00:13 / 16-06-2025
İran XİN-in binası vurulub - Ölən və yaralanan var
19:08 / 15-06-2025
İranda indiyədək 128 nəfər həlak olub
16:47 / 15-06-2025
Hidayət Heydərov ilk görüşdə məğlub olub
13:19 / 15-06-2025
Sabah leysan yağacaq, güclü külək əsəcək
13:10 / 15-06-2025
Şıx çimərliyində iki nəfər boğulub - Video
12:59 / 15-06-2025
Prezident yeni səfirlərin etimadnamələrini qəbul edib - Fotolar
10:00 / 15-06-2025
Mehriban Əliyeva Mlli Qurtuluş Günü ilə bağlı fotolar paylaşıb
09:14 / 15-06-2025
Vəhdət Partiyasının sədri dəyişib - Fotolar
08:50 / 15-06-2025
İranın zərbəsindən sonra İsraildə tədqiqat mərkəzi yanıb
00:49 / 15-06-2025
İlham Əliyev Milli Qurtuluş Günü münasibətilə paylaşım edib - Foto
00:16 / 15-06-2025
İranda daha bir general həlak olub
00:07 / 15-06-2025
Bu gün Milli Qurtuluş Günüdür
20:24 / 14-06-2025
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
19:00 / 14-06-2025
AZAL uçuşların sayını artırır
18:57 / 14-06-2025
İlham Əliyev krala məktub göndərib
18:19 / 14-06-2025
İranın 20-dən çox komandanı zərərsizləşdririlib
18:07 / 14-06-2025
Lənkəranda yeniyetmə dənizdə boğulub
17:50 / 14-06-2025
Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinə yeni hakim ezam olunub
16:01 / 14-06-2025
Ceyhun Bayramov Hakan Fidanla telefonda danışıb
15:09 / 14-06-2025
Azərbaycan və İran XİN başçıları telefonda müzakirə aparıblar
14:29 / 14-06-2025
İranın 9 nüvə alimi öldürülüb - Siyahı
13:32 / 14-06-2025
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Avropa İttifaqı və Çin arasında vacib birləşdirici tərəfdir"
12:36 / 14-06-2025
Sabah yağış yağacaq
11:49 / 14-06-2025
İranın Baş Qərargah rəisinin iki müavini həlak olub
08:51 / 14-06-2025
Əcnəbilər İrandan Azərbaycana keçərək təxliyə olunur - Fotolar
08:07 / 14-06-2025
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
07:38 / 14-06-2025
Bu gün orta məktəblərdə “Son zəng” çalınacaq
23:40 / 13-06-2025
Putin Pezeşkian və Netanyahu ilə telefon danışıqları aparıb
13:40 / 11-06-2025

08:07 / 14-06-2025

14:57 / 12-06-2025

07:27 / 12-06-2025

07:17 / 12-06-2025

07:23 / 13-06-2025

21:06 / 11-06-2025

17:06 / 13-06-2025

22:53 / 11-06-2025

21:38 / 12-06-2025

18:49 / 13-06-2025

15:00 / 11-06-2025

Avropa nəşri: Ukraynadan fərqli olaraq, Azərbaycan bütün yumurtaları bir səbətə qoymayıb - Təhlil
Tarix: 29-01-2022 10:06 | Bölmə: Slayd

