12:36 / 14-06-2025
Sabah yağış yağacaq
Niyə Azərbaycan Avropa İttifaqı üçün etibarlı tərəfdaşdır? - Təhlil
Tarix: 17-02-2022 10:58 | Bölmə: Slayd
Niyə Azərbaycan Avropa İttifaqı üçün etibarlı tərəfdaşdır?

Altı ölkənin ərazisindən keçən, 3500 km-dən çox uzanan və dəyəri 45 milyard ABŞ dolları olan Cənub Qaz Dəhlizi Azərbaycan qazını Avropa bazarlarına çıxarmaqla Avropanın enerji təchizatını artırmaq və şaxələndirmək məqsədi daşıyır.

Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə “Euroreporter” saytı yazıb.

Avropa nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

Azərbaycan qazı hazırda müxtəlif xarici ölkələrdə ümumi qaz istehlakının 20-80 faizini təşkil edir. Azərbaycan Cənub Qaz Dəhlizinin tikintisi başa çatdıqdan sonra beynəlxalq bazarlara, o cümlədən Avropa bazarlarına ixracını artırmağa nail olub. Ötən il Azərbaycanın təbii qaz ixracı 19 milyard kubmetr təşkil edib ki, bunun da 7 milyardı İtaliyaya, o cümlədən Gürcüstan, Yunanıstan, Bolqarıstan və komandanın digər üzvlərinə çatdırılıb. Albaniya isə qazpaylayıcı şəbəkəsini tamamladıqdan sonra həm də Azərbaycan qazının alıcısı olacaq.

Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurasının Nazirlər Toplantısında ötən illə müqayisədə daha çox ölkə, xüsusilə Qərbi Balkan ölkələri və şirkətlər iştirak edib. Bu o deməkdir ki, Azərbaycan qazı yeni bazarlar üçün lazımdır. Avropa İttifaqının (Aİ) qaz bazarında vəziyyət o qədər də sabit olmayanda və böhran çox qeyri-sabit olanda Azərbaycan Aİ-nin enerji təhlükəsizliyini dəstəkləməyə hazır olduğunu göstərir.

Avropanın enerji məsələləri üzrə komissarı Kadri Simsonun Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurasının Nazirlər Toplantısı zamanı dediyi kimi: “Etibarlı, rəqabətədavamlı, əlverişli qaz Cənub-Şərqi Avropaya yollanır. Evlərə verilir, binalar qızdırılır və vətəndaşlar ehtiyac duyduqları enerjini alırlar. Artan enerji qiymətləri və sıxlaşdırılmış qaz tədarükləri ilə dəhlizin rolu Aİ üçün indi həmişəkindən daha çox strateji əhəmiyyətlidir”.

Prezident İlham Əliyev bildirib ki, Azərbaycan neft ixracına 2006-cı ildə başlayıb və o vaxtdan bəri enerji resurslarını heç bir fasiləsiz, heç bir müqavilə pozulmadan, heç bir siyasi gündəm olmadan beynəlxalq bazara çıxarıb. O, Azərbaycanın enerji siyasətinin açıq, şəffaf, biznes və nəticəyönümlü olduğunu vurğulayıb.

Azərbaycan Aİ-yə daha çox və müxtəlif enerji təchizatına necə nail olmağı planlaşdırır?

Azərbaycanın təsdiq edilmiş qaz ehtiyatları məlumdur. 2,6 trilyon kubmetrdir. Bu statistika göstərir ki, Azərbaycan dəhliz vasitəsilə planlaşdırılmış qaz tədarükünə qadirdir. Ancaq burada oyun dəyişdirici bərpa olunan enerji mənbələridir - yaşıl enerjidir ki, bu da Aİ-nin aşağı karbon qazına tədricən keçidi təşviq etmək siyasətinə birbaşa uyğundur.

