12:36 / 14-06-2025
Sabah yağış yağacaq
Türkiyə-İsrail əlaqələrinin bərpası iki ölkəni və bəzi qüvvələri narahat edir
Tarix: 19-02-2022 16:15 | Bölmə: Slayd
Türkiyə-İsrail əlaqələrinin bərpası iki ölkəni və bəzi qüvvələri narahat edir

Uzunmüddətli gərginlik və pozulmuş münasibətlər fonunda İsrail prezidenti İssak Hersoqun martın 9-da Türkiyəyə səfər planı bölgə ölkələrindən bəzilərində müsbət qarşılansa da, bəziləri buna qısqanclıqla yanaşır.

Reyting.az
xəbər verir ki, bəzi ərəb ölkələrinin İsraillə münasibətlər qurması fonunda Türkiyə-İsrail əlaqələrinin yenidən bərpası İran tərəfindən də xoş qarşılanmır.

Türkiyə-İsrail əlaqələrinin yeni başlanğıcını şərh edən Beyrut Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin sədri, professor Məhəmməd Nurəddin prosesin bu mərhələyə çatdırılmasında İsrail tərəfinin güzəştlərini göstərir. Onun sözlərinə görə, İsrailin Qəzza zolağındakı blokadadan əl çəkməsi Türkiyə ilə diplomatik əlaqələrin yenidən qurulmasına təsir göstərib.

Livanlı ekspert Şimali Kipr, İsrail və Misirdən qazın Türkiyə xaricinə ixracı üçün alternativ boru xəttinin olmamasının normallaşmanın sürətləndirilməsində təsirli olduğunu bildirib və İsrailin münasibətlərin əvvəlki gücünə qayıtmasına ən çox ehtiyacı olduğunu qeyd edib.

Mütəxəssisin sözlərinə görə, iki ölkə arasında siyasi qarşıdurmalar nə qədər yüksək olsa da, İsrail Türkiyə üçün mühüm balanslaşdırıcı amildir.

Livanlı akademik öz fikrini aşağıdakı formada əsaslandırıb:

“Türkiyə NATO üzvüdür. Bu meyar təbii olaraq uzunmüddətli anti-İsrail müxalifətini güclü edir. İsrailin Yunanıstan və Kipr tərəfinə təsiri, ABŞ-ın İraq, Misir, Suriya, ərəb dünyası, Qafqaz, Asiya ölkələri ilə əlaqələri baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır”.

M. Nurəddin hesab edir ki, normallaşma ABŞ və prezident C. Baydenlə Ankara arasındakı problemlərin aradan qaldırılmasında da mühüm rol oynayacaq.

Mütəxəssis Türkiyədə qarşıdan gələn prezident seçkilərinə də diqqət çəkərək bildirib ki, Ankara-Təl-Əviv dialoqu prezident Baydenlə münasibətləri yaxşılaşdırmaq üçün bir giriş nöqtəsi ola bilər: “Ancaq hər şeyə baxmayaraq, İsrailin Türkiyə kimi mühüm və böyük bir ölkəyə ehtiyacı var”.

Livanlı ekspertin diqqət çəkdiyi digər məqam İsrail-Türkiyə tənliyi Türkiyə-İran münasibətləridir:

“Ankara ilə Tehran arasındakı münasibətlərdə sabitlik 1639-cu ildə imzalanan Kəsri Şirin müqaviləsinə gedir. Bununla belə, Türkiyə və İran Qafqaz, İraq, Suriya, Fələstin və digərləri kimi “üçüncü arenalarda” qarşıdurma içindədirlər. Bu nöqtədə, Türkiyənin İsraillə yaxınlığı düşünürəm ki, bölgədə Tehranı zəiflədəcək. Bu, Türkiyənin Suriya və İraqdakı mövqeyini xüsusilə gücləndirir.

Türkiyənin ən mühüm təbii qaz təchizatçısı olan İranın son vaxtlar qaz tədarükünü dayandırması, mümkündür ki, Türkiyə-İsrail münasibətlərinin yeni ölçüsü üçün bir mesaj ola bilər. Türkiyənin İsrailə hər hansı yanaşması İranı, Suriyanı və “müqavimət oxu” qüvvələrini qəzəbləndirir. Bu, həm də bu ölkələrin sahədə Türkiyəyə qarşı mövqelərini əks etdirə bilər. Tehran, Türkiyə ilə yanaşı, İsrailin Azərbaycanda artan təsirindən də narahatdır”.

Təl-Əviv-Ankara dialoqunun Suriyanın şimalında çox fərqli əks-səda doğura biləcəyini qeyd edən analitikin fikrincə, bu başlanğıc daha yüksək səviyyələrə aparılarsa, ABŞ regiondan çəkiləcək və PKK-ya dəstəyin ölçüləri çox dəyişəcək:

“ABŞ-ın əsas strategiyası dəyişib və indi Asiyanı ağırlıq mərkəzi kimi görür. Orta Şərq proqnozu budur ki, ərəblər İsrailə yaxındırlar və müttəfiq qüvvələr olaraq qalsınlar”.

Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər