist xarici siyasət yürütmüş Trampın ardınca hakimiyyətə gəlmiş prezident Bayden üçün ilkin vəzifə ABŞ-ın müttəfiqlərini əvvəlki münasibətlər müstəvisinə qaytarmaqdan ibarət idi. Düşünürəm ki, “Amerika qayıtdı” şüarını dönə-dönə təkrarlayan Cozef Bayden real siyasət müstəvisində də buna nail ola bildi. NATO öz birliyini qısa zamanda bərpa etdi və təbii ki, belə olan halda da Şimali Atlantika alyansının ikinci güclü ordusuna malik olan Türkiyəyə münasibət başqa cür ola bilməzdi”.

Ə. Oruclu bildirib ki, bu gün real siyasət yürüdən və bunun nəticəsində faktiki regional gücə çevrilmiş müttəfiqi rəqibə çevirmək rasional yanaşma olmazdı: “Bundan başqa, alyansın qarşısında duran geosiyasi vəzifələrin reallaşdırılması üçün məhz Türkiyəyə daha geniş imkanlar yaradılması daha praqmatik olardı və belə də oldu. Artıq belə görünür ki, Əfqanıstanı tərk edən ABŞ-ı bu bölgədə yüksək ehtimalla Türkiyə və onunla yaxın münasibətlərdə olan daha 2 dövlətdən ibarət koalisiya əvəzləyəcək - Pakistan və Macarıstan. Görünən həm də budur ki, Türkiyə Cənubi Qafqazda da xüsusi missiyaya və rola malik olmaq üçün NATO-dan kart-blanş alıb. Bu da anlaşılandır. İndi əsas vəzifə təkcə Çinin “Bir yol, bir kəmər” qlobal projesinə müqavimət göstərməkdən başqa, həm də Rusiyanın Yaxın Şərqə çıxışının qarşısını almaqdır. Bunun reallaşdırılması üçün ən optimal region Cənubi Qafqaz, ən real NATO üzvü olan dövlət isə Türkiyədir. Türkiyənin artıq Cənubi Qafqazda olduğunu nəzərə aldıqda mövzu ətrafında müzakirələrin davamına ehtiyac qalmır. İstər NATO-nun, istərsə də bu alyansın ayrı-ayrı üzvlərinin Türkiyənin Cənubi Qafqaz siyasətini dəstəkləməkdən başqa seçimi qalmır. Geosiyasi maraqlar bunu tələb edir”.

Ə. Oruclu qeyd edib ki, Türkiyənin bölgədəki əsas müttəfiqinin Azərbaycan olduğunu nəzərə aldıqda konturlar tam aydınlaşır: “Bizim maraqlar bucağından baxdıqda isə bunun həm müsbət, həm də mənfi çıxarları olacaq. Odur ki, Şüşa Bəyannaməsinə təkcə emosional deyil, həm də praktik-rasional mövqedən baxmalı, uduşlarla yanaşı çağırışlara da hazır olmalıyıq”.

Reyting.az







Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}