Şərqi Avropa və Cənubi Qafqaz ölkələri üçün Ukrayna ilə bağlı Qərblə Rusiya arasında mövcud böhran, Avropanın təhlükəsizliyi məsələlərinə dair ABŞ-Rusiya dialoqu onların müstəqil dövlətçilik və suverenliyi baxımından ekzistensial əhəmiyyət kəsb edir. Bölgədəki demək olar ki, bütün keçmiş sovet dövlətləri indi Ukraynanın milli təhlükəsizliyini təhlükə altına alan oxşar təhlükələrlə üzləşmək riski altındadır.
Reyting.az xəbər verir ki, bunu “Common Space” saytı yazıb.
Avropa nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Bu təhdidlər təkcə Rusiyanın bu ölkələrin Avro-Atlantik inteqrasiyasının qarşısını almaq və bu səbəbdən onları istənilən halda öz təsir dairəsində saxlamaq və ya geri qaytarmaq əzmi ilə deyil, həm də Qərb dövlətlərinin əksəriyyətinin bu ölkələri effektiv şəkildə dəstəkləmək istəməməsi və ya aciz olması ilə bağlıdır. Rusiyanın davranışları region ölkələri üçün yeni və ya gözlənilməz olmasa da, bəzi aparıcı Qərb dövlətlərinin Ukraynanın vəziyyətini daha da mürəkkəbləşdirən eqoist siyasətləri məyusedicidir və regiondakı geosiyasi reallıqların hərtərəfli yenidən nəzərdən keçirilməsini zəruri edir.
Azərbaycan üçün bu, ölkənin 1990-cı illərin ortalarından bəri yürütdüyü çoxtərəfli yanaşmanın vacibliyinə daha bir sübutdur. Məhz bu siyasət xətti sayəsində Azərbaycan indiyədək öz suverenliyini qoruyub saxlaya bilib, ərazi bütövlüyünü bərpa edib, müxtəlif qlobal güclərlə bir çox irimiqyaslı layihələr həyata keçirib və s.
Bununla belə, regiondakı yeni vəziyyət bəzi kritik suallar doğurur: Qərblə Rusiya arasında davam edən böhran və ABŞ-Rusiya strateji sabitlik dialoqu Azərbaycan üçün nə deməkdir? Qərblə Rusiya arasında artan rəqabətin yaratdığı yeni təhlükələr fonunda Azərbaycan xarici siyasətdə çoxtərəfliliyi qoruyub saxlaya biləcəkmi? Müstəqilliyinə və suverenliyinə meydan oxuyan bu təhlükələrin qarşısını almaq üçün Azərbaycana nə lazımdır?
Bu suallar hələlik heç bir media sorğusunda ölkənin rəsmi nümayəndələrinə ünvanlanmayıb. Lakin ölkə prezidenti İlham Əliyev yanvarın 12-də yerli mətbuatda ölkənin üzləşdiyi bu təhlükələrə dolayısı ilə toxundu:
“Ümumiyyətlə, Azərbaycan kontekstindən kənara çıxsaq, görərik ki, böyük dövlətlər artıq açıq şəkildə bəyan edirlər ki, beynəlxalq hüququn onlar üçün heç bir əhəmiyyəti yoxdur. Əvvəllər bunu bəzi bəyanatlarla ört-basdır etmək istəsələr də, indi belə deyil. Mən bunu siyasi sinizm kimi qiymətləndirirəm və o, artıq ifrat həddə çatıb. Belə bir şəraitdə II Dünya müharibəsindən sonra bu qaydaları işləyib hazırlayan və təsdiq edən ölkələr bu cür davranırlarsa, digər ölkələr nə etməlidir? Onda başqa ölkələr, necə deyərlər, özbaşına hərəkətə keçməlidir. Biz bunu uzun müddətdir ki, edirik... Beynəlxalq birliyin məsul üzvü və Qoşulmama Hərəkatına sədrlik edən bir ölkə olan Azərbaycan, əlbəttə ki, beynəlxalq hüququn aliliyini müdafiə etməyə davam edəcək”.
Bu bəyanatdan çoxlu nəticələr çıxarmaq olar, lakin Azərbaycan hökumətinin siyasətindən bir şey aydın görünür: Bakı təəssüf ki, Ukrayna kimi bütün yumurtaları bir səbətə qoymur. Azərbaycan regional güc balansının imperativlərini yaxından və real şəkildə izləyir və başqa dövlət və ya dövlətlər bloku tərəfindən yarana biləcək hər hansı ciddi təhlükəsizlik problemi qarşısında ehtiyatsızlıqdan hər hansı digər dövlətin hipotetik dəstəyinə ümid etməkdən çəkinir. Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatında öz rolunu gücləndirərək, xarici siyasətdə üstünlük verdiyini açıq şəkildə ifadə edir və Qərblə Rusiya arasında gərginliyin yaratdığı təhlükələri yumşaltmağa çalışır.
Azərbaycanın ekspert icması üçün ölkənin milli təhlükəsizliyinə qarşı böyük təhdidlər mövcuddur. Bəzi ekspertlər hesab edir ki, Rusiyanın NATO-dan tələb etdiyi təhlükəsizlik zəmanəti reallaşarsa, Azərbaycanın xarici siyasətdə manevr imkanlarını, NATO üzvü və Azərbaycanın əsas müttəfiqi Türkiyə də daxil olmaqla, digər dövlətlərlə əməkdaşlıq imkanlarını məhdudlaşdıracaq.
“Rusiyanın irəli sürdüyü müqavilə layihəsi Azərbaycan-Türkiyə hərbi əməkdaşlığının mövcud mərhələdən kənara çıxmasının qarşısını alır. Məsələn, Azərbaycanda daimi türk hərbi bazalarının yaradılmasını mümkünsüz edir. Üstəlik, bu təkliflər Azərbaycanın gələcəkdə həyata keçirmək istəyə biləcəyi NATO-ya üzvlüyünü əsas etibarilə qadağan edir”, - qərbyönlü azərbaycanlı ekspert Şahin Cəfərli yazır.
Bu təkliflərdə “Azərbaycanın milli maraqlarını və təhlükəsizliyini təhdid edən müddəaları açıq-aydın ehtiva edir”, -qərbyönümlü başqa bir azərbaycanlı ekspert də yuxarıda qeyd olunan oxşar narahatlıqlara görə etiraz edir.
Bununla belə, faktiki olaraq, Azərbaycan və Türkiyə hərbi sahədə əlaqələri dərinləşdirib və 2020-ci il Şuşa Bəyannaməsi postsovet məkanında unikal hüquqi baza yaradıb – hər iki ölkə bir-birinin milli təhlükəsizliyini dəstəkləyəcəklərini öhdəsinə götürüb. Azərbaycanın suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə hər hansı təhlükə yaranarsa. Rəsmi olaraq Rusiya belə bir razılaşmaya etiraz etmədi – Moskva NATO-nun Cənubi Qafqazda (ilk növbədə Gürcüstan) genişlənməsindən daha çox narahatdır və Türkiyənin Azərbaycanda olması ilə barışmalı olub.
Qərbə gəlincə, Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünün bərpası üçün heç vaxt NATO və ya Aİ-yə arxalanmayıb, çünki bəzi əsas üzvlər, məsələn, Fransa Ermənistanı siyasi cəhətdən dəstəkləməyə meyllidir. Qərb Azərbaycanın mühüm iqtisadi tərəfdaşı olaraq qalacağı halda, onun təhlükəsizliyinə çağırışlarla bağlı Azərbaycan Ankara və Moskva ilə ikitərəfli qaydada məşğul olacaq.
Bu yaxınlarda İkinci Qarabağ müharibəsində ölkənin Ermənistan üzərində qazandığı qələbə və ondan sonra ölkənin əvvəllər işğal olunmuş ərazilərinin azad edilməsi bu baxımdan daha geniş imkanlar yaratdı. Azərbaycan öz müstəqilliyini və milli suverenliyini qoruyaraq bütün böyük dövlətlərlə əlaqələri bundan sonra da inkişaf etdirəcək.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 29-01-2022 10:06 | Bölmə: Slayd

Şərqi Avropa və Cənubi Qafqaz ölkələri üçün Ukrayna ilə bağlı Qərblə Rusiya arasında mövcud böhran, Avropanın təhlükəsizliyi məsələlərinə dair ABŞ-Rusiya dialoqu onların müstəqil dövlətçilik və suverenliyi baxımından ekzistensial əhəmiyyət kəsb edir. Bölgədəki demək olar ki, bütün keçmiş sovet dövlətləri indi Ukraynanın milli təhlükəsizliyini təhlükə altına alan oxşar təhlükələrlə üzləşmək riski altındadır.
Reyting.az xəbər verir ki, bunu “Common Space” saytı yazıb.
Avropa nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Bu təhdidlər təkcə Rusiyanın bu ölkələrin Avro-Atlantik inteqrasiyasının qarşısını almaq və bu səbəbdən onları istənilən halda öz təsir dairəsində saxlamaq və ya geri qaytarmaq əzmi ilə deyil, həm də Qərb dövlətlərinin əksəriyyətinin bu ölkələri effektiv şəkildə dəstəkləmək istəməməsi və ya aciz olması ilə bağlıdır. Rusiyanın davranışları region ölkələri üçün yeni və ya gözlənilməz olmasa da, bəzi aparıcı Qərb dövlətlərinin Ukraynanın vəziyyətini daha da mürəkkəbləşdirən eqoist siyasətləri məyusedicidir və regiondakı geosiyasi reallıqların hərtərəfli yenidən nəzərdən keçirilməsini zəruri edir.
Azərbaycan üçün bu, ölkənin 1990-cı illərin ortalarından bəri yürütdüyü çoxtərəfli yanaşmanın vacibliyinə daha bir sübutdur. Məhz bu siyasət xətti sayəsində Azərbaycan indiyədək öz suverenliyini qoruyub saxlaya bilib, ərazi bütövlüyünü bərpa edib, müxtəlif qlobal güclərlə bir çox irimiqyaslı layihələr həyata keçirib və s.
Bununla belə, regiondakı yeni vəziyyət bəzi kritik suallar doğurur: Qərblə Rusiya arasında davam edən böhran və ABŞ-Rusiya strateji sabitlik dialoqu Azərbaycan üçün nə deməkdir? Qərblə Rusiya arasında artan rəqabətin yaratdığı yeni təhlükələr fonunda Azərbaycan xarici siyasətdə çoxtərəfliliyi qoruyub saxlaya biləcəkmi? Müstəqilliyinə və suverenliyinə meydan oxuyan bu təhlükələrin qarşısını almaq üçün Azərbaycana nə lazımdır?
Bu suallar hələlik heç bir media sorğusunda ölkənin rəsmi nümayəndələrinə ünvanlanmayıb. Lakin ölkə prezidenti İlham Əliyev yanvarın 12-də yerli mətbuatda ölkənin üzləşdiyi bu təhlükələrə dolayısı ilə toxundu:
“Ümumiyyətlə, Azərbaycan kontekstindən kənara çıxsaq, görərik ki, böyük dövlətlər artıq açıq şəkildə bəyan edirlər ki, beynəlxalq hüququn onlar üçün heç bir əhəmiyyəti yoxdur. Əvvəllər bunu bəzi bəyanatlarla ört-basdır etmək istəsələr də, indi belə deyil. Mən bunu siyasi sinizm kimi qiymətləndirirəm və o, artıq ifrat həddə çatıb. Belə bir şəraitdə II Dünya müharibəsindən sonra bu qaydaları işləyib hazırlayan və təsdiq edən ölkələr bu cür davranırlarsa, digər ölkələr nə etməlidir? Onda başqa ölkələr, necə deyərlər, özbaşına hərəkətə keçməlidir. Biz bunu uzun müddətdir ki, edirik... Beynəlxalq birliyin məsul üzvü və Qoşulmama Hərəkatına sədrlik edən bir ölkə olan Azərbaycan, əlbəttə ki, beynəlxalq hüququn aliliyini müdafiə etməyə davam edəcək”.
Bu bəyanatdan çoxlu nəticələr çıxarmaq olar, lakin Azərbaycan hökumətinin siyasətindən bir şey aydın görünür: Bakı təəssüf ki, Ukrayna kimi bütün yumurtaları bir səbətə qoymur. Azərbaycan regional güc balansının imperativlərini yaxından və real şəkildə izləyir və başqa dövlət və ya dövlətlər bloku tərəfindən yarana biləcək hər hansı ciddi təhlükəsizlik problemi qarşısında ehtiyatsızlıqdan hər hansı digər dövlətin hipotetik dəstəyinə ümid etməkdən çəkinir. Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatında öz rolunu gücləndirərək, xarici siyasətdə üstünlük verdiyini açıq şəkildə ifadə edir və Qərblə Rusiya arasında gərginliyin yaratdığı təhlükələri yumşaltmağa çalışır.
Azərbaycanın ekspert icması üçün ölkənin milli təhlükəsizliyinə qarşı böyük təhdidlər mövcuddur. Bəzi ekspertlər hesab edir ki, Rusiyanın NATO-dan tələb etdiyi təhlükəsizlik zəmanəti reallaşarsa, Azərbaycanın xarici siyasətdə manevr imkanlarını, NATO üzvü və Azərbaycanın əsas müttəfiqi Türkiyə də daxil olmaqla, digər dövlətlərlə əməkdaşlıq imkanlarını məhdudlaşdıracaq.
“Rusiyanın irəli sürdüyü müqavilə layihəsi Azərbaycan-Türkiyə hərbi əməkdaşlığının mövcud mərhələdən kənara çıxmasının qarşısını alır. Məsələn, Azərbaycanda daimi türk hərbi bazalarının yaradılmasını mümkünsüz edir. Üstəlik, bu təkliflər Azərbaycanın gələcəkdə həyata keçirmək istəyə biləcəyi NATO-ya üzvlüyünü əsas etibarilə qadağan edir”, - qərbyönlü azərbaycanlı ekspert Şahin Cəfərli yazır.
Bu təkliflərdə “Azərbaycanın milli maraqlarını və təhlükəsizliyini təhdid edən müddəaları açıq-aydın ehtiva edir”, -qərbyönümlü başqa bir azərbaycanlı ekspert də yuxarıda qeyd olunan oxşar narahatlıqlara görə etiraz edir.
Bununla belə, faktiki olaraq, Azərbaycan və Türkiyə hərbi sahədə əlaqələri dərinləşdirib və 2020-ci il Şuşa Bəyannaməsi postsovet məkanında unikal hüquqi baza yaradıb – hər iki ölkə bir-birinin milli təhlükəsizliyini dəstəkləyəcəklərini öhdəsinə götürüb. Azərbaycanın suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə hər hansı təhlükə yaranarsa. Rəsmi olaraq Rusiya belə bir razılaşmaya etiraz etmədi – Moskva NATO-nun Cənubi Qafqazda (ilk növbədə Gürcüstan) genişlənməsindən daha çox narahatdır və Türkiyənin Azərbaycanda olması ilə barışmalı olub.
Qərbə gəlincə, Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünün bərpası üçün heç vaxt NATO və ya Aİ-yə arxalanmayıb, çünki bəzi əsas üzvlər, məsələn, Fransa Ermənistanı siyasi cəhətdən dəstəkləməyə meyllidir. Qərb Azərbaycanın mühüm iqtisadi tərəfdaşı olaraq qalacağı halda, onun təhlükəsizliyinə çağırışlarla bağlı Azərbaycan Ankara və Moskva ilə ikitərəfli qaydada məşğul olacaq.
Bu yaxınlarda İkinci Qarabağ müharibəsində ölkənin Ermənistan üzərində qazandığı qələbə və ondan sonra ölkənin əvvəllər işğal olunmuş ərazilərinin azad edilməsi bu baxımdan daha geniş imkanlar yaratdı. Azərbaycan öz müstəqilliyini və milli suverenliyini qoruyaraq bütün böyük dövlətlərlə əlaqələri bundan sonra da inkişaf etdirəcək.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 00:13
İran XİN-in binası vurulub - Ölən və yaralanan var
Dünən, 13:19
Sabah leysan yağacaq, güclü külək əsəcək
14-06-2025, 20:24
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
14-06-2025, 15:09
Azərbaycan və İran XİN başçıları telefonda müzakirə aparıblar
14-06-2025, 14:29
İranın 9 nüvə alimi öldürülüb - Siyahı
14-06-2025, 08:51
Əcnəbilər İrandan Azərbaycana keçərək təxliyə olunur - Fotolar
14-06-2025, 08:07
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
13-06-2025, 22:31
İran İsrailə raket hücumuna başlayıb
13-06-2025, 17:43
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
13-06-2025, 16:44
Keçmiş səfir: Çin və Rusiyanın İranın yanında duracağına inanmıram
13-06-2025, 11:24
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
13-06-2025, 10:40
143 milyon manatlıq mənimsəmə üzrə yenidən məhkəmə olub
13-06-2025, 09:57
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
13-06-2025, 09:27
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
13-06-2025, 08:30
AZAL son hadisələrlə əlaqədar bəzi reysləri ləğv edib - Siyahı
13-06-2025, 07:23
İsrail İranı vurmağa başlayıb
12-06-2025, 17:51
Nə Bayden, nə də Tramp Rusiyanın çökməsini istəmir
12-06-2025, 17:09
Təqaüd və sosial müavinətlər artırılıb - Fərman
12-06-2025, 14:57
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
12-06-2025, 13:07
İranı vurmağa hazırlaşırlar
11-06-2025, 15:00
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
11-06-2025, 14:27
Qəbul imtahanının nəticəsi elan edilib
11-06-2025, 12:12
Dron müharibəsinin dərsləri
11-06-2025, 08:09
NATO Ukrayna ilə bağlı qərar verməyə hazırlaşır
10-06-2025, 16:32
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
10-06-2025, 13:54
Rusiya təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
10-06-2025, 13:07
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
10-06-2025, 11:18
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
9-06-2025, 22:32
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
6-06-2025, 10:11
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
5-06-2025, 17:33
İqlim dəyişikliyi münaqişələri artıracaq
5-06-2025, 13:29
Kilsə ilə Paşinyan arasında qarşıdurma böyüyür
5-06-2025, 12:08
Moskva və Bakı “Rus Evi”nə dair hələ də razılığa gəlməyib
5-06-2025, 10:05
Federasiya rəhbərini icra başçısı bıçaqlatdırıb? - Yenilənib
4-06-2025, 11:27
Vaşinqton Qafqaza böyük diplomatik diqqət yetirir
4-06-2025, 11:10
Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiya hazırlanıb
4-06-2025, 10:13
Azərbaycan və Ermənistanın dövlət komissiyaları arasında görüş olub
4-06-2025, 08:08
Sabirabaddakı yanğında 4 nəfər həyatını itirib - (Yenilənib)
3-06-2025, 17:32
Məhkəmələrə hakimlər təyin edilib - (Siyahı)
3-06-2025, 17:26
Dünyanın bir hissəsi su altında qalacaq
3-06-2025, 15:18
Müharibə daha təhlükəli fazaya keçib