Azərbaycan elektrik infrastrukturuna böyük sərmayə qoyub. Dünya İqtisadi Forumunun qiymətləndirməsinə əsasən, Azərbaycan Azərbaycanın enerjiyə əlçatanlıq reytinqində dünyada 2-ci yerdədir. Bu il dünyada tanınmış “ACWA-Power” enerji şirkəti Azərbaycanın Xızı şəhərində 240 meqavatlıq yeni külək elektrik stansiyasının tikintisini tam maliyyələşdirib. Tezliklə Bakının Qobu rayonunda 400 meqavata yaxın yeni elektrik stansiyası istifadəyə veriləcək.

Bundan əlavə, Azərbaycan ərazilərinin erməni işğalından azad edilməsindən sonra Aİ bazarları üçün böyük yaşıl enerji potensialı da mövcuddur.

Qeyd etmək lazımdır ki, Ermənistan 30 ilə yaxın Azərbaycan ərazisinin demək olar ki, 20 faizini işğal altında saxlayıb. İkinci Qarabağ müharibəsi nəticəsində Azərbaycan işğala son qoydu, BMT Təhlükəsizlik Şurasının 1993-cü ildə bu məsələ ilə bağlı qəbul etdiyi qətnamələri uğurla yerinə yetirdi və öz ərazi bütövlüyünü bərpa etdi. Ermənistanın işğalı isə nəinki Aİ-nin enerji təhlükəsizliyinin gələcək dəstəyinə mane olurdu, həm də Cənub Qaz Dəhlizinin fəaliyyətini təhlükə altında qoyurdu.

Qeyd edək ki, Azərbaycanın müvafiq dövlət orqanları aparıcı şirkətlərlə birlikdə Qarabağda və Şərqi Zəngəzurda “yaşıl enerji” zonası üçün konseptual proqnoz hazırlayıblar. Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda bərpa olunan mənbələrin potensialının beynəlxalq qiymətləndirilməsi və ilkin rəqəmlər çox ümidvericidir. Bu, külək enerjisində təxminən 7200 meqavat, günəş enerjisində isə 2000 meqavatdan çox potensialdır.

Azərbaycanın neft və qaz sahəsində strateji tərəfdaşı olan “BP” şirkəti də işğaldan azad edilmiş ərazilərdə, xüsusən də Cəbrayıl rayonunda işləməyə böyük maraq göstərir. Hazırda “BP” ilə orada bərpa olunan enerji mənbəyinin - 200 meqavatdan çox enerji mənbəyinin tikintisi ilə bağlı danışıqlar davam edir. Bundan başqa, Xəzər dənizinin texniki bərpa olunan enerji potensialı 150 min meqavatdan çoxdur. Azərbaycan artıq qonşu ölkələri Türkiyə, Gürcüstan və İranla elektrik xətlərini şaxələndirib.

Qara dənizin dibi ilə mərkəzi Avropanı regionumuzla birləşdirən elektrik xətlərinin çəkilməsi planlarına gəlincə, bu baxımdan böyük potensial var. Qara dəniz layihəsi skeptik görünə bilər, lakin biz hamımız xatırlayırıq ki, Cənub Qaz Dəhlizinin öhdəsindən gəlməli olduğu çətinliklər və hətta bu layihənin potensialına şübhə ilə yanaşan ölkələr belə bu fürsətə görə minnətdardırlar. Tarix bizə göstərdi ki, enerji təhlükəsizliyində diqqətli planlaşdırma prosesin ən mühüm hissəsidir.

Cənub Qaz Dəhlizinə gəlincə, bu gün tam və funksional olsa da, nazirlərin görüşləri hələ də davam edir. Çünki SGC hazırda Aİ ölkələrinin dəyişən enerji maraqlarının müzakirəsi üçün neytral platforma rolunu oynayır. Bu, ölkələr arasında yeni əlaqələr yaradır və onlara yeni çətinliklərin öhdəsindən birlikdə gəlməyə kömək edir.

Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər